اصحاب کهف در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

اصحاب کهف در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۲۸

۱۱٬۰۵۶ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۲۶۲

ویرایش

@@ خط ۵۰: / خط ۵۰: @@
 == اصحاب کهف و رقیم ==
 در [[آیه]] {{متن قرآن|أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْكَهْفِ وَالرَّقِيمِ كَانُوا مِنْ آيَاتِنَا عَجَبًا}}<ref>«آیا پنداشته‌ای که اصحاب کهف و رقیم از نشانه‌های ما (چیزی) شگرف بوده‌اند؟» سوره کهف، آیه ۹.</ref> با عطف {{متن قرآن|الرَّقِيمِ}} بر {{متن قرآن|الْكَهْفِ}} آمده است. و این بحث میان [[مفسران]] به [[پیروی]] از برخی [[روایات]]، مطرح شده که آیا اصحاب کهف و رقیم یک گروه هستند یا دو گروه جدا تا برای [[اصحاب]] رقیم نیز [[تفسیر]] و [[شأن نزول]] جداگانه‌ای ذکر کنند؛ اما این قول بسیار بعید به نظر می‌رسد<ref>[[منصور نصیری|نصیری، منصور]]، [[اصحاب کهف - نصیری (مقاله)|مقاله «اصحاب کهف»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۳.</ref>.
+==[[کهف]]==
+{{متن قرآن|أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْكَهْفِ وَالرَّقِيمِ كَانُوا مِنْ آيَاتِنَا عَجَبًا}}<ref>«آیا پنداشته‌ای که اصحاب کهف و رقیم از نشانه‌های ما (چیزی) شگرف بوده‌اند؟» سوره کهف، آیه ۹.</ref>.
+{{متن قرآن|إِذْ أَوَى الْفِتْيَةُ إِلَى الْكَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَهَيِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که آن جوانان به غار پناه بردند، و گفتند: پروردگارا! به ما از سوی خویش بخشایشی رسان و از کار ما برای ما رهیافتی فراهم ساز» سوره کهف، آیه ۱۰.</ref>.
+{{متن قرآن|فَضَرَبْنَا عَلَى آذَانِهِمْ فِي الْكَهْفِ سِنِينَ عَدَدًا}}<ref>«پس آنان را در آن غار چندین سال به خواب بردیم» سوره کهف، آیه ۱۱.</ref>.
+{{متن قرآن|وَإِذِ اعْتَزَلْتُمُوهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ فَأْوُوا إِلَى الْكَهْفِ يَنْشُرْ لَكُمْ رَبُّكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَيُهَيِّئْ لَكُمْ مِنْ أَمْرِكُمْ مِرْفَقًا}}<ref>«و اکنون که از آنان و از آنچه جز خداوند می‌پرستند کناره جستید، در غار پناه گیرید تا پروردگارتان بخشایش خویش را بر شما بگسترد و از کارتان برای شما نوایی فراهم سازد» سوره کهف، آیه ۱۶.</ref>.
+{{متن قرآن|وَتَرَى الشَّمْسَ إِذَا طَلَعَتْ تَزَاوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ...}}<ref>«و خورشید را چون بر می‌آمد می‌دیدی که از غار آنان به راست می‌گرایید و چون غروب می‌کرد در سوی چپ از آنان می‌گذشت و آنان در جای گشاده‌ای از آن (غار) بودند؛ این از نشانه‌های خداوند است؛ هر که را خداوند راه نماید، رهیافته است و هر که را بیراه نهد، هرگز برای او سروری رهنما نخواهی یافت» سوره کهف، آیه ۱۷.</ref>.
+{{متن قرآن|وَلَبِثُوا فِي كَهْفِهِمْ ثَلَاثَ مِائَةٍ سِنِينَ وَازْدَادُوا تِسْعًا}}<ref>«و در غار خود سیصد سال درنگ داشتند و نه سال بر آن افزودند» سوره کهف، آیه ۲۵.</ref>.
