تفسیر اجتماعی در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

رشید رضا "[[دارالاسلام]]" را از مهم‌ترین مسائل اسلامی در دوره خود به شمار آورده، [[جهاد با جان]] و [[مال]] و [[علم]] و عمل برای اعاده آن را بر جهان اسلام [[واجب]] می‌‌داند. او [[معتقد]] است [[ناتوانی]] کنونی مسلمانان برای قطع [[سلطه]] دولت‌های [[استعمارگر]] بر کشورهای اسلامی، [[وجوب]] [[کسب آمادگی]] و فراهم کردن قوا و امکانات برای مبارزه با آنها را ساقط نمی‌کند.<ref> [[تفسیر المنار]]، ج ۱۰، ص۳۱۳ - ۳۱۶. </ref> [[سید قطب]] انحصار [[جهاد]] در [[جهاد دفاعی]] را ناروا شمرده و با تأکید بر جهاد برای [[آزاد]] ساختن همه [[ملت‌ها]] از [[بندگی]] غیر [[خدا]]، هدف از آن را رفع موانع میان [[عقل]] [[مردم]] و [[عقیده]] صحیح دانسته است و نه [[اکراه]] و [[اجبار]] مردم به پذیرش عقیده ای خاص.<ref>فی ظلال القرآن، ج ۳، ص۱۴۳۲ - ۱۴۳۳؛ ۱۴۴۱ - ۱۴۴۲. </ref> اقتضائات زمانی و مکانی مؤلف التفسیر الکاشف را نیز بر آن داشته که به مسئله [[اسرائیل]] توجه بیشتری داشته باشد. مغنیه در جای جای [[تفسیر]] خود به مناسبت، به طرح مسائل [[سیاسی]] و جنایات و توطئه‌های [[اسرائیل]] در [[تحریف]] [[اسلام]] و [[قرآن]] پرداخته، از [[کشتار]] [[کودکان]] و افراد [[ناتوان]] به دست [[صهیونیست‌ها]] در [[جنگ]] ۱۹۶۷ میلادی سخن می‌‌گوید و ضمن افشای [[اهداف]]اسرائیل و حامیان آن، عملیات [[شهادت]] طلبانه برای [[دفاع]] از [[وطن]] را از [[زندگی]] [[ذلّت]] بار [[برتر]] می‌‌شمارد.<ref>تفسیر کاشف، ج ۱، ص۳۱. </ref> [[اصلاح اجتماعی]] در [[جامعه]] [[اسلامی]] به ویژه پس از باز شدن راه اندیشه‌های غربی مستلزم پرداختن به مسائل [[اقتصادی]] نیز بود. [[تفسیر المنار]] در زمینه تبیین مبانی این امر مهم و نیز بیان دیدگاه‌های اقتصادی [[قرآن کریم]] در برابر مسائل عصر نقشی مهم داشت؛<ref>الطباطبایی و منهجه، ص۱۱۳. </ref> به عنوان مثال [[رشید رضا]] اضافه واژه "[[اموال]]" به ضمیر جمع مخاطب "کم" در [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا}}<ref>«ای مؤمنان! دارایی‌های یکدیگر را میان خود به نادرستی نخورید مگر داد و ستدی با رضای خودتان باشد و یکدیگر را نکشید بی‌گمان خداوند نسبت به شما بخشاینده است» سوره نساء، آیه ۲۹.</ref> را نشانه وجود [[مسئولیت]] مشترک [[آحاد]] [[امت]] نسبت به هم دانسته، می‌‌گوید: اسلام [[مال]] هریک از [[مسلمانان]] را مال همه امت شمرده، ضمن [[احترام]] به [[مالکیت]] فردی و [[حفظ حقوق]] آن، [[حقوقی]] معین را برای [[مصالح عمومی]] و [[بیچارگان]] بر [[توانگران]] امت [[واجب]] فرموده است.<ref>تفسیر المنار، ج ۵، ص۳۹. </ref> وی [[اقتصاد]] و [[ثروت]] را مایه قوام [[زندگی اجتماعی]] به شمار آورده، [[ترغیب]] [[مردم]] به [[زهد]] را به این دلیل که موجب [[سستی]]، کسالت و [[ضعف]] مسلمانان می‌‌شود، [[مذمت]] می‌‌کند.<ref>تفسیر المنار، ج ۴، ص۳۸۳. </ref> او همچنین بر اساس [[آیات قرآن]] اصولی را برای [[اصلاح]] [[امور اقتصادی]] پیشنهاد می‌‌کند.<ref>تفسیر المنار، ج ۱۱، ص۳۰ - ۳۱. </ref>