آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۱:۴۳
، ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲وظیفهٔ شمارهٔ ۳، بخش دوم
جز (جایگزینی متن - '== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.↵{{پایان منبع جامع}}↵' به '') |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | | تصویر = 7626626268.jpg | ||
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]] | | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]] | ||
| مدخل اصلی = [[قیام خراسانی]] | | مدخل اصلی = [[قیام خراسانی]] | ||
| مدخل وابسته = | | مدخل وابسته = | ||
| | | تعداد پاسخ = 6 | ||
}} | }} | ||
در مورد [[خراسان]] و [[خراسانی]] دو دسته [[روایت]] وجود دارد. در برخی از آنان سخن از [[پرچم‌های سیاه]]ی است که از این [[ناحیه]] برای [[بیعت]] با [[حضرت مهدی]]{{ع}} به سوی [[کوفه]] حرکت میکند و در روایتی دیگر [[قیام خراسانی|قیام او]] هم‌زمان با [[خروج سفیانی]] و [[یمانی]] بیان شده است. در زبان عامه مردم و منابع متأخر از اینها به [[قیام]] [[سید خراسانی]] تعبیر شده است که عدهای این عنوان را رد کرده و برخی از آن [[روایات]] را ضعیف می‌دانند. | در مورد [[خراسان]] و [[خراسانی]] دو دسته [[روایت]] وجود دارد. در برخی از آنان سخن از [[پرچم‌های سیاه]]ی است که از این [[ناحیه]] برای [[بیعت]] با [[حضرت مهدی]] {{ع}} به سوی [[کوفه]] حرکت میکند و در روایتی دیگر [[قیام خراسانی|قیام او]] هم‌زمان با [[خروج سفیانی]] و [[یمانی]] بیان شده است. در زبان عامه مردم و منابع متأخر از اینها به [[قیام]] [[سید خراسانی]] تعبیر شده است که عدهای این عنوان را رد کرده و برخی از آن [[روایات]] را ضعیف می‌دانند. | ||
در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است. | در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است. | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۶: | ||
* چندین [[روایت]] دربارۀ [[خراسانی]] وارد شده است که از لحاظ سندی دارای اشکال هستند | * چندین [[روایت]] دربارۀ [[خراسانی]] وارد شده است که از لحاظ سندی دارای اشکال هستند | ||
# [[روایت]] اول: [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: «[[بنی عباس]] حتما به [[حکومت]] خواهند رسید و آنگاه که [[حاکم]] شوند، [[اختلاف]] پیدا کنند و پراکندگی میان آنان ایجاد شود، [[خراسانی]] و [[سفیانی]] خروج خواهند کرد. یکی از [[شرق]] و دیگری از [[غرب]]، آن دو به سرعت سوی [[کوفه]] می‌آیند و [[بنی عباس]] را نابود می‌کنند و احدی از آنان را باقی نمی‌گذارند».<ref>{{متن حدیث|"عن ابی جعفر {{ع}}: لَا بُدَّ انَّ یملک بَنُو الْعَبَّاسِ فاذا ملکوا وَ اخْتَلَفُوا وَ تَشَتُّتَ أَمَرَهُمْ خَرَجَ علیهم الخراسانی وَ السفیانی هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنِ الْمَغْرِبِ یستبقان الی الکوفة کفرسی رِهَانَ هَذَا مِنْ هیهنا وَ هَذَا مِنْ هیهنا حتی یکون هلاکهم علی ایدیهما أَمَّا أَنَّهُمَا لَا یبقون مِنْهُمْ أَحَداً أَبَداً"}} نعمانی، الغیبة، ص ۲۶۷، باب ۱۴، ح ۱۸.</ref> [[سند]] این [[روایت]] به جهت وجود افراد مجهول قابل [[اعتماد]] نیست. علاوه بر اینکه در سایر کتب با [[اختلاف]] در متن و [[سند]] ذکر شده است<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۴۷؛ [[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]؛ [[تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور]]، ص ۲۱۸، ۲۱۹</ref>. | # [[روایت]] اول: [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: «[[بنی عباس]] حتما به [[حکومت]] خواهند رسید و آنگاه که [[حاکم]] شوند، [[اختلاف]] پیدا کنند و پراکندگی میان آنان ایجاد شود، [[خراسانی]] و [[سفیانی]] خروج خواهند کرد. یکی از [[شرق]] و دیگری از [[غرب]]، آن دو به سرعت سوی [[کوفه]] می‌آیند و [[بنی عباس]] را نابود می‌کنند و احدی از آنان را باقی نمی‌گذارند».<ref>{{متن حدیث|"عن ابی جعفر {{ع}}: لَا بُدَّ انَّ یملک بَنُو الْعَبَّاسِ فاذا ملکوا وَ اخْتَلَفُوا وَ تَشَتُّتَ أَمَرَهُمْ خَرَجَ علیهم الخراسانی وَ السفیانی هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنِ الْمَغْرِبِ یستبقان الی الکوفة کفرسی رِهَانَ هَذَا مِنْ هیهنا وَ هَذَا مِنْ هیهنا حتی یکون هلاکهم علی ایدیهما أَمَّا أَنَّهُمَا لَا یبقون مِنْهُمْ أَحَداً أَبَداً"}} نعمانی، الغیبة، ص ۲۶۷، باب ۱۴، ح ۱۸.</ref> [[سند]] این [[روایت]] به جهت وجود افراد مجهول قابل [[اعتماد]] نیست. علاوه بر اینکه در سایر کتب با [[اختلاف]] در متن و [[سند]] ذکر شده است<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۴۷؛ [[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]؛ [[تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور]]، ص ۲۱۸، ۲۱۹</ref>. | ||
# [[روایت]] دوم: به [[امام صادق]]{{ع}} منسوب است که فرمود: «پیش از این امر، پنج علامت وجود دارد: ندا، [[سفیانی]]، [[خراسانی]]، نفْس [[زکیه]] و خَسْف در [[بیدا]]»<ref>ر.ک. الغیبة، نعمانی: ص۳۰۱</ref> در [[سند]] این [[روایت]]، [[محمد رازی]] و [[ابو سمینه]] وجود دارند که تضعیف شده‌اند<ref>ر.ک. رجال النجاشی، ج ۲ ص ۲۱۶ و ۲۲۶</ref>. به علاوه قطعی نیست که مراد از "این امر"، [[ظهور امام زمان]] باشد؛ بلکه ممکن است مراد ایشان، [[گشایش]] [[شیعیان]] و [[فرج عمومی]] باشد نه خصوص [[فرج]] [[امام عصر]]؛ کما این که در بیان آن بزرگواران، فَرَج، به معنای [[گشایش]] [[شیعه]] آمده است<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۴۵</ref>. | # [[روایت]] دوم: به [[امام صادق]] {{ع}} منسوب است که فرمود: «پیش از این امر، پنج علامت وجود دارد: ندا، [[سفیانی]]، [[خراسانی]]، نفْس [[زکیه]] و خَسْف در [[بیدا]]»<ref>ر.ک. الغیبة، نعمانی: ص۳۰۱</ref> در [[سند]] این [[روایت]]، [[محمد رازی]] و [[ابو سمینه]] وجود دارند که تضعیف شده‌اند<ref>ر.ک. رجال النجاشی، ج ۲ ص ۲۱۶ و ۲۲۶</ref>. به علاوه قطعی نیست که مراد از "این امر"، [[ظهور امام زمان]] باشد؛ بلکه ممکن است مراد ایشان، [[گشایش]] [[شیعیان]] و [[فرج عمومی]] باشد نه خصوص [[فرج]] [[امام عصر]]؛ کما این که در بیان آن بزرگواران، فَرَج، به معنای [[گشایش]] [[شیعه]] آمده است<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۴۵</ref>. | ||
* البته در مقابل، برخی معتقدند: اگرچه تصریح به حتمی بودن [[قیام خراسانی]] نشده ولی [[روایات]] مربوط به آن زیاد است<ref>ر.ک. [[محمد جواد خراسانی|خراسانی، محمد جواد]]، [[مهدی منتظر ۱ (کتاب)|مهدی منتظر]]، ص۲۰۵-۲۱۰</ref>، مانند: | * البته در مقابل، برخی معتقدند: اگرچه تصریح به حتمی بودن [[قیام خراسانی]] نشده ولی [[روایات]] مربوط به آن زیاد است<ref>ر.ک. [[محمد جواد خراسانی|خراسانی، محمد جواد]]، [[مهدی منتظر ۱ (کتاب)|مهدی منتظر]]، ص۲۰۵-۲۱۰</ref>، مانند: | ||
# از [[امام باقر]] و [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده است که فرمودند: "خروج این سه در یک روز و یک ماه و یک سال خواهد بود"<ref>ر.ک. الزام الناصب، ج ۲، ۱۴۷؛ غیبت طوسی، ص ۴۴۶، ح ۴۴۳: {{متن حدیث|"خُرُوجُ السُّفْیَانِیِّ وَ الْیَمَانِیِّ وَ الْخُرَاسَانِیِ فِی سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِی شَهْرٍ وَاحِدٍ فِی یَوْمٍ وَاحِدٍ"}}</ref> | # از [[امام باقر]] و [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده است که فرمودند: "خروج این سه در یک روز و یک ماه و یک سال خواهد بود"<ref>ر.ک. الزام الناصب، ج ۲، ۱۴۷؛ غیبت طوسی، ص ۴۴۶، ح ۴۴۳: {{متن حدیث|"خُرُوجُ السُّفْیَانِیِّ وَ الْیَمَانِیِّ وَ الْخُرَاسَانِیِ فِی سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِی شَهْرٍ وَاحِدٍ فِی یَوْمٍ وَاحِدٍ"}}</ref> | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۰: | ||
| پاسخ = آیتالله '''[[محمد جواد خراسانی]]'''، در کتاب ''«[[مهدی منتظر ۱ (کتاب)|مهدی منتظر]]»'' در این‌باره گفته است: | | پاسخ = آیتالله '''[[محمد جواد خراسانی]]'''، در کتاب ''«[[مهدی منتظر ۱ (کتاب)|مهدی منتظر]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«[[خراسانی]] اگرچه چندان تصریح به محتومیتش نشده اما آنقدر [[اخبار]] بسیار است درباره او که از [[یمانی]] بیشتر است. حتی اینکه در [[اخبار]] [[عامه]] نیز بسیار ذکر [[رایت]] [[خراسانی]] شده، به‌هرحال [[امام باقر|حضرت باقر]] و [[امام صادق|صادق]] {{عم}} فرمودند: "خروج این سه در یک روز و یک ماه و یک سال خواهد بود"<ref>الزام الناصب، ج ۲، ۱۴۷؛ غیبت طوسی، ص ۴۴۶، ح ۴۴۳.