آیه نبأ در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' آنکه ' به ' آنکه '
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف') |
جز (جایگزینی متن - ' آنکه ' به ' آنکه ') |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
اصولیون این آیه را در کتب [[اصول فقه]] به عنوان یکی از دلیل‌های [[حجیت خبر واحد]] گرفته و به مفهوم وصف و مفهوم شرط در آیه استناد کرده و می‌گویند: بررسی و تحقیق در مورد خبر شخص [[فاسق]] [[واجب]] است و نه در مورد خبری که شخصی [[عادل]] آورده و به همین [[جهت]]، بررسی [[صحت]] خبر عادل لازم نیست و خبرش [[حجت]] است<ref>اصول الفقه، ج۲، ص۶۸.</ref>. [[طبرسی]] به دلیل عبارت پایانی آیه: {{متن قرآن|فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ}} که پذیرش خبر آن یک نفر ممکن است موجب [[پشیمانی]] شود و جبرانش ناممکن باشد، [[معتقد]] است این مطلب دلالت بر آن دارد که [[خبر واحد]] موجب [[علم]] نمی‌شود و نمی‌توان بر اساس آن عمل کرد. همچنین به نظر وی، [[سخن]] کسانی که این [[آیه]] را دلیل بر [[حجیت خبر واحد]] گرفته‌اند، صحیح نیست، زیرا به نظر خود او و بیشتر محققان، نمی‌توان خبر واحد (بدون بررسی دقیق آن) تکیه و [[اعتماد]] کرد<ref>مجمع البیان، ج۹، ص۱۳۳.</ref>. | اصولیون این آیه را در کتب [[اصول فقه]] به عنوان یکی از دلیل‌های [[حجیت خبر واحد]] گرفته و به مفهوم وصف و مفهوم شرط در آیه استناد کرده و می‌گویند: بررسی و تحقیق در مورد خبر شخص [[فاسق]] [[واجب]] است و نه در مورد خبری که شخصی [[عادل]] آورده و به همین [[جهت]]، بررسی [[صحت]] خبر عادل لازم نیست و خبرش [[حجت]] است<ref>اصول الفقه، ج۲، ص۶۸.</ref>. [[طبرسی]] به دلیل عبارت پایانی آیه: {{متن قرآن|فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ}} که پذیرش خبر آن یک نفر ممکن است موجب [[پشیمانی]] شود و جبرانش ناممکن باشد، [[معتقد]] است این مطلب دلالت بر آن دارد که [[خبر واحد]] موجب [[علم]] نمی‌شود و نمی‌توان بر اساس آن عمل کرد. همچنین به نظر وی، [[سخن]] کسانی که این [[آیه]] را دلیل بر [[حجیت خبر واحد]] گرفته‌اند، صحیح نیست، زیرا به نظر خود او و بیشتر محققان، نمی‌توان خبر واحد (بدون بررسی دقیق آن) تکیه و [[اعتماد]] کرد<ref>مجمع البیان، ج۹، ص۱۳۳.</ref>. | ||
از نظر [[علامه طباطبایی]] معنی آیه چنین است: ای [[مؤمنان]]، اگر فاسقی خبر مهمی برای شما آورد، برای [[آگاهی]] از [[حقیقت]] خبر با بررسی و پرس‌و‌جو، مسئله را به روشنی دریابید تا مبادا از روی بی‌اطلاعی با مردمی درگیر شوید و به ایشان صدمه بزنید و در نتیجه از کرده خویش پشیمان گردید. [[خداوند]] در این آیه، اصل عمل به خبر را - که از اصول [[عقلانی]] است و اساس [[زندگی اجتماعی]] [[انسان]] بر آن نهاده شده - [[امضا]] نموده، اما [[دستور]] داده که در خبر شخص [[فاسق]] شفاف‌سازی صورت گیرد که این خود به معنی [[نهی]] از عمل به خبر اوست و علت | از نظر [[علامه طباطبایی]] معنی آیه چنین است: ای [[مؤمنان]]، اگر فاسقی خبر مهمی برای شما آورد، برای [[آگاهی]] از [[حقیقت]] خبر با بررسی و پرس‌و‌جو، مسئله را به روشنی دریابید تا مبادا از روی بی‌اطلاعی با مردمی درگیر شوید و به ایشان صدمه بزنید و در نتیجه از کرده خویش پشیمان گردید. [[خداوند]] در این آیه، اصل عمل به خبر را - که از اصول [[عقلانی]] است و اساس [[زندگی اجتماعی]] [[انسان]] بر آن نهاده شده - [[امضا]] نموده، اما [[دستور]] داده که در خبر شخص [[فاسق]] شفاف‌سازی صورت گیرد که این خود به معنی [[نهی]] از عمل به خبر اوست و علت آنکه خداوند دستور به تبیُّن و تفحّص در [[خبر فاسق]] نموده، این است که: مبادا از روی بی‌اطلاعی به گروهی ضربه بزنیم؛ به همین [[جهت]] می‌فرماید: {{متن قرآن|أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ}}؛ یعنی رفع [[جهالت]] و حصول علم به مضمون خبر، زمانی که میخواهیم به آن خبر ترتیب اثر داده و به آن عمل کنیم لازم و ضروری است<ref>المیزان، ج۱۸، ص۳۳۸ و ۳۳۹.</ref>. | ||
از دیدگاه [[زمخشری]]، آیه در [[مقام تعلیم]] و هشدار به [[مؤمنین]] است تا با توجه به مفاد آن به گونه‌ای [[تربیت]] شوند که هیچ فاسقی نتواند در [[سخن گفتن]] با ایشان، مطالب غیر واقع و بی‌دلیل بیان کند و آنان را بفریبد. در حقیقت، آیه می‌خواهد بگوید هر فاسقی هر نوع خبری برای شما آورد درباره آن دست نگه دارید و به دنبال روشن شدن مطلب و [[کشف]] [[حقیقت]] باشید و به گفتار او [[اعتماد]] نکنید، زیرا کسی که از [[فسق]] و [[بدکاری]] ابایی ندارد از [[دروغ]] گفتن نیز - که نوعی فسق است - خودداری نمی‌کند. نآدمین از [[ندامت]]، به معنای نوعی از [[غم]] و [[اندوه]] است، یعنی [[انسان]] به خاطر کاری که انجام داده دچار اندوهی می‌شود که [[آرزو]] می‌کند ای کاش آن کار را انجام نمی‌داد و این نوع غم و اندوه، معمولاً همواره با انسان همراه است<ref>الکشاف، ج۲، ص۳۹۳.</ref>. پس بر اساس رهنمود [[آیه شریفه]]، نباید [[مؤمن]] بدون بررسی دقیق [[خبر فاسق]]، به آن ترتیب اثر بدهد و در نتیجه کاری کند که موجب [[پشیمانی]] و ندامت او شود.<ref>[[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه نبأ (مقاله)|مقاله «آیه نبأ»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]</ref> | از دیدگاه [[زمخشری]]، آیه در [[مقام تعلیم]] و هشدار به [[مؤمنین]] است تا با توجه به مفاد آن به گونه‌ای [[تربیت]] شوند که هیچ فاسقی نتواند در [[سخن گفتن]] با ایشان، مطالب غیر واقع و بی‌دلیل بیان کند و آنان را بفریبد. در حقیقت، آیه می‌خواهد بگوید هر فاسقی هر نوع خبری برای شما آورد درباره آن دست نگه دارید و به دنبال روشن شدن مطلب و [[کشف]] [[حقیقت]] باشید و به گفتار او [[اعتماد]] نکنید، زیرا کسی که از [[فسق]] و [[بدکاری]] ابایی ندارد از [[دروغ]] گفتن نیز - که نوعی فسق است - خودداری نمی‌کند. نآدمین از [[ندامت]]، به معنای نوعی از [[غم]] و [[اندوه]] است، یعنی [[انسان]] به خاطر کاری که انجام داده دچار اندوهی می‌شود که [[آرزو]] می‌کند ای کاش آن کار را انجام نمی‌داد و این نوع غم و اندوه، معمولاً همواره با انسان همراه است<ref>الکشاف، ج۲، ص۳۹۳.</ref>. پس بر اساس رهنمود [[آیه شریفه]]، نباید [[مؤمن]] بدون بررسی دقیق [[خبر فاسق]]، به آن ترتیب اثر بدهد و در نتیجه کاری کند که موجب [[پشیمانی]] و ندامت او شود.<ref>[[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه نبأ (مقاله)|مقاله «آیه نبأ»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]</ref> | ||