پرش به محتوا

کیسان بن کلیب: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب')
خط ۱۲: خط ۱۲:
[[ابن‌شهرآشوب]] می‌نویسد: افراد زیر از [[یاران امام حسن مجتبی]] {{ع}} به شمار می‌رفتند: [[عبدالله بن جعفر طیار]]، [[مسلم بن عقیل]]، [[عبدالله بن عباس]]، [[حبابه والبیه]] دختر [[جعفر]]، [[حذیفة بن اسید]]، [[جارود بن ابی بشر]]، [[جارود بن منذر]]، [[قیس بن اشعث بن سوار]]، [[سفیان بن ابی لیلای همدانی]] (به سکون میم)، [[عمرو بن قیس مشرقی]]، [[ابوصالح]]<ref>ایشان نام او را ابوصالح نقل کرده است.</ref> کیسان بن کلیب، [[ابومخنف لوط بن یحیی ازدی]] (به [[فتح]] همزه و سکون زاء)، [[مسلم بن بطین]]، [[ابوزرین]] [[مسعود بن ابی وائل]]، [[هلال بن یساف]] و [[ابواسحاق بن کلیب سبیعی]] و دیگر [[یاران]] آن [[حضرت]] از [[اصحاب]] خصوصی پدرش، [[حضرت امیرالمؤمنین]] {{ع}} بودند، مانند: [[حُجر بن عدی کندی|حجر]]، [[رشید هجری|رشید]]، [[رفاعة بن شداد بجلی|رفاعه]]، [[کمیل بن زیاد نخعی|کمیل]]، [[مسیب بن نجبه فزاری|مسیب]]، [[قیس بن سعد بن عباده|قیس]]، [[ابن واثله]]، [[ابن حمق]]، [[ابن ارقم]]، [[ابن صرد]]، [[ابن عقله]]، [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر]]، [[دئلی]]، [[حبة بن جوین عرنی|حبه]]، [[عبایه]]، [[جعید همدانی|جعید]]، [[سلیم بن قیس هلالی|سلیم]]، [[حبیب بن مظاهر|حبیب]]، [[احنف بن قیس|احنف]]، [[اصبغ]] و [[حارث بن عبدالله همدانی|اعور]] که شمار آنان مشخص نیست<ref>مناقب آل ابی‌طالب، ابن‌شهرآشوب، ج۴، ص۴۰ و بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۴۴، ص۱۱۰ -۱۱۱ به نقل از مناقب آل ابی طالب. </ref>.
[[ابن‌شهرآشوب]] می‌نویسد: افراد زیر از [[یاران امام حسن مجتبی]] {{ع}} به شمار می‌رفتند: [[عبدالله بن جعفر طیار]]، [[مسلم بن عقیل]]، [[عبدالله بن عباس]]، [[حبابه والبیه]] دختر [[جعفر]]، [[حذیفة بن اسید]]، [[جارود بن ابی بشر]]، [[جارود بن منذر]]، [[قیس بن اشعث بن سوار]]، [[سفیان بن ابی لیلای همدانی]] (به سکون میم)، [[عمرو بن قیس مشرقی]]، [[ابوصالح]]<ref>ایشان نام او را ابوصالح نقل کرده است.</ref> کیسان بن کلیب، [[ابومخنف لوط بن یحیی ازدی]] (به [[فتح]] همزه و سکون زاء)، [[مسلم بن بطین]]، [[ابوزرین]] [[مسعود بن ابی وائل]]، [[هلال بن یساف]] و [[ابواسحاق بن کلیب سبیعی]] و دیگر [[یاران]] آن [[حضرت]] از [[اصحاب]] خصوصی پدرش، [[حضرت امیرالمؤمنین]] {{ع}} بودند، مانند: [[حُجر بن عدی کندی|حجر]]، [[رشید هجری|رشید]]، [[رفاعة بن شداد بجلی|رفاعه]]، [[کمیل بن زیاد نخعی|کمیل]]، [[مسیب بن نجبه فزاری|مسیب]]، [[قیس بن سعد بن عباده|قیس]]، [[ابن واثله]]، [[ابن حمق]]، [[ابن ارقم]]، [[ابن صرد]]، [[ابن عقله]]، [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر]]، [[دئلی]]، [[حبة بن جوین عرنی|حبه]]، [[عبایه]]، [[جعید همدانی|جعید]]، [[سلیم بن قیس هلالی|سلیم]]، [[حبیب بن مظاهر|حبیب]]، [[احنف بن قیس|احنف]]، [[اصبغ]] و [[حارث بن عبدالله همدانی|اعور]] که شمار آنان مشخص نیست<ref>مناقب آل ابی‌طالب، ابن‌شهرآشوب، ج۴، ص۴۰ و بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۴۴، ص۱۱۰ -۱۱۱ به نقل از مناقب آل ابی طالب. </ref>.


