قوم لوط: تفاوت میان نسخه‌ها

در [[مقام]] [[نیایش]] و تقاضا به پیشگاه [[خداوند]] برآمده چنین عرض کرد: «پروردگارا! من و خاندانم را از آنچه اینها انجام می‌دهند رهائی بخش»<ref>{{متن قرآن|رَبِّ نَجِّنِي وَأَهْلِي مِمَّا يَعْمَلُونَ}} «پروردگارا مرا و خانواده‌ام را از کارهایی که (اینان) می‌کنند برهان!» سوره شعراء، آیه ۱۶۹.</ref>.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[قصه‌های قرآن (کتاب)|قصه‌های قرآن]] ص ۱۲۶-۱۲۹.</ref>

از احادیثی که در داستان عذاب قوم لوط نقل شده، به دست می‌آید که [[خدای تعالی]] هر بار که می‌خواست قوم لوط را عذاب فرماید، [[شفاعت]] [[ابراهیم]] و [[محبت]] [[لوط]] جلوی این کار را می‌گرفت، یعنی به خاطر ابراهیم و لوط آن را به تأخیر می‌انداخت تا هنگامی که عذاب بر آنها حتم و مقدر گردید. [[خداوند]] خواست تا قبل از هلاکتشان ابراهیم را [[تسلیت]] و [[دل‌داری]] دهد و [[اندوه]] او را در نابودی قومش به وسیله‌ای جبران کند. از این رو فرشتگان خود را [[مأمور]] کرد تا پیش از رفتن به [[شهر سدوم]]، به [[خانه]] ابراهیم بروند و او را [[بشارت]] دهند که صاحب [[فرزندی]] خواهد شد.

در تعداد فرشتگان مزبور [[اختلاف]] است. در بیشتر [[روایات]] تعداد آنان چهار نفر به نام‌های: [[جبرئیل]]، [[میکائیل]]، [[اسرافیل]] و کروبیل ذکر شده است.

ابراهیم پرسید: اگر پنج نفر باشند؟ جبرئیل گفت: نه.

ابراهیم پرسید: اگر یک نفر باشد؟ و چون جبرئیل پاسخ داد که نه، ابراهیم گفت: لوط میان آنهاست. یعنی وقتی لوط میان آنها باشد، به طور مسلم یک نفر مرد با ایمان میان ایشان وجود دارد، پس چگونه آنها را عذاب می‌کنید؟

در روایتی است که خود آنان به لوط پیشنهاد کردند که امشب از ما [[پذیرایی]] کن و لوط پذیرفت. به هر صورت لوط به جانب منزل به راه افتاد و میهمانان نیز پشت سرش می‌رفتند. هنوز چند قدمی نرفته بود که ناگهان پشیمان شد و به فکر افتاد و پیش خود گفت که این چه کاری بود کردم؟ اینان را نزد قومی می‌برم که من خود به وضع آنها آشناترم! کم کم این [[افکار]] او را احاطه کرد و از این پیشنهادی که کرده بود، به شدت ناراحت شد به حدی که [[خدای تعالی]] می‌فرماید: «از آمدنشان ناراحت شد و [[دل]] تنگ گردید و با خود گفت: امروز برای من [[روز]] بسیار سخت و پر شری است»<ref>{{متن قرآن|وَلَمَّا جَاءَتْ رُسُلُنَا لُوطًا سِيءَ بِهِمْ وَضَاقَ بِهِمْ ذَرْعًا وَقَالَ هَذَا يَوْمٌ عَصِيبٌ}} «و چون فرشتگان ما نزد لوط آمدند از (آمدن) آنان پریشان گشت و دستش از (یاری به) آنان کوتاه شد و گفت: امروز روز سختی است!» سوره هود، آیه ۷۷.</ref>.

به دنبال همین افکار بود که برگشت و به آنان گفت: این را بدانید که شما نزد [[مردمان]] [[پست]] و شروری می‌آیید.

[[جبرئیل]] گفت: این یکی!

سپس مقداری راه رفتند و برای بار دوم لوط رو بدان‌ها کرد و گفت: به [[راستی]] که شما نزد بد مردمی می‌روید!

پاسخ دیگری که [[عبدالوهاب نجار]] از [[فخر رازی]] و دیگران نقل کرده و آن را پذیرفته، آن است که لوط این سخن را به طور جدی نمی‌گفت، بلکه اظهار این مطلب فقط برای آن بود که آنها [[شرم]] کنند و از [[رسوایی]] میهمانانش دست بردارند، مانند اینکه اگر شما ببینید که شخصی دیگری را کتک می‌زند. برای وساطت، به شخص کتک زننده می‌گویید: او را نزن و مرا بزن. مسلم است که شما این سخن را فقط برای آن می‌گویید که از زدن او دست بر دارد و منظورتان این نیست که شما را هم بزند وگرنه حاضر نیستید به خاطر آن شخص کتک خورده، کتک بخورید و هیچ‌گاه وساطت نخواهید کرد. و به این پاسخ که ما در متن ذکر کرده‌ایم ایراد کرده و گفته‌اند: این پاسخ صحیحی نیست؛ زیرا چگونه لوط [[پیغمبر]]، پدر آن مردم [[کافر]] بود و چگونه آنها را دختران خود می‌خواند با اینکه آنها منکر [[نبوت]] او بودند و او را به [[رسالت]] و [[پیغمبری]] قبول نداشتند؟ ولی اگر اشکال این جواب فقط همین باشد. پاسخ آن روشن است؛ زیرا پدر بودن [[پیغمبران]] [[خدا]] برای امت‌های خود به خاطر [[ایمان آوردن]] و نیاوردن آنها نیست که تنها بر آن دسته که [[ایمان]] آورده‌اند اطلاق پدری صحیح باشد، بلکه به خاطر [[برتری]] و امتیازی است که [[انبیا]] نسبت به [[امت]] خویش دارند. چنان که [[مقام]] خداوندگاری [[پروردگار متعال]] بر [[بندگان]]، به [[فرمان‌برداری]] و شناختن او به [[یگانگی]] از طرف آنها نیست و [[بنده]] نافرمان نیز بنده خداست، چنان که بنده [[فرمانبردار]] بنده اوست و [[خدای تعالی]] نیز [[نافرمانان]] را بنده خویش خوانده است و در [[سوره زمر]] آنها را مخاطب ساخته و می‌فرماید: {{متن قرآن|قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا}} «بگو: ای بندگان من که با خویش گزافکاری کرده‌اید! از [[بخشایش خداوند]] [[ناامید]] نباشید که [[خداوند]] همه [[گناهان]] را می‌آمرزد» سوره زمر، [[آیه]] ۵۳.</ref>.

به هر حال آن [[مردم]] باز هم سخن [[لوط]] را نپذیرفتند و به [[خانه]] او [[حمله]] کردند. لوط که چنان دید، دست‌های خود را به دو طرف در گذارد و دو طرف در را محکم گرفت، ولی مردم فشار آورده در خانه را شکستند و لوط را به کناری انداخته وارد خانه شدند.

لوط که در کمال [[اندوه]] فرو رفته بود و فشار [[روحی]] [[سختی]] او را [[آزار]] می‌داد و راه چاره‌ای هم به نظری نمی‌رسید، [[آه]] سردی از [[دل]] کشید و گفت: «ای کاش نیرو (یا فامیلی) داشتم (که با آنان از میهمانان خود [[دفاع]] می‌کردم) یا به پناهگاهی سخت [[پناه]] می‌بردم»<ref>{{متن قرآن|قَالَ لَوْ أَنَّ لِي بِكُمْ قُوَّةً أَوْ آوِي إِلَى رُكْنٍ شَدِيدٍ}} «گفت: کاش برای رویارویی با شما توانی داشتم یا به گوشه‌ای استوار پناه می‌جستم» سوره هود، آیه ۸۰.</ref>.

به دنبال این داستان، [[خدای تعالی]] فرمود: «و این عذابی است که از ستم‌کاران دیگر نیز دور نیست»<ref>{{متن قرآن|مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ وَمَا هِيَ مِنَ الظَّالِمِينَ بِبَعِيدٍ}} «که (هر یک) نزد پروردگارت نشان داشت و آن (عذاب) از ستمگران دور نیست» سوره هود، آیه ۸۳.</ref>.

آری این بود سرنوشت ملتی که خدای تعالی انواع [[نعمت‌ها]] را به آنها ارزانی داشت و همه گونه وسایل تحصیل [[سعادت]] مادی و [[معنوی]] را در اختیارشان گذاشت، اما قدر دانی نکرده و آن را در راه [[گناه]] و [[گمراهی]] صرف کردند و به عذاب و نابودی دچار شدند و به چنان روز شوم و سرنوشت [[بدی]] گرفتار آمدند که یکسره از [[رحمت]] [[حق]] دور شدند. در نتیجه مایه [[عبرت]] و [[پند]] دیگران گردیدند، چنان‌که [[خدای سبحان]] فرموده: «از این داستان نشانه روشنی به جای گذاریم برای مردمی که [[خردورزی]] می‌کنند»<ref>{{متن قرآن|وَلَقَدْ تَرَكْنَا مِنْهَا آيَةً بَيِّنَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ}} «و به یقین از آن، نشانه‌ای روشن برای گروهی که خرد می‌ورزند باز نهادیم» سوره عنکبوت، آیه ۳۵.</ref>.<ref>[[سید هاشم رسولی محلاتی|رسولی محلاتی، سید هاشم]]، [[تاریخ انبیاء (کتاب)|تاریخ انبیاء]] ص ۲۰۱-۲۰۷.</ref>