</ref>. و [[امام صادق|حضرت صادق]]{{ع}} فرمود: "[[یمانی]] و [[سفیانی]] مانند دو اسب مسابقه است (چون در یک روز خروج می‌کنند و هر دو به جانب [[کوفه]] می‌شتابند)"<ref>الزام الناصب، ج ۲، ۱۳۱؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۵۳، ح ۱۴۳.</ref>. و [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} فرمود: "[[یمانی]] و [[خراسانی]] مانند دو اسب مسابقه بر یکدیگر سبقت گیرند، تا در [[کوفه]] با [[لشکر سفیانی]] بتازند و بر وی [[ظفر]] یابند"<ref>مختصر بصائر الدرجات، ص ۲۰۰.</ref>. | «[[خراسانی]] اگرچه چندان تصریح به محتومیتش نشده اما آنقدر [[اخبار]] بسیار است درباره او که از [[یمانی]] بیشتر است. حتی اینکه در [[اخبار]] [[عامه]] نیز بسیار ذکر [[رایت]] [[خراسانی]] شده، به‌هرحال [[امام باقر|حضرت باقر]] و [[امام صادق|صادق]] {{عم}} فرمودند: "خروج این سه در یک روز و یک ماه و یک سال خواهد بود"<ref>الزام الناصب، ج ۲، ۱۴۷؛ غیبت طوسی، ص ۴۴۶، ح ۴۴۳.</ref>. و [[امام صادق|حضرت صادق]] {{ع}} فرمود: "[[یمانی]] و [[سفیانی]] مانند دو اسب مسابقه است (چون در یک روز خروج می‌کنند و هر دو به جانب [[کوفه]] می‌شتابند)"<ref>الزام الناصب، ج ۲، ۱۳۱؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۵۳، ح ۱۴۳.</ref>. و [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} فرمود: "[[یمانی]] و [[خراسانی]] مانند دو اسب مسابقه بر یکدیگر سبقت گیرند، تا در [[کوفه]] با [[لشکر سفیانی]] بتازند و بر وی [[ظفر]] یابند"<ref>مختصر بصائر الدرجات، ص ۲۰۰.</ref>. | ||
آنچه وجه مشترک بود مابین او و [[یمانی]] از وقت خروج و موافقت با یکدیگر در مقصد و وصف لشکریانش در فصل [[یمانی]] گذشت و اما آنچه مخصوص [[خراسانی]] است این است که: | آنچه وجه مشترک بود مابین او و [[یمانی]] از وقت خروج و موافقت با یکدیگر در مقصد و وصف لشکریانش در فصل [[یمانی]] گذشت و اما آنچه مخصوص [[خراسانی]] است این است که: | ||
*'''اولا:''' بدان که از طرف [[مشرق]] یعنی بلاد شرقی [[ایران]] تا سرحد چین رایت‌های متعدد خواهد بود، [[رایت]] [[خراسانی]] یکی از آن رایت‌ها است و مهم‌تر از همه آنها است و به این اعتبار از همه آنها به [[رایات شرقی]] تعبیر شده. | * '''اولا:''' بدان که از طرف [[مشرق]] یعنی بلاد شرقی [[ایران]] تا سرحد چین رایت‌های متعدد خواهد بود، [[رایت]] [[خراسانی]] یکی از آن رایت‌ها است و مهم‌تر از همه آنها است و به این اعتبار از همه آنها به [[رایات شرقی]] تعبیر شده. | ||
*'''ثانیا:''' باید دانست که [[رایت]] [[خراسانی]] سه تا است، یعنی سه مرتبه [[قیام]] و [[نهضت]] برای او است و از هر سه در [[اخبار]] بسیاری یاد شده دو تای از آن گذشته: | * '''ثانیا:''' باید دانست که [[رایت]] [[خراسانی]] سه تا است، یعنی سه مرتبه [[قیام]] و [[نهضت]] برای او است و از هر سه در [[اخبار]] بسیاری یاد شده دو تای از آن گذشته: | ||
*بیرق‌های سیاه ابو مسلم از [[خراسان]] برای تشکیل [[دولت]] [[بنی العباس]]. | * بیرق‌های سیاه ابو مسلم از [[خراسان]] برای تشکیل [[دولت]] [[بنی العباس]]. | ||
* [[رایت]] مغول که از [[ناحیه]] [[خراسان]] آمد و [[عاقبت]] [[دولت]] [[بنی العباس]] را برهم زد و لذا در بعضی [[اخبار]] است که رایات از قبل [[خراسان]] دو [[رایت]] است، یکی به نفع [[بنی العباس]] و دیگری بر ضرر ایشان. | * [[رایت]] مغول که از [[ناحیه]] [[خراسان]] آمد و [[عاقبت]] [[دولت]] [[بنی العباس]] را برهم زد و لذا در بعضی [[اخبار]] است که رایات از قبل [[خراسان]] دو [[رایت]] است، یکی به نفع [[بنی العباس]] و دیگری بر ضرر ایشان. | ||
*باقیمانده و او است که متصل به [[ظهور]] است و مبارزهکننده با [[سفیانی]] و [[بنی العباس]] هر دو هست. [[امام باقر|حضرت باقر]] {{ع}} فرمود: "رایتی است از [[خراسان]] رو آورد تا به ساحل دجله فرود آید"<ref>معجم احادیث الامام المهدی، ج ۵، ۲۰، ح ۱۴۵۲.</ref>. ایضا فرمود: "بیرق‌های سیاهی که از [[خراسان]] خروج میکند به [[کوفه]] نازل خواهند شد، پس چون [[مهدی]] ظاهر شود (در [[مکه]]) [[بیعت]] خود را به سوی آنها خواهد فرستاد"<ref>اثباة الهداة، ج ۳، ۷۲۹، ح ۶۵؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۱۷، ح ۷۷.</ref>. و در فصل [[بنی العباس]] بر دست [[خراسانی]] و [[سفیانی]] خواهد بود، او از [[مشرق]] و او از [[مغرب]] و این دو احدی از ایشان را باقی نخواهند گذاشت"<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۳۲، ح ۹۶.</ref>. و ایضا آن [[حضرت]] فرمود: "در بین اینکه [[لشکر سفیانی]] در [[کوفه]] مشغول قتل و [[غارت]] باشند، بیرق‌هایی از طرف [[خراسان]] برسند که منزل‌ها را به سرعت طی کنند و با ایشان چند نفر از [[اصحاب]] [[امام مهدی|قائم]] {{ع}} باشد"<ref>غیبت نعمانی، ص ۱۸۷؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۳۸، ح ۱۰۵.</ref>. | * باقیمانده و او است که متصل به [[ظهور]] است و مبارزهکننده با [[سفیانی]] و [[بنی العباس]] هر دو هست. [[امام باقر|حضرت باقر]] {{ع}} فرمود: "رایتی است از [[خراسان]] رو آورد تا به ساحل دجله فرود آید"<ref>معجم احادیث الامام المهدی، ج ۵، ۲۰، ح ۱۴۵۲.</ref>. ایضا فرمود: "بیرق‌های سیاهی که از [[خراسان]] خروج میکند به [[کوفه]] نازل خواهند شد، پس چون [[مهدی]] ظاهر شود (در [[مکه]]) [[بیعت]] خود را به سوی آنها خواهد فرستاد"<ref>اثباة الهداة، ج ۳، ۷۲۹، ح ۶۵؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۱۷، ح ۷۷.</ref>. و در فصل [[بنی العباس]] بر دست [[خراسانی]] و [[سفیانی]] خواهد بود، او از [[مشرق]] و او از [[مغرب]] و این دو احدی از ایشان را باقی نخواهند گذاشت"<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۳۲، ح ۹۶.</ref>. و ایضا آن [[حضرت]] فرمود: "در بین اینکه [[لشکر سفیانی]] در [[کوفه]] مشغول قتل و [[غارت]] باشند، بیرق‌هایی از طرف [[خراسان]] برسند که منزل‌ها را به سرعت طی کنند و با ایشان چند نفر از [[اصحاب]] [[امام مهدی|قائم]] {{ع}} باشد"<ref>غیبت نعمانی، ص ۱۸۷؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۳۸، ح ۱۰۵.</ref>. | ||
اما هویت [[صاحب]] و سردار این [[رایت]] و محل خروج او آنچه به نظر این حقیر می‌رسد آن است که چند [[رایت]] از نقاط مختلفه شرق [[قیام]] خواهد کرد و مجتمع آنها [[خراسان]] است و همه با یکی خواهند شد و از [[خراسان]] [[قیام]] خواهند کرد. | اما هویت [[صاحب]] و سردار این [[رایت]] و محل خروج او آنچه به نظر این حقیر می‌رسد آن است که چند [[رایت]] از نقاط مختلفه شرق [[قیام]] خواهد کرد و مجتمع آنها [[خراسان]] است و همه با یکی خواهند شد و از [[خراسان]] [[قیام]] خواهند کرد. | ||
#از سجستان یعنی سیستان: معروف بن خربوذ گفت: "هر وقت بر [[امام باقر|حضرت باقر]] وارد می‌شدیم، می‌فرمود: [[خراسان]] [[خراسان]]! سجستان- سجستان! گویا ما را مژده می‌داد"<ref>غیبت نعمانی، ص ۱۸۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۴۴، ح ۱۱۷.</ref>. پس معلوم میشود که رایتی از سجستان بلند خواهد شد. و در جلد ۱۴ "بحار" از کتاب "[[تاریخ]] [[قم]]" [[امام صادق|حضرت صادق]] {{ع}} فرمود: "خراسان- [[خراسان]]، سجستان- سجستان، گویا می‌بینیم این دو را که سوار بر شتران شده و سرعت می‌کنند به سوی [[قم]]"<ref>بحارالانوار، ج ۶۰، ۲۱۵، ح ۳۴.</ref>. اما به چه قصدی می‌روند معلوم نیست؟ | # از سجستان یعنی سیستان: معروف بن خربوذ گفت: "هر وقت بر [[امام باقر|حضرت باقر]] وارد می‌شدیم، می‌فرمود: [[خراسان]] [[خراسان]]! سجستان- سجستان! گویا ما را مژده می‌داد"<ref>غیبت نعمانی، ص ۱۸۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۴۴، ح ۱۱۷.</ref>. پس معلوم میشود که رایتی از سجستان بلند خواهد شد. و در جلد ۱۴ "بحار" از کتاب "[[تاریخ]] [[قم]]" [[امام صادق|حضرت صادق]] {{ع}} فرمود: "خراسان- [[خراسان]]، سجستان- سجستان، گویا می‌بینیم این دو را که سوار بر شتران شده و سرعت می‌کنند به سوی [[قم]]"<ref>بحارالانوار، ج ۶۰، ۲۱۵، ح ۳۴.</ref>. اما به چه قصدی می‌روند معلوم نیست؟ | ||