[[شیخ مفید]] نیز می‌نویسد: [[اصحاب]] [[حسین بن علی]] {{عم}} کسانی بودند که با آن [[حضرت]] به [[شهادت]] رسیدند و از [[اصحاب]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} که از [[صحابه]] آن [[حضرت]] بودند، می‌توان [[حبیب بن مظاهر]]، [[میثم تمار]]، [[رشید هجری]]، [[سلیم بن قیس هلالی]]، [[ابوصادق]] و [[ابوسعید عقیصا]] را نام کرد<ref>الإختصاص، شیخ مفید، ص۷.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[کیسان بن کلیب (مقاله)|مقاله «کیسان بن کلیب»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۴۷۷-۴۷۸.</ref>
[[شیخ مفید]] نیز می‌نویسد: [[اصحاب]] [[حسین بن علی]] {{عم}} کسانی بودند که با آن [[حضرت]] به [[شهادت]] رسیدند و از [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} که از [[صحابه]] آن [[حضرت]] بودند، می‌توان [[حبیب بن مظاهر]]، [[میثم تمار]]، [[رشید هجری]]، [[سلیم بن قیس هلالی]]، [[ابوصادق]] و [[ابوسعید عقیصا]] را نام کرد<ref>الإختصاص، شیخ مفید، ص۷.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[کیسان بن کلیب (مقاله)|مقاله «کیسان بن کلیب»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۴۷۷-۴۷۸.</ref>


== [[ابوصادق]] کیست؟ ==
== [[ابوصادق]] کیست؟ ==
خط ۱۸: خط ۱۸:


همچنین مرحوم [[شوشتری]] در قسمت کنیه‌ها می‌نویسد: [[ابوصادق]]: قول [[شیخ طوسی]] در کتاب رجالش در قسمت [[اصحاب علی]] {{ع}} در حرف عین آن است که [[کنیه]] [[عبد خیر بن ناجد]]، [[اباصادق ازدی]] است و همچنین قول [[شیخ طوسی]] در قسمت [[اصحاب امام حسن]]، [[امام حسین]]، [[امام علی بن الحسین]] {{عم}} در حرف کاف آن است که [[کنیه]] کیسان بن کلیب، اباصادق است. قول [[شیخ طوسی]] در قسمت [[اصحاب علی]] {{ع}} چنان که الوسیط و المصنف [[نقل]] کرده‌اند، این است: [[ابوصادق]] و او [[ابوعاصم بن کلیب الجرمی]] [[عربی]] [[کوفی]] است و در نسخه‌ای نام او ابن عاصم آمده است و مقتضای جمع بین این سخن‌ها سه‌گونه است:
همچنین مرحوم [[شوشتری]] در قسمت کنیه‌ها می‌نویسد: [[ابوصادق]]: قول [[شیخ طوسی]] در کتاب رجالش در قسمت [[اصحاب علی]] {{ع}} در حرف عین آن است که [[کنیه]] [[عبد خیر بن ناجد]]، [[اباصادق ازدی]] است و همچنین قول [[شیخ طوسی]] در قسمت [[اصحاب امام حسن]]، [[امام حسین]]، [[امام علی بن الحسین]] {{عم}} در حرف کاف آن است که [[کنیه]] کیسان بن کلیب، اباصادق است. قول [[شیخ طوسی]] در قسمت [[اصحاب علی]] {{ع}} چنان که الوسیط و المصنف [[نقل]] کرده‌اند، این است: [[ابوصادق]] و او [[ابوعاصم بن کلیب الجرمی]] [[عربی]] [[کوفی]] است و در نسخه‌ای نام او ابن عاصم آمده است و مقتضای جمع بین این سخن‌ها سه‌گونه است:
