مدیران رابط کاربری، مدیران، templateeditor
۲۴٬۴۶۴
ویرایش
علقمة بن قیس نخعی: تفاوت میان نسخه‌ها
تغییرمسیر به علقمه بن قیس نخعی حذف شد
(تغییرمسیر به علقمه بن قیس نخعی) برچسب: تغییر مسیر جدید |
(تغییرمسیر به علقمه بن قیس نخعی حذف شد) برچسب‌ها: تغییرمسیر حذف شد پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام علی | عنوان مدخل = علقمة بن قیس نخعی | مداخل مرتبط = [[علقمة بن قیس نخعی در علوم قرآنی]] - [[علقمة بن قیس نخعی در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | |||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = علقمة بن قیس نخعی | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |||
| نام کامل = علقمة بن قیس نخعی | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = [[ابوشبل]] | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[نخع]] | |||
| از تیره = | |||
| پدر = [[قیس بن الأسود نخعی]] | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = {{فهرست جعبه|[[یزید بن قیس نخعی]] | [[حارث بن قیس نخعی]] | [[ابی بن قیس نخعی]] }} | |||
| خویشاوندان = [[ابراهیم بن یزید نخعی]] (برادرزاده) | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = [[کوفه]] | |||
| تاریخ درگذشت = [[۶۱ هجری]] | |||
| محل درگذشت = [[کوفه]] | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[امام علی]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[جنگ جمل]] | [[جنگ صفین]] }} | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
علقمه فرزند قیس بن عبدالله (یا: قیس بن الأسود)، کنیه‌اش ابو شبل از اهالی [[کوفه]] و از [[تابعین]] بزرگ و از [[یاران باوفا]] و [[شیعیان]] [[مخلص]] [[امیرمؤمنان]] {{ع}} بود که در [[جنگ جمل]] و [[صفین]] شرکت کرد و آن [[حضرت]] را [[یاری]] نمود. | |||
علقمه، مردی [[فقیه]] و عالمی [[وارسته]] و زاهدی [[شب]] زنده‌دار بود، و در [[علم]] [[قرائت قرآن]] مهارت داشت و صدای بسیار گرم و دلربایی در [[خواندن قرآن]] داشت. او خود می‌گوید: [[خداوند]] در [[خواندن قرآن]] به من لحن [[زیبا]] و دلربایی داده است. | |||
هم چنین [[روایات]] بسیاری از [[حضرت رسول]] {{صل}} و [[حضرت علی]] {{ع}} و [[سلمان]] و دیگر [[اصحاب پیامبر]] {{صل}} [[نقل]] کرده است. از جمله این [[حدیث]] که گفت: از [[رسول خدا]] {{صل}} شنیدم می‌فرمود: "صدای خوش، [[زینت]] دادن [[قرآن]] است"<ref>{{متن حدیث| حُسْنُ الصَّوْتِ تَزْيِينٌ لِلقُرآنِ}}؛ طبقات الکبری، ج۶، ص۹۰.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۰۱۸.</ref> | |||
== [[عبادت]] و [[زهد]] علقمه == | |||
در [[عبادت]] و [[زهد]] علقمه و [[خواندن قرآن]] و به جا آوردن [[واجبات]] و [[مستحبات]] از وی سخن بسیار است که به چند نمونه از آن اکتفا می‌کنیم: | |||
[[اعمش]] از [[ابراهیم]] [[نقل]] می‌کند:علقمه تمامی [[قرآن]] را در پنج (روز یا پنج وقت) قرائت می‌کرد<ref>{{عربی|كَانَ عَلْقَمَةُ يَقْرَأُ الْقُرْآنَ فِي خَمْسٍ}}طبقات الکبری، ج۶، ص۸۶.</ref>؛ | |||
باز [[ابراهیم]] [[نقل]] می‌کند: ما با علقمه همراه بودیم هر وقت پای خود را در رکاب می‌کرد، می‌گفت: {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} و همین که روی مرکب می‌نشست، می‌گفت: [[حمد]] و [[ستایش خداوند]] را، [[پاک]] و منزه است خداوندی که این مرکب را برای ما هموار قرار داد و گرنه ما [[توانایی]] آن را نداشتیم و ما به سوی پروردگارمان باز می‌گردیم<ref>{{عربی|الْحَمْدُ لِلَّهِ، سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هَذَا وَما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَإِنَّا إِلى رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ}}طبقات الکبری، ج۴، ص۸۷.</ref>. | |||
[[ابراهیم]] می‌افزاید: علقمه را ندیدم که [[غسل]] جمعه‌ای کند، تا این که داخل [[مکه]] شود، و می‌دیدم که او عبایی به خود می‌پیچد و مُحرم شده است<ref>طبقات الکبری، ج۴، ص۸۸.</ref>. | |||
این مرد [[عابد]] و [[زاهد]]، این [[شخصیت]] بافضیلت بسیار بی‌میل به [[دنیا]] بود و حاضر نبود که در [[جامعه]] مطرح شود و نامی از او باشد. | |||
[[عبدالرحمن بن یزید]] می‌گوید: پس از [[رحلت]] [[عبدالله بن مسعود]] به [[علقمه بن قیس]] گفتم: چه خوب است در [[مسجد]] بنشینی و [[احکام]] و مسائل خود را از تو بیاموزیم؟ او گفت: "نه من این کار را نمی‌کنم، زیرا خوش ندارم که بر سر زبان‌ها بیفتم و بگویند: این علقمه است"<ref>{{عربی|أَكْرَهُ أَنْ يُقَالُ هَذَا عَلْقَمَةُ}}؛ طبقات الکبری، ج۴، ص۸۸.</ref>. | |||
باز به او گفتند: چرا به نزد [[حکام]] و [[سلاطین]] نمی‌روی تا [[شرافت]] تو را بشناسند؟ گفت: می‌ترسم در این صورت، آنچه از ([[دین]]) من کم شود، بیشتر از آنچه باشد که از (دنیای) آنها نصیب من می‌گردد<ref>{{عربی|إِنِّي أَخَافُ أَنْ يَتَنَقَّصُوا مني أكثر مما أتنقص منهم}}؛طبقات الکبری، ج۴، ص۸۸.</ref>. | |||
[[شعبی]] درباره [[فقاهت]] او می‌گوید: بعد از [[اصحاب پیامبر]] [[خدا]] {{صل}}، [[فقیهان]] و عالمانی از [[شاگردان]] [[عبدالله بن مسعود]] در [[کوفه]] بودند و آنان عبارتند از: [[علقمة بن قیس]]، [[عبیدة بن قیس مرادی]]، [[شریح بن حارث کندی]]، [[مسروق بن اجدع همدانی]] و... <ref>تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۲۹۹.</ref>. | |||
این [[شخصیت]] [[وارسته]] و عالم و [[فقیه]] [[کوفه]] و این [[زاهد]] [[شب]] زنده‌دار هنگامی که [[شاهد]] کج‌روی و بدعت‌های [[خلیفه سوم]] [[عثمان بن عفان]] و [[فساد]] و [[تبهکاری]] [[کارگزاران]] او شد، با کمال [[شهامت]] و جرئت در برابر آنها ایستاد و کمترین تردیدی در [[اعتراض]] به [[عثمان]] به خود [[راه]] نداد و پس از [[قتل عثمان]] از [[یاران]] [[مخلص]] و [[شیعیان راستین]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} گردید<ref>ر. ک: شرح ابن ابی الحدید، ج۲، ص۱۲۹؛ کامل ابن اثیر، ج۲، ص۲۶۷.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۰۱۹-۱۰۲۰.</ref> | |||
== در جنگِ [[صفین]] == | |||
علقمه از شخصیت‌های مورد قبول و [[خردمند]] عصر خویش علاوه بر این که در [[جنگ صفین]] در رکاب [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} جنگید و یک پای خود را از دست داد و برادرش اُبیّ نیز در این [[جنگ]] به [[شهادت]] رسید، وی در آغاز [[جنگ]] میکوشید که شاید بتواند [[معاویه]] را از [[جنگ]] باز دارد و [[خونریزی]] نشود. به این منظور به همراه چند نفر از طرف [[امام علی]] {{ع}} برای گفت و گو با [[معاویه]] نزد او رفتند، اما حاصل گفت و گو تأکید [[معاویه]] بر ادامه [[جنگ]] بود و به [[دروغ]] خود را [[خونخواه]] [[عثمان]] می‌پنداشت<ref>ر. ک: وقعة صفین، ص۱۸۹-۱۹۰.</ref>. | |||
[[نصر بن مزاحم]] [[نقل]] می‌کند: در [[صفین]]، نخعی‌ها [[جنگ]] شدیدی به [[راه]] انداختند و در طول این [[جنگ]] عدۀ زیادی از آنان از جمله [[بکر بن هوذه]] و [[حنان بن هوذه]] و [[شعیب بن نعیم]] و [[ابی بن قیس]] [[برادر]] علقمه و... به [[شهادت]] رسیدند. | |||
علقمه نیز از حوادث مصون نماند و پایش [[قطع]] شد، وی پس از [[قطع]] پایش همواره می‌گفت: من هرگز [[آرزو]] نکرده‌ام که پایم مثل سابق سالم شود، زیرا با همین [[نقص]] در عوض به [[حسن]] [[ثواب]] [[الهی]] [[امید]] بسته‌ام، لکن [[آرزو]] داشتم که برادرم اُبّی و برخی دیگر از [[برادران]] دینی‌ام را در [[خواب]] می‌دیدم، و از [[عاقبت]] آنان با خبر می‌شدم! | |||
علقمه می‌گوید: به [[حمد]] [[الله]] به آرزویم رسیدم، شبی برادرم را در [[خواب]] دیدم از او پرسیدم: "وضع شما کشته شدگان [[صفین]] و [[عاقبت]] امرتان چگونه بود؟ او گفت: ما در پیشگاه [[خداوند]]، با این قومِ [[دشمن]] ([[سپاهیان]] [[معاویه]]) رو به رو شدیم با هم [[احتجاج]] کردیم و حجتِ ما بر آنان غالب گردید". | |||
علقمه می‌گوید: من از دیدن این [[خواب]] بسیار مسرور شدم و از روزی که به سن تمیز و [[تکلیف]] رسیدم، هرگز، این گونه خوشحال نشده بودم که از این [[خواب]] خوشحال شدم<ref>وقعة صفین، ص۲۸۷؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۵، ص۲۲۵؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۳۲.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۰۲۰-۱۰۲۱.</ref> | |||
== [[وفات]] علقمه == | |||
علقمه مردی عقیم بود و از وی اولادی نیامد، او سرانجام با [[ایمانی]] [[راسخ]] و دلی آرام و [[قلبی]] مطمئن در زمان [[حکومت]] ظالمانه [[یزید بن معاویه]] [[سال]] ۶۱ یا ۶۲ [[هجری]] در [[شهر کوفه]] با [[عشق]] و [[ایمان]] به [[راه]] [[حضرت علی]] {{ع}} و اولادش در سن نود سالگی از [[دنیا]] رفت<ref>کامل ابن اثیر، ج۲، ص۵۸۷؛ طبقات الکبری، ج۶، ص۹۲؛ تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۹۹؛ الاصابه، ج۵، ص۱۳۶.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۰۲۲.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | |||
{{مدخل وابسته}} | |||
* [[ابن قیس]] | |||
* [[قیس بن الأسود نخعی]] ([[قیس بن عبدالله نخعی]]) (پدر) | |||
* [[یزید بن قیس نخعی]] (برادر) | |||
* [[ابراهیم بن یزید نخعی]] (برادر زاده) | |||
* [[حارث بن قیس نخعی]] (برادر) | |||
* [[ابی بن قیس نخعی]] (برادر) | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|'''اصحاب امام علی، ج۲''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:اصحاب امام علی]] | |||
[[رده:اعلام]] | |||
[[رده:قبیله نخع]] | |||