#رایاتی از [[مشرق]] یا دورترین بلاد [[مشرق]]، شیلا: [[امام باقر|حضرت باقر]] به ابی خالد کابلی فرمود: "گویا می‌بینم قومی را که در [[مشرق]] خروج کرده‌اند، [[حق]] را مطالبه می‌کنند پس به ایشان داده نمی‌شود، باز مطالبه [[حق]] می‌کنند و به ایشان داده نمی‌شود، پس چون چنین ببینند شمشیرهای خود را بر دوش خود گذارند، آنگاه آنچه می‌خواستند به ایشان داده شود و ایشان قبول نکنند، تا اینکه [[قیام]] کنند و نخواهند داد [[دولت]] را مگر به [[صاحب]] شما، کشته‌های ایشان شهدایند، [[آگاه]] باشید اگر من آن زمان را [[درک]] می‌کردم خود را برای [[صاحب]] این امر نگاه می‌داشتم"<ref>غیبت نعمانی، ص ۱۸۲؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۴۳، ح ۱۱۶.</ref>. از این عبارت استفاده میشود که [[نصرت]] این [[رایت]] جائز است مانند [[رایت]] یمنی و لکن حفظ خود را برای [[امام]] {{ع}} بهتر است. و در "[[الزام الناصب]]" از "[[اربعین میرلوحی]]" از [[فضل بن شاذان]] از [[امام باقر|حضرت باقر]]{{ع}} مانند این [[روایت]] را [[نقل]] کرده، اما با تفصیلی بیشتر و چون مشابه باهم است ظاهرش این است که یک [[حدیث]] است و در یک مورد است نهایت تفصیلش بیشتر است، فرمود: "گویا می‌بینم قومی را که خروج کرده‌اند از دورترین بلاد [[مشرق]] از شهری که او را شیلا گویند، [[حق]] خود را از اهل چین طلب کنند و به ایشان ندهند، باز طلب کنند و به ایشان ندهند، پس چون چنین بینند شمشیرهای خود را بر دوش نهند، پس [[راضی]] توجه کنند و [[خراسان]] را از اهلش مطالبه کنند و به ایشان ندهند، پس او را از اهلش بگیرند و آنان [[اراده]] دارند که ملک را ندهند مگر به [[صاحب]] شما"<ref>الزام الناصب، ج ۲، ۱۶۰.</ref>. و از همان "[[اربعین میرلوحی]]" از [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: "هرگاه [[قیام]] کند، قیامکننده به [[خراسان]] همان کس که از چین و ملتان آمده، [[سفیانی]] لشکری به سوی وی بفرستد پس [[غلبه]] بر وی نکند"<ref>همان ۲، ۱۶۰.</ref>. در این [[حدیث]] تقریبا تصریح شده به اینکه قیامکننده از خود [[خراسان]] نیست. | # رایاتی از [[مشرق]] یا دورترین بلاد [[مشرق]]، شیلا: [[امام باقر|حضرت باقر]] به ابی خالد کابلی فرمود: "گویا می‌بینم قومی را که در [[مشرق]] خروج کرده‌اند، [[حق]] را مطالبه می‌کنند پس به ایشان داده نمی‌شود، باز مطالبه [[حق]] می‌کنند و به ایشان داده نمی‌شود، پس چون چنین ببینند شمشیرهای خود را بر دوش خود گذارند، آنگاه آنچه می‌خواستند به ایشان داده شود و ایشان قبول نکنند، تا اینکه [[قیام]] کنند و نخواهند داد [[دولت]] را مگر به [[صاحب]] شما، کشته‌های ایشان شهدایند، [[آگاه]] باشید اگر من آن زمان را [[درک]] می‌کردم خود را برای [[صاحب]] این امر نگاه می‌داشتم"<ref>غیبت نعمانی، ص ۱۸۲؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۴۳، ح ۱۱۶.</ref>. از این عبارت استفاده میشود که [[نصرت]] این [[رایت]] جائز است مانند [[رایت]] یمنی و لکن حفظ خود را برای [[امام]] {{ع}} بهتر است. و در "[[الزام الناصب]]" از "[[اربعین میرلوحی]]" از [[فضل بن شاذان]] از [[امام باقر|حضرت باقر]] {{ع}} مانند این [[روایت]] را [[نقل]] کرده، اما با تفصیلی بیشتر و چون مشابه باهم است ظاهرش این است که یک [[حدیث]] است و در یک مورد است نهایت تفصیلش بیشتر است، فرمود: "گویا می‌بینم قومی را که خروج کرده‌اند از دورترین بلاد [[مشرق]] از شهری که او را شیلا گویند، [[حق]] خود را از اهل چین طلب کنند و به ایشان ندهند، باز طلب کنند و به ایشان ندهند، پس چون چنین بینند شمشیرهای خود را بر دوش نهند، پس [[راضی]] توجه کنند و [[خراسان]] را از اهلش مطالبه کنند و به ایشان ندهند، پس او را از اهلش بگیرند و آنان [[اراده]] دارند که ملک را ندهند مگر به [[صاحب]] شما"<ref>الزام الناصب، ج ۲، ۱۶۰.</ref>. و از همان "[[اربعین میرلوحی]]" از [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: "هرگاه [[قیام]] کند، قیامکننده به [[خراسان]] همان کس که از چین و ملتان آمده، [[سفیانی]] لشکری به سوی وی بفرستد پس [[غلبه]] بر وی نکند"<ref>همان ۲، ۱۶۰.</ref>. در این [[حدیث]] تقریبا تصریح شده به اینکه قیامکننده از خود [[خراسان]] نیست. | ||
# [[شعیب بن صالح]] از [[سمرقند]]: [[امام سجاد|حضرت زین العابدین]] {{ع}} فرمود: "بعد از [[خروج عوف سلمی]] در کریت، [[خروج شعیب بن صالح]] است از [[سمرقند]]"<ref>غیبت طوسی، ص ۴۴۴، ح ۴۳۷؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۱۳، ح ۶۵.</ref>. و [[امام رضا|حضرت رضا]] {{ع}} فرمود: "پیش از این امر [[سفیانی]] و [[یمانی]] است و [[مروانی]] و [[شعیب بن صالح]]"<ref>[[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص ۵۴۶، ح ۱۰؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۳۳، ح ۹۹.</ref>. | # [[شعیب بن صالح]] از [[سمرقند]]: [[امام سجاد|حضرت زین العابدین]] {{ع}} فرمود: "بعد از [[خروج عوف سلمی]] در کریت، [[خروج شعیب بن صالح]] است از [[سمرقند]]"<ref>غیبت طوسی، ص ۴۴۴، ح ۴۳۷؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۱۳، ح ۶۵.</ref>. و [[امام رضا|حضرت رضا]] {{ع}} فرمود: "پیش از این امر [[سفیانی]] و [[یمانی]] است و [[مروانی]] و [[شعیب بن صالح]]"<ref>[[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص ۵۴۶، ح ۱۰؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۳۳، ح ۹۹.</ref>. | ||
این [[حدیث]] نیز ممکن است ناظر به همین [[شعیب بن صالح]] باشد از [[حسن بن جهم]] از ابی الحسن {{ع}} ([[موسی بن جعفر]] یا [[امام رضا|حضرت رضا]]{{ع}} زیراکه ابی الحسن [[کنیه]] هر دو است و [[حسن بن جهم]] از [[اصحاب]] هر دو است) پرسید از [[فرج]]؟ فرمود: "مختصر بگویم یا مفصل؟ گفت: مختصر. فرمود: هرگاه حرکت کند [[بیرق‌های قیس]] در [[مصر]] و [[بیرق‌های کنده]] یا غیر [[کنده]] در [[خراسان]]"<ref>غیبت طوسی، ص ۴۴۸، ح ۴۴۹؛ اثباة الهداة، ج ۳، ۷۳۳، ح ۸۵.</ref>. زیرا که [[کنده]] به کسر کاف نام طائفه‌ای است و این چندان مناسبت ندارد و طائفه‌ای به نام [[کنده]] فعلا معروفیت ندارد ولی [[کنده]] به ضم کاف نام شهری است در [[سمرقند]] و به [[فتح]] کاف نام ناحیه‌ای است در خجند (خجند نام شهری است بر کنار شط [[سیحون]] و از آنجا تا [[سمرقند]] ده روز راه است که تقریبا هشتاد فرسخ میشود) و چنانکه در [[قیس]] گفتیم انسب آن است که نام شهر [[قیس]] باشد نه طائفه [[قیس]]، در [[کنده]] نیز أنسب این است که نام شهر [[کنده]] باشد نه طائفه [[کنده]]، بنابراین با [[شعیب بن صالح]] [[سمرقندی]] مناسبت دارد. | این [[حدیث]] نیز ممکن است ناظر به همین [[شعیب بن صالح]] باشد از [[حسن بن جهم]] از ابی الحسن {{ع}} ([[موسی بن جعفر]] یا [[امام رضا|حضرت رضا]] {{ع}} زیراکه ابی الحسن [[کنیه]] هر دو است و [[حسن بن جهم]] از [[اصحاب]] هر دو است) پرسید از [[فرج]]؟ فرمود: "مختصر بگویم یا مفصل؟ گفت: مختصر. فرمود: هرگاه حرکت کند [[بیرق‌های قیس]] در [[مصر]] و [[بیرق‌های کنده]] یا غیر [[کنده]] در [[خراسان]]"<ref>غیبت طوسی، ص ۴۴۸، ح ۴۴۹؛ اثباة الهداة، ج ۳، ۷۳۳، ح ۸۵.</ref>. زیرا که [[کنده]] به کسر کاف نام طائفه‌ای است و این چندان مناسبت ندارد و طائفه‌ای به نام [[کنده]] فعلا معروفیت ندارد ولی [[کنده]] به ضم کاف نام شهری است در [[سمرقند]] و به [[فتح]] کاف نام ناحیه‌ای است در خجند (خجند نام شهری است بر کنار شط [[سیحون]] و از آنجا تا [[سمرقند]] ده روز راه است که تقریبا هشتاد فرسخ میشود) و چنانکه در [[قیس]] گفتیم انسب آن است که نام شهر [[قیس]] باشد نه طائفه [[قیس]]، در [[کنده]] نیز أنسب این است که نام شهر [[کنده]] باشد نه طائفه [[کنده]]، بنابراین با [[شعیب بن صالح]] [[سمرقندی]] مناسبت دارد. | ||
'''تذکر به دو مطلب''' | '''تذکر به دو مطلب''' | ||