# '''[[ازدی]]:''' او از [[اصحاب]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بوده که نام او [[عبد خیر بن ناجد]] است؛
# '''[[ازدی]]:''' او از [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} بوده که نام او [[عبد خیر بن ناجد]] است؛
# '''جرمی:''' او نیز از [[اصحاب]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} و نام او کلیب و [[پدر]] عاصم بن کلیب بوده است؛
# '''جرمی:''' او نیز از [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} و نام او کلیب و [[پدر]] عاصم بن کلیب بوده است؛
# '''غیر منسوب:''' او از [[اصحاب]] آن [[حضرت]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]]، [[امام]] [[علی بن حسین]] و [[امام باقر]] {{ع}} بوده است. [[شیخ طوسی]] در قسمت [[اصحاب]] [[باقر]] {{ع}} در حرف کاف گفته است: [[کنیه]] کیسان بن کلیب، [[ابوصادق]] و او از [[اصحاب]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بوده است و ظاهراً همه یکی هستند و او همان [[ازدی]] است. سپس مرحوم [[شوشتری]] قول [[خطیب بغدادی]] را [[نقل]] کرده، می‌نویسد: وی در قسمت کنیه‌ها چنین آورده است: [[ابوصادق ازدی کوفی]] از [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} و [[ربیعه بن ناجذ]] و مرسلاً از [[ابی محذوره]] [[روایت]] [[نقل]] کرده است و درباره اسمش [[اختلاف]] هست و [[فضل بن دکین]] اسمش را [[عبدالله بن ناجد]] و [[ابن ابی الاسود]] و [[ابن نمیر]] اسمش را [[مسلم بن یزید]] [[نقل]] کرده‌اند<ref>تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۱۴، ص۳۶۳.</ref>. و وسیط و مصنف به برقی نسبت داده‌اند که وی در [[اصحاب امیر المؤمنین]] {{ع}} از [[یمن]]، [[ابوصادق]] کلیب الجرمی را نام برده است و وسیط به برقی نسبت داده است که وی در قسمت [[اصحاب امام حسین]] {{ع}} از [[اصحاب]] پدرش، [[ابوصادق]] [[بشر بن غالب]] را نیز نام برده است و این نیز توهمی بیش نیست؛ زیرا [[ابوصادق]] و کلبی جرمی در قسمت اول، عنوان مستقلی است، همان طور که [[ابوصادق]] و [[بشر بن غالب]] در قسمت دوم نیز عنوانی مستقل است. در کتاب برقی، کنیه‌ها و [[اسامی]] باهم آمده و مراد از [[ابوصادق]] در دو موضع، [[ابوصادق ازدی]] است که ما به آن اشاره کردیم. سپس مرحوم شوشتری روایاتی را به [[نقل]] از [[ابوصادق]]، [[نقل]] و آنها را [[تصدیق]] می‌کند که در قسمت [[روایات]] [[نقل]] خواهد شد<ref>قاموس الرجال، ج۱۱، ص۳۶۷ -۶۸.</ref>.
# '''غیر منسوب:''' او از [[اصحاب]] آن [[حضرت]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]]، [[امام]] [[علی بن حسین]] و [[امام باقر]] {{ع}} بوده است. [[شیخ طوسی]] در قسمت [[اصحاب]] [[باقر]] {{ع}} در حرف کاف گفته است: [[کنیه]] کیسان بن کلیب، [[ابوصادق]] و او از [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} بوده است و ظاهراً همه یکی هستند و او همان [[ازدی]] است. سپس مرحوم [[شوشتری]] قول [[خطیب بغدادی]] را [[نقل]] کرده، می‌نویسد: وی در قسمت کنیه‌ها چنین آورده است: [[ابوصادق ازدی کوفی]] از [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} و [[ربیعه بن ناجذ]] و مرسلاً از [[ابی محذوره]] [[روایت]] [[نقل]] کرده است و درباره اسمش [[اختلاف]] هست و [[فضل بن دکین]] اسمش را [[عبدالله بن ناجد]] و [[ابن ابی الاسود]] و [[ابن نمیر]] اسمش را [[مسلم بن یزید]] [[نقل]] کرده‌اند<ref>تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۱۴، ص۳۶۳.</ref>. و وسیط و مصنف به برقی نسبت داده‌اند که وی در [[اصحاب امیر المؤمنین]] {{ع}} از [[یمن]]، [[ابوصادق]] کلیب الجرمی را نام برده است و وسیط به برقی نسبت داده است که وی در قسمت [[اصحاب امام حسین]] {{ع}} از [[اصحاب]] پدرش، [[ابوصادق]] [[بشر بن غالب]] را نیز نام برده است و این نیز توهمی بیش نیست؛ زیرا [[ابوصادق]] و کلبی جرمی در قسمت اول، عنوان مستقلی است، همان طور که [[ابوصادق]] و [[بشر بن غالب]] در قسمت دوم نیز عنوانی مستقل است. در کتاب برقی، کنیه‌ها و [[اسامی]] باهم آمده و مراد از [[ابوصادق]] در دو موضع، [[ابوصادق ازدی]] است که ما به آن اشاره کردیم. سپس مرحوم شوشتری روایاتی را به [[نقل]] از [[ابوصادق]]، [[نقل]] و آنها را [[تصدیق]] می‌کند که در قسمت [[روایات]] [[نقل]] خواهد شد<ref>قاموس الرجال، ج۱۱، ص۳۶۷ -۶۸.</ref>.


[[سید محسن امین]] می‌نویسد: [[ابن رسته]] در [[اعلاق النفیسه (کتاب)|اعلاق النفیسه]] [[ابوصادق]] را از [[شیعه]] شمرده، ولی اسمش را [[نقل]] نکرده و ممکن است که وی همان [[کلیب الجرمی]] باشد. ایشان در ادامه می‌نویسد: ما چند نفر با [[کینه]] [[ابوصادق]] داریم:
[[سید محسن امین]] می‌نویسد: [[ابن رسته]] در [[اعلاق النفیسه (کتاب)|اعلاق النفیسه]] [[ابوصادق]] را از [[شیعه]] شمرده، ولی اسمش را [[نقل]] نکرده و ممکن است که وی همان [[کلیب الجرمی]] باشد. ایشان در ادامه می‌نویسد: ما چند نفر با [[کینه]] [[ابوصادق]] داریم:
# [[ابوصادق ازدی]]، که [[کنیه]] [[عبد بن خیر بن ناجد]] است؛
# [[ابوصادق ازدی]]، که [[کنیه]] [[عبد بن خیر بن ناجد]] است؛
# [[ابوصادق]] که از [[اصحاب امام حسین]] {{ع}} بوده، نام او کیسان بن کلیب است. در [[رجال]] میرزا و به طور مختصر در [[رجال]] [[برقی]]، [[ابوصادق]] [[بشر بن غالب]] از [[اصحاب امام حسین]] که از [[اصحاب]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} هم بوده، دانسته شده است و همچنین در [[جامع الرواة (کتاب)|جامع الرواة]] به برقی نسبت داده شده که او [[ابوصادق]] [[بشر بن غالب]] را از [[اصحاب امام حسین]] {{ع}}، که از [[اصحاب]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} هم بوده، دانسته و ظاهر آن است که هم میرزا و هم صاحب [[جامع الرواة (کتاب)|جامع الرواة]] [[اشتباه]] کرده‌اند؛ زیرا [[برقی]]، هم [[ابوصادق]] را و هم [[بشر بن غالب]] را از [[اصحاب امام حسین]] {{ع}} دانسته، پس توهم شده که [[کنیه]] [[بشر بن غالب]]، [[ابوصادق]] بوده است؛ در حالی که نام وی کیسان بن کلیب است و هیچ کس [[کنیه]] [[بشر بن غالب]] را [[ابوصادق]] [[نقل]] نکرده است.
