انسان کامل در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۷
، ۲۸ نوامبر ۲۰۲۲←منابع
(←منابع) |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
به نظر امام، همه [[دعوت]] به دنیا دارند، ولی نبی که انسان کامل است، دعوت به آخرت و [[اصلاح]] امر دنیا دارد<ref>امام خمینی، تقریرات فلسفه، ج۳، ص۱۹۱.</ref>. جمیع [[شرایع]] و [[ادیان]]، آخرت را مقابل این عالم، و دنیا را مقابل آخرت دانسته‌اند و لذا باید به نشئه‌ای غیر این نشئه و مرتبه وجودی دیگری قائل شد<ref>امام خمینی، تقریرات فلسفه، ج۳، ص۲۴۸.</ref><ref>[[حسین روحانی‌نژاد|روحانی‌نژاد، حسین]]، [[ولایت‌شناسی (مقاله)| مقاله «ولایت‌شناسی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۱۷۲.</ref> | به نظر امام، همه [[دعوت]] به دنیا دارند، ولی نبی که انسان کامل است، دعوت به آخرت و [[اصلاح]] امر دنیا دارد<ref>امام خمینی، تقریرات فلسفه، ج۳، ص۱۹۱.</ref>. جمیع [[شرایع]] و [[ادیان]]، آخرت را مقابل این عالم، و دنیا را مقابل آخرت دانسته‌اند و لذا باید به نشئه‌ای غیر این نشئه و مرتبه وجودی دیگری قائل شد<ref>امام خمینی، تقریرات فلسفه، ج۳، ص۲۴۸.</ref><ref>[[حسین روحانی‌نژاد|روحانی‌نژاد، حسین]]، [[ولایت‌شناسی (مقاله)| مقاله «ولایت‌شناسی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۱۷۲.</ref> | ||
==صفات انسان کامل== | |||
مصونیت از [[گناه]] و [[اشتباه]] و [[علم لدنی]] از صفات مشترک تمام [[انبیاء]] و [[امامان معصوم]] و [[وحی]] و [[معجزه]] از اختصاصات [[پیامبران]] است. امامان معصوم از [[الهام]]، [[تحدیث]] و [[کرامت]] بهره‌مند هستند. | |||
از آنجا که این امور از مسلمات [[اعتقادات شیعه]] بوده و [[رهبر معظم انقلاب]] در [[مقام اثبات]] یا توضیح آنها در سخنرانی‌های خود نبوده‌اند، در اینجا فقط به برخی از نکات در فرمایشات ایشان اشاره می‌شود: | |||
ایشان در توصیف [[امام]] [[معصوم]] می‌فرمایند: امام معصوم، [[انسان]] والایی است که از لحاظ [[دینی]]، [[قلب]] او آیینه تابناک [[انوار]] [[هدایت الهی]] است؛ [[روح]] او به سرچشمه وحی متصل و [[هدایت]] او، هدایت [[خالص]] است؛ [[رفتار]] و [[اخلاق]] او صد در صد همراه با [[فضیلت]] است؛ [[هوای نفس]] در او راهی ندارد؛ گناه بر او چیره نمی‌شود؛ [[شهوت]] و [[تمایلات انسانی]]، او را مغلوب خود نمی‌کند؛ [[خشم]] و [[غضب]]، او را از [[راه خدا]] دور نمی‌کند؛ از لحاظ [[سیاسی]]، [[بینش]] وسیع او آن چنان است که آرام‌ترین حرکات و ریزترین حوادث را در صحنه [[زندگی]] [[جامعه]]، با چشم تیزبین خود می‌بیند همان طور که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|وَ اللَّهِ لَا أَكُونُ كَالضَّبُعِ تَنَامُ عَلَى طُولِ اللَّدْمِ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۶.</ref>؛ یعنی من کسی نیستم که بتوان او را با لالایی [[خواب]] کرد. در مواجهه با حوادث زندگی و وقایع کمرشکن، از خود [[شجاعت]] و [[اقتدار]] [[روحی]] و [[معنوی]] نشان می‌دهد؛ جانش برای او ارزشی ندارد، اما برای [[جان]] [[انسان‌ها]]، حتی [[مردم]] دور دست و زنانی که جزو [[پیروان]] [[دین]] او نیستند، [[ارزش]] قائل است و می‌گوید اگر کسی از [[غصه]] دق کند، [[حق]] دارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با زائران امام رضا{{ع}} در مشهد مقدس در سالروز عید غدیر، ۱۲/۱۲/۱۳۸۰.</ref>. | |||
معظم له پس از اشاره به [[ضرورت]] وجود [[صفات الهی]] در [[حاکم]] و تفاوت جوهری [[حاکمیت]] در [[اسلام]] و سایر مکاتب بشری سر [[عصمت امام]] را در شکل غایی و اصلی خود این می‌داند که هیچ‌گونه امکان تخطی و تخلفی وجود نداشته باشد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی، سالروز عید غدیر، ۲۰/۴/۱۳۶۹.</ref>. | |||
[[مقام معظم رهبری]] در توصیف [[وحی]] [[پیامبر]]{{صل}} معتقدند درخشیدن این [[نور]] در [[قلب]] [[مقدس]] [[پیغمبر]] و [[تحمل]] [[مسئولیت]] وحی از طرف آن بزرگوار، به طور صریح، عالم [[خلقت]]، عالم وجود [[انسان]] و دنیای مادی را به [[معدن]] [[غیب]] وصل می‌کند. اگرچه همیشه [[برکات الهی]] نسبت به [[بشر]] وجود دارد؛ لیکن حلقه وصل در همان لحظه [[بعثت]] است که از [[عالم غیب]]، سرچشمه [[حقایق الهی]] به [[روح]] پیغمبر سرازیر و جاری شده و بر قلب مقدس پیغمبر می‌جوشد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با کارگزاران نظام در سالروز مبعث، ۱۹/۹/۱۳۷۵.</ref>. ایشان [[ائمه]]{{عم}} را نیز متصل به سرچشمه وحی معرفی می‌کنند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با اعضای جامعه روحانیت مبارز و مجمع روحانیون مبارز، ۱۱/۵/۱۳۶۸و دیدار با کارگران و معلمان ۱۱/۲/۱۳۷۰.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۶۵.</ref> | |||
==[[مقام]] و [[منزلت]] [[انسان کامل]]== | |||
از دیدگاه [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]]، تحلیل [[شخصیت پیامبر]]{{صل}} و [[معصومین]]{{عم}} جدای از [[نظام ولایی]] و [[توحیدی]] ممکن نیست. از نظر ایشان، [[توحید]] محوری‌ترین رکن [[دین]] است که تمام [[انسان‌های کامل]] نیز برای تحقق آن قدم برمی‌دارند. رساندن [[جامعه بشری]] به طراز [[جامعه توحیدی]]، بدون کمک از [[حقیقت]] [[ولایت]] ممکن نیست. یعنی معصومین{{عم}} از یک سو به عنوان مرکز [[جامعه اسلامی]]، سعی در عینی ساختن مفاهیم و [[تعالیم دین]] و [[حفاظت]] از [[ایدئولوژی]] توحیدی داشتند؛ و از سوی دیگر صفوف [[شیعیان]] را از نظر [[فکری]] و [[روحی]] پیوسته و منسجم ساختند و با [[نفی]] [[ولایت طاغوت]]، راه [[نفوذ]] [[شیاطین]] و [[فساد]] فکری و [[اخلاقی]] را در [[جامعه]] مسدود کردند. | |||
نکته دیگر آنکه از منظر مقام معظم رهبری، [[تصمیم‌ها]] و موضع‌گیری‌های [[امامان معصوم]]{{عم}} را نباید به عنوان قطعاتی جدا و بی‌ارتباط و یا متناقض لحاظ کرد، بلکه بایست آنها را به منزله رفتارهای یک [[انسان ۲۵۰ ساله]] قلمداد کنیم که در مسیر خویش گاه تند و گاه کند حرکت می‌کند، گاه [[جنگ]]، گاه [[صلح]] و گاه [[عقب‌نشینی]] می‌کند. اما همان عقب‌نشینی وی نیز حرکتی رو به جلو شمرده می‌شود. با این [[فکر]] [[زندگی امام علی]]{{ع}}، با [[زندگی]] [[امام مجتبی]]{{ع}} و [[زندگی امام حسین]]{{ع}} یک [[حیات]] مستمر است<ref>انسان ۲۵۰ ساله، ص۱۵-۱۶.</ref>. | |||
[[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] در مناسبت‌های گوناگون، ابعاد [[شخصیت]] [[معصومین]]{{عم}} را تبیین کرده‌اند. از آنجا که بررسی دیدگاه ایشان درباره تمام [[معصومان]]{{عم}} به تحقیقی مستقل نیازمند است، در این نوشتار به معرفی چهره ولایی [[پیامبر]]{{صل}}، [[امام علی]]{{ع}} و [[حضرت زهرا]]{{س}} از نظر [[مقام معظم رهبری]] پرداخته و تنها به مهم‌ترین توصیفات ایشان اکتفا می‌کنیم.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۶۶.</ref> | |||