#اینکه در خبر دیگر از [[عمار یاسر]] نام [[شعیب بن صالح]] برده شده و او را علمدار [[امام مهدی|حضرت صاحب]] {{ع}} یاد کرده<ref>غیبت طوسی، ص ۴۶۴، ح ۴۷۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۰۸، ح ۴۵.</ref> و همچنین در "[[ملاحم و فتن]]" از سفیان کلبی<ref>التشریف بالمنن، ص ۱۲۰.</ref> و این به ظاهر منافات را می‌رساند و حمل بر دو نفر هم بعید می‌نماید، ولی در "[[ملاحم و فتن]]" حدیثی [[نقل]] کرده که [[اتحاد]] را آسان میکند، از [[پیامبر خاتم|حضرت رسول]]{{صل}} فرمود: "سپس رو می‌آورد [[شعیب بن صالح]]، [[خداوند]] بلاد شعیب را به [[رحمت]] خود سیراب گرداند، میآید با بیرق‌های سیاه [[مهدیه]] با نصر [[خدا]] تا اینکه [[بیعت]] میکند و سپس علمدار او باشد"<ref>التشریف بالمنن، ص ۲۷۲، ح ۳۹۴.</ref>. | # اینکه در خبر دیگر از [[عمار یاسر]] نام [[شعیب بن صالح]] برده شده و او را علمدار [[امام مهدی|حضرت صاحب]] {{ع}} یاد کرده<ref>غیبت طوسی، ص ۴۶۴، ح ۴۷۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۰۸، ح ۴۵.</ref> و همچنین در "[[ملاحم و فتن]]" از سفیان کلبی<ref>التشریف بالمنن، ص ۱۲۰.</ref> و این به ظاهر منافات را می‌رساند و حمل بر دو نفر هم بعید می‌نماید، ولی در "[[ملاحم و فتن]]" حدیثی [[نقل]] کرده که [[اتحاد]] را آسان میکند، از [[پیامبر خاتم|حضرت رسول]] {{صل}} فرمود: "سپس رو می‌آورد [[شعیب بن صالح]]، [[خداوند]] بلاد شعیب را به [[رحمت]] خود سیراب گرداند، میآید با بیرق‌های سیاه [[مهدیه]] با نصر [[خدا]] تا اینکه [[بیعت]] میکند و سپس علمدار او باشد"<ref>التشریف بالمنن، ص ۲۷۲، ح ۳۹۴.</ref>. | ||
#اینکه از ظاهر [[حدیث]] [[امام سجاد|حضرت زین العابدین]] و [[امام رضا|حضرت رضا]]{{عم}} معلوم میشود که [[شعیب بن صالح]] خود سردار و [[صاحب]] [[رایت]] است<ref>معجم احادیث الامام المهدی، ج ۳، ۱۹۹، ح ۷۲۰.</ref>. ولی در کتاب "[[ملاحم و فتن]]" سه [[حدیث]] [[نقل]] کرده که از آنها ظاهر میشود که او علمدار و مقدمه آن [[لشکر]] است. از [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرمود: "هرگاه رایات سیاهی که [[شعیب بن صالح]] در او باشد [[لشکر سفیانی]] را هزیمت دهد [[مردم]] آرزوی [[مهدی]] کنند و به جستجوی او برآیند"<ref>همان ۳، ۷۶، ح ۶۲۰.</ref>. و از [[محمد]] بن الحنیفه گفت: "[[رایت]] سیاهی برای [[بنی العباس]] از [[خراسان]] خارج میشود، سپس [[رایت]] دیگری نیز سیاه از [[خراسان]] خارج میشود که کلاه‌هایشان سیاه و لباس‌هایشان سفید باشد، بر مقدمه ایشان مردی است که نامش [[شعیب بن صالح]] یا [[صالح]] بن شعیب و از [[بنی تمیم]] است هزیمت خواهند داد [[اصحاب]] [[سفیانی]] را، تا اینکه به [[بیت المقدس]] نازل شوند، او برای [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} مهیا و آماده میکند [[سلطنت]] را"<ref>همان ۱، ۳۹۷، ح ۲۵۶؛ التشریف بالمنن، ص ۱۱۷، ح ۱۱۰.</ref>. و [[امام باقر|حضرت باقر]] {{ع}} فرمود: "[[جوانی]] از [[بنی هاشم]] که در کف راست او خالی است، از [[خراسان]] خواهد آمد و در جلو او [[شعیب بن صالح]] است، با [[اصحاب]] [[سفیانی]] [[جنگ]] خواهد کرد و ایشان را هزیمت خواهد داد"<ref>التشریف بالمنن، ص ۱۲۰، ح ۱۱۵.</ref>. | # اینکه از ظاهر [[حدیث]] [[امام سجاد|حضرت زین العابدین]] و [[امام رضا|حضرت رضا]] {{عم}} معلوم میشود که [[شعیب بن صالح]] خود سردار و [[صاحب]] [[رایت]] است<ref>معجم احادیث الامام المهدی، ج ۳، ۱۹۹، ح ۷۲۰.</ref>. ولی در کتاب "[[ملاحم و فتن]]" سه [[حدیث]] [[نقل]] کرده که از آنها ظاهر میشود که او علمدار و مقدمه آن [[لشکر]] است. از [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: "هرگاه رایات سیاهی که [[شعیب بن صالح]] در او باشد [[لشکر سفیانی]] را هزیمت دهد [[مردم]] آرزوی [[مهدی]] کنند و به جستجوی او برآیند"<ref>همان ۳، ۷۶، ح ۶۲۰.</ref>. و از [[محمد]] بن الحنیفه گفت: "[[رایت]] سیاهی برای [[بنی العباس]] از [[خراسان]] خارج میشود، سپس [[رایت]] دیگری نیز سیاه از [[خراسان]] خارج میشود که کلاه‌هایشان سیاه و لباس‌هایشان سفید باشد، بر مقدمه ایشان مردی است که نامش [[شعیب بن صالح]] یا [[صالح]] بن شعیب و از [[بنی تمیم]] است هزیمت خواهند داد [[اصحاب]] [[سفیانی]] را، تا اینکه به [[بیت المقدس]] نازل شوند، او برای [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} مهیا و آماده میکند [[سلطنت]] را"<ref>همان ۱، ۳۹۷، ح ۲۵۶؛ التشریف بالمنن، ص ۱۱۷، ح ۱۱۰.</ref>. و [[امام باقر|حضرت باقر]] {{ع}} فرمود: "[[جوانی]] از [[بنی هاشم]] که در کف راست او خالی است، از [[خراسان]] خواهد آمد و در جلو او [[شعیب بن صالح]] است، با [[اصحاب]] [[سفیانی]] [[جنگ]] خواهد کرد و ایشان را هزیمت خواهد داد"<ref>التشریف بالمنن، ص ۱۲۰، ح ۱۱۵.</ref>. | ||
در این [[حدیث]] [[صاحب]] [[رایت]] را مردی از [[بنی هاشم]] معرفی کرده و آن دو [[حدیث]] دیگر از [[صاحب]] [[رایت]] ساکت است. بعید نیست که مطابق این سه [[حدیث]] [[شعیب بن صالح]] سردار مقدمه باشد نه [[صاحب]] [[رایت]]، مؤیدش هم حدیثی است که قریبا از [[امام باقر|حضرت باقر]] {{ع}} گذشت که فرمود: "چون [[مهدی]] در [[مکه]] ظاهر شود [[خراسانی]] [[بیعت]] خود را از [[کوفه]] خواهد فرستاد"<ref>غیبت طوسی، ص ۴۵۲، ح ۴۵۷؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۱۷، ح ۷۷.</ref>. پس ممکن است که [[بیعت]] خود را به توسط [[شعیب بن صالح]] با عدهای از [[کوفه]] بفرستد و چون به خدمت آن [[حضرت]] برسد او را علمدار خود کند و اینکه ذکر [[صاحب]] [[رایت]] نشده و ذکر [[شعیب بن صالح]] شده، از جهت شجاعت‌هایی است که از وی ظاهر میشود و در آن [[رایت]] از همه نامی‌تر و شجاعتر است. | در این [[حدیث]] [[صاحب]] [[رایت]] را مردی از [[بنی هاشم]] معرفی کرده و آن دو [[حدیث]] دیگر از [[صاحب]] [[رایت]] ساکت است. بعید نیست که مطابق این سه [[حدیث]] [[شعیب بن صالح]] سردار مقدمه باشد نه [[صاحب]] [[رایت]]، مؤیدش هم حدیثی است که قریبا از [[امام باقر|حضرت باقر]] {{ع}} گذشت که فرمود: "چون [[مهدی]] در [[مکه]] ظاهر شود [[خراسانی]] [[بیعت]] خود را از [[کوفه]] خواهد فرستاد"<ref>غیبت طوسی، ص ۴۵۲، ح ۴۵۷؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۱۷، ح ۷۷.</ref>. پس ممکن است که [[بیعت]] خود را به توسط [[شعیب بن صالح]] با عدهای از [[کوفه]] بفرستد و چون به خدمت آن [[حضرت]] برسد او را علمدار خود کند و اینکه ذکر [[صاحب]] [[رایت]] نشده و ذکر [[شعیب بن صالح]] شده، از جهت شجاعت‌هایی است که از وی ظاهر میشود و در آن [[رایت]] از همه نامی‌تر و شجاعتر است. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۲: | ||
| پاسخ = آیتالله '''[[محمد محمدی ری‌شهری]]'''، در کتاب ''«[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | | پاسخ = آیتالله '''[[محمد محمدی ری‌شهری]]'''، در کتاب ''«[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
*«در زبان [[عامه]] و منابع متأخر و آثار [[جدید]]، از [[قیام]] فردی به نام [[سید خراسانی]] نام برده میشود و مهمترین [[نشانه‌های ظهور]] به شمار می‌رود. اولاً باید توجه داشت که عنوان [[سید]] برای [[خراسانی]] درست نیست و در دو سه روایتی که دربارۀ این نشانه وجود دارد، حرفی از سیادت وی یا [[علوی]] بودنش نیست<ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۵.]]</ref> | *«در زبان [[عامه]] و منابع متأخر و آثار [[جدید]]، از [[قیام]] فردی به نام [[سید خراسانی]] نام برده میشود و مهمترین [[نشانه‌های ظهور]] به شمار می‌رود. اولاً باید توجه داشت که عنوان [[سید]] برای [[خراسانی]] درست نیست و در دو سه روایتی که دربارۀ این نشانه وجود دارد، حرفی از سیادت وی یا [[علوی]] بودنش نیست<ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۵.]]</ref> | ||
* [[حدیث]] نخست، به [[امام صادق]]{{ع}} منسوب است که فرمود: "پیش از این امر، پنج علامت وجود دارد: ندا، [[سفیانی]]، [[خراسانی]]، نفْس [[زکیه]] و خَسْف در [[بیدا]]" <ref>الغیبة، نعمانی: ص۳۰۱.</ref>. در [[سند]] این [[روایت]]، [[محمد]] رازی و ابو سمینه وجود دارند که تضعیف شده‌اند<ref>رجال النجاشی: ج۲ ص۲۲۶ و ۲۱۶.</ref>. به علاوه قطعی نیست که مراد از "این امر"، [[ظهور امام زمان]] باشد؛ بلکه ممکن است مراد ایشان، [[گشایش]] [[شیعیان]] و [[فرج عمومی]] باشد نه خصوص [[فرج]] [[امام عصر]]؛ کما این که در بیان آن بزرگواران، فَرَج، به معنای [[گشایش]] [[شیعه]] آمده است<ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۵.]]</ref> | * [[حدیث]] نخست، به [[امام صادق]] {{ع}} منسوب است که فرمود: "پیش از این امر، پنج علامت وجود دارد: ندا، [[سفیانی]]، [[خراسانی]]، نفْس [[زکیه]] و خَسْف در [[بیدا]]" <ref>الغیبة، نعمانی: ص۳۰۱.</ref>. در [[سند]] این [[روایت]]، [[محمد]] رازی و ابو سمینه وجود دارند که تضعیف شده‌اند<ref>رجال النجاشی: ج۲ ص۲۲۶ و ۲۱۶.</ref>. به علاوه قطعی نیست که مراد از "این امر"، [[ظهور امام زمان]] باشد؛ بلکه ممکن است مراد ایشان، [[گشایش]] [[شیعیان]] و [[فرج عمومی]] باشد نه خصوص [[فرج]] [[امام عصر]]؛ کما این که در بیان آن بزرگواران، فَرَج، به معنای [[گشایش]] [[شیعه]] آمده است<ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۵.]]</ref> | ||
* [[حدیث]] دوم از [[امام باقر]]{{ع}} است: "[[بنی عباس]] حتماً به [[حکومت]] خواهند رسید و آن گاه که [[حاکم]] شوند، [[اختلاف]] پیدا کنند و پراکندگی میان آنان ایجاد شود و [[خراسانی]] و [[سفیانی]]، خروج خواهند کرد. یکی از [[شرق]] و دیگری از [[غرب]]. آن دو به سرعت به [[کوفه]] می‌آیند و [[بنی عباس]] را نابود می‌کنند و کسی از آنان را باقی نمی‌گذارند"<ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۵.]]</ref> | * [[حدیث]] دوم از [[امام باقر]] {{ع}} است: "[[بنی عباس]] حتماً به [[حکومت]] خواهند رسید و آن گاه که [[حاکم]] شوند، [[اختلاف]] پیدا کنند و پراکندگی میان آنان ایجاد شود و [[خراسانی]] و [[سفیانی]]، خروج خواهند کرد. یکی از [[شرق]] و دیگری از [[غرب]]. آن دو به سرعت به [[کوفه]] می‌آیند و [[بنی عباس]] را نابود می‌کنند و کسی از آنان را باقی نمی‌گذارند"<ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۵.]]</ref> | ||
* این [[حدیث]] در جای دیگری ضمن خبری طولانی آمده و اضافه میکند که [[قیام سفیانی]] و [[یمانی]] و [[خراسانی]]، در یک روز خواهد بود. اما در [[سند]] آن، افراد مجهولی قرار دارند<ref>احمد بن یوسف و یوسف بن کلیب.</ref> و نمی‌توان به آن [[اعتماد]] کرد. از نظر متن هم اشکالاتی در آن به چشم می‌خورد که عبارت‌اند از: | * این [[حدیث]] در جای دیگری ضمن خبری طولانی آمده و اضافه میکند که [[قیام سفیانی]] و [[یمانی]] و [[خراسانی]]، در یک روز خواهد بود. اما در [[سند]] آن، افراد مجهولی قرار دارند<ref>احمد بن یوسف و یوسف بن کلیب.</ref> و نمی‌توان به آن [[اعتماد]] کرد. از نظر متن هم اشکالاتی در آن به چشم می‌خورد که عبارت‌اند از: | ||
#در بخش اول [[حدیث]]، بر [[حکومت بنی عباس]] تصریح شده و [[بنی عباس]] قرن‌ها پیش از صفحۀ روزگار محو شده‌اند. | # در بخش اول [[حدیث]]، بر [[حکومت بنی عباس]] تصریح شده و [[بنی عباس]] قرن‌ها پیش از صفحۀ روزگار محو شده‌اند. | ||
#سخن از [[بنی عباس]] و [[بنی امیه]] و [[پرچم‌های سیاه]] و [[ندای ابلیس]] به [[قتل]] مظلومانه که احتمالاً [[شعار]] [[بنی امیه]] دربارۀ [[عثمان]] است و [[کشتار]] فراوان از [[بنی امیه]] که در آغاز [[حکومت]] [[عباسیان]] اتفاق افتاد، همه و همه مربوط به [[عصر حضور]] [[ائمه]] و بخصوص دوران [[امام صادق]]{{ع}} است که انتساب مطالبی به [[ائمه]]{{عم}} رواج داشته است. | # سخن از [[بنی عباس]] و [[بنی امیه]] و [[پرچم‌های سیاه]] و [[ندای ابلیس]] به [[قتل]] مظلومانه که احتمالاً [[شعار]] [[بنی امیه]] دربارۀ [[عثمان]] است و [[کشتار]] فراوان از [[بنی امیه]] که در آغاز [[حکومت]] [[عباسیان]] اتفاق افتاد، همه و همه مربوط به [[عصر حضور]] [[ائمه]] و بخصوص دوران [[امام صادق]] {{ع}} است که انتساب مطالبی به [[ائمه]] {{عم}} رواج داشته است. | ||
#این که [[خراسانی]] و [[یمانی]] و [[سفیانی]] در یک [[روز قیام]] کنند، با دیگر [[احادیث]] تناقض دارد و این سه حادثۀ مهم در یک روز اتفاق بیفتد، جای تأمل دارد. | # این که [[خراسانی]] و [[یمانی]] و [[سفیانی]] در یک [[روز قیام]] کنند، با دیگر [[احادیث]] تناقض دارد و این سه حادثۀ مهم در یک روز اتفاق بیفتد، جای تأمل دارد. | ||
#در هیچ [[حدیثی]] از این سه نفر [[سفیانی]]، [[یمانی]] و [[خراسانی]] در کنار هم یاد نشده، بخصوص که [[خراسانی]] در دو [[روایت]] بیشتر نیامده و به نظر می‌رسد که [[راوی]] یا [[راویان]]، در نام او به اشتباه افتاده باشند. | # در هیچ [[حدیثی]] از این سه نفر [[سفیانی]]، [[یمانی]] و [[خراسانی]] در کنار هم یاد نشده، بخصوص که [[خراسانی]] در دو [[روایت]] بیشتر نیامده و به نظر می‌رسد که [[راوی]] یا [[راویان]]، در نام او به اشتباه افتاده باشند. | ||
#با توجه به [[راویان]] واقفی این گزارش [[علی بن ابی حمزه]] و وهیب بن حفص احتمال [[جعل]] و سوء استفادۀ آنان از این متن با توجه به حوادث پدید آمده در دوران آنها بسیار جدی است<ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۷.]]</ref> | # با توجه به [[راویان]] واقفی این گزارش [[علی بن ابی حمزه]] و وهیب بن حفص احتمال [[جعل]] و سوء استفادۀ آنان از این متن با توجه به حوادث پدید آمده در دوران آنها بسیار جدی است<ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۷.]]</ref> | ||
* از مجموع کتب متأخر و معاصری که [[خراسانی]] یاد کرده‌اند، استفاده میشود که مؤلفان آنها چنین عنوان و نشانه‌ای را از برخی [[احادیث]] مربوط به [[خراسان]] یا غیر آن برداشت کرده و آن را رواج داده‌اند وگرنه در [[احادیث]] [[علائم]]، چنین شهرتی وجود ندارد و یکی از دو [[روایت]] [[نقل]] شده هم برای استناد به آن کافی نیست. به نظر می‌رسد که [[خراسانی]]، عنوانی است که از [[احادیث]] مربوط به [[خراسانی]] و [[مشرق]] [[زمین]] و مردی که همراه اهل [[خراسان]] [[قیام]] میکند، انتزاع شده و در واقع، متأخران با استفاده از مضمون [[احادیث]]، چنین عنوانی را پدید آورده‌اند. [[شاهد]]، آن که در معجم [[احادیث]] المهدی که منبعی برای کتب معاصر به شمار می‌رود، مکرر از [[خراسانی]] نام برده شده؛ اما به [[احادیث]] ارجاع شده که نام از [[خراسانی]] و حتی مردی از [[خراسان]] در آنها نیست. مثلاً در فهرست این کتاب می‌خوانیم: «روایتی که می‌گوید آمدن [[خراسانی]] [[شعیب]] ۷۲ ماه [[پیش از ظهور]] [[مهدی]] است...» <ref>معجم أحادیث المهدی: ج۲ ص۵۰۳.</ref>آن گاه به خبری از [[الفتن]] [[ابن حماد]] آدرس می‌دهد که می‌گوید: {{متن حدیث|تَخْرُجُ رَايَةٌ سَوْدَاءُ لِبَنِي اَلْعَبَّاسِ، ثُمَّ تَخْرُجُ مِنْ خُرَاسَانَ أُخْرَى سَوْدَاءُ، قَلاَنِسُهُمْ سُودٌ، وَ ثِيَابُهُمْ بِيضٌ، عَلَى مُقَدِّمَتِهِمْ رَجُلٌ يُقَالُ لَهُ: شُعَيْبُ بْنُ صَالِحٍ، أَوْ: صَالِحُ بْنُ شُعَيْبٍ مِنْ تَمِيمٍ، يَهْزِمُونَ أَصْحَابَ اَلسُّفْيَانِيِّ حَتَّى يَنْزِلَ بَيْتَ اَلْمَقْدِسِ، يُوَطِّئُ لِلْمَهْدِيِّ سُلْطَانَهُ، وَ يَمُدُّ إِلَيْهِ ثَلاَثَمِائَةٍ مِنَ اَلشَّامِ يَكُونُ بَيْنَ خُرُوجِهِ وَ بَيْنَ أَنْ يُسَلِّمَ اَلْأَمْرَ لِلْمَهْدِيِّ اِثْنَانِ وَ سَبْعُونَ شَهْراً}} <ref>پرچم سیاهی از بنی عباس آشکار میشود. سپس پرچم سیاه دیگری از خراسان بیرون میآید که صاحبان آن پرچم‌ها کلاه سیاه و لباس سفید بر تن دارند و جلودارشان مردی از بنی تمیم به نام شعیب بن صالح است. قیام او تا واگذاری حکومت به مهدی ۷۲ ماه طول می‌کشد؛ الفتن: ج۱ ص۱۸۸، معجم أحادیث المهدیريال ج۱ ص۳۹۷).</ref><ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۷.]]</ref> | * از مجموع کتب متأخر و معاصری که [[خراسانی]] یاد کرده‌اند، استفاده میشود که مؤلفان آنها چنین عنوان و نشانه‌ای را از برخی [[احادیث]] مربوط به [[خراسان]] یا غیر آن برداشت کرده و آن را رواج داده‌اند وگرنه در [[احادیث]] [[علائم]]، چنین شهرتی وجود ندارد و یکی از دو [[روایت]] [[نقل]] شده هم برای استناد به آن کافی نیست. به نظر می‌رسد که [[خراسانی]]، عنوانی است که از [[احادیث]] مربوط به [[خراسانی]] و [[مشرق]] [[زمین]] و مردی که همراه اهل [[خراسان]] [[قیام]] میکند، انتزاع شده و در واقع، متأخران با استفاده از مضمون [[احادیث]]، چنین عنوانی را پدید آورده‌اند. [[شاهد]]، آن که در معجم [[احادیث]] المهدی که منبعی برای کتب معاصر به شمار می‌رود، مکرر از [[خراسانی]] نام برده شده؛ اما به [[احادیث]] ارجاع شده که نام از [[خراسانی]] و حتی مردی از [[خراسان]] در آنها نیست. مثلاً در فهرست این کتاب می‌خوانیم: «روایتی که می‌گوید آمدن [[خراسانی]] [[شعیب]] ۷۲ ماه [[پیش از ظهور]] [[مهدی]] است...» <ref>معجم أحادیث المهدی: ج۲ ص۵۰۳.</ref>آن گاه به خبری از [[الفتن]] [[ابن حماد]] آدرس می‌دهد که می‌گوید: {{متن حدیث|تَخْرُجُ رَايَةٌ سَوْدَاءُ لِبَنِي اَلْعَبَّاسِ، ثُمَّ تَخْرُجُ مِنْ خُرَاسَانَ أُخْرَى سَوْدَاءُ، قَلاَنِسُهُمْ سُودٌ، وَ ثِيَابُهُمْ بِيضٌ، عَلَى مُقَدِّمَتِهِمْ رَجُلٌ يُقَالُ لَهُ: شُعَيْبُ بْنُ صَالِحٍ، أَوْ: صَالِحُ بْنُ شُعَيْبٍ مِنْ تَمِيمٍ، يَهْزِمُونَ أَصْحَابَ اَلسُّفْيَانِيِّ حَتَّى يَنْزِلَ بَيْتَ اَلْمَقْدِسِ، يُوَطِّئُ لِلْمَهْدِيِّ سُلْطَانَهُ، وَ يَمُدُّ إِلَيْهِ ثَلاَثَمِائَةٍ مِنَ اَلشَّامِ يَكُونُ بَيْنَ خُرُوجِهِ وَ بَيْنَ أَنْ يُسَلِّمَ اَلْأَمْرَ لِلْمَهْدِيِّ اِثْنَانِ وَ سَبْعُونَ شَهْراً}} <ref>پرچم سیاهی از بنی عباس آشکار میشود. سپس پرچم سیاه دیگری از خراسان بیرون میآید که صاحبان آن پرچم‌ها کلاه سیاه و لباس سفید بر تن دارند و جلودارشان مردی از بنی تمیم به نام شعیب بن صالح است. قیام او تا واگذاری حکومت به مهدی ۷۲ ماه طول می‌کشد؛ الفتن: ج۱ ص۱۸۸، معجم أحادیث المهدیريال ج۱ ص۳۹۷).</ref><ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۷.]]</ref> | ||
* مورد دگیری که در معجم از او به [[خراسانی]] تعبیر شده <ref>معجم أحادیث المهدی، ج۲ ص۵۰۳: قد یکون الحارث المذکور فی بعض الروایات هو نفس الخراسانی.</ref>، مردی از [[ماوراء النهر]] است: {{متن عربی| یخرج مِنْ وَرَاءِ النَّهْرِ یقال لَهُ الْحَارِثِ}}. <ref>سنن ابی داوود: ج۲ ص۳۱۱ ح۴۲۹۰، الملاحم ابن منادی: ص۱۸۵، به نقل از آن، معجم أحادیث المهدی، ج ۱ ص۳۹۷.</ref>در مجموع از این کتاب و کتاب عصر الظهور که در آن هم نام [[خراسانی]] زیاد آمده است استفاده میشود که نویسندۀ آن دو، [[صاحب]] [[پرچم‌های سیاه خراسان]] را همان [[خراسانی]] دانسته‌اند حال آن که احادیثی که به آنها [[استدلال]] شده، اولاً به صراحت نامی از [[خراسان]] نبرده و ثانیاً قابل قبول نیست؛ زیرا منبع آن [[الفتن]] [[نعیم بن حماد]] است و بسیاری از این [[احادیث]] [[معصوم]] صادر نشده است <ref>دربارۀ این احادیث: ر.ک: معجم أحادیث المهدی: ج۲ ص۵۰۳ و ۵۰۴. مقایسه کنید با ج۱ ص۳۷۴ و ۴۰۵؛ عصر الظهور: ص۲۳۸ و ۲۴۵.</ref> <ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۸.]]</ref> | * مورد دگیری که در معجم از او به [[خراسانی]] تعبیر شده <ref>معجم أحادیث المهدی، ج۲ ص۵۰۳: قد یکون الحارث المذکور فی بعض الروایات هو نفس الخراسانی.</ref>، مردی از [[ماوراء النهر]] است: {{متن عربی| یخرج مِنْ وَرَاءِ النَّهْرِ یقال لَهُ الْحَارِثِ}}. <ref>سنن ابی داوود: ج۲ ص۳۱۱ ح۴۲۹۰، الملاحم ابن منادی: ص۱۸۵، به نقل از آن، معجم أحادیث المهدی، ج ۱ ص۳۹۷.</ref>در مجموع از این کتاب و کتاب عصر الظهور که در آن هم نام [[خراسانی]] زیاد آمده است استفاده میشود که نویسندۀ آن دو، [[صاحب]] [[پرچم‌های سیاه خراسان]] را همان [[خراسانی]] دانسته‌اند حال آن که احادیثی که به آنها [[استدلال]] شده، اولاً به صراحت نامی از [[خراسان]] نبرده و ثانیاً قابل قبول نیست؛ زیرا منبع آن [[الفتن]] [[نعیم بن حماد]] است و بسیاری از این [[احادیث]] [[معصوم]] صادر نشده است <ref>دربارۀ این احادیث: ر.ک: معجم أحادیث المهدی: ج۲ ص۵۰۳ و ۵۰۴. مقایسه کنید با ج۱ ص۳۷۴ و ۴۰۵؛ عصر الظهور: ص۲۳۸ و ۲۴۵.</ref> <ref>[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۸.]]</ref> | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۵: | ||
«در رابطه با بحث [[خراسانی]] دو نوع [[روایات]] داریم روایاتی که در منابع و کتب [[شیعه]] هستند و معتبرند و روایاتی که در کتب [[اهل سنت]] است و اعتبار لازم را ندارند، طبق [[روایات]] [[شیعه]] در رابطه با [[خراسانی]] یک [[روایت]] صحیح [[سند]] داریم و آن اینکه یکی از [[علائم ظهور]] [[خروج خراسانی]] است. | «در رابطه با بحث [[خراسانی]] دو نوع [[روایات]] داریم روایاتی که در منابع و کتب [[شیعه]] هستند و معتبرند و روایاتی که در کتب [[اهل سنت]] است و اعتبار لازم را ندارند، طبق [[روایات]] [[شیعه]] در رابطه با [[خراسانی]] یک [[روایت]] صحیح [[سند]] داریم و آن اینکه یکی از [[علائم ظهور]] [[خروج خراسانی]] است. | ||
در کتاب [[غیبت]] [[شیخ طوسی]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] شده که می فرمایند: سه کس قبل از [[ظهور]] [[قیام]] خواهند کرد؛ [[خراسانی]]، [[سفیانی]] و [[یمانی]] و در یک سال، یک ماه و یک [[روز قیام]] می کنند و قیامشان هماهنگ است. در [[روایات]] است که [[خراسانی]] از شرق خروج می کند البته روایتش ضعیف است و برای از بین بردن [[بنی عباس]] به سمت [[کوفه]] حرکت می کند و یک [[روایت]] دیگری داریم در [[غیبت نعمانی]] که [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: کمی [[پیش از ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} پنج نشانه است که یکی از نشانه ها [[خروج خراسانی]] است<ref>[[جواد جعفری|جعفری، جواد]]، بیاناتی با عنوان ''«[http://shabestan.ir/detail/News/432694 سید خراسانی کیست و چه مدت حکومت میکند؟]</ref>. | در کتاب [[غیبت]] [[شیخ طوسی]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده که می فرمایند: سه کس قبل از [[ظهور]] [[قیام]] خواهند کرد؛ [[خراسانی]]، [[سفیانی]] و [[یمانی]] و در یک سال، یک ماه و یک [[روز قیام]] می کنند و قیامشان هماهنگ است. در [[روایات]] است که [[خراسانی]] از شرق خروج می کند البته روایتش ضعیف است و برای از بین بردن [[بنی عباس]] به سمت [[کوفه]] حرکت می کند و یک [[روایت]] دیگری داریم در [[غیبت نعمانی]] که [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: کمی [[پیش از ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} پنج نشانه است که یکی از نشانه ها [[خروج خراسانی]] است<ref>[[جواد جعفری|جعفری، جواد]]، بیاناتی با عنوان ''«[http://shabestan.ir/detail/News/432694 سید خراسانی کیست و چه مدت حکومت میکند؟]</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۰۳: | ||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[قنبر علی صمدی]]'''، در مقاله ''«[[اصحاب و یاران مهدی (مقاله)|اصحاب و یاران مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[قنبر علی صمدی]]'''، در مقاله ''«[[اصحاب و یاران مهدی (مقاله)|اصحاب و یاران مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«براساس [[روایات]]، از نیروهایی که [[هنگام ظهور]]، به [[حمایت]] از [[قیام]] [[حضرت]] به پا می‌خیزند، [[سپاهیان]] خراسانند که از [[ایران]] سازماندهی می‌شوند. [[سپاه]] اهالی [[خراسان]] که در [[روایات]] ناظر به [[ایران]] آن زمان است و تا مناطق ماوراءالنهر را شامل میشود، [[پس از ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} با [[پرچم‌های سیاه]]، به [[فرماندهی]] [[سید خراسانی]] برای [[بیعت]] و [[یاری امام مهدی]] حرکت می‌کنند. این، هنگامی است که [[امام عصر]] از [[مدینه]] به سوی [[کوفه]] حرکت کرده است. [[سپاه]] [[خراسانی]]، میان راه به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} می‌پیوندند و تحت [[فرمان]] [[حضرت]]، برای [[جنگ]] با [[سفیانی]] راهی [[کوفه]] می‌شوند. [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} فرموده است: هنگامی که مشاهده کردید [[پرچم‌های سیاه]] از سوی [[خراسان]] می‌آیند، با هر وسیله ممکن به سوی آنها بشتابید؛ هر چند مجبور باشید برای این کار روی برف و یخ سینه خیز بروید؛ چرا که [[خلیفة الله]] [[مهدی]] میان آن پرچم‌ها حضور دارد<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۵۱، ص۸۲.</ref>. | «براساس [[روایات]]، از نیروهایی که [[هنگام ظهور]]، به [[حمایت]] از [[قیام]] [[حضرت]] به پا می‌خیزند، [[سپاهیان]] خراسانند که از [[ایران]] سازماندهی می‌شوند. [[سپاه]] اهالی [[خراسان]] که در [[روایات]] ناظر به [[ایران]] آن زمان است و تا مناطق ماوراءالنهر را شامل میشود، [[پس از ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} با [[پرچم‌های سیاه]]، به [[فرماندهی]] [[سید خراسانی]] برای [[بیعت]] و [[یاری امام مهدی]] حرکت می‌کنند. این، هنگامی است که [[امام عصر]] از [[مدینه]] به سوی [[کوفه]] حرکت کرده است. [[سپاه]] [[خراسانی]]، میان راه به [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} می‌پیوندند و تحت [[فرمان]] [[حضرت]]، برای [[جنگ]] با [[سفیانی]] راهی [[کوفه]] می‌شوند. [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} فرموده است: هنگامی که مشاهده کردید [[پرچم‌های سیاه]] از سوی [[خراسان]] می‌آیند، با هر وسیله ممکن به سوی آنها بشتابید؛ هر چند مجبور باشید برای این کار روی برف و یخ سینه خیز بروید؛ چرا که [[خلیفة الله]] [[مهدی]] میان آن پرچم‌ها حضور دارد<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۵۱، ص۸۲.</ref>. | ||
[[ابو خالد کابلی]] از [[امام باقر|حضرت باقر]]{{ع}} [[روایت]] کرده است که فرمود: گویا می‌بینم قومی را که در [[مشرق]] خروج کرده‌اند و [[حق]] را مطالبه می‌کنند؛ پس به ایشان داده نمی‌شود. باز مطالبه [[حق]] می‌کنند و به ایشان داده نمی‌شود؛ پس چون چنین ببینند، شمشیرهای خود را بر دوش خود گذارند. آنگاه آنچه می‌خواستند به ایشان داده شود و ایشان قبول نکنند، تا اینکه [[قیام]] کنند و نخواهند [[دولت]] را مگر، به [[صاحب]] شما. کشته‌های ایشان، شهدایند. [[آگاه]] باشید اگر من آن زمان را [[درک]] می‌کردم، خود را برای [[صاحب]] این امر، نگاه می‌داشتم<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۸۲؛ كورانی، معجم احاديث المهدی، ج۳، ص۲۶۹.</ref>. این [[روایت]]، بر اصالت و [[حقانیت]] [[نهضت]] مردمان [[مشرق]] [[زمین]] و نقش زمینه‌ساز آن دلالت روشنی دارد. ظاهراً کلمة «[[مشرق]]» در این [[روایت]] نیز ناظر به منطقه [[خراسان]] است؛ همان چیزی که در دیگر [[روایات]] بدان تصریح شده است. از این [[روایت]] استفاده میشود که تشکیل [[سپاه]] و سازماندهی رزمندگان [[خراسان]]، با [[مدیریت]] مستقیم [[امام مهدی]] و دست‌كم با هماهنگی و اشراف آن [[حضرت]] است. آنان، در مقابله و [[شکست]] [[دشمنان]] [[حضرت]] در [[عراق]] یعنی جنبش [[سفیانی]]، نقش مؤثری خواهند داشت. | [[ابو خالد کابلی]] از [[امام باقر|حضرت باقر]] {{ع}} [[روایت]] کرده است که فرمود: گویا می‌بینم قومی را که در [[مشرق]] خروج کرده‌اند و [[حق]] را مطالبه می‌کنند؛ پس به ایشان داده نمی‌شود. باز مطالبه [[حق]] می‌کنند و به ایشان داده نمی‌شود؛ پس چون چنین ببینند، شمشیرهای خود را بر دوش خود گذارند. آنگاه آنچه می‌خواستند به ایشان داده شود و ایشان قبول نکنند، تا اینکه [[قیام]] کنند و نخواهند [[دولت]] را مگر، به [[صاحب]] شما. کشته‌های ایشان، شهدایند. [[آگاه]] باشید اگر من آن زمان را [[درک]] می‌کردم، خود را برای [[صاحب]] این امر، نگاه می‌داشتم<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۸۲؛ كورانی، معجم احاديث المهدی، ج۳، ص۲۶۹.</ref>. این [[روایت]]، بر اصالت و [[حقانیت]] [[نهضت]] مردمان [[مشرق]] [[زمین]] و نقش زمینه‌ساز آن دلالت روشنی دارد. ظاهراً کلمة «[[مشرق]]» در این [[روایت]] نیز ناظر به منطقه [[خراسان]] است؛ همان چیزی که در دیگر [[روایات]] بدان تصریح شده است. از این [[روایت]] استفاده میشود که تشکیل [[سپاه]] و سازماندهی رزمندگان [[خراسان]]، با [[مدیریت]] مستقیم [[امام مهدی]] و دست‌كم با هماهنگی و اشراف آن [[حضرت]] است. آنان، در مقابله و [[شکست]] [[دشمنان]] [[حضرت]] در [[عراق]] یعنی جنبش [[سفیانی]]، نقش مؤثری خواهند داشت. | ||
در رابطه با [[قیام خراسانی]]، چند نکته قابل ذکر است: | در رابطه با [[قیام خراسانی]]، چند نکته قابل ذکر است: | ||
#عنوان [[خراسان]] ـ همان‌گونه كه اشاره شد ـ تا آن طرف بلخ و بخارا را شامل میشود؛ لذا درباره محل خروج وی و اینکه [[خراسانی]] از کدام قسمت [[خراسان]] خروج میکند، در [[روایات]] به محل خاصی اشاره نشده است. | # عنوان [[خراسان]] ـ همان‌گونه كه اشاره شد ـ تا آن طرف بلخ و بخارا را شامل میشود؛ لذا درباره محل خروج وی و اینکه [[خراسانی]] از کدام قسمت [[خراسان]] خروج میکند، در [[روایات]] به محل خاصی اشاره نشده است. | ||
#ماهیت و چگونگی [[قیام خراسانی]] نیز در [[روایات]] به صورت شفاف بیان نشده است؛ به همین سبب در این خصوص و نیز شخصیتی که [[رهبری]] این [[قیام]] را بر عهده دارد، اطلاعات دقیقی وجود ندارد. در برخی [[روایات]] سخن از خروج [[سید خراسانی]] و در برخی دیگر از [[روایات]] از [[سید حسنی]]، سخن به میان آمده است. از [[امام باقر]]{{ع}} [[نقل]] شده است که فرمود: «بیرق‌های سیاهی که از [[خراسان]] خروج میکند، به [[کوفه]] نازل خواهند شد؛ پس چون [[مهدی]] به سوی [[عراق]] حرکت کند، آنان با او [[بیعت]] خواهند نمود» <ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۱۷.</ref>؛ به همین سبب این احتمال که این دو عنوان برای یک نفر باشد یا اینکه بیانگر دو [[قیام]] از [[خراسان]] با [[رهبری]] دو نفر باشد، وجود دارد. | # ماهیت و چگونگی [[قیام خراسانی]] نیز در [[روایات]] به صورت شفاف بیان نشده است؛ به همین سبب در این خصوص و نیز شخصیتی که [[رهبری]] این [[قیام]] را بر عهده دارد، اطلاعات دقیقی وجود ندارد. در برخی [[روایات]] سخن از خروج [[سید خراسانی]] و در برخی دیگر از [[روایات]] از [[سید حسنی]]، سخن به میان آمده است. از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] شده است که فرمود: «بیرق‌های سیاهی که از [[خراسان]] خروج میکند، به [[کوفه]] نازل خواهند شد؛ پس چون [[مهدی]] به سوی [[عراق]] حرکت کند، آنان با او [[بیعت]] خواهند نمود» <ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۱۷.</ref>؛ به همین سبب این احتمال که این دو عنوان برای یک نفر باشد یا اینکه بیانگر دو [[قیام]] از [[خراسان]] با [[رهبری]] دو نفر باشد، وجود دارد. | ||
#نقش [[قیام خراسانی]] در [[زمینه‌سازی]] و [[حمایت]] از [[قیام امام مهدی]] قابل توجه است. در روایتی که ابوخالد کابلی از [[امام باقر]]{{ع}} [[نقل]] کرده است، [[حضرت]]، نقش آنان را چنین توصیف كرده است: گویی اکنون گروهی را با چشم خود می‌بینم که از [[مشرق]] [[قیام]] کرده‌اند و خواستار حقند؛ ولی آن را به آنها نمیدهند. سپس باز حقشان را میطلبند؛ ولی به آنان داده نمی‌شود و چون چنان دیدند، اسلحههای خود را برمیگیرند و بر گردن هایشان میگذارند. این وقت، آنچه را که می‌خواستند به آنها داده میشود؛ ولی آن [[طایفه]] دیگر نمیپذیرند، تا اینکه [[قیام]] می‌کنند و کارشان رونق میگیرد، و آنان آن را به کسی نخواهند داد مگر به [[صاحب]] شما)= [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} (و کشته شدگانشان شهیدند. [[آگاه]] باش که اگر من آن روز را [[درک]] میكردم؛ خود را برای [[صاحب]] این امر، نگه می‌داشتم<ref>نعمانی، الغیبه، ص۲۷۳، ۲۴۳</ref>. در این [[روایت]]، [[امام باقر]] ضمن اینکه بر [[حقانیت]] [[انقلاب]] کنندگان و کشتهشدگان آنها تأکید فرموده، از نقش حمایتی آنان برای برپایی [[حکومت عدل مهدوی]] خبرداده است. | # نقش [[قیام خراسانی]] در [[زمینه‌سازی]] و [[حمایت]] از [[قیام امام مهدی]] قابل توجه است. در روایتی که ابوخالد کابلی از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] کرده است، [[حضرت]]، نقش آنان را چنین توصیف كرده است: گویی اکنون گروهی را با چشم خود می‌بینم که از [[مشرق]] [[قیام]] کرده‌اند و خواستار حقند؛ ولی آن را به آنها نمیدهند. سپس باز حقشان را میطلبند؛ ولی به آنان داده نمی‌شود و چون چنان دیدند، اسلحههای خود را برمیگیرند و بر گردن هایشان میگذارند. این وقت، آنچه را که می‌خواستند به آنها داده میشود؛ ولی آن [[طایفه]] دیگر نمیپذیرند، تا اینکه [[قیام]] می‌کنند و کارشان رونق میگیرد، و آنان آن را به کسی نخواهند داد مگر به [[صاحب]] شما)= [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} (و کشته شدگانشان شهیدند. [[آگاه]] باش که اگر من آن روز را [[درک]] میكردم؛ خود را برای [[صاحب]] این امر، نگه می‌داشتم<ref>نعمانی، الغیبه، ص۲۷۳، ۲۴۳</ref>. در این [[روایت]]، [[امام باقر]] ضمن اینکه بر [[حقانیت]] [[انقلاب]] کنندگان و کشتهشدگان آنها تأکید فرموده، از نقش حمایتی آنان برای برپایی [[حکومت عدل مهدوی]] خبرداده است. | ||
#همزمانی [[قیام خراسانی]] با خروج [[سفیانی]]. در برخی [[روایات]]، [[خروج خراسانی]] و [[سفیانی]]، به دو اسب مسابقه [[تشبیه]] شده‌اند که [[خراسانی]] از [[مشرق]] و [[سفیانی]] از [[مغرب]] به طرف [[کوفه]] در حرکتند، می‌فرماید: [[خراسانی]] و [[سفیانی]] در حالی خروج می‌كنند كه یكی از طرف شرق و دیگری از طرف غرب به سوی كوفه و [[عراق]] در حركتند و هر كدام سعی می‌كند كه از دیگری پیشی بگیرد<ref>نعمانی، الغیبه، ص۲۶۴.</ref>»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[اصحاب و یاران مهدی (مقاله)|اصحاب و یاران مهدی]]، ص ۱۴۶.</ref>. | # همزمانی [[قیام خراسانی]] با خروج [[سفیانی]]. در برخی [[روایات]]، [[خروج خراسانی]] و [[سفیانی]]، به دو اسب مسابقه [[تشبیه]] شده‌اند که [[خراسانی]] از [[مشرق]] و [[سفیانی]] از [[مغرب]] به طرف [[کوفه]] در حرکتند، می‌فرماید: [[خراسانی]] و [[سفیانی]] در حالی خروج می‌كنند كه یكی از طرف شرق و دیگری از طرف غرب به سوی كوفه و [[عراق]] در حركتند و هر كدام سعی می‌كند كه از دیگری پیشی بگیرد<ref>نعمانی، الغیبه، ص۲۶۴.</ref>»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[اصحاب و یاران مهدی (مقاله)|اصحاب و یاران مهدی]]، ص ۱۴۶.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۴۰: | خط ۱۳۷: | ||
ظاهراً، پدیدار شدن این نشانه [[در آستانه ظهور]] و یا اندکی پیش از آن است، به گونه‌ای که در [[زمان ظهور]]، آنان هستند، و [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} آنان را به سوی خویش فرا می‌خواند. | ظاهراً، پدیدار شدن این نشانه [[در آستانه ظهور]] و یا اندکی پیش از آن است، به گونه‌ای که در [[زمان ظهور]]، آنان هستند، و [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} آنان را به سوی خویش فرا می‌خواند. | ||
[[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|"تَنْزِلُ اَلرَّايَاتُ اَلسُّودُ اَلَّتِي تَخْرُجُ مِنْ خُرَاسَانَ إِلَى اَلْكُوفَةِ فَإِذَا ظَهَرَ اَلْمَهْدِيُّ بَعَثَ إِلَيْهِ بِالْبَيْعَةِ"}}<ref>همان مدرک، ۴۵۲.</ref>. بیرق‌های سیاهی از [[خراسان]] بیرون میآید و به جانب [[کوفه]] به حرکت در می‌آیند. پس چون [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} ظاهر شود، اینان وی را [[دعوت]] به [[بیعت]] می‌کنند. غیر از [[روایت]] فوق [[روایات]] دیگری نیز وجود دارد که نشان می‌دهد، خروج [[پرچم‌های سیاه از خراسان]] قیامی است که در آینده و در آستان [[ظهور]] برپا میشود. | [[امام باقر]] {{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|"تَنْزِلُ اَلرَّايَاتُ اَلسُّودُ اَلَّتِي تَخْرُجُ مِنْ خُرَاسَانَ إِلَى اَلْكُوفَةِ فَإِذَا ظَهَرَ اَلْمَهْدِيُّ بَعَثَ إِلَيْهِ بِالْبَيْعَةِ"}}<ref>همان مدرک، ۴۵۲.</ref>. بیرق‌های سیاهی از [[خراسان]] بیرون میآید و به جانب [[کوفه]] به حرکت در می‌آیند. پس چون [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} ظاهر شود، اینان وی را [[دعوت]] به [[بیعت]] می‌کنند. غیر از [[روایت]] فوق [[روایات]] دیگری نیز وجود دارد که نشان می‌دهد، خروج [[پرچم‌های سیاه از خراسان]] قیامی است که در آینده و در آستان [[ظهور]] برپا میشود. | ||
در [[حقیقت]]، آن [[پرچم‌های سیاه]] را [[یاران]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} به همراه خواهند آورد"<ref>ینابیع الموده، ۴۳۲، ۴۳۳؛ کشف الغمة، ج ۳، ۲۶۲.</ref>. برخی احتمال داده‌اند که منظور از خروج [[پرچم‌های سیاه از خراسان]]، همان [[قیام]] ابو مسلم [[خراسانی]] در سال ۱۴۰ ه.ق علیه [[حاکمیت]] هزار ماهه [[بنی امیه]] است<ref>تاریخ غیبت کبری، ۴۵۸.</ref> که به از همگسستن [[حکومت]] [[بنی امیه]] و رویکار آمدن [[بنی عباس]] انجامید. مستند اینان، [[روایت]] زکار از [[امام صادق]]{{ع}} و برخی قرائن و مؤیدات تاریخی است. در این [[روایت]]، با اشاره به نام و مشخصات ابو مسلم [[خراسانی]]، از وی به عنوان [[صاحب]] [[پرچم‌های سیاه]]، یاد شده است<ref>کتاب الغیبة، نعمانی، ۲۵۱.</ref>. ولی این احتمال درست نیست، زیرا [[روایت]] زکار، که مهمترین مستند و [[دلیل]] آن به شمار می‌رود، از نظر [[سند]] ضعیف و غیرقابل اعتماد است. افزون براین، تطبیق این نشانه بر [[شورش]] ابو مسلم [[خراسانی]] در پیش از یک قرن قبل از تولد [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} و نشانه [[ظهور]] دانستن آن، بسیار بعید است. به نظر می‌رسد تبیین حوادث و وقایع دوران [[بنی امیه]] و [[بنی عباس]]، در برخی [[روایات]]، به منظور هوشیار ساختن [[مسلمانان]] و [[آگاهی]] دادن به آنها نسبت به [[وظایف]] حساس خویش در آن دوران است نه تبیین [[علائم ظهور]]. [[پیشگویی]] این حوادث، به خاطر اهمیت فوق العاده آن برای [[مسلمانان]] آن زمان و نسل‌های آینده بود. | در [[حقیقت]]، آن [[پرچم‌های سیاه]] را [[یاران]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} به همراه خواهند آورد"<ref>ینابیع الموده، ۴۳۲، ۴۳۳؛ کشف الغمة، ج ۳، ۲۶۲.</ref>. برخی احتمال داده‌اند که منظور از خروج [[پرچم‌های سیاه از خراسان]]، همان [[قیام]] ابو مسلم [[خراسانی]] در سال ۱۴۰ ه.ق علیه [[حاکمیت]] هزار ماهه [[بنی امیه]] است<ref>تاریخ غیبت کبری، ۴۵۸.</ref> که به از همگسستن [[حکومت]] [[بنی امیه]] و رویکار آمدن [[بنی عباس]] انجامید. مستند اینان، [[روایت]] زکار از [[امام صادق]] {{ع}} و برخی قرائن و مؤیدات تاریخی است. در این [[روایت]]، با اشاره به نام و مشخصات ابو مسلم [[خراسانی]]، از وی به عنوان [[صاحب]] [[پرچم‌های سیاه]]، یاد شده است<ref>کتاب الغیبة، نعمانی، ۲۵۱.</ref>. ولی این احتمال درست نیست، زیرا [[روایت]] زکار، که مهمترین مستند و [[دلیل]] آن به شمار می‌رود، از نظر [[سند]] ضعیف و غیرقابل اعتماد است. افزون براین، تطبیق این نشانه بر [[شورش]] ابو مسلم [[خراسانی]] در پیش از یک قرن قبل از تولد [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} و نشانه [[ظهور]] دانستن آن، بسیار بعید است. به نظر می‌رسد تبیین حوادث و وقایع دوران [[بنی امیه]] و [[بنی عباس]]، در برخی [[روایات]]، به منظور هوشیار ساختن [[مسلمانان]] و [[آگاهی]] دادن به آنها نسبت به [[وظایف]] حساس خویش در آن دوران است نه تبیین [[علائم ظهور]]. [[پیشگویی]] این حوادث، به خاطر اهمیت فوق العاده آن برای [[مسلمانان]] آن زمان و نسل‌های آینده بود. | ||
این نکته نیز درخور توجه است که [[حاکمان بنی عباس]] [[تلاش]] می‌کردند، [[قدرت]] را از دست [[بنی امیه]] بگیرند، ازاین‌روی، "[[نفس زکیه]]" را [[مهدی]] معرفی می‌کردند و از جانب دیگر سعی می‌کردند [[شورش]] ابو مسلم [[خراسانی]] را در راستای [[قیام]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} و نشانه [[ظهور]] وی قلمداد کنند. براین اساس، همان‌گونه که پیش از این هم یادآور شدیم، بعید نیست [[حاکمان بنی عباس]]، به دلخواه خویش، در این [[روایات]] دست برده باشند و آنها را با خود تطبیق کرده باشند<ref>[[اسماعیل اسماعیلی]|اسماعیلی اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، ص۲۹۶، ۲۹۷.</ref>. | این نکته نیز درخور توجه است که [[حاکمان بنی عباس]] [[تلاش]] می‌کردند، [[قدرت]] را از دست [[بنی امیه]] بگیرند، ازاین‌روی، "[[نفس زکیه]]" را [[مهدی]] معرفی می‌کردند و از جانب دیگر سعی می‌کردند [[شورش]] ابو مسلم [[خراسانی]] را در راستای [[قیام]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} و نشانه [[ظهور]] وی قلمداد کنند. براین اساس، همان‌گونه که پیش از این هم یادآور شدیم، بعید نیست [[حاکمان بنی عباس]]، به دلخواه خویش، در این [[روایات]] دست برده باشند و آنها را با خود تطبیق کرده باشند<ref>[[اسماعیل اسماعیلی]|اسماعیلی اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، ص۲۹۶، ۲۹۷.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۶۳: | خط ۱۶۰: | ||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||
{{پرسمان نشانه‌های ظهور امام مهدی}} | {{پرسمان نشانه‌های ظهور امام مهدی}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||