+نام کهف شش بار آن هم فقط در سوره‌ای به همین نام آمده و در جغرافیای [[تاریخی]] [[مسلمانان]] [[قدمت]] دیرین دارد. درباره کهف [[روایات]] گوناگون وجود دارد اما قبل از پرداختن به این روایات بهتر است نامواژه کهف را بشناسیم.<ref>[[محرم فرزانه|فرزانه، محرم]]، [[اماکن جغرافیایی در قرآن (کتاب)|اماکن جغرافیایی در قرآن]]، ص ۱۱۲.</ref>
+===بررسی نامواژه کهف===
+در همین ابتدا [[رجوع]] به المنجد را پیشنهاد خاطر می‌سازیم: کهف جکهوف: [[غار]]... [[پناهگاه]]، ملجاء<ref>المنجد، ص۱۶۲۵.</ref>.
+مفردات ما را چنین به معنی [[کهف]] راهبری می‌کند: کهف - غاری است در [[کوه]] جمع‌اش - کهوف (و به طور استعاره به کسی که [[پناه]] و ملجاء [[مردم]] است که می‌گویند)<ref>مفردات، ج۳، ص۸۷.</ref>. ظاهراً کهف قابل تقطیع نیست که [[استنباط]] معنایی از اجزاء داشته باشد. [[قاموس قرآن]] که یکی از منابع مهم مورد استفاده ما در این کتاب است چنین اظهار می‌دارد: کهف: [[غار]] وسیع و اگر کوچک باشد به آن غار می‌گویند نه کهف. چنانکه در قاموس و مجمع است ولی راغب آن را مطلق غار گفته است. در عبارت [[صحاح]]، قاموس، مصباح و [[اقرب]] قید «المَنقور» ذکر شده یعنی غار کنده شده، از این به نظر می‌آید که کهف غار طبیعی نیست<ref>قاموس قرآن، ج۶، ص۱۵۴.</ref> [[سیوطی]] در [[اتقان]] آورده: کهف: و آن اتاقی است که در [[دل]] کوه کنده شده باشد<ref>الاتقان سیوطی، ص۴۵۳.</ref>.<ref>[[محرم فرزانه|فرزانه، محرم]]، [[اماکن جغرافیایی در قرآن (کتاب)|اماکن جغرافیایی در قرآن]]، ص ۱۱۴.</ref>
+===[[زمان]] واقعه===
+به نقل از یاقوت، مفردات نوشته است: [[اصحاب کهف]] چهارصد سال قبل از [[تولد حضرت عیسی]] در [[قسطنطنیه]] از [[ظلم و جور]] [[دقیانوس]] به کوهستانی که غاری داشت [[هجرت]] کردند و رسولانی بودند که در همان زمان؛ [[مأموریت]] [[ارشاد]] مردم را داشته‌اند<ref>معجم البلدان، ج۳، ص۶۱.</ref>و<ref>ر.ک: مفردات، ج۳، ص۸۸.</ref>. اکنون این سؤال پیش می‌آید که چرا در [[کتاب مقدس]] هیچ‌گونه اشاره‌ای به داستان اصحاب کهف نشده است؟ با اینکه غیر قابل قبول است که رویداد کهف قبل از میلاد [[مسیح]] اتفاق بیفتد و با پدید آیی [[مسیحیت]] هیچ گونه ردپایی از آن را در خود نداشته باشد.«به دلیل اینکه اگر قبل از دوران [[موسی]]{{ع}} بود در [[تورات]] می‌آمد و حال آنکه می‌بینیم [[یهود]] آن را معتبر نمی‌دانند، هر چند عده‌ای از [[روایات]] دارد که [[قریش]] آن را از یهود تلقی کرده و گرفته‌اند لکن می‌دانیم یهود آن را از [[نصاری]] گرفته چون نصاری به آن اهتمام زیادی داشته آنچه که از نصاری حکایت شده قریب المضمون با روایتی است که [[ثعلبی]] در عرائس از [[ابن عباس]] نقل کرده چیزی که هست [[رؤیت]] [[نصاری]] در اموری با [[روایات]] [[مسلمین]] [[اختلاف]] دارد»<ref>تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۴۹۷.</ref>. تقریباً [[یقین]] است که [[زمان]] واقعه [[اصحاب کهف]] در فاصله بعد از میلاد [[مسیح]] و [[قبل از بعثت]] [[حضرت رسول]]{{صل}} بود [[پادشاهی]] که از [[ترس]] او به [[غار]] [[پناه]] بردند [[دقیانوس]] با ذوقیوس یا دسیوس نام داشته<ref>قاموس قرآن، ج۶، ص۱۶۱.</ref> او در [[شکنجه]] و [[آزار]] [[مسیحیان]]، [[شهرت]] دارد. اصحاب کهف را هم [[روزگار]] او دانسته‌اند<ref>عزیز اله کاسب، تاریخ انبیاء، ص۶۱۲.</ref>. ایام امپراطوری Decius که [[عرب]] او را دقیانوس می‌نامند را مؤلف فقید [[قصص قرآن]] و مؤلف [[قاموس قرآن]] ۲۴۹-۲۵۱ م<ref>صدر الدین بلاغی، قصص قرآن، ص۳۱۶.</ref>، و نویسندگان [[تاریخ انبیاء]] [[حماسه]] [[بت]] شکنان و [[دانشنامه قرآن]] «۲۰۱-۲۵۱م»<ref>عزیز اله کاسب، تاریخ انبیاء ص۶۱۲؛ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ص۲۳۸.</ref>، ذکر کرده‌اند.<ref>[[محرم فرزانه|فرزانه، محرم]]، [[اماکن جغرافیایی در قرآن (کتاب)|اماکن جغرافیایی در قرآن]]، ص ۱۱۵.</ref>
+===[[کشف]] غار اصحاب کهف===
+تطبیق محلی که با نشانی‌های داده شده [[آیات]] مطابقت داشته باشد گره گشاست. آیا کهفی که در [[کوه]] قاسیون [[دمشق]] وجود دارد همان است که در [[قرآن]] آمده؟ آیا غار [[شهر]] پتراء در [[فلسطین]] [[پناهگاه]] [[جوانان]] بوده است؟ شاید غاری که در شبه جزیره اسکاندیناوی در شمال اروپا واقع است غار اصحاب کهف باشد و یا غاری که می‌گویند در [[جمهوری]] خودمختار نخجوان وجود دارد [[اصحاب]] را در خود پناه داده است. از میان این همه شاید‌ها، تنها دو مکان از احتمال زیاد [[صحت]] برخوردارند: یکی غار [[افسوس]] [[ترکیه]] و دیگر غار رجیب (=رقیم) در [[اردن]]. اولی در منابع و مآخذ بسیاری نامبرده شده است. دومی با [[ادله]] و قرائن ارائه شده توسط [[مفسران]] و باستان شناسان با آنچه در قرآن آمده مطابقت دارد. در [[اقامه دلیل]] بر [[اثبات]] این گفته به [[باستان‌شناسی]] و ادله جغرافیایی [[متوسل]] می‌شویم.
+[[دلایل]] بسیاری آن را [[تأیید]] می‌کند.
+#همان طور که در روایات از ابن عباس نقل شده، بقایای درختان زیتون و بلوط در اطراف آن دیده می‌شود.
+#هشت جمجمه در غار پیدا شده که آنها را برای [[آزمایش]] به لندن فرستاده‌اند و یکی از آنها به جمجمه سگ شباهت دارد.
+# [[کشف]] آثار [[مسجد]] در جلوی [[غار]] که با خط [[کوفی]] نوشته شده: این مسجد در سال ۱۰۷ تجدید بنا شده است....
+در نزدیکی غار روستایی است به نام رجیب که احتمالاً همان رقیم بوده که در [[قرآن]] آمده است<ref>باستان‌شناسی و جغرافیایی تاریخی قصص قرآنی، ص۱۹۶؛ ر.ک: تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۵۰۱ به بعد؛ صدرالدین بلاغی، قصص قرآن، ص۳۱۸؛ قاموس قرآن، ص۱۶۲.</ref>.
+کوتاه سخن آنکه غار رقیم [[کشور]] [[اردن]] همان غاری است که [[جوانان]] [[اهل]] [[روم]] به آنجا [[پناه]] برده‌اند.<ref>[[محرم فرزانه|فرزانه، محرم]]، [[اماکن جغرافیایی در قرآن (کتاب)|اماکن جغرافیایی در قرآن]]، ص ۱۱۶.</ref>
 == منابع ==