==بررسی [[شخصیت پیامبر]]{{صل}} از منظر [[مقام معظم رهبری]]== | |||
مقام معظم رهبری [[تاریخ زندگانی پیامبر]]{{صل}} را منظومه درس‌آموزی می‌دانند که لحظه آن یک حادثه مهم است و باید آن را دقیق مطالعه کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام، سالروز عید مبعث، ۹/۵/۱۳۸۷.</ref>. ایشان در توصیف [[پیغمبر]]{{صل}} معتقدند [[رسول خدا]]{{صل}} در [[رفتار]] خود مدبرانه عمل کرده و سرعت عمل داشت. در هیچ حادثه‌ای اتلاف وقت نکرد. [[قناعت]] و [[طهارت]] شخصی داشت. پیغمبر هیچ‌گاه با [[مردم]] دو پهلو سخن نگفت. هرچند در مواجهه با [[دشمن]] کار [[سیاسی]] دقیق کرده و دشمن را به [[اشتباه]] می‌انداخت. او هرگز [[عهد]] و [[پیمان]] خود را با مردم و گروه‌هایی از [[دشمنان]] و [[کفار]] [[مکه]] نقض نکرد. | |||
[[رهبر]] [[انقلاب]] در تبیین سایر جنبه‌های شخصیت پیامبر می‌فرمایند پیغمبر [[تضرع]] و [[ارتباط]] خود را با [[خدا]] [[روز]] به روز محکم‌تر کرد. در میدان [[جنگ]]، همزمان با [[تشویق]] و [[تحریض]] نیروها، خود دست به [[سلاح]] می‌برد. گاهی در [[کارزار]] [[جهاد]] روی زانو افتاده و همراه با [[اشک]] و ناله [[مناجات]] می‌کرد. نه دعای او موجب می‌شد که نیرویش را به کار نگیرد؛ نه به کار گرفتن نیرو، مانع از [[توسل]] و تضرع و [[ارتباط با خدا]] می‌شد. او هرگز در مقابل دشمن عنود، دچار تردید و [[ترس]] نشد. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} – که [[مظهر]] [[شجاعت]] است- می‌گوید در شرایط سخت جنگ به پیغمبر [[پناه]] می‌بردیم، رسول خدا{{صل}} در طی ده سال [[حکومت]] خویش چنان فعالیت نمود که پرکارترین مجموعه‌ها نیز نمی‌تواند فعالیت این ده سال [[پیامبر]] را طی صد سال انجام دهند. | |||
[[اداره حکومت]] و ایجاد [[جامعه]] و [[الگو]]، یکی از [[معجزات]] پیغمبر است. مردم ده سال با او شب و روز [[زندگی]] کردند. پیامبر{{صل}} در راه و در [[خانه]]، در [[سفر]] و در [[وطن]]، در [[غم]] و [[شادی]] همراه مردم بود. محیط زندگی پیغمبر، محیط شادی بود؛ با افراد [[شوخی]] می‌کرد، مسابقه برگزار کرده و خود در آن شرکت می‌جست. | |||
روز به [[روز]] [[محبت]] [[پیغمبر]] و [[اعتقاد]] به او در دل‌های [[مردم]] عمیق‌تر شد. این [[رفتارهای پیامبر]] پیوندهای ولایی مردم با ایشان و یکدیگر را تقویت می‌کرد. هنگام [[فتح مکه]]، [[ابوسفیان]] که مخفیانه و با [[حمایت]] عباس - عموی پیغمبر – برای [[امان]] گرفتن به اردوگاه آن [[حضرت]] آمده بود؛ مردمی را دید که آب وضوی پیغمبر را که از صورت و دست وی می‌چکید، از یکدیگر می‌ربایند. ابوسفیان گفت: من کسری و [[قیصر]] را دیده‌ام؛ اما چنین عزتی را در آنها ندیده‌ام<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۸/۲/۱۳۸۰.</ref>. | |||
[[رهبر معظم انقلاب]]، [[جامعه توحیدی]] را بر پایه او اصل [[استوار]] می‌داند: نخست: [[تبیین عقاید]] و [[اندیشه]] صحیح؛ دوم [[تربیت]] [[نیروهای انسانی]] با [[ایمان]]، [[قوی]]، [[مبارز]]. [[پیامبر]]{{صل}} در دوران فعالیت خویش در [[مکه]] و [[مدینه]] این دو پایه را بنیان نهاده و تقویت کردند. ایشان در تقویت [[ولایت]] میان [[مؤمنین]] یک لحظه را هدر نداد، و در ابتدا به [[اخوت]] میان [[مسلمانان]] روی آورد. با این کار [[اشرافی‌گری]]، [[تعصب]] [[باطل]]، [[غرور]] قبیله‌ای از بین رفت و اشراف و رؤسای [[قبایل]] در کنار بردگان قرار گرفتند تا پیوند ولایی ایشان مستحکم شود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۸/۲/۱۳۸۰.</ref>. | |||
رهبر معظم انقلاب معتقدند پیغمبر به دنبال تأسیس نظامی ولایی بود که به طور خودکار [[انسان کامل]] [[موحد]] پیغمبرپسند تحویل دهد و این کار تنها با تحقق [[جامعه]] و [[نظام توحیدی]] امکان‌پذیر بود. چنین جامعه‌ای را می‌توان «کارخانه [[انسان‌سازی]]» نامید<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۹/۷/۱۳۵۳.</ref>. | |||
نظامی که پیغمبر تأسیس کرد شاخص‌های گوناگونی دارد که در بین آنها هفت شاخص از همه مهم‌تر و برجسته‌تر است: | |||
# ایمان و [[معنویت]]. | |||
# [[قسط و عدل]]. | |||
# [[علم]] و [[معرفت]]. | |||
# [[صفا]] و اخوت. | |||
# [[صلاح]] [[اخلاقی]] و [[رفتاری]]. | |||
# [[اقتدار]] و [[عزت]]. | |||
# کار، حرکت و [[پیشرفت]] دائمی<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران،۲۸/۲/۱۳۸۰.</ref>. | |||
[[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] از کسانی که [[اسلام]] را [[دین]] فردی معرفی کردند [[انتقاد]] می‌کند و می‌فرماید از جمله مهم‌ترین [[اقدامات پیامبر]]{{صل}} امت‌سازی بود، این امر نیز صرفاً [[سیاسی]] نبود بلکه با [[تربیت معنوی]] افراد، [[تعلیم]] [[حکمت]] و [[معرفت]] همراه بود. از سوی دیگر [[اداره حکومت]]، [[دفاع]] از کیان [[جامعه اسلامی]]، گسترش دامنه [[اسلام]] و باز کردن راه برای دیگر گروه‌های خارج از [[مدینه]] بود. این اقدامات، نه رفتارهایی پراکنده، که جنبه‌های گوناگون تحقق [[جامعه توحیدی]] بود که با یک [[هدف]] انجام می‌شد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز مبعث پیامبر اعظم{{صل}} در تاریخ ۳۱/۵/۱۳۸۵.</ref>. | |||
[[مقام معظم رهبری]] یکی از مهم‌ترین عوامل [[موفقیت]] [[حضرت رسول]]{{صل}} را [[صبر]] و [[استقامت]] ایشان می‌دانند. به [[اعتقاد]] ایشان، نخستین واکنش [[بزرگان قریش]] که با [[مشاهده]] حرکت [[پیامبر]]{{صل}} به خود لرزیده بودند [[تطمیع]] آن بزرگوار بود. [[مشرکان]] از طریق جناب [[ابی طالب]] پیغام دادند حاضرند [[ریاست]] مطلق، بیشترین [[ثروت]] و [[پادشاهی]] را به ایشان دهند تا او دست از [[دعوت]] خود بردارد. [[پیغمبر]] در پاسخ این پیغام به [[ابوطالب]]{{ع}} فرمود: عمو [[جان]]! اگر [[خورشید]] را در دست راست من و ماه را در دست چپ من بگذارند، تا من از این هدف دست بکشم، [[سوگند]] به [[خدا]] این کار را نمی‌کنم؛ تا وقتی یا خدا ما را [[پیروز]] کند یا همه از بین برویم. واکنش بعدی مشرکان [[تهدید]] و فشارهای مختلف بود ولی پیامبر با عده حدود سی یا چهل نفر [[مقاومت]] نمود. [[ایستادگی]] ابتدای [[بعثت]]، منجر به استقامت عجیب سه سال در [[شعب ابی طالب]] می‌شود. [[مسلمانان]] همراه پیامبر سه سال در دره‌ای بدون آب و [[گیاه]]، در زیر [[آفتاب]] سوزان [[زندگی]] کردند. راه رساندن [[غذا]] به ایشان بسته بود. در ایام موسم که بر طبق [[سنن]] [[جاهلی]]، همگان [[اجازه]] ورود به [[شهر]] داشتند، نیز [[مسلمین]] موفق به خرید غذا نمی‌شدند چون [[ابوجهل]]، [[ابولهب]] و بقیه بزرگان [[مکه]] به نوکران و [[فرزندان]] خود سفارش کرده بودند که وارد [[معامله]] شده و با پرداخت بهای چند برابر مانع خرید ایشان شوند. این وضعیت سه سال طول کشید. صدای [[گریه]] [[کودکان]] گرسنه از درون شعب به داخل [[شهر]] می‌رسید. بسیاری [[مسلمین]] [[فرزندان]] خود را از دست دادند، لکن [[استقامت]] و [[پایداری]] را از [[پیامبر]] آموختند. | |||
[[مقام معظم رهبری]] در تبیین استقامت [[رسول خدا]]{{صل}} معتقدند پیامبر{{صل}} [[مظهر]] [[صلابت]] و [[ایستادگی]] در برابر [[دشمنان]] بود و [[آیه]] {{متن قرآن|أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}}<ref>«محمد، پیامبر خداوند است و آنان که با وی‌اند، بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند» سوره فتح، آیه ۲۹.</ref> در توصیف ایشان نازل شد. معنای [[اشداء]] بر [[کفار]]، [[جنگیدن]] و [[مبارزه]] دائم با ایشان نیست، بلکه به معنای [[استحکام]]، [[استواری]]، خورده نشدن است؛ همچون برخی فلزات که با سپری شدن قرن‌ها نیز دچار خوردگی یا زنگ‌زدگی نمی‌شوند. استحکام در میدان [[جنگ]] به شکلی و هنگام گفتگوی با [[دشمن]] به شکلی دیگر بروز می‌کند. پیامبر در [[جنگ احزاب]] و هنگام [[گفتگو]] با طرف‌های مقابل نیز گفتگویی با شدت و صلابت داشت<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز عید مبعث، ۹/۵/۱۳۸۷.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۶۷.</ref> | |||
==بررسی [[شخصیت حضرت فاطمه]]{{س}} از منظر [[مقام معظم رهبری]]== | |||
===اهمیت و [[عظمت]] [[حضرت فاطمه]]{{س}}=== | |||
مقام معظم رهبری [[فاطمه زهرا]]{{س}} را بزرگ‌ترین بانوی [[تاریخ]] [[بشر]]، [[افتخار]] [[اسلام]] و [[امت اسلامی]] می‌دانند که [[تصور]] [[مقام]] وی برای انسان‌های معمولی غیرممکن یا دشوار است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از مداحان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۱۳/۳/۱۳۸۹.</ref>. | |||
[[رهبر معظم انقلاب]] به برخی از سخنان و [[رفتارهای پیامبر]]{{صل}} در توصیف عظمت حضرت فاطمه{{س}} اشاره می‌کنند: [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|فِدَاهَا أَبُوهَا}}<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۰.</ref>. یا اینکه [[پیامبر]]{{صل}} هنگام ورود [[فاطمه]]{{س}} از جای برخاسته و به استقبال ایشان می‌رفت. اینها نشانه‌هایی از عظمت حضرت فاطمه{{س}} نزد پیامبر{{صل}} است. | |||
مقام معظم رهبری در تبیین ابعاد دیگر عظمت حضرت فاطمه{{س}} می‌فرماید: تمام دنیای اسلام از آن [[روز]] تا امروز این بانوی بزرگوار را با چشم عظمت و [[جلالت]] می‌نگرند، امکان ندارد که تمام عقلا، [[علما]] و متفکران با نحله‌ها و [[عقاید]] مختلف در طول تاریخ یک [[امت]]، بر [[ستایش]] یک مرکز متفق القول باشند. این نشانه‌ای دیگر از اهمیت حضرت فاطمه{{س}} است. هر یک از [[ائمه]] شط خروشانی هستند که فضای [[معرفت]] و استعدادهای بشری را [[سیراب]] و بارور کرده‌اند و تمام این جویبارها از چشمه حضرت فاطمه{{س}} سرازیر می‌شوند. [[روایات]] [[صادقین]]{{عم}}، عظمت [[حضرت رضا]]{{ع}} و ائمه بعد، مقام والای [[حضرت بقیة الله]]{{ع}}، همگی جویبارهای آن کوثرند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از مداحان در سالروز میلاد حضرت زهرا، ۱۷/۵/۱۳۸۳.</ref>. [[روایات معصومین]]{{عم}} نسبت به این بزرگوار، چنان زبان ستایش، [[خضوع]] و [[خشوع]] است که برای کسی که مقام والای فاطمه زهرا{{س}} را ندانسته باشد، مایه [[تعجب]] است. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} که [[پدر]] و مربی ایشان بود، [[امیرالمؤمنین]] [[همسر]] او و ائمه{{ع}} [[فرزندان]] او هر کدام راجع به [[حضرت زهرا]]{{س}} سخنی گفته‌اند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از مداحان در سالروز میلاد حضرت زهرا، ۲۸/۱۰/۱۳۶۸.</ref>. | |||
[[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] در معرفی [[شخصیت]] [[علمی]] [[حضرت صدیقه]]{{صل}} می‌فرمایند [[مقام فاطمه]] زهرا{{س}} درخور آن است که [[عقول]] برجسته انسان‌های بزرگ، در اصلی‌ترین رشته‌های تفکرشان بیندیشند و زبان‌های [[فصیح‌ترین]] گویندگان و سرایندگان، آن [[اندیشه‌ها]] را در قالب کلمات بیاورند و سرشارترین ذوق‌ها و جوشان‌ترین طبع‌های [[فیاض]] هنرمندان و [[شاعران]]، آنها را به صورت [[شعر]] و سخن منظوم بیان کنند. در چنین صورتی شاید [[ذهن]] [[بشر]] متوسط امروز بتواند گوشه‌ای از [[فضایل]] این بزرگوار را [[درک]] کند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از مداحان در سالروز میلاد حضرت زهرا، ۲۸/۱۰/۱۳۶۸.</ref>. [[رهبر معظم انقلاب]] معتقدند فیوضات [[حضرت زهرا]]{{س}}، به مجموعه کوچکی از [[انسان‌ها]] منحصر نمی‌شود. [[بشریت]] یک جا مرهون [[فاطمه زهرا]]{{س}} است و هر چه از [[تاریخ]] می‌گذرد [[معنویت]] و [[نور حضرت فاطمه]]{{س}} آشکارتر خواهد شد. خیر کثیری که [[خداوند]] در [[سوره مبارکه کوثر]] مژده آن را به [[پیامبر اکرم]] داد و [[تأویل]] آن، فاطمه زهرا{{س}} است مجمع همه خیراتی است که [[روز]] به روز از سرچشمه [[دین]] [[نبوی]]، بر همه بشریت و بر همه خلایق فرو می‌ریزد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از مداحان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۵/۱۰/۱۳۷۰.</ref>. | |||
علی‌رغم آنکه [[ستارگان]] درخشان عالم بشریت غالباً در [[زمان]] حیات‌شان شناخته نشده‌اند؛ فاطمه زهرا{{س}} چنان عظمتی داشت که در زمان خود، نه فقط [[پدر]] و [[همسر]] و [[فرزندان]] و [[شیعیان]] خاص، بلکه کسانی که رابطه صمیمانه‌ای با ایشان نداشتند، زبان به [[مدح]] آن بزرگوار گشودند. در کتب [[اهل سنت]] [[روایات]] بسیاری توسط برخی از [[همسران پیامبر]] یا دیگران در [[ستایش]] [[حضرت فاطمه]]{{س}} صادر شده است. [[عایشه]] می‌گوید «هیچ کس را از لحاظ هیأت، چهره، [[سیما]]، درخشندگی و حرکات و [[رفتار]]، شبیه‌تر از [[فاطمه]] به [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} ندیدم؛ وقتی که فاطمه [[زهرا]] بر [[پیغمبر]] وارد می‌شد، آن [[حضرت]] برمی‌خاست و مشتاقانه به سمت او می‌رفت و فاطمه زهرا{{س}} را می‌بوسید، دست او را می‌گرفت و در جای خودش می‌نشاند». در روایات آمده است درخشندگی فاطمه زهرا{{س}} باعث می‌شود تا چشمان کروبیان [[ملأ اعلی]] [[خیره]] شود؛ [[فاطمه]]{{س}} برای آنها می‌درخشد<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۲۸، ص۳۷.</ref> و<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از مداحان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۳/۹/۱۳۷۳.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۷۰.</ref> | |||
==برخی از صفات و ابعاد شخصیتی [[حضرت زهرا]]{{س}}== | |||
[[رهبر معظم انقلاب]] ضمن تأکید بر [[الگوگیری]] از حضرت زهرا{{س}} به برخی از ابعاد [[شخصیت]] ایشان اشاره می‌کنند: | |||
===[[بندگی خدا]]=== | |||
از نظر [[رهبر]] [[انقلاب]] [[ارزش]] [[فاطمه زهرا]]{{س}} به [[عبودیت]] و [[بندگی]] خداست. اگر بندگی خدا در فاطمه زهرا{{س}} نبود، او [[صدیقه]] کبری نبود. [[صدیق]] کسی است که آنچه را می‌اندیشد و می‌گوید، صادقانه در عمل نشان دهد. ملاک صدیق بودن بندگی خداست. در [[زیارت]] حضرت زهرا{{س}} آمده است: «[[خداوند]] قبل از [[خلقت]] تو را [[امتحان]] کرده است و تو را در این امتحان [[صابر]] یافت»<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۳۶۷.</ref>. [[خدای متعال]] می‌داند که فاطمه [[زهرا]] در دوران [[زندگی]] چگونه [[انتخاب]] و [[اختیار]] خواهد کرد و تمام [[مقامات]] وی بر اساس عبودیت اوست<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۵/۵/۱۳۸۴.</ref>. در [[نظام]] حکیمانه [[الهی]] هیچ منزلتی بدون معیار و [[میزان]] به کسی اعطا نمی‌شود. خداوند گذشت، [[ایثار]]، [[معرفت]] و [[فدا]] شدن این [[بنده]] خاص خود را در راه [[اهداف الهی]] می‌داند؛ لذا او را مرکز فیوضات خود قرار می‌دهد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از مداحان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۵/۱۰/۱۳۷۰.</ref>. «[[حسن بصری]]» که یکی از عباد و زهاد معروف دنیای [[اسلام]] است، درباره فاطمه زهرا{{س}} می‌گوید: به قدری دختر [[پیغمبر]] [[عبادت]] کرد و در [[محراب]] عبادت ایستاد که پاهای وی از ایستادن در محراب عبادت، ورم کرد. [[امام حسن مجتبی]]{{ع}} می‌گوید: شبی مادرم تا [[صبح]] عبادت کرد و دائم [[مردم]] را [[دعا]] کرد. هنگام [[طلوع فجر]] سؤال کردم چرا برای خود دعا نکردی؟ در جواب فرمود: {{متن حدیث|يَا بُنَيَّ الْجَارَ ثُمَ الدَّارَ}}<ref>وسایل الشیعه، ج۷، ص۱۱۳؛ بحارالانوار، ج۴۳، ص۸۱-۸۲. </ref>؛ «اول دیگران بعد خود ما!»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از زنان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۲۵/۹/۱۳۷۱.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۷۳.</ref> | |||
===[[جامعیت]]=== | |||
از دیدگاه [[آیت‌الله خامنه‌ای]] نقطه درخشان [[زندگی حضرت فاطمه]]{{س}} جامعیت است که توانسته [[کمالات]] متعدد را در کنار هم جمع نماید<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با هیأت نظارت، بازرسان و ناظران شورای نگهبان، ۲۲/۹/۱۳۶۸.</ref>. [[زندگی]] وی از یک سو توأم با [[علم]]، [[عبادت]] و [[حکمت]] و از سوی دیگر، سرشار از [[مجاهدت]] و [[فداکاری]] در عرصه [[سیاسی]] [[اجتماعی]] است. از [[دوران کودکی]] در [[مکه]]، در [[شعب ابی طالب]]، در کمک‌رسانی و روحیه‌دهی به [[پدر]] بزرگوارش، تا [[همراهی]] با [[امیرالمؤمنین]] در مراحل دشوار زندگی در [[مدینه]]، در [[جنگ‌ها]]، غربت‌ها، [[تهدیدها]]، [[سختی]] [[زندگی مادی]] و فشارهای گوناگون، و همچنین در دوران [[محنت]] آن بزرگوار – یعنی بعد از [[رحلت پیغمبر]] – چه در [[مسجد مدینه]]، چه در بستر [[بیماری]]؛ [[حضرت زهرا]]{{صل}} چونان یک [[حکیم]] و [[عارف]] [[مجاهد]] مشغول فعالیت و تلاش است. همچنین از لحاظ [[وظائف]] همسری، [[وظیفه]] [[تربیت فرزند]]، [[پذیرایی]] و [[مهربانی]] با شوهر، یک [[زن]] نمونه است. لحن خطاب وی به امیرالمؤمنین{{ع}} نشانگر [[خشوع]]، [[اطاعت]] و [[تسلیم]] او در مقابل امیرالمؤمنین است. در عرصه [[تربیت فرزندان]]، فرزندانی همچون [[امام حسن]] و [[امام حسین]] و [[حضرت زینب]] [[تربیت]] نموده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از مداحان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۱۳/۳/۱۳۸۹.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۷۴.</ref> | |||
===تلاش، [[مبارزه]] و فداکاری=== | |||
[[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] حضور سازنده [[حضرت فاطمه]]{{س}} را یکی دیگر از ابعاد شاخص [[حیات]] ایشان معرفی می‌کنند. در نظر ایشان [[زندگی حضرت زهرا]]{{س}} از هر جهت زندگی‌ای همراه با تلاش، [[تکامل]] و تعالی [[روحی]] یک [[انسان]] است. این بانو در کنار تمام [[مشکلات]] محیط و زندگی، کانونی برای مراجعات [[مردم]] و [[مسلمانان]] است. او دختر کارگشای [[پیغمبر]] است و در این شرایط، زندگی را با کمال [[سرافرازی]] به پیش می‌برد. دختری که در کوره گداخته [[مبارزات]] سخت پیغمبر در مکه متولد شد و در شعب ابی طالب [[یار]] و غمگسار پدر بود. دختری حدوداً هفت، هشت ساله یا دو، سه ساله – بنابر [[اختلاف روایات]]- در فقدان [[حضرت خدیجه]] و [[ابوطالب]] و [[تنهایی]] [[پیغمبر]]، غمگسار [[پدر]] است. [[مردم]] به [[پیامبر]]{{صل}} [[پناه]] می‌آورند؛ ولی این دختر همچون یک [[فرشته]] [[نجات]] برای پیغمبر؛ مانند [[مادری]] برای پدر خود؛ پرستار بزرگی برای آن [[انسان]] بزرگ، [[مشکلات]] را [[تحمل]] کرد و غمگسار پیغمبر شد. در دوران پس از [[هجرت]]، در آغاز سنین [[تکلیف]]، با [[علی بن ابیطالب]]{{ع}} با مهریه و [[جهیزیه]] [[ساده]] [[ازدواج]] کرد و به خاطر [[سادگی زندگی]] [[امیرالمؤمنین]] سختی‌های فراوانی متحمل شد. روزی [[حضرت فاطمه]]{{س}} نزد پیغمبر رفت، از شدت [[گرسنگی]] رویش زرد شده بود. [[دل]] پیغمبر سوخت و برای دخترش [[دعا]] فرمود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از مداحان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۳/۹/۱۳۷۳.</ref>. | |||
[[رهبر معظم انقلاب]] بر این نکته تأکید دارند که هر کسی نمی‌تواند [[همسر]] و همراه امیرالمؤمنین باشد، حضرت فاطمه{{س}} پابه‌پای [[حضرت علی]]{{ع}} [[سختی‌ها]] و مشکلات [[مبارزات]] و مسائل پس از [[رحلت پیامبر]]{{صل}} را تحمل می‌کند. [[استقامت]] حضرت فاطمه{{س}} سبب نجات [[اسلام]] شد و همین امر مایه [[احترام]] و [[خشوع]] [[ائمه]]{{عم}} نسبت به ایشان است. [[جهاد]] آن بزرگوار در میدان‌های مختلف، یک جهاد نمونه است. ایشان در [[دفاع از اسلام]]، [[امامت]] و [[ولایت]]، در [[حمایت]] از پیغمبر، در نگهداری امیرالمؤمنین{{ع}} مجاهدتی ویژه داشت<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با گروهی از زنان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۲۵/۹/۱۳۷۱.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۷۴.</ref> | |||
===همسر و مادری [[شایسته]]=== | |||
[[مقام معظم رهبری]] [[حُسن]] همسری و مادری را از ویژگی‌های بارز حضرت فاطمه دانسته و در این باره به [[کلامی]] از امیرالمؤمنین استناد می‌کنند که درباره ایشان فرمود: «این [[زن]] هیچ‌گاه در طول دوران [[زناشویی]]، مرا به [[خشم]] نیاورد و یک بار از دستور من [[سرپیچی]] نکرد»<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۳۴.</ref>. [[رهبر]] [[انقلاب]] در ترسیم سیمای [[فاطمه]]{{س}} می‌فرمایند [[حضرت زهرا]]{{س}} با آن [[عظمت]] و [[جلالت]]، در محیط [[خانه]]، یک همسر و یک زن است و آن گونه که اسلام می‌گوید به [[وظایف]] همسری و [[مادری]] می‌پردازد. شوهر [[جوان]] او دائماً در [[جنگ]] بود ولی با این حال [[فاطمه]]{{س}} محیط [[خانه]] را به گونه‌ای [[عاطفی]] و صمیمی مهیا می‌سازد که بستر مناسبی برای [[تربیت]] فرزندانی چون [[امام حسن]] و [[امام حسین]] و [[حضرت زینب]]{{عم}} است. [[حضرت زهرا]]{{س}} در محیط خانه دلارام [[همسر]] و [[فرزندان]]، مایه [[آرامش]] [[زندگی]] و [[آسایش]] ایشان بود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با گروهی از زنان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۲۵/۹/۱۳۷۱.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۷۵.</ref> | |||
===[[علم]] و [[حکمت]]=== | |||
[[مقام معظم رهبری]] علم را یکی دیگر از ابعاد [[عظمت]] ام الائمه ذکر می‌کنند: [[حضرت فاطمه]]{{س}} [[منبع علم]] و حکمت است. در مقدمات [[خطبه فدکیه]] که [[شیعه]] و [[سنی]] آن را نقل کرده‌اند یک پارچه حکمت و [[معرفت]] از زبان حضرت زهرا{{س}} منتشر شده است. موقعیتی که این [[خطبه]] ایراد شده است یک [[محاجه]] [[سیاسی]] بود و فضای [[تعلیم]] نبود؛ اما با این حال عالی‌ترین [[معارف اسلامی]] در آن بیان شده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از مداحان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۱۳/۳/۱۳۸۹.</ref>. خطبه‌ای که به فرمایش [[علامه مجلسی]] بزرگان [[فصحا]]، [[بلغا]] و [[دانشمندان]] باید کلمات و عبارات آن را معنا کنند و از لحاظ [[زیبایی]] [[هنری]]، همچون [[زیباترین]] و بلندترین [[کلمات نهج البلاغه]] است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از زنان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۲۵/۹/۱۳۷۱.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۷۶.</ref> | |||
===[[محدثه]]=== | |||
[[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] به سخنی از [[امام صادق]]{{ع}} اشاره می‌کنند که فرمود: {{متن حدیث|فَاطِمَةُ كَانَتْ مُحَدَّثَةً}}<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۷۸ و ۷۹.</ref> یعنی [[فرشتگان]] بر حضرت زهرا{{س}} فرود می‌آمدند، با او مأنوس شده و سخن می‌گفتند و [[آیات الهی]] را بر او می‌خواندند. [[قرآن]] خطاب به [[حضرت مریم]]{{س}} می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ}}<ref>«و آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را برگزید و پاکیزه داشت و بر زنان جهان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۴۲.</ref>. این عبارات را فرشتگان به [[فاطمه زهرا]]{{س}} خطاب می‌کردند. زمانی حضرت فاطمه{{س}} به [[فرشتگان]] فرمود: آیا [[مریم]] نیست که [[خدا]] او را بر [[زنان]] عالم برگزید؟ [[ملائکه]] در جواب، به [[فاطمه زهرا]]{{س}} عرض کردند: «مریم نسبت به زنان دوران خودش برگزیده بود و تو نسبت به زنان همه دوران‌ها برگزیده هستی»<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۷۸.</ref>. [[رهبر]] [[انقلاب]] به [[حدیثی]] دیگر اشاره می‌کنند که طبق آن [[حضرت زهرا]]{{س}} به [[امیرالمؤمنین]] گفت: «ملائکه مطالبی را به من می‌گویند». امیرالمؤمنین به ایشان می‌گوید: «وقتی صدای [[ملک]] را شنیدی، به من بگو تا آنچه را می‌شنوی بنویسم»<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۴۰.</ref>. و امیرالمؤمنین، آنچه را که ملائکه به فاطمه زهرا{{س}} [[املاء]] می‌کردند نوشت و محصول آن به نام «[[مصحف]] فاطمة» یا «[[صحیفة]] فاطمة» شد که در نزد [[ائمه]]{{عم}} بود و هست. ائمه{{عم}} برای مسائل گوناگون خود، به این کتاب [[رجوع]] می‌کردند که شامل تمام حوداث جاری بشری در دوران‌های [[آینده]] است<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۳۸.</ref>و<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با گروهی از زنان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۲۵/۹/۱۳۷۱.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۷۷.</ref> | |||
===[[زهد]] و [[انفاق]]=== | |||
[[رهبر معظم انقلاب]] زهد و انفاق [[فاطمه]]{{س}} را جلوه‌ای دیگر از [[عظمت]] ایشان دانسته می‌فرمایند حضرت زهرا{{س}} کمترین توجهی به زخارف [[دنیوی]] و [[تجملات]] کم [[ارزش دنیا]] نداشت. روزی [[پیغمبر]]{{صل}} پیرمرد مستمندی را برای دریافت کمک به [[خانه]] امیرالمؤمنین فرستاد. [[حضرت فاطمه]]{{س}} چیزی جز تخته پوستی که حسن و حسین روی آن می‌خوابیدند نداشت و همان را به [[سائل]] داد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با گروهی از زنان در سالروز میلاد حضرت زهرا{{س}}، ۲۵/۹/۱۳۷۱.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۷۸.</ref> | |||
==بررسی [[شخصیت امام علی]]{{ع}} از منظر [[مقام معظم رهبری]]== | |||
===[[اتفاق نظر]] بر [[فضیلت علی]]{{ع}}=== | |||
مقام معظم رهبری معتقدند [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} شخصیتی است که همه [[فرق اسلامی]] درباره [[عظمت]] او اتفاق نظر دارند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۱۲/۸/۱۳۷۷.</ref>. آن [[حضرت]] جزو شخصیت‌های نادری است که در گذشته و امروز نه فقط در میان [[شیعیان]]، که در میان همه [[مسلمانان]] و بلکه در میان انسان‌های آزاداندیش غیرمسلمان، [[محبوب]] بوده است. کمتر شخصیتی، حتی در بین [[پیامبران]] می‌توان یافت که در میان مردمی غیر از علاقه‌مندان و [[پیروان]] خود، این همه ستایش‌گر داشته باشد. [[درک]] [[ابعاد معنوی]] ایشان برای بسیاری از [[اولیاء]] نیز دشوار است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با دانش آموزان در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۱۲/۸/۱۳۷۷.</ref>؛ لذا به [[جرأت]] می‌توان گفت که ایشان می‌تواند نقطه اشتراک و [[همبستگی]] میان فرق اسلامی قرار بگیرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۶/۴/۱۳۸۷.</ref>. [[رهبر معظم انقلاب]] در این رابطه به سخنی از [[ابن ابی الحدید]] اشاره می‌کنند که می‌گوید: [[فضایل]] [[علی بن ابی طالب]] به طوری در آن [[روز]] برای [[مردم]] واضح بود که بعد از [[رحلت پیامبر]]، احدی از [[مهاجران]] و اغلب [[انصار]] [[شک]] نداشتند که مسأله [[خلافت]] بر علی قرار خواهد گرفت<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز عید غدیر، ۱۰/۴/۱۳۷۰.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۷۸.</ref> | |||
===[[فضایل علی]]{{ع}} از زبان [[عالمان اهل سنت]]=== | |||
مقام معظم رهبری در تبیین عظمت [[امام علی]]{{ع}} به فضایلی اشاره می‌کنند که از زبان [[اهل سنت]] بیان شده است. به عنوان مثال «[[ابن اسحاق]]» یکی از [[مورخان]] قدیمی مشهور اهل سنت می‌گوید: [[پیامبر]] به امیرالمؤمنین فرمود: اگر [[بیم]] این را نداشتم که مردم در باب تو حرف‌هایی بزنند که پیروان [[عیسی]] درباره او زدند، چیزی را درباره تو می‌گفتم که هرجا عبور می‌کنی، مردم [[خاک]] پای تو را به عنوان [[تبرک]] بردارند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز عید غدیر، ۱۰/۴/۱۳۷۰.</ref>. همچنین از [[راویان]] [[اهل سنت]] نقل شده که [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: «درخشش [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[بهشت]]، مثل درخشش [[ستاره]] صبح برای [[مردم]] دنیاست»<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۴، ص۷۶؛ احمد بن محمد بن علی بن حجر الهیتمی، الصواعق المحرقه، ج۲، ص۹۱.</ref>؛ [[نور]] و درخشش او را می‌بینند؛ اما ابعاد و جزئیات را نمی‌توانند [[درک]] کنند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۹/۱۰/۱۳۷۰.</ref>. در [[روایت]] دیگری که از طرق غیرشیعه نقل شده است آمده است که [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} به جمعی از اصحابشان فرمودند: «هر کس می‌خواهد [[علم آدم]] و [[حلم]] [[ابراهیم]] و [[هیبت]] [[موسی]] و [[عبادت]] [[عیسی]] را ببیند به علی{{ع}} نگاه کند»<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۳۹، ص۳۹.</ref>. [[علم]] [[حضرت آدم]] که [[خداوند]] در [[قرآن]] فرموده است {{متن قرآن|عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا}}<ref>«و همه نام‌ها را به آدم آموخت سپس آنان را بر فرشتگان عرضه کرد و گفت: اگر راست می‌گویید نام‌های اینان را به من بگویید» سوره بقره، آیه ۳۱.</ref> یا «حلم ابراهیم» که قرآن تعریف می‌کند: {{متن قرآن|إِنَّ إِبْرَاهِيمَ لَحَلِيمٌ أَوَّاهٌ مُنِيبٌ}}<ref>«ابراهیم به راستی بردبار دردمند توبه‌کاری بود» سوره هود، آیه ۷۵.</ref>. یا «هیبت موسی» که [[قدرت]] و [[عظمت]] [[فرعون]] در مقابل آن هیچ و پوچ بود، یا «عبادت عیسی» که [[مظهر]] [[زهد]] و [[اخلاص]] و [[تعبد]] در مقابل [[پروردگار]] بود؛ در [[وجود امام]] علی{{ع}} خلاصه شده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۶/۱۰/۱۳۷۲.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۷۹.</ref> | |||
===علی{{ع}} فراتر از مقیاس‌ها=== | |||
[[مقام معظم رهبری]] درباره [[جایگاه امیرالمؤمنین]]{{ع}} نسبت به سایرین می‌فرماید: [[امام علی]]{{ع}} از مقیاس‌های رایج [[انسان‌ها]] خارج است. او را با ذرع و پیمانه‌ای که برای سنجیدن انسان‌ها و زیبایی‌ها در [[اختیار]] داریم، نمی‌توان اندازه گرفت. آنچه ما می‌بینیم، درخشش اوست که به چشم هر [[انسانی]] - حتی [[دشمنان]] و [[مخالفان]] - می‌آید<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۹/۱۰/۱۳۷۰.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۸۰.</ref> | |||
===استثنایی بودن [[سیر]] [[زندگی]] علی{{ع}}=== | |||
[[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] در توصیف عظمت امام علی{{ع}} می‌گوید: [[شخصیت]] امیرالمؤمنین از لحظه ولادت تا هنگام [[شهادت]] یک شخصیت استثنائی است. ولادت او در درون [[کعبه]] است که نه قبل و نه بعد از آن [[حضرت]] تا امروز چنین چیزی اتفاق نیفتاده است؛ [[شهادت]] او نیز در [[مسجد]] و [[محراب]] [[عبادت]] است. بین این دو نقطه نیز، سراسر [[زندگی]] [[امیرالمؤمنین]] [[جهاد]]، [[صبر]] برای [[خدا]]، [[معرفت]]، [[بصیرت]] و حرکت در راه [[رضای الهی]] است. در آغاز [[کودکی]]، دست [[تدبیر الهی]]، [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} را به آغوش [[پیغمبر]]{{صل}} می‌سپارد. امیرالمؤمنین{{ع}} شش ساله بود که پیغمبر{{صل}} او را از [[خانه]] [[ابی طالب]] به خانه خود آورد. او در آغوش پیغمبر و در زیر [[سایه]] [[تربیت]] وی تربیت شد. [[امام علی]]{{ع}} در توصیف این ایام می‌گوید: «همچون بره‌ای که همراه [[مادر]] حرکت می‌کند کنار [[پیامبر]] بودم. پیامبر هر [[روز]]، با عمل و [[اخلاق]] خود، یک درس و [[دانش]] جدیدی به من آموخته و از من می‌خواست که به آن عمل کنم»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲ (خطبه قاصعه).</ref>. در هنگام [[نزول وحی]] بر پیغمبر، تنها کسی بود که در [[حراء]] در کنار پیغمبر حضور پیدا می‌کرد؛ و خود می‌گوید: «من صدای ناله [[شیطان]] را در وقتی که بر پیغمبر [[وحی]] نازل شد، شنیدم. [[نور]] [[نبوت]] را دیدم؛ [[عطر]] دلپذیر آن را استشمام کردم و پیامبر فرمود تو هر آنچه من می‌بینم می‌بینی و هر آنچه می‌شنوم می‌شنوی با این تفاوت که تو پیامبر نیستی»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>. این، نزدیکی امیرالمؤمنین به پیغمبر استثنایی است. در [[دوران کودکی]] به پیغمبر [[ایمان]] آورده و در توصیف آن می‌گوید تنها خانه‌ای که [[اهل]] آن، [[مسلمان]] بودند، خانه ما بود که پیغمبر، [[خدیجه]] و من در آن بودیم. از نظر [[پیغمبر اکرم]]، [[میزان حق]]، امیرالمؤمنین است. پیامبر به [[مردم]] دستور می‌دهد اگر دنبال حق‌اید، ببینید علی کجا ایستاده و انگشت اشاره او به کدام سو است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۱/۷/۱۳۸۵و دیدار با مردم بوشهر در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۵/۴/۱۳۸۹.</ref>. | |||
[[مقام معظم رهبری]] با توجه به نکات فوق معتقدند [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}، به واسطه [[غدیر]] به [[شخصیت]] والای خود نرسید. غدیر گوهر نایاب امیرالمؤمنین{{ع}} را شکل نداد بلکه غدیر، نتیجه [[فضایل]]، مزایا و [[کمالات]] آن [[حضرت]] بود. البته [[افتخار]] برخورداری از [[فرمان الهی]]، از [[نصب]] [[پیغمبر]] و از [[بیعت]] [[مؤمنین]] و [[صحابه]]، افتخار بزرگی است. اما بزرگ‌تر از آن، خصوصیاتی است که در این [[انسان]] والا و بی‌نظیر وجود داشت، که به چنین حادثه و دستور نصبی از طرف [[پروردگار]] منتهی شد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز عید غدیر، ۱۸/۲/۱۳۷۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۸۱.</ref> | |||
==برخی از صفات و ابعاد شخصیتی [[امام علی]]{{ع}}== | |||
===الگوی جامع و کامل=== | |||
