امامت امام مهدی در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب'
جز (جایگزینی متن - 'یابن [[رسول' به 'یا ابن [[رسول') |
جز (جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب') |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
[[دلایل]] فراوانی از طریق [[نقل]] و [[عقل]]، بر [[اثبات امامت امام مهدی]] {{ع}} وجود دارد و در منابع [[کلامی]] وحدیثی، تفصیلاً بیان شده است. [[فریقین]] از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} به طور [[متواتر]] [[احادیث]] دال بر [[ضرورت وجود امام]] و [[خلیفه]] بعد از [[پیامبر]] {{صل}} را [[نقل]] کرده‌اند، نظیر [[حدیث]]: {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۵۴، ابن بابویه، علی بن الحسین، الامامة والتبصرة، ص۳۲.</ref>، {{متن حدیث| مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَكُنْ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ مَاتَ مِيتَةَ الجَاهِلِيَّةِ}}<ref>نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۶، ص۲۲؛ شریف مرتضی، علی بن الحسین، الفصول المختاره، ص۲۴۵.</ref>؛ هر کس بمیرد در حالی که امامی ندارد و یا بیعتی از [[امام]] حقی در گردن نداشته باشد، او با [[مرگ جاهلیت]] از [[دنیا]] رفته است. بر اساس این [[احادیث]]، اصل ضروری بودن [[امام]] و [[جانشین پیامبر]] {{صل}} در هر دوره و زمانی، [[مورد اتفاق]] همه [[فرق اسلامی]] اعم از [[شیعه]] و [[سنی]] است<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام مهدی (مقاله)|امامت امام مهدی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۴۶۷.</ref>. | [[دلایل]] فراوانی از طریق [[نقل]] و [[عقل]]، بر [[اثبات امامت امام مهدی]] {{ع}} وجود دارد و در منابع [[کلامی]] وحدیثی، تفصیلاً بیان شده است. [[فریقین]] از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} به طور [[متواتر]] [[احادیث]] دال بر [[ضرورت وجود امام]] و [[خلیفه]] بعد از [[پیامبر]] {{صل}} را [[نقل]] کرده‌اند، نظیر [[حدیث]]: {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۵۴، ابن بابویه، علی بن الحسین، الامامة والتبصرة، ص۳۲.</ref>، {{متن حدیث| مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَكُنْ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ مَاتَ مِيتَةَ الجَاهِلِيَّةِ}}<ref>نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۶، ص۲۲؛ شریف مرتضی، علی بن الحسین، الفصول المختاره، ص۲۴۵.</ref>؛ هر کس بمیرد در حالی که امامی ندارد و یا بیعتی از [[امام]] حقی در گردن نداشته باشد، او با [[مرگ جاهلیت]] از [[دنیا]] رفته است. بر اساس این [[احادیث]]، اصل ضروری بودن [[امام]] و [[جانشین پیامبر]] {{صل}} در هر دوره و زمانی، [[مورد اتفاق]] همه [[فرق اسلامی]] اعم از [[شیعه]] و [[سنی]] است<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام مهدی (مقاله)|امامت امام مهدی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۴۶۷.</ref>. | ||
در [[احادیث]] دیگر، [[پیامبر]] {{صل}} از بیان [[مصادیق امامت]] و [[خلافت]] سخن به میان آورده و در موارد فراوانی [[امامان]] و [[جانشینان]] بعد از خود را معرفی کرده است. در این نوع [[احادیث]]، [[تعداد امامان]] و [[جانشینان پیامبر]] {{صل}} [[دوازده نفر]] و آخرین آنان [[امام مهدی]] {{ع}} ذکر شده است، نظیر [[حدیث]]: "[[امامان]] بعد از من دوازده نفرند نخستین آنان [[علی بن ابی طالب]] و آخرین آنان [[قائم]] [[امام مهدی]] {{ع}} است، اینها [[جانشینان]] و اوصیای من و [[حجت‌های الهی]] بر [[امت]] من بعد از من‌اند. هر کس به [[امامت]] آنان اعتراف کند [[مؤمن]] است و هر کس [[امامت]] آنان را [[انکار]] نماید [[کافر]] است<ref>{{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ الْقَائِمُ هُمْ خُلَفَائِي وَ أَوْصِيَائِي وَ أَوْلِيَائِي وَ حُجَجُ اللَّهِ عَلَى أُمَّتِي بَعْدِي الْمُقِرُّ بِهِمْ مُؤْمِنٌ وَ الْمُنْكِرُ لَهُمْ كَافِرٌ}}؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۲۵۹؛ خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الأثر، ص۲۳؛ | در [[احادیث]] دیگر، [[پیامبر]] {{صل}} از بیان [[مصادیق امامت]] و [[خلافت]] سخن به میان آورده و در موارد فراوانی [[امامان]] و [[جانشینان]] بعد از خود را معرفی کرده است. در این نوع [[احادیث]]، [[تعداد امامان]] و [[جانشینان پیامبر]] {{صل}} [[دوازده نفر]] و آخرین آنان [[امام مهدی]] {{ع}} ذکر شده است، نظیر [[حدیث]]: "[[امامان]] بعد از من دوازده نفرند نخستین آنان [[علی بن ابی طالب]] و آخرین آنان [[قائم]] [[امام مهدی]] {{ع}} است، اینها [[جانشینان]] و اوصیای من و [[حجت‌های الهی]] بر [[امت]] من بعد از من‌اند. هر کس به [[امامت]] آنان اعتراف کند [[مؤمن]] است و هر کس [[امامت]] آنان را [[انکار]] نماید [[کافر]] است<ref>{{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ الْقَائِمُ هُمْ خُلَفَائِي وَ أَوْصِيَائِي وَ أَوْلِيَائِي وَ حُجَجُ اللَّهِ عَلَى أُمَّتِي بَعْدِي الْمُقِرُّ بِهِمْ مُؤْمِنٌ وَ الْمُنْكِرُ لَهُمْ كَافِرٌ}}؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۲۵۹؛ خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الأثر، ص۲۳؛ ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۱، ص۲۵۴.</ref>. در برخی موارد، تک تک [[امامان دوازده‌گانه]] با خصوصیات اسمی آنان ذکر شده است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، الأمالی، ص۷۳۸؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ص۸۷.</ref> و در بیشتر موارد این گونه آمده است: {{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ تِسْعَةٌ مِنْ صُلْبِ الْحُسَيْنِ تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ}}<ref>ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۱، ص۲۵۴؛ خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الأثر، ص۳۹.</ref>. در تعداد دیگری از این نوع [[احادیث]]، [[عصمت]] و [[طهارت]] [[امامان]] و [[جانشینان پیامبر]] {{صل}} نیز بیان شده است، مثل [[حدیث نبوی]]: {{متن حدیث|يُخْرِجُ مِنْ صُلْبِ الْحُسَيْنِ تِسْعَةً مِنَ الْأَئِمَّةِ مَعْصُومُونَ مُطَهَّرُونَ وَ مِنْهُمْ مَهْدِيُّ هَذِهِ الْأُمَّةِ الَّذِي يَقُومُ بِالدِّينِ فِي آخِرِ الزَّمَانِ}}<ref>خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الأثر، ص۱۳۵؛ بحرانی، سید هاشم، غایة المرام، ج۲، ص۵.</ref>. در این [[احادیث نبوی]]، ضمن اینکه [[تعداد امامان]] و اوصاف آنان، مورد اشاره قرار گرفته، [[امام مهدی]] {{ع}} به عنوان [[آخرین امام]] و [[جانشین پیامبر]] {{صل}} ذکر شده است. | ||
