اسحاق بن بشر کاهلی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
۳. عنوان إسحاق بن بشر، [[ابوحذیفه الخراسانی]] در [[رجال شیخ طوسی]] است که [[شیخ طوسی]] او را بی‌وصف «الکاهلی» و همراه عبارت «اُسند عنه» - که در موارد متعدد درباره [[راویان]] [[عامی مذهب]] به کار برده - و در [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} ذکر کرده است<ref>رجال الطوسی، ص۱۶۲، ش۱۸۳۳.</ref>. | ۳. عنوان إسحاق بن بشر، [[ابوحذیفه الخراسانی]] در [[رجال شیخ طوسی]] است که [[شیخ طوسی]] او را بی‌وصف «الکاهلی» و همراه عبارت «اُسند عنه» - که در موارد متعدد درباره [[راویان]] [[عامی مذهب]] به کار برده - و در [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} ذکر کرده است<ref>رجال الطوسی، ص۱۶۲، ش۱۸۳۳.</ref>. | ||
۴. [[اسحاق بن بشر بلخی بخاری]] دارای چند اثر [[علمی]] بوده و کتاب‌های [[مقتل]] [[عثمان]]<ref>قاموس الرجال، ج۱، ص۷۴۰، ش۶۹۳.</ref>، المبتدا، الفتوح<ref>الاعلام، ج۱، ص۲۹۴.</ref>، کتاب الردة، کتاب الجمل، کتاب [[صفین]]<ref>معجم المؤلفین، ج۲، ص۲۳۱.</ref>، کتاب الالویة و کتاب حفر [[زمزم]]<ref>الوافی بالوفیات، ج۸ ص۲۶۴.</ref> را تألیف کرده است؛ ولی از | ۴. [[اسحاق بن بشر بلخی بخاری]] دارای چند اثر [[علمی]] بوده و کتاب‌های [[مقتل]] [[عثمان]]<ref>قاموس الرجال، ج۱، ص۷۴۰، ش۶۹۳.</ref>، المبتدا، الفتوح<ref>الاعلام، ج۱، ص۲۹۴.</ref>، کتاب الردة، کتاب الجمل، کتاب [[صفین]]<ref>معجم المؤلفین، ج۲، ص۲۳۱.</ref>، کتاب الالویة و کتاب حفر [[زمزم]]<ref>الوافی بالوفیات، ج۸ ص۲۶۴.</ref> را تألیف کرده است؛ ولی از اسحاق بن بشر کاهلی هیچ اثر علمی ذکر نشده است، در حالی که نجاشی در [[ترجمه]] اسحاق بشر الکاهلی نوشته است: {{عربی|"له كتاب"}}. | ||
بر این اساس، مراد [[نجاشی]] از «اسحاق بن بشر»، «اسحاق بن بشر بلخی بخاری» است که به [[اشتباه]] او را با وصف «الکاهلی» و [[شیخ طوسی]] با وصف «الخراسانی» آورده است و منشأ اشتباه نجاشی [[متحد]] دانستن | بر این اساس، مراد [[نجاشی]] از «اسحاق بن بشر»، «اسحاق بن بشر بلخی بخاری» است که به [[اشتباه]] او را با وصف «الکاهلی» و [[شیخ طوسی]] با وصف «الخراسانی» آورده است و منشأ اشتباه نجاشی [[متحد]] دانستن اسحاق بن بشر کاهلی با [[اسحاق بن بشر بلخی بخاری]] است، چنان که بعضی از [[رجالیان سنی]]، مانند [[ابن ابی حاتم رازی]]، [[ابن حبان]]، [[ابونعیم الاصفهانی]] نیز مرتکب این اشتباه گردیدند و آن دو را یکی دانسته و متصف به وصف الکاهلی کردند<ref>إسحاق بن بشر الکاهلی کنیته أبوحذیفة القرشی. الجرح والتعدیل، ج۲، ص۲۱۴، ش۷۳۴؛ المجروحین، ج۱، ص۱۳۵؛ إسحاق بن بشر أبوحذیفة البخاری و یعرف بالکاهلی. (کتاب الضعفاء، ص۶۱، ش۱۶).</ref> که مورد [[نقد]] [[رجالیان]] دیگری مانند [[خطیب بغدادی]]، [[ذهبی]] و... قرار گرفته و به تعدد دو عنوان نظر دادند، در نتیجه هر کدام را در عنوان مستقل ذکر کردند<ref> تاریخ بغداد، ج۶، ص۳۲۶، ش۳۳۷۱؛ سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۴۷۸ (ذیل عنوان ابوحذیفه).</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۳، ص ۴۱۰-۴۱۲.</ref> | ||
==اسحاق بن بشر؛ ابوحذیفه البلخی== | ==اسحاق بن بشر؛ ابوحذیفه البلخی== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
==[[مذهب]] [[راوی]]== | ==[[مذهب]] [[راوی]]== | ||
با توجه به یاد کرد راوی در [[رجال]] [[اهل سنت]] و اظهار نظر [[رجالیان سنی]] درباره ایشان و عدم ذکر نام وی در [[کتب رجال شیعه]] باید وی را از [[راویان]] سنی قلمداد کرد؛ ولی قرائنی هست که [[تشیع]] وی را تقویت می‌کنند: | با توجه به یاد کرد راوی در [[رجال]] [[اهل سنت]] و اظهار نظر [[رجالیان سنی]] درباره ایشان و عدم ذکر نام وی در [[کتب رجال شیعه]] باید وی را از [[راویان]] سنی قلمداد کرد؛ ولی قرائنی هست که [[تشیع]] وی را تقویت می‌کنند: | ||
#[[کوفی]] بودن [[اسحاق بن بشر]]: | #[[کوفی]] بودن [[اسحاق بن بشر]]: اسحاق بن بشر کاهلی کوفی است و راویان کوفی نوعاً [[شیعه]] بودند و اگر در میان آنان کسانی مانند [[سالم بن ابی جعد اشجعی]] و [[عباد بن صهیب بصری]] [[عامی مذهب]] بوده‌اند<ref>رجال البرقی، ص۲۴ و ۳۳.</ref> به منزله النادر کالمعدوم است. | ||
#مضامین [[روایات]] اسحاق بن بشر کاهلی؛ نمونه‌ها: | #مضامین [[روایات]] اسحاق بن بشر کاهلی؛ نمونه‌ها: | ||
##{{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اَلصَّمَدِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ سَعِيدِ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلْوَاعِظِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَحْمَدَ اَلْجُرْجَانِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَعْقُوبَ اَلْمَعْقِلِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ بِشْرٍ عَنْ خَالِدِ بْنِ اَلْحَارِثِ عَنْ عَوْفٍ عَنِ اَلْحَسَنِ عَنْ أَبِي لَيْلَى اَلْغِفَارِيِّ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يَقُولُ: سَتَكُونُ مِنْ بَعْدِي فِتْنَةٌ فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ فَالْزَمُوا عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ فَإِنَّهُ أَوَّلُ مَنْ يَرَانِي وَ أَوَّلُ مَنْ يُصَافِحُنِي يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ وَ هُوَ اَلصِّدِّيقُ اَلْأَكْبَرُ وَ هُوَ فَارُوقُ هَذِهِ اَلْأُمَّةِ يَفْرُقُ بَيْنَ اَلْحَقِّ وَ اَلْبَاطِلِ وَ هُوَ يَعْسُوبُ اَلْمُؤْمِنِينَ وَ اَلْمَالُ يَعْسُوبُ اَلْمُنَافِقِينَ}}<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۴۴، ش۳۱۵۷؛ أسد الغابه، ج۵، ص۲۸۷. علامه تستری می‌نویسد: اسحاق بن بشر در سند روایت یاد شده به صورت مطلق ذکر شده و معلوم نیست که مقصود از آن کاهلی باشد. (قاموس الرجال، ج۱، ص۷۴۱، ش۶۹۳)؛ {{عربی|"ولکن لم یعلم إرادته القرشی أو الکاهلی؛ لإطلاقه اسحاق بن بشر}}؛ جوابش این است که رجالیان اهل سنت این روایت را در ترجمه اسحاق بن بشر بن مقاتل، ابویعقوب الکاهلی نقل کرده‌اند؛ نه در ترجمه اسحاق بن بشر بلخی. (تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۴۵۰؛ میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۸۸، ش۰ ۷۴؛ لسان المیزان، ج۱، ص۳۵۷).</ref>. | ##{{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اَلصَّمَدِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ سَعِيدِ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلْوَاعِظِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَحْمَدَ اَلْجُرْجَانِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَعْقُوبَ اَلْمَعْقِلِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ بِشْرٍ عَنْ خَالِدِ بْنِ اَلْحَارِثِ عَنْ عَوْفٍ عَنِ اَلْحَسَنِ عَنْ أَبِي لَيْلَى اَلْغِفَارِيِّ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يَقُولُ: سَتَكُونُ مِنْ بَعْدِي فِتْنَةٌ فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ فَالْزَمُوا عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ فَإِنَّهُ أَوَّلُ مَنْ يَرَانِي وَ أَوَّلُ مَنْ يُصَافِحُنِي يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ وَ هُوَ اَلصِّدِّيقُ اَلْأَكْبَرُ وَ هُوَ فَارُوقُ هَذِهِ اَلْأُمَّةِ يَفْرُقُ بَيْنَ اَلْحَقِّ وَ اَلْبَاطِلِ وَ هُوَ يَعْسُوبُ اَلْمُؤْمِنِينَ وَ اَلْمَالُ يَعْسُوبُ اَلْمُنَافِقِينَ}}<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۴۴، ش۳۱۵۷؛ أسد الغابه، ج۵، ص۲۸۷. علامه تستری می‌نویسد: اسحاق بن بشر در سند روایت یاد شده به صورت مطلق ذکر شده و معلوم نیست که مقصود از آن کاهلی باشد. (قاموس الرجال، ج۱، ص۷۴۱، ش۶۹۳)؛ {{عربی|"ولکن لم یعلم إرادته القرشی أو الکاهلی؛ لإطلاقه اسحاق بن بشر}}؛ جوابش این است که رجالیان اهل سنت این روایت را در ترجمه اسحاق بن بشر بن مقاتل، ابویعقوب الکاهلی نقل کرده‌اند؛ نه در ترجمه اسحاق بن بشر بلخی. (تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۴۵۰؛ میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۸۸، ش۰ ۷۴؛ لسان المیزان، ج۱، ص۳۵۷).</ref>. | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
==جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]]== | ==جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]]== | ||
با توجه به یکی نبودن [[اسحاق بن بشر بلخی]] با | با توجه به یکی نبودن [[اسحاق بن بشر بلخی]] با اسحاق بن بشر کاهلی و اینکه مراد از اسحاق بن بشر در [[رجال نجاشی]] اولی است، [[توثیق]] [[نجاشی]] اسحاق بن بشر الکاهلی را شامل نمی‌شود و دلیل دیگری هم بر [[جرح و تعدیل]] و توثیق و تضعیف وی، جز آنچه [[رجالیان سنی]] درباره‌اش گفتند، وجود ندارد که او را با تعابیر {{عربی|"منكر الحديث، يروي احاديث منكرة، متروك الحديث، كوفي ضعيف، كذاب متروك في عداد من يضع الحديث وكان يصنع على الثقاة لا يحل كتب حديثه الا على التعجب"}} یاد کردند<ref>ر.ک: ضعفاء عقیلی، ج۱، ص۹۸، ش۱۱۵؛ تاریخ بغداد، ج۶، ص۳۲۶، ش۳۳۷۱؛ الموضوعات، ج۱، ص۳۱۷.</ref>. | ||
نیز چنان که گذشت، دلیل تضعیف رجالیان سنی روایاتی است که اسحاق بن بشر کاهلی در فضائل [[حضرت علی]]{{ع}} نقل کرده است و مضامین روایاتش مطابق با [[کتاب و سنت]] بوده و از حسن [[اعتقاد]] و [[حسن حال]] وی حکایت دارد.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۳، ص ۴۲۱.</ref> | نیز چنان که گذشت، دلیل تضعیف رجالیان سنی روایاتی است که اسحاق بن بشر کاهلی در فضائل [[حضرت علی]]{{ع}} نقل کرده است و مضامین روایاتش مطابق با [[کتاب و سنت]] بوده و از حسن [[اعتقاد]] و [[حسن حال]] وی حکایت دارد.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۳، ص ۴۲۱.</ref> | ||