از نظر [[مقام معظم رهبری]] یکی از مهم‌ترین ابعاد شخصیتی علی{{ع}} [[توازن]] در شخصیت ایشان است. صفات به ظاهر متضاد در وجود ایشان چنان [[زیبا]] کنار هم چیده شده که خود یک [[زیبایی]] به وجود آورده است. [[رقت قلب]] در کنار [[صلابت]] و [[قاطعیت]] جمع شده است. از سویی در [[خانه]] [[یتیمان]] با آنها [[بازی]] و [[ملاطفت]] می‌کند و از سویی در [[نهروان]] با قاطعیت [[خوارج]] را به [[خاک]] و [[خون]] می‌کشد. از سویی [[شجاعت]] مثال زدنی دارد و در کنار این شجاعت [[مظلوم‌ترین]] افراد [[تاریخ]] است. در عین درآمد بالا [[زهد]] فراوان دارد. جمع این خصوصیات در کنار [[ورع]]، عدم [[تسامح]] در اجرای [[حکم الهی]]، [[اخلاص]]، [[عبادت]]، [[حکمت]]، [[دستگیری]] از [[محرومین]] از وی الگویی جامع کم نظیر ساخته است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۱۲/۱۱/۱۳۷۵.</ref>. [[زندگی]] وی به نحوی آموزنده است که دوران جوانی‌اش برای [[جوانان]] و دوران میانسالی‌اش برای میانسالان می‌تواند بهترین الگوی یک [[مسلمان]] با طراز عالی باشد. | |||
مقام معظم رهبری در تبیین شایستگی‌های وجودی علی{{ع}} می‌فرمایند هرچند [[انتخاب]] علی{{ع}} به [[امر الهی]] و [[دستور خدا]] بود لکن اگر [[پیامبر]] می‌خواست کسی را از طرف خود انتخاب کند جز علی{{ع}} شخص دیگری انتخاب نمی‌شد؛ زیرا او جامع تمام معیارهای [[الهی]] و [[انسانی]] است. یکی از معیارها [[علم]] است که پیامبر درباره علم ایشان فرمود {{متن حدیث|أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا}}<ref>وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۷۶.</ref> معیار دیگر [[جهاد]] است که [[آیه]] {{متن قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ}}<ref>«و از مردم کسی است که در به دست آوردن خشنودی خداوند از جان می‌گذرد و خداوند به بندگان مهربان است» سوره بقره، آیه ۲۰۷.</ref> درباره [[مجاهدت]] و [[ایثار]] [[امیرالمؤمنین]] نازل شده است. معیار دیگر [[انفاق]] است که آیه {{متن قرآن|وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا}}<ref>«و خوراک را با دوست داشتنش به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند» سوره انسان، آیه ۸.</ref> درباره ایشان نازل شده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مردم در سالروز عید غدیر، ۱۵/۹/۱۳۸۸.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۸۱.</ref> | |||
===[[اخلاص]] علی{{ع}}=== | |||
[[رهبر معظم انقلاب]] اخلاص و کار برای [[رضای خدا]] و بدون هیچ [[انگیزه]] [[نفسانی]] را [[روح]] و جوهر [[زندگی]] علی{{ع}} می‌دانند. ایشان معتقدند [[امام علی]]{{ع}} برای [[خدا]] از [[آسایش]] محترمانه آقازادگی [[قریشی]] صرف نظر نمود. در [[جنگ احد]] که همه به جز تعدادی، [[پیامبر]] را تنها گذاردند و علی{{ع}} از پیامبر [[دفاع]] نمود، در [[جنگ خندق]] و مقابله با [[عمرو بن عبدود]]، در [[جنگ خیبر]] و ماجرای [[آیات برائت]]، در [[سقیفه]]، در شورای تشکیل شده پس از [[مرگ]] [[خلیفه دوم]]؛ امیرالمؤمنین تنها و تنها [[رضای الهی]] را لحاظ نموده و چیزی را که به نفع [[اسلام]] بود [[انتخاب]] کرد و خود را دخالتی نداد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۱۵/۱/۱۳۷۰.</ref>. بزرگ‌ترین [[ویژگی امام]] علی{{ع}}، تقوای اوست که به خاطر آن بهترین [[سرمایه]] یعنی [[عمر]] خویش را اهدا کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۸/۲/۱۳۶۸؛ انسان ۲۵۰ ساله، ص۷۳.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۸۲.</ref> | |||
===[[فداکاری]] و [[همراهی]] در کنار پیامبر{{صل}}=== | |||
به [[اعتقاد]] [[مقام معظم رهبری]] امیرالمؤمنین در تمام مراحل حساس [[دعوت پیامبر]] در کنار ایشان و پابه‌پای ایشان فداکاری نمود. در نخستین مرحله دعوت پیامبر در واقعه [[یوم الدار]] علی{{ع}} که [[کودکی]] سیزده ساله بود بدون اعتنا به [[مخالفت]] بزرگان [[جامعه]] و ملامت و [[تمسخر]] اطرافیان به پیامبر [[ایمان]] آورد. در طول [[زندگی]] در [[مکه]] هیچ‌گاه ملاحظه خشونت‌ها، عصبیت‌ها و مخالفت‌های [[دشمنان]] را ننمود و از [[پیامبر]] [[دفاع]] کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۹/۱۰/۱۳۷۰.</ref>. [[آیت‌الله خامنه‌ای]] ماجرای [[شعب ابی طالب]] را یکی دیگر از صحنه‌های [[فداکاری علی]]{{ع}} می‌دانند. هنگام [[اخراج]] [[پیغمبر]] [[خدا]] و [[مسلمانان]] از مکه و سکونت ایشان در دره بی‌آب و علفی به نام شعب ابی طالب، [[امیرالمؤمنین]] هفده ساله بود. [[جوان]] هفده ساله بدون توجه به [[تمایلات]] و آرزوهای [[جوانی]] در کنار پیامبر [[مقاومت]] نمود. | |||
[[رهبر]] [[انقلاب]] در ادامه فداکاری‌های علی{{ع}} به [[سفر]] پیامبر اشاره می‌کنند: هنگام عزیمت پیامبر به [[طائف]]، اشراف و [[ثروتمندان]]، [[غلامان]] و نوکران را تحریک به سنگ‌پرانی به سمت پیامبر کردند و در آن صحنه علی{{ع}} ایستاد و از پیامبر دفاع نمود. [[مقام معظم رهبری]] ادامه می‌دهند یکی از شب‌ها، چند نفر از [[بزرگان مدینه]] برای اولین بار مخفیانه برای [[بیعت]] و [[ملاقات]] با [[رسول خدا]] به [[خانه]] قدیمی [[عبدالمطلب]] آمدند. [[مشرکین مکه]] با اطلاع از این امر [[خانه پیامبر]] را محاصره نموده و در آن شرایط تنها علی{{ع}} و [[حمزه]] بودند که به [[دفاع از پیامبر]] برخاستند. هنگام [[هجرت پیامبر]] به مکه، علی{{ع}} در بستر وی [[خفت]] و خود را سپر [[سلامتی]] و [[حفاظت]] از [[جان]] پیامبر قرار داد. امیرالمؤمنین سخت‌ترین [[کارها]] را یعنی منتقل کردن [[زنان]] (فواطم) به [[مدینه]] و دادن امانات پیامبر را در هنگام [[هجرت]] ایشان، به عهده گرفت. او در مدینه نیز سردار و [[مؤمن]] تراز اول پیغمبر بود. در مشکل‌ترین لحظات [[جنگ]]، همه [[چشم‌ها]] به او بود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۱/۷/۱۳۸۵.</ref>. زمانی که هیچ کس در میدان نمی‌ماند، او پیش قدم می‌ماند. زمانی که [[سختی‌ها]] مثل کوه‌های گران، بر دوش مبارزان سنگینی می‌کرد، قامت [[استوار]] او به دیگران دلگرمی می‌بخشید<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، دیدار با اقشار مختلف و مسئولان نظام در سالروز میلاد امام علی{{ع}}،۱۰/۱۱/۱۳۶۹.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۸۳.</ref> | |||
===[[تکلیف مداری]] و حضور در صحنه=== | |||
[[رهبر معظم انقلاب]] ویژگی بارز دیگر [[امام علی]]{{ع}} را حضور در صحنه و انجام [[تکلیف]] بدون هیچ [[ترس]] و تردید می‌دانند. به [[اعتقاد]] ایشان [[امیرالمؤمنین]] از [[دوران کودکی]] تا لحظه [[شهادت]] یک لحظه در راه [[انجام وظیفه]] [[الهی]] عقب نکشید و دچار تردید نشد. وی همه وجود خود را در [[راه خدا]] به میدان آورد. در هر موقعیتی به [[وظیفه]] خود عمل می‌نمود. هنگام [[ضرورت تبلیغ]]، [[تبلیغ]] می‌کرد، هنگام [[ضرورت]] [[جهاد]]، در رکاب [[پیغمبر]] [[شمشیر]] زد. هنگام [[صبر]]، صبر کرد و زمانی که لازم بود زمام [[سیاست]] را به دست بگیرد، وارد میدان سیاست شد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز عید غدیر، ۲۷/۹/۱۳۸۷.</ref>. | |||
معظم له معتقدند امیرالمؤمنین{{ع}} در راه [[تبلیغ دین]] و کار برای [[خدا]] و [[مبارزه]] با [[دشمنان خدا]]، شب و [[روز]] نمی‌شناخت. در غالب [[جنگ‌ها]] حضور داشت. ایشان در [[تصمیم‌گیری‌ها]] هرگز ملاحظات شخصی و [[نفسانی]] را دخالت نداد. بعد از [[رحلت]] [[خاتم الانبیاء]] نیز طبق [[مصلحت]] [[امت اسلام]] عمل کرد. با اینکه [[خلافت]] [[حق]] مسلم ایشان بود به خاطر [[حفظ وحدت مسلمانان]] [[سکوت]] نمود. پس از [[بیعت اجباری]] ابتدا مدتی [[کناره‌گیری]] نمود تا مزاحمتی برای کسانی که در رأس امور هستند نباشد. لکن پس از مدتی [[احساس]] کرد که [[آرمان‌ها]] و آموزه‌های [[حضرت رسول]]{{صل}} در معرض [[انحراف]] است و مجدداً وارد صحنه شد. [[همکاری]]، مشارکت، [[هدایت]] و [[مشاوره]] در زمینه‌های [[علمی]]، [[حکومتی]]، [[اجرای حدود]] و... به [[زمامداران]] را برای [[پیشرفت]] [[امت اسلامی]] دنبال نمود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۶/۱۰/۱۳۷۲ و ۲۹/۱۰/۱۳۷۰ و خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۱/۷/۱۳۸۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۸۴.</ref> | |||
===[[عدالت]]=== | |||
از نظر [[مقام معظم رهبری]] یکی از اموری که برای امام علی{{ع}} در درجه اول اهمیت قرار داشت عدالت است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۶/۴/۱۳۸۷.</ref>. [[ارزشمندی]] مفاهیم [[عدل]]، حق و [[انسانیت]] برای [[بشر]] امروز، در گرو تلاش‌های امام علی{{ع}} است. اگر امثال وی نبودند، امروز چنین ارزش‌هایی باقی نمانده بود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۱۰/۱۱/۱۳۶۹.</ref>. اساس [[دشمن]] تراشی [[امام علی]]{{ع}} مسأله [[عدالت]] بود. روزی [[نجاشی]] که اشعار بسیاری برای [[امیرالمؤمنین]] و علیه [[دشمنان]] او گفته بود در [[ماه رمضان]] علناً [[شرب خمر]] نمود و امام علی{{ع}} بر وی حد جاری کرد. برخی از [[دوستان]] با یادآوری خدمات نجاشی خواهان [[عفو]] وی شدند. لکن [[امام]] درخواست ایشان را نپذیرفت و در نهایت نجاشی به [[معاویه]] پیوست. [[زمان]] دیگری دزدی برای [[اجرای حد]] نزد امام آمد؛ [[حضرت]] فرمود: چقدر [[قرآن]] بلدی؟ [[آیه قرآن]] خواند. حضرت فرمود: دست تو را که باید قطع می‌کردم، به [[سوره بقره]] بخشیدم. این تمایز بی‌جا نیست. امام در مورد اول ملاحظه این امر را نکرد که این شخص به حال من مفید است و در مورد دوم به خاطر قرآن بخشید؛ لذا گفته شده است که امام علی{{ع}} به خاطر عدالت خود به [[شهادت]] رسید<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۵/۹/۱۳۷۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۸۵.</ref> | |||
===[[زهد]]=== | |||
از منظر [[مقام معظم رهبری]] [[دنیا]] در چشم و نظر امیرالمؤمنین به کلی مردود و متروک است. [[شعار]] امیرالمؤمنین خطاب به دنیا این بود که {{متن حدیث|غُرِّى غَيْرِي}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۰۹.</ref>؛ ای [[زیبائی]] [[زندگی مادی]]! برو دیگری را [[فریب]] بده. امیرالمؤمنین{{ع}} به لحاظ [[مالی]] در آمد بسیار خوبی داشت تا آنجا که خود می‌فرماید اگر صدقه‌ای که من از مالم خارج می‌کنم بین [[بنی هاشم]] تقسیم کنند همه ایشان را کفایت می‌کند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۱/۱۱/۱۳۷۵.</ref>، با این حال هیچ مالی برای خود [[ذخیره]] ننمود و هیچ [[دلبستگی به دنیا]] نداشت<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۶/۴/۱۳۸۷.</ref>. ایشان در یک [[روز]] چهل هزار دینار [[صدقه]] داد و در همان روز [[شمشیر]] خود را برای تهیه [[شام]] خانواده‌اش فروخت<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۷/۱/۱۳۷۱.</ref>. در سخنان خود نیز بسیار بر این امر تأکید می‌کرد تا آنجا که برجسته‌ترین نقطه در [[نهج البلاغه]]، زهد است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با اقشار مختلف مردم نظام در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۹/۵/۱۳۷۵.</ref>. [[امام علی]]{{ع}} در بیست و پنج سال فاصله [[رحلت پیامبر]] تا [[حکومت]] خود، از [[مال]] شخصی خویش باغ و مزرعه درست نموده، [[چاه]] حفر کرده و همه را در [[راه خدا]] [[انفاق]] می‌کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۱۲/۱۱/۱۳۷۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۸۶.</ref> | |||
===[[صبر]] و [[بصیرت]]=== | |||
[[مقام معظم رهبری]] در جمع‌بندی ویژگی‌های شخصیتی امام علی{{ع}} دو ویژگی صبر و بصیرت ([[بیداری]] و [[پایداری]]) را بسیار حائز اهمیت می‌دانند. به [[اعتقاد]] ایشان، [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} از ابتدای [[نوجوانی]] تا آخر [[عمر]] یک لحظه دچار [[غفلت]]، کج فهمی و تشخیص غلط واقعیت‌ها نشد. از ابتدای [[بعثت]] و [[دعوت]] [[رسول خدا]] ایشان با تشخیص صحیح در برابر تمام [[مشکلات]] ایستاد و [[مقاومت]] نمود. تشخیص وی در [[سکوت]]، [[مبارزه]]، [[فعالیت سیاسی]] و [[تشکیل حکومت]]، [[جان‌فشانی]] و... هیچ‌گاه [[خطا]] نبود. مقام معظم رهبری با اشاره به اینکه تمام مشکلات و بدبختی‌های افراد و [[جوامع]] در اثر عدم بصیرت یا عدم صبر است [[ملت‌ها]] را به [[الگوگیری]] از امام علی{{ع}} دعوت می‌کنند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با دانش آموزان در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۱۲/۸/۱۳۷۷.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۸۶.</ref> | |||
===[[شجاعت]]=== | |||
[[رهبر معظم انقلاب]] شجاعت امیرالمؤمنین را یکی از صفات [[عظیم]] و سازنده ایشان می‌دانند. ایشان در تبیین شجاعت خاطر نشان می‌کنند شجاعت تنها در عرصه [[جنگ]] نیست، بلکه شجاعت در میدان‌های دیگر به مراتب از شجاعت در میدان جنگ مهم‌تر است. [[انسان]] [[شجاع]] در دنبال کردن [[حق]]، هیچ مانع و رودربایستی را [[تحمل]] نمی‌کند. بنابراین شجاعت [[اخلاقی]] و [[اجتماعی]] مهم‌تر از شجاعت در میدان است. امام علی{{ع}} در میدان جنگ [[شجاع‌ترین]] افراد بود و در برخی صحنه‌ها شجاعت این [[جوان]] بیست و چند ساله [[اسلام]] را [[پیروز]] نمود. اما شجاعت او در میدان [[زندگی]] مهم‌تر است. وی در برابر نخستین [[دعوت پیامبر]] علی‌رغم [[تمسخر]] و [[تهدید]] عموهای [[متکبر]] خویش و سپس تمسخر [[همسایگان]]، [[شعرا]]، پولداران و [[فقرا]] و... [[ایمان]] آورد و از هیچ امری نهراسید. وی به [[مردم]] می‌آموخت که از مسیر [[هدایت]] به خاطر کمی همراهان نهراسند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۰۱.</ref>. در تمام مراحل [[زندگی]] نیز [[امام]]{{ع}} در برابر [[احقاق حق]] و [[مقابله با انحرافات]] با [[شجاعت]] ایستاد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۰/۱۱/۱۳۷۴.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۸۷.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||