پرش به محتوا

حرمت در جامعه‌شناسی اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف'
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف')
خط ۷: خط ۷:


== مقدمه ==
== مقدمه ==
“حرام” در لغت به منع قبل از ایجاد گفته می‌شود، بر این اساس معنای [[حرمت]] [[ربا]]، ممنوعیت [[ظهور]] و وجود آن است. حرام، [[حرم]]، [[حریم]] صفت مشبهه‌اند و معنایشان چیزی است که عقلاً یا شرعاً یا عرفاً [[ممنوع]] شده باشد. در [[قرآن]] از حرام در مقابل [[حلال]] این گونه یاد می‌شود {{متن قرآن|وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ}}<ref>«و چیزهای پاکیزه را بر آنان حلال و چیزهای ناپاک را بر آنان حرام می‌گرداند» سوره اعراف، آیه ۱۵۷.</ref> یا {{متن قرآن|أَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا}}<ref>«خداوند خرید و فروش را حلال و ربا را حرام کرده است» سوره بقره، آیه ۲۷۵.</ref><ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۲، ص۲۳۸.</ref> و در اصطلاح [[فقهی]]، یکی از [[احکام]] پنج‌گانه تکلیفی است که مجموعه‌ای از [[افعال]] را تحت عنوان [[محرمات]] [[پوشش]] می‌دهد. واژه “حرمت” همچون سایر واژه‌های مأخوذ از [[فرهنگ]] [[عرب]] قبل از [[اسلام]] دستخوش [[تغییر]] معنا شده است. حرام در [[ادبیات]] فقهی اسلام به عملی که مورد [[نهی الهی]] قرار گرفته و انجام آن [[مجازات]] در پی دارد، اطلاق می‌شود<ref>محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۶۳۱.</ref>. اما کاربرد آن در قرآن به رغم [[حفظ]] معنای “ممنوع”، نمایانگر حالتی میان “حرمت” ابتدایی و حرمت فقهی می‌باشد؛ از این‌رو، اطلاق [[وصف]] حرام بر برخی امور [[مقدس]] همچون [[بیت‌الله الحرام]]، [[مسجدالحرام]]، [[ماه حرام]] و... ، نمایانگر حرمت و [[عظمت]] این امور یا ممنوعیت هر نوع بی‌احترامی و اسائه [[ادب]] نسبت به [[ساحت]] آنها در [[شریعت اسلام]] است.
“حرام” در لغت به منع قبل از ایجاد گفته می‌شود، بر این اساس معنای [[حرمت]] [[ربا]]، ممنوعیت [[ظهور]] و وجود آن است. حرام، [[حرم]]، [[حریم]] صفت مشبهه‌اند و معنایشان چیزی است که عقلاً یا شرعاً یا عرفاً [[ممنوع]] شده باشد. در [[قرآن]] از حرام در مقابل [[حلال]] این گونه یاد می‌شود {{متن قرآن|وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ}}<ref>«و چیزهای پاکیزه را بر آنان حلال و چیزهای ناپاک را بر آنان حرام می‌گرداند» سوره اعراف، آیه ۱۵۷.</ref> یا {{متن قرآن|أَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا}}<ref>«خداوند خرید و فروش را حلال و ربا را حرام کرده است» سوره بقره، آیه ۲۷۵.</ref><ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۲، ص۲۳۸.</ref> و در اصطلاح [[فقهی]]، یکی از [[احکام]] پنج‌گانه تکلیفی است که مجموعه‌ای از [[افعال]] را تحت عنوان [[محرمات]] [[پوشش]] می‌دهد. واژه “حرمت” همچون سایر واژه‌های مأخوذ از [[فرهنگ]] [[عرب]] قبل از [[اسلام]] دستخوش [[تغییر]] معنا شده است. حرام در [[ادبیات]] فقهی اسلام به عملی که مورد [[نهی الهی]] قرار گرفته و انجام آن [[مجازات]] در پی دارد، اطلاق می‌شود<ref>محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۶۳۱.</ref>. اما کاربرد آن در قرآن به رغم [[حفظ]] معنای “ممنوع”، نمایانگر حالتی میان “حرمت” ابتدایی و حرمت فقهی می‌باشد؛ از این‌رو، اطلاق وصف حرام بر برخی امور [[مقدس]] همچون [[بیت‌الله الحرام]]، [[مسجدالحرام]]، [[ماه حرام]] و... ، نمایانگر حرمت و [[عظمت]] این امور یا ممنوعیت هر نوع بی‌احترامی و اسائه [[ادب]] نسبت به [[ساحت]] آنها در [[شریعت اسلام]] است.
با محوریت کاربردهای [[فقهی]] این واژه، هر چیزی که [[نهی]] (تحریمی) [[الهی]] بدان تعلق گرفته باشد، مصداق “حرام” تعبدی و هر چیزی که نهی بدان تعلق نگرفته باشند، مصداق “حلال” تعبدی خواهد بود.
با محوریت کاربردهای [[فقهی]] این واژه، هر چیزی که [[نهی]] (تحریمی) [[الهی]] بدان تعلق گرفته باشد، مصداق “حرام” تعبدی و هر چیزی که نهی بدان تعلق نگرفته باشند، مصداق “حلال” تعبدی خواهد بود.


۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش