پرش به محتوا

اسماعیلیه در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - ' هـ. ق ' به ' ه‍.ق '
جز (جایگزینی متن - '|22px]] 22px پژوهشکده تحقیقات اسلامی، [[فرهنگ شیعه')
جز (جایگزینی متن - ' هـ. ق ' به ' ه‍.ق ')
خط ۸۸: خط ۸۸:
در دهه‌های آخر قرن سوم دعوت اسماعیلیه در [[سرزمین]] بربرهای شمال افریقا توسط داعی [[ابوعبداللّه شیعی]] گسترش پیدا کرد. از طرف دیگر در قسمت‌های مرکزی و شمال غربی [[ایران]] مانند [[ری]]، [[قم]]، کاشان، [[طالقان]]، هرات، گرجستان، [[آذربایجان]]، مازندران، [[گرگان]] و [[خراسان]] نیز [[دعوت]] [[اسماعیلیه]] بسط یافت و بسیاری از [[مردم]] و شماری از امرا و [[حکام]] محلی به [[کیش]] [[اسماعیلی]] درآمدند <ref>تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ص۱۴۲ـ ۱۴۵.</ref>.
در دهه‌های آخر قرن سوم دعوت اسماعیلیه در [[سرزمین]] بربرهای شمال افریقا توسط داعی [[ابوعبداللّه شیعی]] گسترش پیدا کرد. از طرف دیگر در قسمت‌های مرکزی و شمال غربی [[ایران]] مانند [[ری]]، [[قم]]، کاشان، [[طالقان]]، هرات، گرجستان، [[آذربایجان]]، مازندران، [[گرگان]] و [[خراسان]] نیز [[دعوت]] [[اسماعیلیه]] بسط یافت و بسیاری از [[مردم]] و شماری از امرا و [[حکام]] محلی به [[کیش]] [[اسماعیلی]] درآمدند <ref>تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ص۱۴۲ـ ۱۴۵.</ref>.


همزمان با گسترش سریع دعوت اسماعیلیه، در [[سال ۲۸۶ق]] افتراق مهمی در [[نهضت]] پدیدار شد، تا این [[زمان]] داعیان اسماعیلی به نام محمد بن [[اسماعیل]] دعوت می‌‌نمودند و در [[انتظار]] [[رجعت]] و [[ظهور]] [[قریب]] الوقوع او به عنوان [[قائم]] و [[مهدی موعود]] بودند، ولی در ۲۸۶ هـ. ق اندکی پس از این که [[عبیداللّه مهدی]] به [[رهبری]] مرکزی اسماعیلیه رسید برای خود و اجدادش [[ادعای امامت]] نمود <ref>اتعاظ الحنفاء، ص۲۲۸، نیز افتتاح الدعوة، ص۲۹۳ـ ۲۹۴.</ref> و با [[انکار]] [[مهدویت]] [[محمد]] بن اسماعیل مدعی [[تداوم امامت]] در [[نسل]] [[امام صادق]] {{ع}} شد.
همزمان با گسترش سریع دعوت اسماعیلیه، در [[سال ۲۸۶ق]] افتراق مهمی در [[نهضت]] پدیدار شد، تا این [[زمان]] داعیان اسماعیلی به نام محمد بن [[اسماعیل]] دعوت می‌‌نمودند و در [[انتظار]] [[رجعت]] و [[ظهور]] [[قریب]] الوقوع او به عنوان [[قائم]] و [[مهدی موعود]] بودند، ولی در ۲۸۶ ه‍.ق اندکی پس از این که [[عبیداللّه مهدی]] به [[رهبری]] مرکزی اسماعیلیه رسید برای خود و اجدادش [[ادعای امامت]] نمود <ref>اتعاظ الحنفاء، ص۲۲۸، نیز افتتاح الدعوة، ص۲۹۳ـ ۲۹۴.</ref> و با [[انکار]] [[مهدویت]] [[محمد]] بن اسماعیل مدعی [[تداوم امامت]] در [[نسل]] [[امام صادق]] {{ع}} شد.


حمدان قرمط که همچنان [[ریاست]] محلی دعوت را در [[عراق]] و نواحی مجاور داشت و تا این زمان، رهبری مرکزی اسماعیلیه را به دیده قبول می‌‌نگریست، با [[کشف]] این مطلب بی‌درنگ با سلمیه و رهبری مرکزی [[قطع رابطه]] کرد و همچنان بر مهدویت محمد بن اسماعیل تأکید نمود. بدین ترتیب نهضت اسماعیلی در ۲۸۶هجری به دو شعبه تقسیم شد: یک گروه که [[امامت]] عبیداللّه مهدی و اجدادش از نسل امام صادق را پذیرفتند و به تداوم و [[پیوستگی]] [[امامت]] [[معتقد]] شدند. این گروه همان [[اسماعیلیان]] فاطمی هستند. گروه دیگر ادعای عبیداللّه را نپذیرفتند ودر انتظار رجعت قائم مستور، [[محمد بن اسماعیل]] باقی ماندند، از این پس نام [[قرامطه]] فقط بر این گروه اطلاق می‌‌شد که بر اساس [[معتقدات]] خود [[منتظر ظهور]] محمد بن اسماعیل به عنوان [[ناطق هفتم]] و [[ناسخ]] [[شریعت محمدی]] بودند.
حمدان قرمط که همچنان [[ریاست]] محلی دعوت را در [[عراق]] و نواحی مجاور داشت و تا این زمان، رهبری مرکزی اسماعیلیه را به دیده قبول می‌‌نگریست، با [[کشف]] این مطلب بی‌درنگ با سلمیه و رهبری مرکزی [[قطع رابطه]] کرد و همچنان بر مهدویت محمد بن اسماعیل تأکید نمود. بدین ترتیب نهضت اسماعیلی در ۲۸۶هجری به دو شعبه تقسیم شد: یک گروه که [[امامت]] عبیداللّه مهدی و اجدادش از نسل امام صادق را پذیرفتند و به تداوم و [[پیوستگی]] [[امامت]] [[معتقد]] شدند. این گروه همان [[اسماعیلیان]] فاطمی هستند. گروه دیگر ادعای عبیداللّه را نپذیرفتند ودر انتظار رجعت قائم مستور، [[محمد بن اسماعیل]] باقی ماندند، از این پس نام [[قرامطه]] فقط بر این گروه اطلاق می‌‌شد که بر اساس [[معتقدات]] خود [[منتظر ظهور]] محمد بن اسماعیل به عنوان [[ناطق هفتم]] و [[ناسخ]] [[شریعت محمدی]] بودند.
۲۱۸٬۳۵۲

ویرایش