پرش به محتوا

وراثت در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - 'امامی مذهب' به 'امامی مذهب'
جز (جایگزینی متن - 'امامی مذهب' به 'امامی مذهب')
خط ۵۳: خط ۵۳:


از [[امام رضا]] {{ع}} احادیثی در رد عول و تعصیب رسیده است. [[حذیفة بن منصور]] می‌گوید: [[برادری]] داشتم که فوت کرد و یک دختر از او باقی ماند. به [[اسماعیل بن جابر]] گفتم: از امام رضا {{ع}} درباره ارث بپرسید که آیا به برادر ([[عصبه]]) نیز ارث می‌رسد. [[امام]] فرمود: تمام [[مال]] از دختر او است (و به عصبه چیزی نمی‌رسد)<ref>مستدرک الوسائل، ج۱۷، ص۱۶۶.</ref>. بزنطی می‌گوید: در نامه‌ای به امام رضا {{ع}} نوشتم: مردی مرده و از او دختر و برادرش مانده است [دارایی متوفا به چه کسی می‌رسد؟] امام رضا {{ع}} فرمود: به دخترش بدهید، اگر از عمویش نمی‌ترسید (و از وی هراسی بر [[مذهب]] و جانتان ندارید)<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۲۶۱-۲۶۲.</ref>. در اثر بی‌اطلاعی از [[قرآن]] عده‌ای گرفتار عول و تعصیب شدند. امام رضا {{ع}} در نامه‌اش به [[مأمون]] فرموده است: فرائض و سهام وراث مطابق مقداری است که در [[کتاب خداوند]] آمده است و در آنها عول وجود ندارد<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۲۵.</ref>. [[حضرت]] در ادامه فرموده است: با وجود فرزند و [[پدر]] و مادر غیر از زوج و زوجه، دیگری [[ارث]] نمی‌برد و وارثی که در [[قرآن]] دارای سهم است سزاوارتر از کسی است که در قرآن دارای سهمی نیست و [[عصبه]] اصلاً از [[دین خدا]] نیست<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۲۵.</ref>. در مقابل، روایتی از [[امام رضا]] {{ع}} رسیده که مطابق نظر [[اهل سنت]] است. [[محمد بن یحیای خراسانی]] در نامه‌ای به امام رضا {{ع}} می‌نویسد: مردی مرا [[وصی]] کرده و فقط پسرعموها و دختر عموها و یک عموی پدری و دو عمه از خود باقی گذاشته است. [[میراث]] و [[دارایی]] او از کیست؟ امام رضا {{ع}} در پاسخ نوشت: میراث از [[اهل]] عصبه است که همان پسر عموها هستند<ref>الاستبصار، ج۴، ص۱۷۰؛ تهذیب الأحکام، ج۹، ص۳۹۳.</ref>. طبق [[موازین]] [[اجتهادی]] [[فقه]] [[امامیه]]، صدور این [[روایت]] تقیه‌ای است؛ به ویژه که مکاتبه نیز هست و بطلان تعصیب [[مورد اتفاق]] [[اصحاب]] امامیه است.
از [[امام رضا]] {{ع}} احادیثی در رد عول و تعصیب رسیده است. [[حذیفة بن منصور]] می‌گوید: [[برادری]] داشتم که فوت کرد و یک دختر از او باقی ماند. به [[اسماعیل بن جابر]] گفتم: از امام رضا {{ع}} درباره ارث بپرسید که آیا به برادر ([[عصبه]]) نیز ارث می‌رسد. [[امام]] فرمود: تمام [[مال]] از دختر او است (و به عصبه چیزی نمی‌رسد)<ref>مستدرک الوسائل، ج۱۷، ص۱۶۶.</ref>. بزنطی می‌گوید: در نامه‌ای به امام رضا {{ع}} نوشتم: مردی مرده و از او دختر و برادرش مانده است [دارایی متوفا به چه کسی می‌رسد؟] امام رضا {{ع}} فرمود: به دخترش بدهید، اگر از عمویش نمی‌ترسید (و از وی هراسی بر [[مذهب]] و جانتان ندارید)<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۲۶۱-۲۶۲.</ref>. در اثر بی‌اطلاعی از [[قرآن]] عده‌ای گرفتار عول و تعصیب شدند. امام رضا {{ع}} در نامه‌اش به [[مأمون]] فرموده است: فرائض و سهام وراث مطابق مقداری است که در [[کتاب خداوند]] آمده است و در آنها عول وجود ندارد<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۲۵.</ref>. [[حضرت]] در ادامه فرموده است: با وجود فرزند و [[پدر]] و مادر غیر از زوج و زوجه، دیگری [[ارث]] نمی‌برد و وارثی که در [[قرآن]] دارای سهم است سزاوارتر از کسی است که در قرآن دارای سهمی نیست و [[عصبه]] اصلاً از [[دین خدا]] نیست<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۲۵.