# [[ابوصادق]] که از [[اصحاب امام حسین]] {{ع}} بوده، نام او کیسان بن کلیب است. در [[رجال]] میرزا و به طور مختصر در [[رجال]] [[برقی]]، [[ابوصادق]] [[بشر بن غالب]] از [[اصحاب امام حسین]] که از [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} هم بوده، دانسته شده است و همچنین در [[جامع الرواة (کتاب)|جامع الرواة]] به برقی نسبت داده شده که او [[ابوصادق]] [[بشر بن غالب]] را از [[اصحاب امام حسین]] {{ع}}، که از [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} هم بوده، دانسته و ظاهر آن است که هم میرزا و هم صاحب [[جامع الرواة (کتاب)|جامع الرواة]] [[اشتباه]] کرده‌اند؛ زیرا [[برقی]]، هم [[ابوصادق]] را و هم [[بشر بن غالب]] را از [[اصحاب امام حسین]] {{ع}} دانسته، پس توهم شده که [[کنیه]] [[بشر بن غالب]]، [[ابوصادق]] بوده است؛ در حالی که نام وی کیسان بن کلیب است و هیچ کس [[کنیه]] [[بشر بن غالب]] را [[ابوصادق]] [[نقل]] نکرده است.
# [[شیخ طوسی]] نیز [[ابوصادق جرمی]] را در کتاب رجالش در قسمت کنیه‌ها از [[اصحاب]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} دانسته و نوشته است: [[ابوصادق]] همان [[ابوعاصم بن کلیب جرمی]] [[عربی]] [[کوفی]] است. [[علامه حلی]] نام او را در خلاصه آورده چنین است: و [[ابوصادق]] کلیب جرمی؛ ظاهراً یا در [[رجال]] [[شیخ طوسی]] کلمه ابن، زیاد شده و یا در کتاب [[رجال]] برقی این کلمه افتاده است. در خلاصه و در [[رجال]] [[شیخ طوسی]] در باب [[اسامی]]، در قسمت [[اصحاب امام علی]] {{ع}} چنین آمده است: [[کلیب بن شهاب جرمی]]. در نسخه‌ها جرمی با جیم آمده اما [[علامه]] در خلاصه با حاء ضبط کرده است؛
# [[شیخ طوسی]] نیز [[ابوصادق جرمی]] را در کتاب رجالش در قسمت کنیه‌ها از [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} دانسته و نوشته است: [[ابوصادق]] همان [[ابوعاصم بن کلیب جرمی]] [[عربی]] [[کوفی]] است. [[علامه حلی]] نام او را در خلاصه آورده چنین است: و [[ابوصادق]] کلیب جرمی؛ ظاهراً یا در [[رجال]] [[شیخ طوسی]] کلمه ابن، زیاد شده و یا در کتاب [[رجال]] برقی این کلمه افتاده است. در خلاصه و در [[رجال]] [[شیخ طوسی]] در باب [[اسامی]]، در قسمت [[اصحاب امام علی]] {{ع}} چنین آمده است: [[کلیب بن شهاب جرمی]]. در نسخه‌ها جرمی با جیم آمده اما [[علامه]] در خلاصه با حاء ضبط کرده است؛
# [[ابوصادق کوفی]] که نامش، [[ربیع بن ناجد بن کثیر]] بوده است؛
# [[ابوصادق کوفی]] که نامش، [[ربیع بن ناجد بن کثیر]] بوده است؛
# [[ابوصادق هلالی]] که [[کنیه]] [[سلیم بن قیس هلالی]] است<ref>أعیان الشیعه، سید محسن امین عاملی، ج۲، ص۳۶۱ – ۳۶۲.</ref>.
# [[ابوصادق هلالی]] که [[کنیه]] [[سلیم بن قیس هلالی]] است<ref>أعیان الشیعه، سید محسن امین عاملی، ج۲، ص۳۶۱ – ۳۶۲.</ref>.
۲۱۸٬۱۹۱

ویرایش