توحید عبادی در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع مرتبط = توحید

| عنوان مدخل  = [[توحید عبادی]]

| مداخل مرتبط = [[توحید عبادی در قرآن]] - [[توحید عبادی در حدیث]] - [[توحید عبادی در نهج البلاغه]] - [[توحید عبادی در کلام اسلامی]] - [[توحید عبادی در عرفان اسلامی]] - [[توحید عبادی در اخلاق اسلامی]]

| پرسش مرتبط  = توحید عبادی (پرسش)

* منظور از "[[توحید عبادی]]"، آنست که هیچ موجودی جز از [[حضرت حق]]، [[شایستگی]] پرستیده شدن را ندارد. این سخن همان معنی عبارت مشهور {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>«هیچ خدایی جز خداوند نیست» سوره صافات، آیه ۳۵.</ref> است<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۳۲۰.</ref>.

*"[[توحید عبادی]]" نیز بر چند نوع است:

* به این معنی که [[انسان]] هیچگاه جز [[حضرت حق]] را به [[عبادت]] در نگیرد. بدین ترتیب [[انسان]] در سخن و در عمل، این [[آیه شریفه]] را متحقّق سازد: {{متن قرآن|إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ}}<ref>«تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌جوییم» سوره فاتحه، آیه ۵.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۳۲۷-۳۲۸.</ref>.

* به این معنی که، [[انسان]] جز از [[حضرت حق]] و آنکس که طاعتش به [[طاعت]] [[حضرت حق]] باز می‌‌گردد، هیچکس را [[شایسته]] [[اطاعت]] و [[فرمانبرداری]] نداند: {{متن قرآن|مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ}}<ref>«هر که از پیامبر فرمانبرداری کند بی‌گمان از خداوند فرمان برده است و هر که رو گرداند (بگو بگرداند) ما تو را مراقب آنان نفرستاده‌ایم» سوره نساء، آیه ۸۰.</ref>.

* از این‌رو، [[اطاعت]] از [[هوای نفس]] در شمار [[شرک]] است: {{متن قرآن|أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ}}<ref>«آیا آن کس را دیدی که هوای (نفس) خود را، خدای خویش گرفته است» سوره جاثیه، آیه ۲۳.</ref> و نیز [[اطاعت]] از [[شیطان]]: {{متن قرآن|أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ}}<ref>«ای فرزندان آدم! آیا به شما سفارش نکردم که شیطان را نپرستید» سوره یس، آیه ۶۰.</ref>.

* بلکه هر اطاعتی که به [[اطاعت]] او - جلَّ وعلا! - بازنگردد، [[شرک]] است: {{متن قرآن|وَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لَيُوحُونَ إِلَى أَوْلِيَائِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ}}<ref>«و شیطان‌ها بی‌گمان در یاران خویش می‌دمند که با شما چالش ورزند و اگر از آنان فرمانبرداری کنید به یقین مشرک خواهید بود» سوره انعام، آیه ۱۲۱.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۳۲۸.</ref>.

* به این معنی که، [[هدف]] قلبی [[انسان]] از انجام امور که به آن "[[نیّت]]" گفته می‌‌شود-، فقط و فقط تحصیل [[رضایت]] [[حضرت]] او باشد. از این منظر، اگر غیر او در [[نیّت]] آید، [[کفر]]؛ و اگر دیگری به همراه او آید، [[شرک]]؛ و تنها و تنها اگر او در [[نیّت]] [[انسان]] راه یابد، [[توحید عبادی]] حاصل شده است.  

* [[حضرت حق]] خود در این زمینه می‌‌فرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى كَالَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ}}<ref>«ای مؤمنان! صدقه‌های خود را با منّت نهادن و آزردن تباه نسازید، همچون کسی که از سر نمایش دادن به مردم، دارایی خود را می‌بخشد و به خداوند و روز واپسین ایمان ندارد» سوره بقره، آیه ۲۶۴.</ref>.

* به‌دست آوردن این مرتبه، سخت دشوار است و جانکاه؛ از همین روست که آن [[اهل دل]] برآنند که اگر [[آدمی]] [[نیّت]] خود را تنها و تنها برای [[حضرت حق]] نهد، امّا در کنار آن داعیِ دیگری را نیز در ذهن آورد- همچون آنکه [[نماز]] را برای او، امّا با این [[داعی]] که به [[بهشت]] راه یابد-، عمل او از شوب [[شرک]] [[خالص]] نشده بوئی از [[شرک]] از آن به مشام می‌‌رسد.  

* از همین روست که آنگونه که از دو [[فقیه]] عارف "ابن‌طاوس" و "[[شهید]] دوّم" [[نقل]] شده است، این دو بزرگوار این عمل را از بُن [[باطل]] دانسته‌اند: {{متن قرآن|إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ لِمِثْلِ هَذَا فَلْيَعْمَلِ الْعَامِلُونَ}}<ref>«به راستی، این رستگاری سترگ است پس برای این (دستاورد)، اهل کردار باید کار کنند» سوره صافات، آیه ۶۰-۶۱.</ref>. پر واضح است که منظور این دو، آن نیست که عمل عبادی‌ای که اینگونه انجام شده، صحیح نبوده [[نیاز]] به تکرار آن است؛ بلکه مراد آنان آن بوده که هرچند [[تکلیف]] از عهده [[انسان]] برآمده، امّا این عمل در بارگاه ربوبی پذیرفته نیست<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۳۲۸-۳۲۹.</ref>.

* [[پرونده:10115255.jpg|22px]] [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|'''دانش اخلاق اسلامی ج۱''']]

[[رده: توحید]]

[[رده: توحید عبادی]]