پرش به محتوا

علم امام علی در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب'
جز (جایگزینی متن - 'جمع آوری' به 'جمع‌آوری')
جز (جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب')
خط ۱۸: خط ۱۸:


و فرمود:
و فرمود:
{{متن حدیث|إنّ هاهنا لعلما جمّا لو أجد له حمله....}}<ref>نهج البلاغه، ج۴، ص۳۶؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، ج۱، ص۳۱۷؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱۸، ص۳۴۶؛ تاریخ بغداد، الخطیب البغدادی، ج۶، ص۳۷۶؛ تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، ج۵۰، ص۲۵۲؛ تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۰۶؛ ینابیع الموده، ج۳، ص۴۵۴.</ref>؛
{{متن حدیث|إنّ هاهنا لعلما جمّا لو أجد له حمله....}}<ref>نهج البلاغه، ج۴، ص۳۶؛ مناقب آل ابی طالب، ابن‌شهرآشوب، ج۱، ص۳۱۷؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱۸، ص۳۴۶؛ تاریخ بغداد، الخطیب البغدادی، ج۶، ص۳۷۶؛ تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، ج۵۰، ص۲۵۲؛ تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۰۶؛ ینابیع الموده، ج۳، ص۴۵۴.</ref>؛
به [[درستی]] که در این جا (با دست شان، اشاره به سینه [[مبارک]] نمودند) [[دانش]] فراوانی اندوخته ام، ای کاش! کسانی می‌یافتم که [[شایستگی]] پذیرش این [[علوم]] را داشته باشند.
به [[درستی]] که در این جا (با دست شان، اشاره به سینه [[مبارک]] نمودند) [[دانش]] فراوانی اندوخته ام، ای کاش! کسانی می‌یافتم که [[شایستگی]] پذیرش این [[علوم]] را داشته باشند.


خط ۸۱: خط ۸۱:


'''دلیل سوم''': [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود:
'''دلیل سوم''': [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود:
{{متن حدیث|أَقْضَاكُمْ عَلِيٌّ‌}}<ref>رواه الإربلی فی کشف الغمّه، ج۱، ص۱۱۳ فی بیان مناقبه {{ع}}؛ وفی المناقب للخوارزمی فی الفصل السابع، ص۳۹ {{متن حدیث|عن أبي سعيد الخدري، قال: قال رسول الله {{صل}}: إنّ أقضى أمّتي عليّ بن ابي طالب {{ع}}}}؛ ورواه ابن شهر آشوب فی المناقب، ج۲، ص۳۳ فی عنوان فصل: فی المسابقه بالعلم؛ ورواه الشبلنجی فی نور الأبصار، ص۷۹؛ ورواه ابن عبد البرّ فی الاستیعاب بهامش الاصابه، ج۳، ص۳۸ {{متن حدیث|و فيه، وقال {{صل}}: أقضاهم عليّ بن ابي طالب {{ع}}}}؛ فتح الباری ابن حجر، ج۱۰، ص۴۸۷؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱، ص۱۸؛ ج۷، ص۲۱۹؛ المواقف الایجی، ج۳، ص۶۲۷، ۶۳۶؛ فیض القدیر شرح الجامع الصغیر، ج۱، ص۲۸۵؛ تفسیر القرطبی، ج۱۵، ص۱۶۲ – ۱۶۴؛ تاریخ مدینه دمشق ابن عساکر، ج۵۱، ص۳۰۰؛ تاریخ ابن خلدون، ج۱، ص۱۹۷؛ شرح المواقف، ج۸، ص۳۷۰؛ طبقات ابن سعد، ج۱۲، ص۱۳۵.</ref>؛
{{متن حدیث|أَقْضَاكُمْ عَلِيٌّ‌}}<ref>رواه الإربلی فی کشف الغمّه، ج۱، ص۱۱۳ فی بیان مناقبه {{ع}}؛ وفی المناقب للخوارزمی فی الفصل السابع، ص۳۹ {{متن حدیث|عن أبي سعيد الخدري، قال: قال رسول الله {{صل}}: إنّ أقضى أمّتي عليّ بن ابي طالب {{ع}}}}؛ ورواه ابن‌شهرآشوب فی المناقب، ج۲، ص۳۳ فی عنوان فصل: فی المسابقه بالعلم؛ ورواه الشبلنجی فی نور الأبصار، ص۷۹؛ ورواه ابن عبد البرّ فی الاستیعاب بهامش الاصابه، ج۳، ص۳۸ {{متن حدیث|و فيه، وقال {{صل}}: أقضاهم عليّ بن ابي طالب {{ع}}}}؛ فتح الباری ابن حجر، ج۱۰، ص۴۸۷؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱، ص۱۸؛ ج۷، ص۲۱۹؛ المواقف الایجی، ج۳، ص۶۲۷، ۶۳۶؛ فیض القدیر شرح الجامع الصغیر، ج۱، ص۲۸۵؛ تفسیر القرطبی، ج۱۵، ص۱۶۲ – ۱۶۴؛ تاریخ مدینه دمشق ابن عساکر، ج۵۱، ص۳۰۰؛ تاریخ ابن خلدون، ج۱، ص۱۹۷؛ شرح المواقف، ج۸، ص۳۷۰؛ طبقات ابن سعد، ج۱۲، ص۱۳۵.</ref>؛


آگاه‌ترین شما به امر [[قضاوت]] علی است.
آگاه‌ترین شما به امر [[قضاوت]] علی است.
خط ۹۵: خط ۹۵:


و همچنین [[احمد حنبل]] در مسندش [[روایت]] کرده است<ref>الصراط المستقیم، ج۲، ص۱۰؛ المناقب، ج۲، ص۳۳.</ref>.
و همچنین [[احمد حنبل]] در مسندش [[روایت]] کرده است<ref>الصراط المستقیم، ج۲، ص۱۰؛ المناقب، ج۲، ص۳۳.</ref>.
در [[مناقب]] [[ابن شهر آشوب]] آمده است:
در [[مناقب]] [[ابن‌شهرآشوب]] آمده است:
{{متن حدیث|قَدْ أَجْمَعُوا عَلَى أَنَّ النَّبِيَّ‌{{صل}} قَالَ: أَقْضَاكُمْ عَلِيٌّ‌}}؛
{{متن حدیث|قَدْ أَجْمَعُوا عَلَى أَنَّ النَّبِيَّ‌{{صل}} قَالَ: أَقْضَاكُمْ عَلِيٌّ‌}}؛
[[اجماع]] کردند بر این که [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: آگاه‌ترین شما به امر [[قضاوت]] علی است.
[[اجماع]] کردند بر این که [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: آگاه‌ترین شما به امر [[قضاوت]] علی است.
خط ۱۰۲: خط ۱۰۲:


'''دلیل چهارم''': [[سلمان فارسی]] [[روایت]] کرد که [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود:
'''دلیل چهارم''': [[سلمان فارسی]] [[روایت]] کرد که [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود:
{{متن حدیث|أَعْلَمُ أُمَّتِي بَعْدِي عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ‌}}<ref>المناقب للخوارزمی، فی الفصل السابع، ص۴۰، و فیه: أعلم امّتی من بعدی. وأورده العلامه الأمینی فی الغدیر، ج۲، ص۴۴، عن عدّه مصادر. وأخرجه المحبّ الطبری فی الریاض النظره، ج۲، ص۱۹۳. ورواه الگنجی فی کفایة الطالب، ص۳۳۲، فی الباب ۹۴. ورواه الإربلی فی کشف الغمّه، ص۱، ص۱۱۳، فی ذکر غزاره علمه {{ع}}. ورواه الحموینی فی فرائد السمطین، ج۱، ص۹۷، حدیث ۶۶. ورواه ابن شهر آشوب فی المناقب، ج۲، ص۳۳، فی عنوان فصل: فی المسابقه بالعلم. و رواه القندوزی فی ینابیع المودّه، ص۷۰.</ref>؛
{{متن حدیث|أَعْلَمُ أُمَّتِي بَعْدِي عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ‌}}<ref>المناقب للخوارزمی، فی الفصل السابع، ص۴۰، و فیه: أعلم امّتی من بعدی. وأورده العلامه الأمینی فی الغدیر، ج۲، ص۴۴، عن عدّه مصادر. وأخرجه المحبّ الطبری فی الریاض النظره، ج۲، ص۱۹۳. ورواه الگنجی فی کفایة الطالب، ص۳۳۲، فی الباب ۹۴. ورواه الإربلی فی کشف الغمّه، ص۱، ص۱۱۳، فی ذکر غزاره علمه {{ع}}. ورواه الحموینی فی فرائد السمطین، ج۱، ص۹۷، حدیث ۶۶. ورواه ابن‌شهرآشوب فی المناقب، ج۲، ص۳۳، فی عنوان فصل: فی المسابقه بالعلم. و رواه القندوزی فی ینابیع المودّه، ص۷۰.</ref>؛


[[علی بن ابی طالب]] [[عالم‌ترین]] امّتم بعد از من است.
[[علی بن ابی طالب]] [[عالم‌ترین]] امّتم بعد از من است.


'''دلیل پنجم''': [[عبدالله بن مسعود]] روایت کرده که رسول خدا {{صل}} فرمودند:
'''دلیل پنجم''': [[عبدالله بن مسعود]] روایت کرده که رسول خدا {{صل}} فرمودند:
{{متن حدیث|قُسِمَتِ الْحِكْمَةُ عَلَى عَشَرَةِ أَجْزَاءٍ فَأُعْطِيَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ مِنْهَا تِسْعَةً وَ النَّاسُ جُزْءً وَاحِداً}}<ref>المناقب للخوارزمی فی الفصل السابع، ص۴۰. ورواه الإربلی فی کشف الغمه، ج۱، ص۱۱۳، فی فضل مناقبه وما أعدّه الله تعالی لمحبّیه، وذکر غزاره علمه، وکونه أقضی الأصحاب. ورواه ابن المغازلی فی المناقب، ص۲۸۶، حدیث ۳۲۸. ورواه القندوزی فی ینابیع المودّه فی الباب الرابع عشر، ص۷۰. ورواه ابن شهر آشوب فی المناقب، ج۲، ص۳۲ فی المسابقه بالعلم عن حلیة الأولیاء. ورواه الگنجی الشافعی فی کفایه الطالب فی الباب الثامن والأربعون، ص۱۹۷.</ref>؛
{{متن حدیث|قُسِمَتِ الْحِكْمَةُ عَلَى عَشَرَةِ أَجْزَاءٍ فَأُعْطِيَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ مِنْهَا تِسْعَةً وَ النَّاسُ جُزْءً وَاحِداً}}<ref>المناقب للخوارزمی فی الفصل السابع، ص۴۰. ورواه الإربلی فی کشف الغمه، ج۱، ص۱۱۳، فی فضل مناقبه وما أعدّه الله تعالی لمحبّیه، وذکر غزاره علمه، وکونه أقضی الأصحاب. ورواه ابن المغازلی فی المناقب، ص۲۸۶، حدیث ۳۲۸. ورواه القندوزی فی ینابیع المودّه فی الباب الرابع عشر، ص۷۰. ورواه ابن‌شهرآشوب فی المناقب، ج۲، ص۳۲ فی المسابقه بالعلم عن حلیة الأولیاء. ورواه الگنجی الشافعی فی کفایه الطالب فی الباب الثامن والأربعون، ص۱۹۷.</ref>؛
[[حکمت]] بر ده جزء تقسیم شد که نُه جزء آن به [[علی بن ابی طالب]] و یک جزء آن به سایر [[مردم]] داده شد.
[[حکمت]] بر ده جزء تقسیم شد که نُه جزء آن به [[علی بن ابی طالب]] و یک جزء آن به سایر [[مردم]] داده شد.


خط ۱۳۸: خط ۱۳۸:


[[مناقب (کتاب)|مناقب]] از [[ابی البختری]] [[روایت]] کرد که دیدم علی {{ع}} بر [[منبر]] [[کوفه]] بالا رفت و فرمود:
[[مناقب (کتاب)|مناقب]] از [[ابی البختری]] [[روایت]] کرد که دیدم علی {{ع}} بر [[منبر]] [[کوفه]] بالا رفت و فرمود:
{{متن حدیث|سَلُونِي مِنْ قَبْلِ أَنْ تَفْقِدُونِي فَإِنَّمَا بَيْنَ الْجَوَانِحِ مِنِّي عِلْمٌ جَمٌّ... فَوَ اللَّهِ لَوْ ثُنِيَتْ لِي وِسَادَةٌ فَجَلَسْتُ عَلَيْهَا لَأَفْتَيْتُ لِأَهْلِ التَّوْرَاةِ بِتَوْرَاتِهِمْ وَ لِأَهْلِ الْإِنْجِيلِ بِإِنْجِيلِهِمْ حَتَّى يُنْطِقَ اللَّهُ التَّوْرَاةَ وَ الْإِنْجِيلَ فَتَقُولَ صَدَقَ عَلِيٌّ قَدْ أَفْتَاكُمْ بِمَا أُنْزِلَ فِيَّ‌}}<ref>المناقب للخوارزمی فی الفصل السابع فی بیان غزاره علمه {{ع}}، ص۴۷، و فی مقتله فی الفصل الرابع، ج۱، ص۴۴. و رواه الحافظ القندوزی فی ینابیع المودّه، ص۷۴، فی الباب الرابع عشر فی غزاره علمه {{ع}}. وأورده فی ملحقات احقاق الحقّ، ج۱۷، ص۴۶۲ عن مودّه القربی للسیّد علی بن شهاب الدین الهمدانی، ص۱۲۶، وعن السیّد عطاء الله الدشتکی فی الأربعین، ص۲۷ مخطوط، وعن العلامه محمّد صالح الکشفی الحنفی فی المناقب المرتضویه، ص۲۴۷. ورواه الحموینی فی فرائد السمطین، ج۱، ص۳۴۰، حدیث ۲۶۳. وقریبا منه مع زیادات کثیره رواه الشیخ الصدوق فی المجلس «۵۵» من أمالیه، ص۳۴۱. ورواه ابن شهر آشوب فی المناقب، ج۲، ص۳۸ فی عنوان: المسابقه بالعلم. وروی الصفّار القمّی فی بصائر الدرجات، ج۳، ص۱۳۲، باب ۹ عدّه أحادیث تتضمّن القسم الأخیر من الحدیث.</ref>؛
{{متن حدیث|سَلُونِي مِنْ قَبْلِ أَنْ تَفْقِدُونِي فَإِنَّمَا بَيْنَ الْجَوَانِحِ مِنِّي عِلْمٌ جَمٌّ... فَوَ اللَّهِ لَوْ ثُنِيَتْ لِي وِسَادَةٌ فَجَلَسْتُ عَلَيْهَا لَأَفْتَيْتُ لِأَهْلِ التَّوْرَاةِ بِتَوْرَاتِهِمْ وَ لِأَهْلِ الْإِنْجِيلِ بِإِنْجِيلِهِمْ حَتَّى يُنْطِقَ اللَّهُ التَّوْرَاةَ وَ الْإِنْجِيلَ فَتَقُولَ صَدَقَ عَلِيٌّ قَدْ أَفْتَاكُمْ بِمَا أُنْزِلَ فِيَّ‌}}<ref>المناقب للخوارزمی فی الفصل السابع فی بیان غزاره علمه {{ع}}، ص۴۷، و فی مقتله فی الفصل الرابع، ج۱، ص۴۴. و رواه الحافظ القندوزی فی ینابیع المودّه، ص۷۴، فی الباب الرابع عشر فی غزاره علمه {{ع}}. وأورده فی ملحقات احقاق الحقّ، ج۱۷، ص۴۶۲ عن مودّه القربی للسیّد علی بن شهاب الدین الهمدانی، ص۱۲۶، وعن السیّد عطاء الله الدشتکی فی الأربعین، ص۲۷ مخطوط، وعن العلامه محمّد صالح الکشفی الحنفی فی المناقب المرتضویه، ص۲۴۷. ورواه الحموینی فی فرائد السمطین، ج۱، ص۳۴۰، حدیث ۲۶۳. وقریبا منه مع زیادات کثیره رواه الشیخ الصدوق فی المجلس «۵۵» من أمالیه، ص۳۴۱. ورواه ابن‌شهرآشوب فی المناقب، ج۲، ص۳۸ فی عنوان: المسابقه بالعلم. وروی الصفّار القمّی فی بصائر الدرجات، ج۳، ص۱۳۲، باب ۹ عدّه أحادیث تتضمّن القسم الأخیر من الحدیث.</ref>؛
از من سؤال کنید قبل از آنکه مرا از دست بدهید، همانا سینه ام مملو از [[علم]] است.... به [[خدا]] قسم اگر [[مسند]] [[خلافت]] برایم آماده بود و بر آن می‌نشستم برای [[اهل تورات]] به [[تورات]] شان و برای [[اهل انجیل]] به [[انجیل]] شان و برای [[اهل زبور]] به زبورشان [[فتوی]] می‌دادم و [[حکم]] می‌کردم تا این که [[خداوند]] [[تورات]] و [[انجیل]] و [[زبور]] را به سخن آورد و بگوید: «علی» راست گفت و به آنچه خداوند در من نازل کرده به شما فتوی داد.
از من سؤال کنید قبل از آنکه مرا از دست بدهید، همانا سینه ام مملو از [[علم]] است.... به [[خدا]] قسم اگر [[مسند]] [[خلافت]] برایم آماده بود و بر آن می‌نشستم برای [[اهل تورات]] به [[تورات]] شان و برای [[اهل انجیل]] به [[انجیل]] شان و برای [[اهل زبور]] به زبورشان [[فتوی]] می‌دادم و [[حکم]] می‌کردم تا این که [[خداوند]] [[تورات]] و [[انجیل]] و [[زبور]] را به سخن آورد و بگوید: «علی» راست گفت و به آنچه خداوند در من نازل کرده به شما فتوی داد.


۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش