خداشناسی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خداشناسی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۳۴

۱۳٬۱۱۴ بایت اضافه‌شده ، ‏۱ دسامبر ۲۰۲۲

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۴۱۵

ویرایش

@@ خط ۱۵۲: / خط ۱۵۲: @@
 ایشان، توحید را مبنای [[نظام اسلامی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در با دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۷۹.</ref> و به عنوان ستون فقرات و رکن اساسی [[شعار]] [[اسلامی]] و [[پیام]] [[انقلاب اسلامی]] معرفی می‌کنند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با اساتید و دانشجویان دانشگاه‌های استان زنجان در سال ۱۳۸۲.</ref>. [[حضرت]] [[آیت‌الله خامنه‌ای]]، راه [[ترقی]] در میدان‌های [[علم]]، [[پیشرفت مادی]]، [[تسلط]] بر [[سرنوشت]] خود، [[رهایی]] از [[سلطه بیگانگان]] و [[سعادت]] درونی و بیرونی را در کلمه [[توحید]] و توحید کلمه معرفی می‌کنند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام به مناسبت عید سعید فطر در سال ۱۳۸۲.</ref>.
 [[مقام معظم رهبری]] [[دعوت به توحید]] و منع از [[شرک]] را از تفضلات [[خدای متعال]] نسبت به [[انسان]] می‌داند که انسان را از [[عبودیت]] غیر خودش منع کرده است، از این جهت لازم است که انسان قدر این [[تکریم]] و [[تفضل]] را بداند و [[نیت]] و عمل خود را به شرک [[آلوده]] نکند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم بیعت فقها و حقوق‌دانان شورای نگهبان در سال ۱۳۶۸.</ref>.<ref>[[مهدی رودبندی زاده|رودبندی زاده، مهدی]]، [[خداشناسی توحیدی - رودبندی (مقاله)|مقاله «خداشناسی توحیدی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۱۷.</ref>
+==خداشناسی==
+اساس معنویت [[ارتباط]] با خداست و این ارتباط در گرو [[معرفت]] اوست؛ البته اگر [[معرفت خدا]] درست بررسی شود، خواهیم دید که ارتباط با او همان معرفت اوست؛ زیرا معرفت خدا هنگامی در شکل‌گیری معنویت مؤثر است، که صرفاً [[ذهنی]] و نظری نباشد، بلکه هستی و [[حیات انسان]] را دگرگون کند و او را در [[نور الهی]] [[غرق]] سازد. ([[توحید]]، اقیانوس بیکرانه‌ای است که [[اولیای خدا]] در آن غرق می‌شوند»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۲۲/۱/۱۳۶۹.</ref> و همه نمودهای هستی را [[آیت]] و جلوه [[خدا]] می‌بینند و به هر سوی که می‌نگرند، [[نور خدا]] و جلوه‌های او چشم و دل‌شان را پر می‌کند. درست مثل کسی که در میان اقیانوس است، و در هر سو غیر از بی‌کرانگی نمی‌بیند. [[درک]] وجود و معرفت حضور [[خداوند]] به گونه‌ای است، که اگر به [[درستی]] حاصل شود، چیزی در عالم مستقل از او به نظر نمی‌آید و این نظرگاهی صادقانه و منطبق بر [[واقعیت]] هستی است.
+[[ارتباط با خدا]] از منظر [[معنویت اسلامی]] از نوع [[روابط]] اعتباری و قراردادی که در [[روابط اجتماعی]] بین [[انسان‌ها]] شکل می‌گیرد نیست. همچنین از نوع برخی روابط [[تکوینی]] میان پدیده‌ها و مبتنی بر تعلق و [[وابستگی]] دوطرفه نیست، بلکه ربطی قاهرانه است که در آن همه پدیده‌های هستی از جمله وجود [[انسان]] به صورت جلوه‌ای از [[اراده خداوند]] دیده می‌شود و اصالت و [[استقلال]] همه در اراده خداوند محو می‌شود. از این منظر «هر چه هست از [[خدای متعال]] است؛ از [[اراده]] [[ذات مقدس]] [[ربوبی]] است. ما عجز محض هستیم»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۱۷/۱۱/۱۳۷۲.</ref>. عمق این پیوند با افزایش معرفت و [[بصیرت]] [[معنوی]] بیشتر می‌شود، تا جایی که از مرحله ربط قاهرانه به مرحله ربط ظلی می‌رسد و معلوم می‌شود که «مایی وجود ندارد. هر چه هست اوست»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۱۷/۱۱/۱۳۷۲.</ref>. به این ترتیب همه [[افعال]] و اوصاف و هستی انسان در پیشگاه هستی و اراده خداوند رنگ می‌بازد و معلوم می‌شود که [[انسان]] و سایر [[آفرینش]] چیزی جز نیاز و [[فقر]] و ربط و تعلق به و [[جود]] [[خداوند]] و [[اراده الهی]] نیست.
+همه عالم لبریز از [[نور]] و حضور و [[لطف]] و [[رحمت الهی]] است و کسی که این [[حقیقت]] را دریابد، در [[جاذبه]] [[لطف الهی]] قرار می‌گیرد. جاذبه‌ای که توهم [[استقلال]] پدیده‌های هستی را از [[دل]] و [[اندیشه]] می‌زداید و [[نور خدا]] را در همه جا می‌نماید. [[واقعیت]] و حقیقت موجودات عالم تعلق و ربط و نیاز به خداست و چیزی جز تجلیات نور او در عالم آشکار نشده است. از این رو بدون [[معرفت]] او هیچ چیز به [[درستی]] شناخته نمی‌شود و اگر از یاد برود، خودمان را هم به درستی نخواهیم [[شناخت]] و حقیقت خود را نیز از یاد خواهیم برد؛ زیرا «[[خدای متعال]] [[روح]] هستی و حقیقت هستی است»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۳۰/۹/۱۳۸۳.</ref>.
+زمینه‌سازی گشوده شدن این افق از [[معرفت خدا]] با [[تزکیه نفس]] انجام می‌شود و این زلال معرفت [[حق]] در صورت وجود زمینه مناسب، از سوی [[پروردگار]] [[عنایت]] و [[افاضه]] می‌شود. «[[اراده]] و [[قدرت]] و خواست اوست که [[دل‌ها]] را نرم و [[جان‌ها]] را به [[حقایق]] متمایل می‌کند و نور [[معنویت]] را به بعضی دل‌ها می‌تاباند. کسانی را به [[عبودیت]] خدای متعال مبتهج می‌کند که دیگر هیچ چیز در [[دنیا]] برای آنها [[لذت]] [[بنده]] [[خدا]] بودن را ندارد»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۱۷/۱۱/۱۳۷۲.</ref>.
+[[خداشناسی]] در فضای [[معنویت اسلامی]] سرشار از [[احساس]] و ابتهاج و لذت و است، «اما در چنین [[وادی]] با عظمتی، باز از [[مؤمنین]] و [[مسلمین]] و موحدین خواسته‌اند که با تکیه به [[تفکر]] و [[تدبر]] و [[تعقل]]، پیش بروند. واقعاً هم [[عقل]] و تفکر می‌تواند انسان را پیش ببرد. البته در مراحل مختلف، عقل به نور [[وحی]] و نور معرفت و آموزش‌های [[اولیای خدا]]، [[تجهیز]] و [[تغذیه]] می‌شود؛ لیکن بالاخره آنچه که پیش می‌رود، عقل است»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۲۲/۱/۱۳۶۹.</ref>.
+جذبه و [[سرور]] و [[لذت]] و بهجتی که در [[خداشناسی]] وجود دارد، مجوز این نیست که حدود [[بندگی]] زیر پا گذاشته شود و [[عبد]] مملوکی که همه هستی و [[حیات]] و قدرتش برای خداست، به شطح‌گویی زبان گشاید و گردن برکشد. [[بنده]] در حالی که از [[نعمت]] لذت [[عشق]] و بهجت [[قرب]] و سرور [[معرفت خداوند]] برخوردار است، نباید نعمت [[خرد]] و [[اندیشه]] را [[کفران]] کند و راه [[ناسپاسی]] پیش بگیرد؛ بلکه باید به شکرانه نعمت خرد از آن به [[درستی]] و [[شایستگی]] استفاده کند. «[[شکر]]، شناختن نعمت، از [[خدا]] دانستن نعمت و به کار بردن نعمت در آن جائی است که خدا خواسته است؛ این معنای عملی و کامل شکر است»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۲۰/۴/۱۳۸۹.</ref>. معرفت خداوند نعمت بزرگی است که شکر آن از یک سو این است که [[قلب]] را با [[تزکیه]] و [[طهارت]] سرشار از [[نور]] و حضور او کنیم، و از سوی دیگر در لذت [[معرفت]] و سرور حضورش خرد و [[تعقل]] را فرونگذاریم، طهارت [[دل]] و [[نورانیت]] خرد موجب می‌شود که در [[مقام]] معرفت نه [[خلوص]] [[وحدت]] ذات احدی به کثرت انانیت [[آلوده]] شود و نه منظره کثرت جلوه‌های [[الهی]]، با ندیدن حدود [[فقر]] و بندگی، [[غفلت]] به بار آورد.
+[[معرفت خدا]] و [[ایمان]] [[خالص]] تنها در دل نیست، بلکه به درستی بر زبان جاری می‌شود و به شایستگی در [[اعمال]] و [[رفتار]] و [[زندگی]] جریان می‌یابد. [[توسعه]] [[توحید]] و خداشناسی در همه ابعاد زندگی و هستی [[انسان]] در گرو پیوند و [[همراهی]] دل و خرد در [[راه معرفت]] اوست. به دنبال این پیوند توحید [[ناب]] در گفتار و [[کردار]] آشکار می‌شود و زبان از [[تظاهر]] به [[کفر]] باز می‌ماند و اعضا و جوارح از [[گرایش]] به [[تسلیم]] در برابر غیر او [[حفظ]] می‌شود. از این رو توحید و خداشناسی معیار عمل و زندگی انسان در ابعاد مختلف [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] می‌شود و معنایی بسیار گسترده و مؤثر پیدا می‌کند. «[[توحید]] یعنی [[رهایی]] [[انسان]] از [[عبودیت]] و [[اطاعت]] و [[تسلیم]] در برابر هر چیز و هرکس به جز [[خدا]]؛ یعنی [[گسستن]] بندهای [[سلطه]] نظام‌های بشری»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات معظم له، ۱۰/۳/۱۳۶۹.</ref>.
+گاهی پیوند میان [[دل]] و [[عقل]] بر اساس عقل عبودیت نبوده و حول عقل تبیین‌گر نظری بر قرار می‌شود. در این صورت به پدید آمدن اندیشه‌های [[زیبا]] و تشریفاتی در باب [[خداشناسی]] منجر شده و هیچ تحولی در [[زندگی]] و [[جامعه بشری]] به وجود نمی‌آورد. این پیوند عقیم و بی‌اثر میان دل و [[خرد]] نیز به کار نمی‌آید و از [[معنویت]] اصیل [[اسلامی]] فاصله دارد. «[[پیامبر]] توحید را مانند راهی جلوی پای [[مردم]] می‌گذاشت و [[اسلام]] دوره‌های بعد، آن را چون نظریه‌ای در محافل بحث و [[مجادله]] مطرح می‌ساخت. آنجا سخن از [[بینش]] تازه‌ای درباره [[جهان]] و [[تئوری]] تازه‌ای برای حرکت و تلاش زندگی بود، و اینجا بحث از ریزه‌کاری‌های [[کلامی]]، باب اوقات تفنن و [[فراغت]]»<ref>توحید نفی عبودیت غیر خدا، ص۱۸.</ref>.
+خداشناسی باید پس از ساماندهی [[فکری]] و انگیزش درونی و [[تحول]] [[عاطفی]]، به [[تغییر]] [[رفتار]] و زندگی برسد و [[توانایی]] به زیر آوردن [[مستکبران]] و [[سلطه‌گران]] را داشته باشد. «توحید [[صلح]] کل، [[توحیدی]] که با همه «انداد» و رقیبان خدا بسازد، توحیدی که فقط فرضیه پذیرفته شده‌ای در [[ذهن]] باشد، چیزی فراتر از یک نقش بدلی از توحید [[انبیاء]] نیست. بسی طبیعی خواهد بود اگر دینامیسم [[دعوت انبیاء]] در چنین توحیدی وجود نداشته باشد»<ref>توحید نفی عبودیت غیر خدا، ص۱۸.</ref>.
+توحید یک نظریه زیربنایی در مورد انسان و جهان، و نیز یک دکترین [[اجتماعی]] و [[اقتصادی]] و [[سیاسی]] است که ابعاد گسترده آن فرد و [[جامعه]] را دگرگون می‌کند و از [[نور خدا]] و [[بیم و امید]] و [[عشق]] و تسلیم او بودن سرشار می‌سازد. توحید از دیدگاه [[خط مشی]] اجتماعی صلاحیت هر گونه طراحی و کارگردانی مستقل و خودسرانه در امور جهان و انسان را از هر کسی جز [[خدا]] سلب می‌کند و «[[حق ولایت]] و [[سرپرستی]] [[جامعه]] و [[زمامداری]] [[زندگی]] [[انسان]] را نیز از هر کسی به جز خدا [[نفی]] می‌کند»<ref>توحید نفی عبودیت غیر خدا، ص۱۱و۱۲.</ref>.
+به همین علت در طول [[تاریخ]] همراه قدرت‌های [[سلطه‌گر]] که برخوردار از [[زر و زور]] بوده‌اند، در برابر [[پیامبران خدا]] ایستادند و [[مردم]] را از شنیدن [[دعوت]] آنها به سوی [[توحید]]، بازداشتند.<ref>[[حمید رضا مظاهری‌سیف|مظاهری‌سیف، حمید رضا]]، [[نظام معنویت اسلامی - مظاهری‌سیف (مقاله)|مقاله «نظام معنویت اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۳۶۷.</ref>
 == منابع ==
@@ خط ۱۵۷: / خط ۱۷۳: @@
 # [[پرونده:1100618.jpg|22px]] [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[خداشناسی توحیدی (مقاله)| مقاله «خداشناسی توحیدی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|'''منظومه فکری امام خمینی''']]
 # [[پرونده:1100619.jpg|22px]] [[مهدی رودبندی زاده|رودبندی زاده، مهدی]]، [[خداشناسی توحیدی - رودبندی (مقاله)|مقاله «خداشناسی توحیدی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|'''منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱''']]
+# [[پرونده:1100619.jpg|22px]] [[حمید رضا مظاهری‌سیف|مظاهری‌سیف، حمید رضا]]، [[نظام معنویت اسلامی - مظاهری‌سیف (مقاله)|مقاله «نظام معنویت اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|'''منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲''']]
 {{پایان منابع}}