با روش [[عقلی]] استفاده از قاعده سبر و تقسیم نیز ثابت می‌شود که مقتضای [[ادله]] [[امامت]] و ویژگی‌های آن، صرفاً با دیدگاه [[شیعه امامیه]] [[اثناعشری]] که [[معتقد به امامت]] بالفعل [[امام مهدی]] {{ع}} به عنوان [[آخرین امام]] هستند قابل تطبیق است و در هیچ یک از [[فرق اسلامی]] دیگر اعم از [[اهل سنت]] و فرق [[شیعی]] دیگر، مصداق دیگری پیدا نمی‌شود، زیرا دیدگاه [[اهل سنت]] به [[دلیل]] عدم [[اعتقاد]] به [[عصمت امام]] و [[خلیفه پیامبر]] {{صل}}، نمی‌تواند خاستگاه [[دلایل عقلی]] و [[نقلی]] [[امامت]] را که در [[علم کلام]] در [[باب]] [[امامت عامه]] از آن بحث شده است برآورده سازد، به همین جهت این دیدگاه غیر قابل پذیرش و مردود است. افزون بر این که [[اهل سنت]] در شرایط کنونی نمی‌توانند کسی را به عنوان [[امام]] و [[خلیفه پیامبر]] {{صل}} معرفی کنند، در حالی که [[دلایل عقلی]] و [[نقلی]] [[لزوم وجود امام]] و [[خلیفه]] عام است و شامل همه زمان‌ها می‌شود. | با روش [[عقلی]] استفاده از قاعده سبر و تقسیم نیز ثابت می‌شود که مقتضای [[ادله]] [[امامت]] و ویژگی‌های آن، صرفاً با دیدگاه [[شیعه امامیه]] [[اثناعشری]] که [[معتقد به امامت]] بالفعل [[امام مهدی]] {{ع}} به عنوان [[آخرین امام]] هستند قابل تطبیق است و در هیچ یک از [[فرق اسلامی]] دیگر اعم از [[اهل سنت]] و فرق [[شیعی]] دیگر، مصداق دیگری پیدا نمی‌شود، زیرا دیدگاه [[اهل سنت]] به [[دلیل]] عدم [[اعتقاد]] به [[عصمت امام]] و [[خلیفه پیامبر]] {{صل}}، نمی‌تواند خاستگاه [[دلایل عقلی]] و [[نقلی]] [[امامت]] را که در [[علم کلام]] در [[باب]] [[امامت عامه]] از آن بحث شده است برآورده سازد، به همین جهت این دیدگاه غیر قابل پذیرش و مردود است. افزون بر این که [[اهل سنت]] در شرایط کنونی نمی‌توانند کسی را به عنوان [[امام]] و [[خلیفه پیامبر]] {{صل}} معرفی کنند، در حالی که [[دلایل عقلی]] و [[نقلی]] [[لزوم وجود امام]] و [[خلیفه]] عام است و شامل همه زمان‌ها می‌شود. | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
# ادعای فرقه‌های یاد شده و نیز ادعای کسانی که بر [[امامت]] یکی از [[ائمه]] دیگر توقف کرده‌اند، مثل:[[ناووسیه]]، که [[امام صادق]] {{ع}} را [[آخرین امام]] می‌پندارند و [[واقفیه]] که قائل به [[مهدویت]] [[امام]] کاظم‌اند و... با [[احادیث متواتر]] [[نبوی]] در مورد [[امامان]] بعد از خود، سازگار نمی‌باشد. در این [[احادیث]]، [[پیامبر]] {{صل}} با تأکید بر [[دوازده نفر]] از [[امامان]] بعد از خود، [[امام مهدی]] {{ع}} را آخرین آنان ذکر کرده است که پیش از این اشاره شد. | # ادعای فرقه‌های یاد شده و نیز ادعای کسانی که بر [[امامت]] یکی از [[ائمه]] دیگر توقف کرده‌اند، مثل:[[ناووسیه]]، که [[امام صادق]] {{ع}} را [[آخرین امام]] می‌پندارند و [[واقفیه]] که قائل به [[مهدویت]] [[امام]] کاظم‌اند و... با [[احادیث متواتر]] [[نبوی]] در مورد [[امامان]] بعد از خود، سازگار نمی‌باشد. در این [[احادیث]]، [[پیامبر]] {{صل}} با تأکید بر [[دوازده نفر]] از [[امامان]] بعد از خود، [[امام مهدی]] {{ع}} را آخرین آنان ذکر کرده است که پیش از این اشاره شد. | ||
در چندین مورد دیگر نیز [[پیامبر]] {{صل}} ضمن اشاره به [[دوازده نفر]] بودن [[امامان]] بعد از خود، نه نفر آنان را از [[نسل]] [[حسین]] {{ع}} ذکر نموده است، که نهمین آنان [[مهدی]] است، مثل [[حدیث]]: {{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ تِسْعَةٌ مِنْ صُلْبِ الْحُسَيْنِ تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ أَلَا إِنَّ مَثَلَهُمْ فِيكُمْ كَمَثَلِ سَفِينَةِ نُوحٍ مَنْ رَكِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا هَلَكَ}}<ref> | در چندین مورد دیگر نیز [[پیامبر]] {{صل}} ضمن اشاره به [[دوازده نفر]] بودن [[امامان]] بعد از خود، نه نفر آنان را از [[نسل]] [[حسین]] {{ع}} ذکر نموده است، که نهمین آنان [[مهدی]] است، مثل [[حدیث]]: {{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ تِسْعَةٌ مِنْ صُلْبِ الْحُسَيْنِ تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ أَلَا إِنَّ مَثَلَهُمْ فِيكُمْ كَمَثَلِ سَفِينَةِ نُوحٍ مَنْ رَكِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا هَلَكَ}}<ref>ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۱، ص۲۵۴؛ خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الأثر، ص۳۹.