</ref>. در مقابل، روایتی از [[امام رضا]] {{ع}} رسیده که مطابق نظر [[اهل سنت]] است. [[محمد بن یحیای خراسانی]] در نامه‌ای به امام رضا {{ع}} می‌نویسد: مردی مرا [[وصی]] کرده و فقط پسرعموها و دختر عموها و یک عموی پدری و دو عمه از خود باقی گذاشته است. [[میراث]] و [[دارایی]] او از کیست؟ امام رضا {{ع}} در پاسخ نوشت: میراث از [[اهل]] عصبه است که همان پسر عموها هستند<ref>الاستبصار، ج۴، ص۱۷۰؛ تهذیب الأحکام، ج۹، ص۳۹۳.</ref>. طبق [[موازین]] [[اجتهادی]] [[فقه]] [[امامیه]]، صدور این [[روایت]] تقیه‌ای است؛ به ویژه که مکاتبه نیز هست و بطلان تعصیب [[مورد اتفاق]] [[اصحاب]] امامیه است.
طبق [[مذهب امامیه]] با وجود [[مادر]] که در گروه اول است نوبت به [[خواهران]] و [[برادران]] نمی‌رسد. حال اگر به فردی امامی [[مذهب]] از [[خواهر]] ارثی منتقل شود، اما بقیه [[وراث]] از [[اهل تسنن]] باشند، امام رضا {{ع}} می‌فرماید [[تصرف]] در چنین اموالی جایز است. [[اسماعیل بن بزیع]] می‌گوید: از امام رضا {{ع}} پرسیدم: فردی از [[دنیا]] رفته و مادر و برادران و خواهرانی به جا گذاشته است. آنان دارایی وی را تقسیم کرده‌اند به مادر و بقیه را به خواهران و برادران متوفا داده‌اند. سپس خواهرانش مردند و از دارایی این خواهران به من نیز به عنوان ارث رسیده است (طبق مذهب امامیه با وجود مادر که در گروه اول است نوبت به خواهران و برادران نمی‌رسد). دوست دارم بپرسم: آیا تصرف من در اموالی که از طریق خواهران به من رسیده، جایز است؟ [[امام]] فرمود: بله جایز است. گفتم: مادر متوفا آن گونه که به من خبر رسیده، [[مستبصر]] شده (و به مذهب امامیه آمده) است (آیا لازم است اموالی که به من به ارث رسیده به وی باز گردانم). [[امام]] کمی ساکت شد سپس فرمود: آن را بگیر<ref>الاستبصار، ج۴، ص۳۲۳- ۳۲۴.</ref>.<ref>[[سید رضا پیامبرپور|پیامبرپور، سید رضا]]، [[ارث - پیامبرپور (مقاله)|مقاله «ارث»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۹۹.</ref>
طبق [[مذهب امامیه]] با وجود [[مادر]] که در گروه اول است نوبت به [[خواهران]] و [[برادران]] نمی‌رسد. حال اگر به فردی [[امامی مذهب]] از [[خواهر]] ارثی منتقل شود، اما بقیه [[وراث]] از [[اهل تسنن]] باشند، امام رضا {{ع}} می‌فرماید [[تصرف]] در چنین اموالی جایز است. [[اسماعیل بن بزیع]] می‌گوید: از امام رضا {{ع}} پرسیدم: فردی از [[دنیا]] رفته و مادر و برادران و خواهرانی به جا گذاشته است. آنان دارایی وی را تقسیم کرده‌اند به مادر و بقیه را به خواهران و برادران متوفا داده‌اند. سپس خواهرانش مردند و از دارایی این خواهران به من نیز به عنوان ارث رسیده است (طبق مذهب امامیه با وجود مادر که در گروه اول است نوبت به خواهران و برادران نمی‌رسد). دوست دارم بپرسم: آیا تصرف من در اموالی که از طریق خواهران به من رسیده، جایز است؟ [[امام]] فرمود: بله جایز است. گفتم: مادر متوفا آن گونه که به من خبر رسیده، [[مستبصر]] شده (و به مذهب امامیه آمده) است (آیا لازم است اموالی که به من به ارث رسیده به وی باز گردانم). [[امام]] کمی ساکت شد سپس فرمود: آن را بگیر<ref>الاستبصار، ج۴، ص۳۲۳- ۳۲۴.</ref>.<ref>[[سید رضا پیامبرپور|پیامبرپور، سید رضا]]، [[ارث - پیامبرپور (مقاله)|مقاله «ارث»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۹۹.</ref>


== تداخل موجبات ارث ==
== تداخل موجبات ارث ==
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش