آثار باستانی در قرآن: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - ' آنکه ' به ' آنکه '
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف') |
جز (جایگزینی متن - ' آنکه ' به ' آنکه ') |
||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
=== [[تابوت]] [[بنی اسراییل]] === | === [[تابوت]] [[بنی اسراییل]] === | ||
تابوت، صندوقی بود که [[موسی]] {{ع}} در واپسین روزهای [[عمر]] خود، [[الواح تورات]] را که [[احکام خدا]] در آن نوشته شده بود، به ضمیمه [[عصا]] و [[لباس]] خود و لباس [[هارون]] و یادگارهای دیگر در آن نهاد <ref>مجمع البیان، ج۲، ص۶۱۴؛ ابنکثیر، ج ۱، ص ۳۰۹.</ref> و به وصیّش "[[یوشع بن نون]]" سپرد. این یادگار، سالیان سال با کمال [[احترام]] در میان [[بنیاسرائیل]] نگاهداری میشد تا | تابوت، صندوقی بود که [[موسی]] {{ع}} در واپسین روزهای [[عمر]] خود، [[الواح تورات]] را که [[احکام خدا]] در آن نوشته شده بود، به ضمیمه [[عصا]] و [[لباس]] خود و لباس [[هارون]] و یادگارهای دیگر در آن نهاد <ref>مجمع البیان، ج۲، ص۶۱۴؛ ابنکثیر، ج ۱، ص ۳۰۹.</ref> و به وصیّش "[[یوشع بن نون]]" سپرد. این یادگار، سالیان سال با کمال [[احترام]] در میان [[بنیاسرائیل]] نگاهداری میشد تا آنکه [[دشمنان]]، آن را از ایشان گرفتند؛ امّا یکی از [[پیامبران بنیاسرائیل]] به نام "[[اشموئیل]]" برای [[اثبات]] مدّعای خود مبنی بر [[شایستگی]] [[طالوت]] برای [[زمامداری]] [[بنیاسرائیل]]، این صندوق را بار دیگر به آنها نشان داد و گفت: نشان [[لیاقت]] طالوت آن است که [[فرشتگان]] آن [[تابوت]] را برای آنان خواهند آورد: {{متن قرآن|وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«و پیامبرشان به آنان گفت: نشانه پادشاهی او این است که تابوت (عهد) نزدتان خواهد آمد که در آن آرامشی از سوی پروردگارتان (نهفته) است و (نیز) بازماندهای از آنچه از خاندان موسی و هارون بر جای نهادهاند و فرشتگان آن را حمل میکنند، بیگمان در آن برای شما اگر» سوره بقره، آیه ۲۴۸.</ref><ref>مجمعالبیان، ج ۲، ص ۶۱۴؛ نمونه، ج ۲، ص ۲۴۰ و ۲۴۱.</ref> این امر نشان میدهد که تابوت، با آثار برجای مانده از [[آلموسی]] و [[هارون]] تا این [[زمان]] همچنان باقی بوده است.<ref>[[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[آثار باستانی - نصیری (مقاله)|مقاله «آثار باستانی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱.</ref> | ||
=== [[بدن]] [[فرعون]] === | === [[بدن]] [[فرعون]] === | ||
فرعون به رغم | فرعون به رغم آنکه تا واپسین لحظه، از [[عناد]] و [[لجاجت]] در برابر [[موسی]] و [[آیین]] او دست نکشید، هنگام [[غرق]] شدن، از [[ایمان]] خود خبر داد؛ امّا به او خطاب شد که ایمان تو اکنون سودی نمیبخشد: {{متن قرآن|آلْآنَ وَقَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ}}<ref>«آیا اکنون؟ در حالی که پیش از این نافرمانی کردی و از تبهکاران بودی؟» سوره یونس، آیه ۹۱.</ref> آنگاه [[خداوند]] خطاب به فرعون فرمود: ما بدن تو را پس از غرق شدن از آب بیرون میافکنیم تا بماند و [[عبرت]] آیندگان شود: {{متن قرآن|فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ عَنْ آيَاتِنَا لَغَافِلُونَ}}<ref>«بنابراین امروز تو را با کالبد بیجانت بر ساحل میافکنیم تا برای آیندگانت نشانهای باشی و بیگمان بسیاری از مردم از نشانههای ما غافلند» سوره یونس، آیه ۹۲.</ref> طبق [[وعده الهی]]، بدن فرعون به صورت اثری باستانی و عبرتانگیز باقی ماند و هماکنون در موزه [[مصر]] نگهداری میشود. <ref>نمونه، ج ۸، ص ۳۷۸؛ المنیر، ج ۱۱، ص ۲۶۰.</ref><ref>[[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[آثار باستانی - نصیری (مقاله)|مقاله «آثار باستانی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱.</ref> | ||
=== بقایای آبادی ها === | === بقایای آبادی ها === | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
# '''[[آیات]] بیّنات و [[مقام ابراهیم]]:''' قرآن از برخی آثار باقی مانده از گذشتگان به جهت انتساب آنها به [[انبیای بزرگ]] به عنوان "[[آیات بینات]]" و "جای پای [[ابراهیم]]"، یاد کرده است: {{متن قرآن|فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ}}<ref>«در آن نشانههایی روشن (چون) مقام ابراهیم وجود دارد» سوره آل عمران، آیه ۹۷.</ref>. مقصود از آیات روشن، آثار برجای مانده از ابراهیم {{ع}} در کنار کعبه و [[تاریخ]] مجسمی از اعصار گذشته و روشنگر خاطرههای جاویدان پیشین، چون [[زمزم]]، [[صفا]]، [[مروه]]، رکن، [[حطیم]]، [[حجرالاسود]] و [[حجر اسماعیل]] است. در بین این [[نشانهها]] از مقام ابراهیم جداگانه یاد کرده؛ زیرا سنگی است که ابراهیم هنگام ساختن کعبه بر روی آن میایستاده و اثر گامهایش هنوز بر روی آن باقی مانده است<ref>تفسیر نمونه، ج۳، ص۱۵.</ref>. | # '''[[آیات]] بیّنات و [[مقام ابراهیم]]:''' قرآن از برخی آثار باقی مانده از گذشتگان به جهت انتساب آنها به [[انبیای بزرگ]] به عنوان "[[آیات بینات]]" و "جای پای [[ابراهیم]]"، یاد کرده است: {{متن قرآن|فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ}}<ref>«در آن نشانههایی روشن (چون) مقام ابراهیم وجود دارد» سوره آل عمران، آیه ۹۷.</ref>. مقصود از آیات روشن، آثار برجای مانده از ابراهیم {{ع}} در کنار کعبه و [[تاریخ]] مجسمی از اعصار گذشته و روشنگر خاطرههای جاویدان پیشین، چون [[زمزم]]، [[صفا]]، [[مروه]]، رکن، [[حطیم]]، [[حجرالاسود]] و [[حجر اسماعیل]] است. در بین این [[نشانهها]] از مقام ابراهیم جداگانه یاد کرده؛ زیرا سنگی است که ابراهیم هنگام ساختن کعبه بر روی آن میایستاده و اثر گامهایش هنوز بر روی آن باقی مانده است<ref>تفسیر نمونه، ج۳، ص۱۵.</ref>. | ||
# '''[[تابوت]] [[بنیاسرائیل]]:''' قرآن، آن را به عنوان یک اثر باستانی و باقیمانده از [[آل موسی]] و [[آل هارون]] معرفی میکند: {{متن قرآن|وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ}}<ref>«و پیامبرشان به آنان گفت: نشانه پادشاهی او این است که تابوت (عهد) نزدتان خواهد آمد که در آن آرامشی از سوی پروردگارتان (نهفته) است و (نیز) بازماندهای از آنچه از خاندان موسی و هارون بر جای نهادهاند» سوره بقره، آیه ۲۴۸.</ref>. [[تابوت]] همان صندوقی بود که [[مادر موسی]]، او را در آن گذاشت و به دریا افکند و هنگامی که به وسیله عمّال [[فرعون]] از دریا گرفته شد و [[موسی]] را از آن بیرون آوردند همچنان در دستگاه فرعون نگهداری میشد و سپس به دست [[بنیاسرائیل]] افتاد. آنان این صندوق خاطرهانگیز را محترم میشمردند و به آن [[تبرک]] میجستند. موسی در واپسین روزهای [[عمر]] خود [[الواح]] [[مقدس]] را که [[احکام خدا]] بر آن نوشته شده بود به ضمیمه [[زره]] خود و یادگارهای دیگری در آن نهاد و به [[وصی]] خویش [[یوشع]] سپرد و به این ترتیب اهمیت این صندوق در نظر بنیاسرائیل بیشتر شده و لذا در جنگهایی که میان آنان و [[دشمنان]] واقع میشد آن را با خود میبردند و اثر [[روانی]] و [[معنوی]] خاصی در آنها میگذارد و لذا گفتهاند تا هنگامی که این صندوق خاطرهانگیز با آن محتویات مقدس در میانشان بود با [[سربلندی]] [[زندگی]] میکردند، ولی به تدریج مبانی دینیشان [[ضعیف]] شد و دشمنان بر آنان چیره شدند و آن صندوق را از ایشان گرفتند، اما [[اشموئیل]] طبق [[آیات]] مورد بحث به آنها [[وعده]] داد که به زودی صندوق [[عهد]] به عنوان یک نشانه بر [[صدق]] گفتار او به آنها باز خواهد گشت<ref>تفسیر نمونه، ج۲، ص۲۴۰.</ref>. | # '''[[تابوت]] [[بنیاسرائیل]]:''' قرآن، آن را به عنوان یک اثر باستانی و باقیمانده از [[آل موسی]] و [[آل هارون]] معرفی میکند: {{متن قرآن|وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ}}<ref>«و پیامبرشان به آنان گفت: نشانه پادشاهی او این است که تابوت (عهد) نزدتان خواهد آمد که در آن آرامشی از سوی پروردگارتان (نهفته) است و (نیز) بازماندهای از آنچه از خاندان موسی و هارون بر جای نهادهاند» سوره بقره، آیه ۲۴۸.</ref>. [[تابوت]] همان صندوقی بود که [[مادر موسی]]، او را در آن گذاشت و به دریا افکند و هنگامی که به وسیله عمّال [[فرعون]] از دریا گرفته شد و [[موسی]] را از آن بیرون آوردند همچنان در دستگاه فرعون نگهداری میشد و سپس به دست [[بنیاسرائیل]] افتاد. آنان این صندوق خاطرهانگیز را محترم میشمردند و به آن [[تبرک]] میجستند. موسی در واپسین روزهای [[عمر]] خود [[الواح]] [[مقدس]] را که [[احکام خدا]] بر آن نوشته شده بود به ضمیمه [[زره]] خود و یادگارهای دیگری در آن نهاد و به [[وصی]] خویش [[یوشع]] سپرد و به این ترتیب اهمیت این صندوق در نظر بنیاسرائیل بیشتر شده و لذا در جنگهایی که میان آنان و [[دشمنان]] واقع میشد آن را با خود میبردند و اثر [[روانی]] و [[معنوی]] خاصی در آنها میگذارد و لذا گفتهاند تا هنگامی که این صندوق خاطرهانگیز با آن محتویات مقدس در میانشان بود با [[سربلندی]] [[زندگی]] میکردند، ولی به تدریج مبانی دینیشان [[ضعیف]] شد و دشمنان بر آنان چیره شدند و آن صندوق را از ایشان گرفتند، اما [[اشموئیل]] طبق [[آیات]] مورد بحث به آنها [[وعده]] داد که به زودی صندوق [[عهد]] به عنوان یک نشانه بر [[صدق]] گفتار او به آنها باز خواهد گشت<ref>تفسیر نمونه، ج۲، ص۲۴۰.</ref>. | ||
# '''[[بدن]] فرعون:''' فرعون به رغم | # '''[[بدن]] فرعون:''' فرعون به رغم آنکه تا واپسین لحظه از [[عناد]] و [[لجاجت]] در برابر موسی و [[آیین]] او دست نکشید، هنگام [[غرق]] شدن از [[ایمان]] خود خبر داد؛ اما به او خطاب شد که ایمان تو اکنون سودی نمیبخشد، آنگاه [[خداوند]] خطاب به فرعون فرمود: ما بدن تو را پس از غرق شدن از آب بیرون میافکنیم تا بماند و [[عبرت]] آیندگان شود: {{متن قرآن|فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ عَنْ آيَاتِنَا لَغَافِلُونَ}}<ref>«بنابراین امروز تو را با کالبد بیجانت بر ساحل میافکنیم تا برای آیندگانت نشانهای باشی و بیگمان بسیاری از مردم از نشانههای ما غافلند» سوره یونس، آیه ۹۲.</ref>. طبق [[وعده الهی]]، [[بدن]] [[فرعون]] به صورت اثری باستانی و عبرتانگیز باقی ماند و هماکنون در موزه [[مصر]] نگهداری میشود و این یکی از [[اخبار غیبی]] [[قرآن]] است. با [[آزمایش]] بر روی [[جسد]] فرعون به این نتیجه رسیدند که این جسد مربوط به همان فرعون [[زمان]] [[موسی]] است و علت [[مرگ]] او [[غرق]] شدن در دریا بوده است<ref>تفسیر نور، ج۵، ص۲۵۹.</ref>. محل غرق شدن فرعون و [[لشکر]] او نیز اخیر پیدا شده است. چند سال پیش بسیاری از کاوشگران، خلیج سوئز را گذرگاه و محل خروج [[حضرت موسی]] {{ع}} و قومش میدانستند، زیرا که در [[تورات]] چنین گزارش شده بود، اما در سال ۱۹۷۸ م باستانشناسان در خلیج [[عقبه]]، آثار به جا مانده از فرعون و لشکریانش را [[کشف]] کردند. یعنی همان جایی که قرآن اشاره کرده بود (در جانب طور ایمن)، {{متن قرآن|يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ قَدْ أَنْجَيْنَاكُمْ مِنْ عَدُوِّكُمْ وَوَاعَدْنَاكُمْ جَانِبَ الطُّورِ الْأَيْمَنَ وَنَزَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى}}<ref>«ای بنی اسرائیل! ما شما را از دشمنتان رهایی بخشیدیم و با شما در سوی راست (کوه) طور وعده نهادیم و برای شما ترنجبین و بلدرچین فرو فرستادیم» سوره طه، آیه ۸۰.</ref>. | ||
# '''بقایای آبادیها:''' قرآن، خرابههای شهرهای [[قوم لوط]]، [[عاد]] و [[ثمود]] را نشانههای برجای مانده از آنان دانسته و چون این [[نشانهها]] در [[روزگار]] [[نزول آیات]] در دسترس [[مردم]] بوده از آنها خواسته است تا از سرگذشت این [[اقوام]] درس بگیرند. بر اساس روایتی، [[امام علی]] {{ع}} در عبور از آثار برجای مانده از کسری در [[مدائن]] به یکی از همراهانش که برای بیاعتباری [[دنیا]] شعری خوانده بود، فرمود: {{متن قرآن|كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ * وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ * وَنَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ * كَذَلِكَ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ * فَمَا بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّمَاءُ وَالْأَرْضُ وَمَا كَانُوا مُنْظَرِينَ}}<ref>«چه بسیار بوستانها و چشمهها که از خود باز نهادند * و کشتزارها و کاخهایی ارزشمند را * و شادخوارییی که در آن شادمان بودند * بدینگونه بود و آنها را به قومی دیگر به ارث وا نهادیم * آنگاه، نه آسمان بر آنان گریست و نه زمین و نه مهلت یافتند» سوره دخان، آیه ۲۵-۲۹.</ref>. سپس [[حضرت]] فرمود: باری، آنان زمانی ارثبرندگان بودند و اینک ارثدهندگان شدند، آنان [[شکر نعمت]] نگزاردند و بر اثر [[نافرمانی]]، [[دنیا]] نیز از ایشان گرفته شد. از [[کفران نعمت]] بپرهیزید تا مانند آنان گرفتار نقمت و [[بیمهری]] نشوید؛<ref>وقعة صفین، ص۱۴۳.</ref>. | # '''بقایای آبادیها:''' قرآن، خرابههای شهرهای [[قوم لوط]]، [[عاد]] و [[ثمود]] را نشانههای برجای مانده از آنان دانسته و چون این [[نشانهها]] در [[روزگار]] [[نزول آیات]] در دسترس [[مردم]] بوده از آنها خواسته است تا از سرگذشت این [[اقوام]] درس بگیرند. بر اساس روایتی، [[امام علی]] {{ع}} در عبور از آثار برجای مانده از کسری در [[مدائن]] به یکی از همراهانش که برای بیاعتباری [[دنیا]] شعری خوانده بود، فرمود: {{متن قرآن|كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ * وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ * وَنَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ * كَذَلِكَ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ * فَمَا بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّمَاءُ وَالْأَرْضُ وَمَا كَانُوا مُنْظَرِينَ}}<ref>«چه بسیار بوستانها و چشمهها که از خود باز نهادند * و کشتزارها و کاخهایی ارزشمند را * و شادخوارییی که در آن شادمان بودند * بدینگونه بود و آنها را به قومی دیگر به ارث وا نهادیم * آنگاه، نه آسمان بر آنان گریست و نه زمین و نه مهلت یافتند» سوره دخان، آیه ۲۵-۲۹.</ref>. سپس [[حضرت]] فرمود: باری، آنان زمانی ارثبرندگان بودند و اینک ارثدهندگان شدند، آنان [[شکر نعمت]] نگزاردند و بر اثر [[نافرمانی]]، [[دنیا]] نیز از ایشان گرفته شد. از [[کفران نعمت]] بپرهیزید تا مانند آنان گرفتار نقمت و [[بیمهری]] نشوید؛<ref>وقعة صفین، ص۱۴۳.</ref>. | ||
# '''ویرانههای [[قوم ثمود]]:''' [[ثمود]]، خانههای خود را از سنگ و در میان [[کوه]] میساختند، اما آنگاه که بر اثر [[سرپیچی]] از [[دعوت]] [[حضرت صالح|صالح]] {{ع}} [[عذاب الهی]] فرود آمد، همین خانههای بس مستحکم نتوانست آنان را محافظت کند و به ویرانهای تبدیل شد، به تصریح [[قرآن]]، ویرانه خانههای قوم ثمود تا [[عصر پیامبر]] {{صل}} باقی بوده است: {{متن قرآن|وَعَادًا وَثَمُودَ وَقَدْ تَبَيَّنَ لَكُمْ مِنْ مَسَاكِنِهِمْ}}<ref>«و عاد و ثمود را (نیز عذاب کردیم) و بیگمان این از (آثار) زیستگاههایشان برای شما پدیدار است». سوره عنکبوت، آیه ۳۸.</ref>. شواهد [[تاریخی]] نیز نشان میدهد که [[مردم]] [[مکه]] هنگام [[سفر]] تجارتی به [[شام]] از کنار [[سرزمین]] [[حجر]] که ویرانههای قوم ثمود در آن قرار داشت، عبور میکردند. | # '''ویرانههای [[قوم ثمود]]:''' [[ثمود]]، خانههای خود را از سنگ و در میان [[کوه]] میساختند، اما آنگاه که بر اثر [[سرپیچی]] از [[دعوت]] [[حضرت صالح|صالح]] {{ع}} [[عذاب الهی]] فرود آمد، همین خانههای بس مستحکم نتوانست آنان را محافظت کند و به ویرانهای تبدیل شد، به تصریح [[قرآن]]، ویرانه خانههای قوم ثمود تا [[عصر پیامبر]] {{صل}} باقی بوده است: {{متن قرآن|وَعَادًا وَثَمُودَ وَقَدْ تَبَيَّنَ لَكُمْ مِنْ مَسَاكِنِهِمْ}}<ref>«و عاد و ثمود را (نیز عذاب کردیم) و بیگمان این از (آثار) زیستگاههایشان برای شما پدیدار است». سوره عنکبوت، آیه ۳۸.</ref>. شواهد [[تاریخی]] نیز نشان میدهد که [[مردم]] [[مکه]] هنگام [[سفر]] تجارتی به [[شام]] از کنار [[سرزمین]] [[حجر]] که ویرانههای قوم ثمود در آن قرار داشت، عبور میکردند. |