</ref> و [[احادیث]] دیگری مشابه آن که همگی با دیدگاه [[امامیه]] [[اثنا عشری]] قابل تطبیق‌اند، چون فقط [[امامیه]] [[معتقد به امامت]] [[امامان]] دوازده‌گانه‌اند و [[امام مهدی]] {{ع}} را [[دوازدهمین امام]] می‌دانند که هم اکنون زنده و حاضر است و در پرده [[غیبت]] به سر می‌برد، تا زمانی که [[اراده الهی]] بر ظهورش تعلق گیرد. | ||
علاوه بر [[احادیث نبوی]]، [[احادیث]] زیادی از [[امیرمؤمنان]] {{ع}} و سایر [[امامان معصوم]] {{عم}} [[نقل]] شده است که هر کدام در موارد متعددی [[امام مهدی]] را به عنوان [[دوازدهمین امام]] و آخرین [[وصی پیامبر]] {{صل}} معرفی کرده‌اند<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، باب ۲۶، ص۲۸۸؛ آل طه، سید حسن، جامع الاثر، باب ششم، ص۴۳۵.</ref> از جمله خود [[امام حسن عسکری]] {{ع}} بارها فرزندش [[مهدی]] {{ع}} را [[آخرین امام]] و [[جانشین]] بعد از خود ذکر کرده است. [[عثمان بن سعید عمری]]، [[نماینده]] ویژه [[امام عسکری]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند که ما در حضور [[امام حسن عسکری]] {{ع}} بودیم، از [[حضرت]] سؤال شد که یا ابن [[رسول الله]]! چه کسی بعد از شما [[امام]] و [[حجت الهی]] است؟ [[حضرت]] پاسخ داد: {{متن حدیث|ابْنِي مُحَمَّدٌ هُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّةُ بَعْدِي مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْهُ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۴۰۹؛ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۲۴۶.</ref>؛ فرزندم [[محمد]] - نام اصلی [[حضرت حجت]] - او [[امام]] و [[حجت]] بعد از من است، هر کس بمیرد، در حالی که او را به عنوان [[امام]] نشناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است. | علاوه بر [[احادیث نبوی]]، [[احادیث]] زیادی از [[امیرمؤمنان]] {{ع}} و سایر [[امامان معصوم]] {{عم}} [[نقل]] شده است که هر کدام در موارد متعددی [[امام مهدی]] را به عنوان [[دوازدهمین امام]] و آخرین [[وصی پیامبر]] {{صل}} معرفی کرده‌اند<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، باب ۲۶، ص۲۸۸؛ آل طه، سید حسن، جامع الاثر، باب ششم، ص۴۳۵.</ref> از جمله خود [[امام حسن عسکری]] {{ع}} بارها فرزندش [[مهدی]] {{ع}} را [[آخرین امام]] و [[جانشین]] بعد از خود ذکر کرده است. [[عثمان بن سعید عمری]]، [[نماینده]] ویژه [[امام عسکری]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند که ما در حضور [[امام حسن عسکری]] {{ع}} بودیم، از [[حضرت]] سؤال شد که یا ابن [[رسول الله]]! چه کسی بعد از شما [[امام]] و [[حجت الهی]] است؟ [[حضرت]] پاسخ داد: {{متن حدیث|ابْنِي مُحَمَّدٌ هُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّةُ بَعْدِي مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْهُ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۴۰۹؛ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۲۴۶.</ref>؛ فرزندم [[محمد]] - نام اصلی [[حضرت حجت]] - او [[امام]] و [[حجت]] بعد از من است، هر کس بمیرد، در حالی که او را به عنوان [[امام]] نشناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است. | ||