بحث:عصمت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←پیامدهای عصمت در فقه امامیه
| خط ۷۲۷: | خط ۷۲۷: | ||
=== پیامدهای عصمت در فقه امامیه === | === پیامدهای عصمت در فقه امامیه === | ||
'''[[عصمت پیامبر]] {{صل}} و [[عصمت امامان|امامان]] {{عم}} از [[عصمت از فراموشی|فراموشی]] و [[عصمت از اشتباه|اشتباه]] در انجام [[تکالیف]] شخصی و [[اجتماعی]''' | '''[[عصمت پیامبر]] {{صل}} و [[عصمت امامان|امامان]] {{عم}} از [[عصمت از فراموشی|فراموشی]] و [[عصمت از اشتباه|اشتباه]] در انجام [[تکالیف]] شخصی و [[اجتماعی]]''' | ||
یکی از حوزه‌های [[عصمت]] که ثمرات [[فقهی]] زیادی دارد و در [[کلام]] و [[فقه]] مورد بحث و مناقشات زیادی قرار گرفته است، مبحث [[عصمت پیامبر]] {{صل}} و [[عصمت امامان|امامان]] {{عم}} از [[عصمت از فراموشی|فراموشی]] و [[عصمت از اشتباه|اشتباه]] در انجام [[تکالیف]] شخصی و [[اجتماعی]] است. اگر [[پیامبر]] [[معصوم]] نباشد، غرض و [[هدف از ارسال رسولان]] که [[ارشاد]] [[مردم]] به سوی [[سعادت واقعی]] است محقق نمی‌شود، [[تربیت]] و [[تزکیه]] و [[برپایی عدل]] و [[قسط]] بدون عصمت حاصل نمی‌شود. با احتمال [[خطا]] و اشتباه و فراموشی امکان تربیت و ارشاد مردم حاصل نمی‌شود. به این تقریب اشکال شده است که این حوزه عصمت را پیش از [[زمان]] [[بعثت]] [[اثبات]] نمی‌کند؛ اما واقع این است که اتمیت و اکملیت در ارشاد و تربیت تنها با این توسعه زمانی عصمت حاصل می‌شود که از نگاه نگارنده پذیرفته است و اگر باز بر اشکال [[اصرار]] ورزیده شود، می‌توان به [[ادلّه سمعی]] [[شأن]] [[مخلَص]] بودن [[انبیا]] و نیز [[مقام اصطفای ویژه]] آنها اشاره کرد و این حوزه از عصمت را در توسعه زمانی خود اثبات نمود. [[محقق لاهیجی]] این توسعه زمانی و کیفی عصمت را احسن و [[اصلح]] و ارجح در [[تحقق غرض الهی]] می‌داند و با وجود عدم مانع، در [[حکمت الهی]] [[واجب]] می‌شود که آن را محقق سازد، وگرنه [[ترجیح مرجوح بر راجح]] و [[قبیح]] خواهد بود<ref>عبدالرزاق لاهیجی، گوهر مراد، ص۳۵۱.</ref>. [[دلیل لزوم تبعیت مطلق از پیامبر]] {{صل}} نیز می‌تواند [[عصمت از خطا]] و فراموشی را اثبات کند<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}} «ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹؛ {{متن قرآن|قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي... * قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ}} «بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید... * بگو: از خداوند فرمانبرداری کنید و از پیامبر فرمان برید» سوره آل عمران، آیه ۳۱-۳۲؛ {{متن قرآن|وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}} «و از خداوند و فرستاده (او) پیروی کنید باشد که بر شما بخشایش آورند» سوره آل عمران، آیه ۱۳۲.</ref>.<ref>[[بهروز مینایی|مینایی، بهروز]]، [[اندیشه کلامی عصمت (کتاب)|اندیشه کلامی عصمت]]، ص ۳۶۱.</ref> | یکی از حوزه‌های [[عصمت]] که ثمرات [[فقهی]] زیادی دارد و در [[کلام]] و [[فقه]] مورد بحث و مناقشات زیادی قرار گرفته است، مبحث [[عصمت پیامبر]] {{صل}} و [[عصمت امامان|امامان]] {{عم}} از [[عصمت از فراموشی|فراموشی]] و [[عصمت از اشتباه|اشتباه]] در انجام [[تکالیف]] شخصی و [[اجتماعی]] است. اگر [[پیامبر]] [[معصوم]] نباشد، غرض و [[هدف از ارسال رسولان]] که [[ارشاد]] [[مردم]] به سوی [[سعادت واقعی]] است محقق نمی‌شود، [[تربیت]] و [[تزکیه]] و [[برپایی عدل]] و [[قسط]] بدون عصمت حاصل نمی‌شود. با احتمال [[خطا]] و اشتباه و فراموشی امکان تربیت و ارشاد مردم حاصل نمی‌شود. به این تقریب اشکال شده است که این حوزه عصمت را پیش از [[زمان]] [[بعثت]] [[اثبات]] نمی‌کند؛ اما واقع این است که اتمیت و اکملیت در ارشاد و تربیت تنها با این توسعه زمانی عصمت حاصل می‌شود که از نگاه نگارنده پذیرفته است و اگر باز بر اشکال [[اصرار]] ورزیده شود، می‌توان به [[ادلّه سمعی]] [[شأن]] [[مخلَص]] بودن [[انبیا]] و نیز [[مقام اصطفای ویژه]] آنها اشاره کرد و این حوزه از عصمت را در توسعه زمانی خود اثبات نمود. [[محقق لاهیجی]] این توسعه زمانی و کیفی عصمت را احسن و [[اصلح]] و ارجح در [[تحقق غرض الهی]] می‌داند و با وجود عدم مانع، در [[حکمت الهی]] [[واجب]] می‌شود که آن را محقق سازد، وگرنه [[ترجیح مرجوح بر راجح]] و [[قبیح]] خواهد بود<ref>عبدالرزاق لاهیجی، گوهر مراد، ص۳۵۱.</ref>. [[دلیل لزوم تبعیت مطلق از پیامبر]] {{صل}} نیز می‌تواند [[عصمت از خطا]] و فراموشی را اثبات کند<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}} «ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹؛ {{متن قرآن|قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي... * قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ}} «بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید... * بگو: از خداوند فرمانبرداری کنید و از پیامبر فرمان برید» سوره آل عمران، آیه ۳۱-۳۲؛ {{متن قرآن|وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}} «و از خداوند و فرستاده (او) پیروی کنید باشد که بر شما بخشایش آورند» سوره آل عمران، آیه ۱۳۲.</ref>.<ref>[[بهروز مینایی|مینایی، بهروز]]، [[اندیشه کلامی عصمت (کتاب)|اندیشه کلامی عصمت]]، ص ۳۶۱.</ref> | ||