آل فرعون در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

[[آیات]] مربوط به ‌[[دأب]] [[آل ‌فرعون]]، در سوره‌های [[آل ‌فرعون]] و [[انفال]] آمده و [[نزول]] آنها با اوایل [[تشکیل حکومت اسلامی]] و وقوع [[جنگ بدر]] مقارن است که [[مسلمانان]] در [[ضعف]] بودند و [[دشمنان]] آنان [[شوکت]] ظاهری داشتند. در [[سوره آل‌عمران]]، پس از اشاره به عِدّه و عُدّه [[کافران]]، سخن از [[دأب]] [[آل ‌فرعون]] رفته است: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلاَ أَوْلادُهُم مِّنَ اللَّهِ شَيْئًا وَأُولَئِكَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ}}<ref>«بی‌گمان دارایی‌ها و فرزندان کافران هرگز برای آنان در برابر (عذاب) خداوند هیچ سودی نخواهد داشت و آنانند که هیزم دوزخ‌اند همچون شیوه فرعونیان و پیشینیان آنان که آیات ما را دروغ شمردند و خداوند آنها را برای گناهانشان فرو گرفت و خداوند، سخت کیفر است» سوره آل عمران، آیه ۱۰-۱۱.</ref> پس از این دو [[آیه]] می‌فرماید: {{متن قرآن|قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا سَتُغْلَبُونَ وَتُحْشَرُونَ إِلَى جَهَنَّمَ وَبِئْسَ الْمِهَادُ}}<ref>«به کافران بگو: از پا در خواهید آمد و در دوزخ گردتان می‌آورند و این بستر، بد است» سوره آل عمران، آیه ۱۲.</ref>. در [[سوره انفال]] نیز در دو [[آیه]] نزدیک به هم، از [[دأب]] [[آل ‌فرعون]] سخن رفته است. {{متن قرآن| كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَفَرُواْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ شَدِيدُ الْعِقَابِ ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّرًا نِّعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَى قَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمْ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ }}<ref>«(روش اینان) چون روش فرعونیان و کسان پیش از ایشان است که به آیات خداوند کفر ورزیدند و خداوند آنان را برای گناهانشان فرو گرفت و خداوند توانمندی سخت‌کیفر است آن، از این روست که خداوند نعمتی را که به گروهی بخشیده است نمی‌گرداند تا آنان آنچه در خود دارند بگردانند و بی‌گمان خداوند شنوایی داناست» سوره انفال، آیه ۵۲-۵۳.</ref> لفظ {{متن قرآن| بِذُنُوبِهِمْ}} در [[آیه]] {{متن قرآن|كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ}}<ref>«همچون شیوه فرعونیان و پیشینیان آنان که آیات ما را دروغ شمردند و خداوند آنها را برای گناهانشان فرو گرفت و خداوند، سخت کیفر است» سوره آل عمران، آیه ۱۱.</ref> که به‌ صورت اسم ظاهر (به جای [[ضمیر]]) و جمع آمده، نشان می‌دهد که [[آل فرعون]] مرتکب [[گناهان]] دیگری نیز شده‌اند؛ در غیر این صورت می‌فرمود: {{عربی|"فأخذهم اللّه به"}} یا {{عربی|"فأخذهم اللّه بذنبهم"}} <ref>راهنما، ج ۲، ص ۳۴۱.</ref><ref>[[محمد صادق یوسفی|یوسفی، محمد صادق]]، [[آل فرعون - یوسفی مقدم (مقاله)|مقاله «آل فرعون»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>

گروه دیگر، بزرگان [[بنی‌اسرائیل]] بودند: {{متن قرآن|فَمَا آمَنَ لِمُوسَى إِلَّا ذُرِّيَّةٌ مِنْ قَوْمِهِ عَلَى خَوْفٍ مِنْ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَنْ يَفْتِنَهُمْ وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِي الْأَرْضِ وَإِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِينَ}}<ref>«اما هیچ کس (سخن) موسی را باور نکرد جز فرزندانی از قوم وی، (آن هم) با ترس آنکه فرعون و سرکردگانشان آنان را به بلا افکنند و بی‌گمان فرعون در (سر) زمین (مصر) بلند پروازی کرد و او به راستی از گزافکاران بود» سوره یونس، آیه ۸۳.</ref> به گفته [[علامه طباطبایی]]، [[ضمیر]] در {{متن قرآن| قَوْمِهِ}} به [[موسی]] باز می‌گردد و مقصود از {{متن قرآن| ذُرِّيَّةٌ }}، [[قوم موسی]] و نیز بعضی از ضعفای [[بنی‌اسرائیل]] در برابر بزرگان این [[قوم]] است؛ هرچند [[بنی‌اسرائیل]]، همگی در بند قبطیان بوده‌اند، [[عادت]] [[صاحبان قدرت]] و [[ثروت]] در این گونه موارد، [[حفظ]] موقعیّت [[اجتماعی]] خود و [[تقرّب]] به [[جبّاران]] است. بزرگان [[بنی‌اسرائیل]] نیز از [[اظهار ایمان]] به [[موسی]] [[ناتوان]] بوده‌اند.