سوره تکاثر در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'خدای متعالی' به 'خدای متعال'
جز (جایگزینی متن - 'لام' به 'لام') |
جز (جایگزینی متن - 'خدای متعالی' به 'خدای متعال') |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
== فضای [[نزول]] و [[هدف]] سوره == | == فضای [[نزول]] و [[هدف]] سوره == | ||
[[اعراب جاهلی]] [[مکّه]] تا [[زمان]] [[فتح مکّه]] و [[سیطره اسلام]] بر آن، [[گرایش]] شدیدی به مادیّات داشتند و بر اثر [[تکبّر]] که از صفات شاخص آنها بود با امور موهوم [[دنیوی]] بر یکدیگر [[فخر]] می‌‌فروختند. در چنین اوضاع [[اجتماعی]] سوره تکاثر نازل شد و این [[رفتار]] آنان را به شدت [[نکوهش]] کرد و این تفاخر و [[برتری]] جویی را عامل [[غفلت]] و رویگردانی آنها از خدای | [[اعراب جاهلی]] [[مکّه]] تا [[زمان]] [[فتح مکّه]] و [[سیطره اسلام]] بر آن، [[گرایش]] شدیدی به مادیّات داشتند و بر اثر [[تکبّر]] که از صفات شاخص آنها بود با امور موهوم [[دنیوی]] بر یکدیگر [[فخر]] می‌‌فروختند. در چنین اوضاع [[اجتماعی]] سوره تکاثر نازل شد و این [[رفتار]] آنان را به شدت [[نکوهش]] کرد و این تفاخر و [[برتری]] جویی را عامل [[غفلت]] و رویگردانی آنها از [[خدای متعال]] و [[قیامت]] دانست<ref>مجمع البیان، ج ۱۰،ص ۸۱۲؛ التحریر و التنویر؛ ج ۳، ص۵۱۸؛ المیزان، ج ۲۰، ص۳۵۱. </ref>.<ref>[[سید حبیب دشتی|دشتی، سید حبیب]]، [[سوره تکاثر - دشتی (مقاله)| مقاله «سوره تکاثر»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref> | ||
== محتوای سوره == | == محتوای سوره == | ||
این سوره [[مردم]] را به شدت [[توبیخ]] می‌‌کند که با [[تکاثر]] ورزیدن و مسابقه گذاشتن در جمع اموال و [[اولاد]] و [[یاوران]] با یکدیگر از [[خدا]]، قیامت و [[سعادت واقعی]] خود و از آثار [[سوء]] و زیانبار این [[سرگرمی]] خود غفلت می‌ورزند. سپس ایشان را [[تهدید]] می‌‌کند که به زودی نتیجه این غفلت و سرگرمی‌های [[بیهوده]] خود را خواهند دید. اگر به [[حقیقت]] [[امر]] [[یقین]] داشتند از تکاثر و تفاخر[[دست]] می‌‌کشیدند، یا بنابر [[تفسیری]]، در همین [[دنیا]] [[دوزخ]] را با چشم [[دل]] می‌‌دیدند. حال که چنین نیست حتماً در قیامت پیش و پس از ورود به دوزخ آن را خواهند دید و درباره نعمت‌هایی که به آنها ارزانی شده است تا از آنها بهره گیرند و شکرش را به جای آورند بازخواست خواهند شد. <ref> مجمع البیان، ج ۱۰، ص۸۱۲؛ المیزان، ج ۲۰، ص۳۵۱ - ۳۵۲. </ref> | این سوره [[مردم]] را به شدت [[توبیخ]] می‌‌کند که با [[تکاثر]] ورزیدن و مسابقه گذاشتن در جمع اموال و [[اولاد]] و [[یاوران]] با یکدیگر از [[خدا]]، قیامت و [[سعادت واقعی]] خود و از آثار [[سوء]] و زیانبار این [[سرگرمی]] خود غفلت می‌ورزند. سپس ایشان را [[تهدید]] می‌‌کند که به زودی نتیجه این غفلت و سرگرمی‌های [[بیهوده]] خود را خواهند دید. اگر به [[حقیقت]] [[امر]] [[یقین]] داشتند از تکاثر و تفاخر[[دست]] می‌‌کشیدند، یا بنابر [[تفسیری]]، در همین [[دنیا]] [[دوزخ]] را با چشم [[دل]] می‌‌دیدند. حال که چنین نیست حتماً در قیامت پیش و پس از ورود به دوزخ آن را خواهند دید و درباره نعمت‌هایی که به آنها ارزانی شده است تا از آنها بهره گیرند و شکرش را به جای آورند بازخواست خواهند شد. <ref> مجمع البیان، ج ۱۰، ص۸۱۲؛ المیزان، ج ۲۰، ص۳۵۱ - ۳۵۲. </ref> | ||
در [[روایات]] فراوانی که [[شیعه]] نقل کرده منظور از «[[نعیم]]» در [[آیه]] {{متن قرآن|ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ}}<ref>«آنگاه در آن روز از نعمت (ناسپاسی شده) بازخواست خواهید شد» سوره تکاثر، آیه ۸.</ref>، [[نعمت]] [[ولایت پیامبر]] و [[ائمه اهل بیت]] {{ع}} معرفی شده است، چنان که [[امام صادق]] {{ع}} درباره این آیه فرمود: این [[امّت]] از نعمت [[رسول خدا]] و سپس [[اهل بیت]] او که خدای | در [[روایات]] فراوانی که [[شیعه]] نقل کرده منظور از «[[نعیم]]» در [[آیه]] {{متن قرآن|ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ}}<ref>«آنگاه در آن روز از نعمت (ناسپاسی شده) بازخواست خواهید شد» سوره تکاثر، آیه ۸.</ref>، [[نعمت]] [[ولایت پیامبر]] و [[ائمه اهل بیت]] {{ع}} معرفی شده است، چنان که [[امام صادق]] {{ع}} درباره این آیه فرمود: این [[امّت]] از نعمت [[رسول خدا]] و سپس [[اهل بیت]] او که [[خدای متعال]] به آنها ارزانی داشته بازخواست می‌‌شوند. <ref>شواهد التنزیل، ج ۲، ص۴۷۶ - ۴۷۷؛ کنزالدقائق، ج ۱۴، ص۴۱۹ - ۴۲۶. </ref> | ||
به نظر می‌‌رسد منظور از نعیم، مطلق نعمت است، از جهت نعمت بودن و آنچه در این گونه روایات آمده است از باب ذکر مصداق بارز و مهم و از آن جهت است که با [[ارشاد]] [[پیامبراکرم]] {{صل}} و [[ائمه]] {{ع}} چگونگی استفاده از نعمت‌های خدای | به نظر می‌‌رسد منظور از نعیم، مطلق نعمت است، از جهت نعمت بودن و آنچه در این گونه روایات آمده است از باب ذکر مصداق بارز و مهم و از آن جهت است که با [[ارشاد]] [[پیامبراکرم]] {{صل}} و [[ائمه]] {{ع}} چگونگی استفاده از نعمت‌های [[خدای متعال]] و [[شکر]] آنها مشخص می‌‌شود <ref>المیزان، ج ۲۰، ص۳۵۴. </ref>.<ref>[[سید حبیب دشتی|دشتی، سید حبیب]]، [[سوره تکاثر - دشتی (مقاله)| مقاله «سوره تکاثر»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref> | ||
== [[فضیلت]] [[تلاوت]] [[سوره]] == | == [[فضیلت]] [[تلاوت]] [[سوره]] == | ||