سیره اخلاقی حضرت فاطمه: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان مدخل  =  

| مداخل مرتبط =  

[[حضرت فاطمه]] {{س}} به عنوان [[برترین]] بانوی [[جهان]] (سیدة نساء العالمین) از [[خلقت آدم]] تا [[پایان جهان]]<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، ج۱، ص۱۸۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۸۹۵، ج۴، ص۱۸۹۵.</ref> مطرح است. این امر بیانگر [[درجه]] [[ایمان]] ایشان است تا جایی که در [[قرآن کریم]] به [[مقام عصمت]] ایشان، اشاره شده است<ref>فرات بن إبراهیم الکوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۳۳۸؛ نک: علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة.</ref>. آمدن روزانه [[پیامبر]] {{صل}} در طلوع فجر به درب [[خانه]] ایشان، [[سلام]] به اهل [[خانه]] با عنوان "[[اهل‌البیت]]" و خواندن [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ...}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> از ویژگی‌های [[حضرت فاطمه]] {{س}} و [[خانواده]] ایشان است<ref>فرات بن إبراهیم الکوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۱۲۳ و ۱۲۶؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۵۴۲؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابه فی معرفة الصحابة، ج۸، ص۲۶۵.</ref>. [[اخلاص]] در [[اعمال]] که به [[نیت]] افراد برمی‌گردد نیز از موارد بسیار مهمی است که [[خداوند]] در [[سوره انسان]]، آن را [[اذعان]] کرده است: {{متن قرآن|إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا}}<ref>«(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی» سوره انسان، آیه ۹.</ref>.

در مقابل از جمله مقاماتی که [[خداوند]] به ایشان بخشیده است [[شفاعت]] از [[دوستداران]] و [[پیروان]] خویش در [[روز قیامت]] است<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۳، ص۲۱۹.</ref>، ضمن اینکه ایشان [[شیعیان]] خود را چنین توصیف می‌کنند: "اگر به آنچه به شما امر می‌کنیم عمل می‌کنی و از آنچه شما را برحذر می‌داریم دوری می‌کنی از شیعیان مایی وگرنه هرگز از شیعیان ما نیستی"<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۸، ص۱۵۵.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱]]، ص۳۲۰-۳۲۱.</ref>

اکتفا به ضروریات [[زندگی]] و [[ساده‌زیستی]]، ویژگی برجسته فردی است که در [[مدینه]] به عنوان [[فرزند]] [[رهبر]] [[جامعه]] [[نبوی]] محسوب می‌شد. توجه خاص [[مسلمانان]] اعم از [[فقیر]] و متمکن به [[زندگی]] رهبر جامعه و اعضای [[خانواده]] وی مسئله‌ای است که [[ضرورت]] این امر را دوچندان می‌ساخت. [[حضرت فاطمه]] {{س}} چه در دوران [[تنگدستی]] و چه در زمان گشایش مادی [[مسلمانان]]، اصل ساده‌زیستی را همواره با توجه به شرایط زمانه اجرا می‌کردند. تهیه ضروریات [[زندگی]] به عنوان جهیزیه که با فروش زره [[حضرت علی]] {{ع}} تهیه شد، وسایل ساده زندگی<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۲۲.</ref> و پرهیز از برخی امکانات همچون استفاده نکردن از پرده‌ای که برای منزل تهیه شده بود به توصیه [[پیامبر]] {{صل}} ـ که در آن زمان جزء تزئینات به شمار می‌رفت ـ نمونه‌هایی از آن است<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الاطهار، ج۴۳، ص۸۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۳.</ref>.

زاویه دیگر ساده‌زیستی [[حضرت فاطمه]] {{س}} که [[حقیقت]] [[امر]] را بیشتر آشکار می‌سازد، [[زهد]] و نداشتن دلبستگی به امور مادی است که جلوه‌ای از آن، بخشیدن نوترین [[لباس]] خویش در شب عروسی به یک [[نیازمند]] است<ref>سید مرعشی، شرح احقاق الحق، ج۳۳، ص۳۴۶.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱]]، ص۳۲۱-۳۲۲.</ref>

[[گذشت]] از [[حق]] خویش برای نفع رساندن به دیگران و [[ایثار]]، مورد دیگری است که در زندگی [[حضرت فاطمه]] {{س}} نمونه‌های فراوان دارد. نمونه بارز آن ادای [[نذر]] سه روز [[روزه]] [[حضرت فاطمه]] {{س}} برای [[سلامتی]] [[بیماری]] حسنین {{عم}} است. [[حضرت زهرا]] {{س}}، [[حضرت علی]] {{ع}}، حسنین {{عم}} و فضه خادمه، در هر سه روز، غذای خویش را به [[یتیم]]، [[اسیر]] و [[مسکین]] دادند و با [[آب]] [[افطار]] کردند. نتیجه آن، نزول [[سوره انسان]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا}}<ref> «با خود می‌گویند: شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی» سوره انسان، آیه ۹.</ref> در [[تمجید]] از [[اقدام]] خالصانه این [[خانواده]] بود<ref>عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابة، ج۶، ص۲۳۷.</ref>. این گونه ایثارها در امور [[معنوی]] نیز دیده می‌شود که نمونه معروف آن فرمایش "اول [[همسایه]] سپس، خانۀ" [[حضرت فاطمه]] {{س}} به [[امام حسن]] {{ع}} است، در [[استدلال]] بر اینکه چرا در [[دعا]]، دیگران را بر اهل [[خانه]] ترجیح می‌دهد<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، ج۱، ص۱۸۲؛ محمد بن جریر طبری، دلائل الإمامة، ص۱۵۲.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱]]، ص۳۲۲.</ref>

[[حضرت زهرا]] {{س}} در روزگار [[گشایش]] مادی [[مسلمانان]] نیز که فضه به عنوان خدمتکار نزد ایشان بود، با توافق یکدیگر به تقسیم کار پرداخته بودند و به صورت یک روز در میان، روزی را به امور منزل و روزی را به [[عبادت]] می‌گذراند. بدین ترتیب، آن حضرت، هیچ تفاوتی بین خود و خدمتکار خویش قائل نبود<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۳، ص۲۸.</ref>. همچنین به پیشنهاد [[پیامبر]] {{صل}} امور داخل منزل به عهده [[حضرت فاطمه]] {{س}} و انجام امور خارج منزل به عهده [[حضرت علی]] {{ع}} گذارده شده بود<ref>شمس الدین السرخسی، المبسوط، ج۱۶، ص۵۵؛ ابوبکر کاشانی، بدائع الصنائع، ج۴، ص۲۴ و ۱۹۲.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱]]، ص۳۲۴.</ref>

[[رده:سیره حضرت فاطمه]]