اسلام در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = اسلام

| عنوان مدخل  = اسلام

| مداخل مرتبط = [[اسلام در لغت]] - [[اسلام در قرآن]] - [[اسلام در نهج البلاغه]] - [[اسلام در کلام اسلامی]] - [[اسلام در فقه اسلامی]] - [[اسلام در معارف مهدویت]] - [[اسلام در فقه سیاسی]] - [[اسلام در معارف دعا و زیارات]] - [[اسلام در معارف و سیره سجادی]] - [[اسلام در معارف و سیره رضوی]] - [[اسلام در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]

| پرسش مرتبط  =  

}}

 

امام‌ خمینی نیز قائل به مغایرت میان [[ایمان]] و [[اسلام]] است و با استناد به روایتی<ref>کلینی، الکافی، ۱/۲۵.</ref> [[معتقد]] است که اسلام، [[شهادت]] به [[وحدانیت خدا]] و [[اعتقاد]] به [[رسالت]] [[نبی اکرم]]{{صل}} است، ولی ایمان [[نور]] [[هدایتی]] است که در [[قلب]] جلوه می‌کند، بر این اساس اگر اسلام در قلب ثابت شد و به قلب رسید، آن ایمان است.<ref>امام‌ خمینی، حدیث جنود، ۹۵–۹۶.</ref> ایشان [[باور]] کسانی که [[اختلاف]] [[ایمان]] و اسلام را امری نوظهور و در [[زمان ائمه]]{{ع}} می‌دانند، [[باطل]] دانسته و معتقد است این اختلاف از همان [[زمان نزول قرآن]] [[کریم]] بوده است؛ زیرا [[ائمه]]{{ع}} سخنی غیر از آنچه [[خدا]] و [[رسول]]{{صل}} به آن معتقد هستند، نمی‌گویند. ایمان پیش از [[نصب]] امیرالمؤمنین علی{{ع}} همان [[تصدیق]] به [[خداوند]] و رسول{{صل}} بوده است، اما پس از نصب آن حضرت، [[ولایت]] و [[امامت]] از ارکان ایمان قرار گرفت.<ref>امام‌ خمینی، مکاسب، ۱/۳۷۷.</ref> ایشان [[عمل به ارکان]] اسلام را [[لازمه ایمان]] می‌داند، نه جزو معنای ایمان. بر این اساس روایاتی که عمل به ارکان اسلام را از ارکان ایمان می‌شمارند،<ref>صدوق، التوحید، ۲۲۸.</ref> بر همین معنا حمل می‌کند.<ref>امام‌ خمینی، حدیث جنود، ۹۶.</ref> به باور ایشان بنابر ظاهر [[روایات]]،<ref>کلینی، الکافی، ۲/۲۴.</ref> [[اظهار اسلام]] در جاری شدن [[احکام اسلام]] کافی است، اگر چه شخص در [[باطن]] [[نفاق]] داشته باشد و معتقد نباشد<ref>امام‌ خمینی، الطهاره، ۳/۴۶۳.</ref> و این همان اسلام در نگاه [[فقهی]] است؛ البته لفظ ایمان در اصطلاح فقهی گاهی به معنای اعتقاد به [[مذهب تشیع]] می‌آید که در این صورت ایمان اخص از معنای فوق خواهد بود.<ref>امام‌ خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۶۸، ۲۵۸ و ۲۷۶.</ref>

ایشان، ضمن اعلام [[خون]] [[دل]] خوردن از گروه متحجران، این [[طایفه]] را به دو دسته [[ناآگاه]] و آگاهِ وابسته تقسیم می‌کند. این گروه، همان کسانی هستند که در [[زمان]] [[رسول الله]] {{صل}} به بهانه‌هایی مختلف از شرکت در [[جنگ]] [[امتناع]] می‌کردند<ref>امام خمینی، صحیفه نور، ج۱۶، ص۹۲ و ۹۳.</ref> و در [[زمان امیرالمؤمنین]] {{ع}} با پیشانی‌های پینه‌بسته ظاهر گشتند و حَکمیت را بر [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} [[تحمیل]] کردند و سپس او را [[تکفیر]] کردند<ref>امام خمینی، صحیفه نور، ج۲۰، ص۳۲؛ ج۱۶، ص۹۳.</ref> و همین نوع آدم‌ها در [[زمان ظهور]] [[حضرت ولی عصر]] {{ع}} طبق [[روایات]] در مقابل آن [[حضرت]] می‌ایستند و تکفیرش می‌کنند<ref>امام خمینی، صحیفه نور، ج۱۸، ص۲۶۹.</ref>. ایشان برای جدا کردن این گروه، از روحانیانِ [[متعهد]]، علائمی نظیرِ [[ایستادگی در برابر ظلم]] و [[کفر]] و [[شرک]] و در معرض تیرهای [[دشمنان]] بودن را بیان می‌کنند<ref>امام خمینی، صحیفه نور، ج۲۱، ص۷.</ref>.

از نظر حضرت [[امام]] بعد از [[اثبات نبوت عامه]]، برای اثباتِ حقانیت اسلام نیاز به هیچ مقدمه دیگر نداریم؛ زیرا نگاهی به اساس [[شرایع]] ([[اعتقادات]]، [[اخلاق]] و [[تکالیف]]) کافی است تا ما با علمِ ضروری و آشکار به [[حق]] بودنِ اسلام پی ببریم. [[آموزه‌های اسلام]] در بخش [[باورها]]، اخلاق و [[اعمال]] و تکالیفِ فردی و [[اجتماعی]]، قابل مقایسه با دیگر [[ادیان]] نیست<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۲۰۱.</ref>. و این معنا از [[حدیث]] {{متن حدیث|الاسلام یعلوا و لا یعلی علیه}} نیز قابل برداشت است<ref>وسائل الشیعة، ج۱۷، ص۳۷۶. ترجمه: «اسلام برتر است و چیزی بر آن برتری نیابد».</ref>. [[امام خمینی]]، [[وحدت]] [[حقیقی]] همه [[شرایع الهی]] را می‌پذیرد و آنها را نتیجه تجلیات مختلف [[الهی]] به [[قلوب]] [[انبیاء]] می‌داند. تجلیات نازل شده بر [[پیامبران]] اگرچه به اشکال متفاوت و به صورت ادیان و شرایع مختلف بوده، اما چون همه آنها از مبدأ واحدی نشأت گرفته‌اند، هیچ تعارضی در میان آنها نیست<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ص۳۰۹.</ref>. و اینک به صورت امروزی، ادیان موجود مانند [[یهودیت]] و [[مسیحیت]]، دستخوش تحریف واقع شده‌اند<ref>امام خمینی، صحیفه نور، ج۳، ص۱۲۱ و ج۲، ص۲۲۹.</ref>.

راه رسیدن به [[کمالات]] عالیه، [[بندگی]] و [[عبودیت]] است. [[خداوند]] با فرستادن دین خود، راهی از [[غیب]] گشود تا بدین‌وسیله راه [[عروج]] [[بندگان]] به سوی [[کمال مطلق]] باز باشد<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۲۲۴.</ref>. [[تزکیه]] انسان از آلودگی‌ها<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۴، ص۳۸۹.</ref>، [[تعلیم]] انسان به اینکه چه بوده، چه هست، چه خواهد بود و نسبتش با [[خدا]] چگونه است، [[تشکیل حکومت]]<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۹، ص۲۸۶.</ref> [[مبارزه با ظلم]]<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۱۶۲.</ref>، از اهداف دین به شمار می‌آید. ایشان با تکیه بر [[آیه]] {{متن قرآن|لیقوم الناس بالقسط}}<ref>حدید: ۲۵.</ref> [[قیام به قسط]] و [[عدالت اجتماعی]] را [[هدف]] دین معرفی می‌کند<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۵، ص۲۱۳.</ref>.

با مراجعه به آثار امام متوجه می‌شویم که بسیاری از اهداف پیش گفته، اهداف متوسط بوده و صرفاً مقدمه‌ای برای رسیدن به مقصد اصلی هستند. از این‌رو ایشان تصریح می‌کند که تشکیل حکومت، [[عمل صالح]] و حتی [[تهذیب نفس]] همه مقدمه است برای رسیدن به [[معرفت الهی]]<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۱۶-۱۷.</ref>. ایشان در جایی دیگر با بیان [[حدیث]] {{متن حدیث|کنت کنزا مخفیا فأحببت أن أعرف، فخلقت الخلق لکی أعرف}}<ref>موسوعة أطراف الحدیث النبوی الشریف، ج۶، ص۵۰۷.</ref> و با استناد به [[حدیث]] {{متن حدیث|أول الدین معرفته}}<ref>نهج البلاغه، ص۳۹، خطبه ۱.</ref> کمال [[حقیقت]] [[معرفت]] را تبدیل [[انسان]] مادی به انسان لاهوتی دانسته و با تعابیری نظیر اتصالِ «افق کثرت به افق [[وحدت]]» و پیوند آخر و اول، مقصد نهایی را ترسیم می‌کند<ref>امام خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۲۹۷-۲۹۸.</ref>.

[[امام]] به استناد اینکه [[قرآن]] خودش را {{متن قرآن|تبیانا لکل شیء}} معرفی نموده و نیز به استناد احادیثی همچون حدیث‌های وارد شده در کافی<ref>اصول کافی، ج۱، ص۷۶، کتاب العلم، باب الرد إلی الکتاب و السنة....</ref> بر این [[باور]] است که [[اسلام]]، شامل همه آنچه است که بشر برای [[سعادت]] و کمال خود نیاز دارد<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۲۱.</ref>.

[[حضرت]] امام در کتاب [[کشف]] الأسرار، این [[شبهه]] در موضوع [[جامعیت]] را مطرح می‌کند که بشرِ امروز نیازمند [[قوانین]] بسیاری است که در [[شریعت]] از آن قوانین خبری نیست مانند قوانین مربوط به بانک، [[آیین دادرسی]]، گمرک و... با استناد به [[آیه]] «[[آمادگی]] در برابر [[دشمن]]»<ref>{{متن قرآن|وأعدوا لهم ما استطعتم من قوة}} (انفال: ۶۰).</ref> درباره قوانین مورد نیاز در دوران معاصر راه حلی ارایه می‌کند به این بیان که این قوانین اگر مخالف شریعت نباشد، می‌توان با توجه به [[مصالح]] [[کشور]] آنها را به جریان انداخت؛ هر چند اسمی از آنها در میان [[قوانین اسلام]] نباشد<ref>امام خمینی، کشف الأسرار، ص۲۹۴-۲۹۷.</ref>.

امام با استفاده از [[آیات قرآن]] به [[اثبات]] جاودانگی اسلام می‌پردازد. وی در ترجمه [[آیه]] ۴۲ [[سوره فصلت]] می‌فرماید: «همانا [[قرآن]] کتابی است که نه در [[زمان]] خود و نه پس از خود خط [[باطل]] بر آن کشیده نمی‌شود و قانونی آن را باطل نمی‌کند. چطور چنین نباشد در حالی که این [[قانون]] را [[خدای حکیم]] فرو فرستاده است». همچنین [[آیات]] ۴۴ - ۴۵ - ۴۷ [[سوره مائده]] بیان می‌دارد که هیچ کس [[حق]] ندارد به غیر از [[احکام]] نازل شده از سوی [[خداوند]] حکمی بکند. [[آیه]] ۸۵ از [[سوره آل عمران]] بیان می‌دارد که هر کس [[دینی]] غیر از [[اسلام]] [[اختیار]] کند هرگز از وی پذیرفته نمی‌شود. توجه به این آیات، مستلزم پذیرش [[جاودانگی اسلام]] است. ایشان از آیه {{متن قرآن|ولن تجد لسنت الله تحویلا}}<ref>فاطر: ۴۳.</ref> استفاده کرده و هر گونه تبدیل و [[تغییر]] [[سنت]] و [[دستور الهی]] را منتفی می‌داند. آیه اول از [[سوره فرقان]]، [[رسول الله]] {{صل}} را [[نذیر]] عالمیان می‌خواند و آیه ۱۰۷ از [[سوره انبیاء]]، ایشان را [[رحمت]] بر جهانیان معرفی می‌کند و آیه ۹۰ از [[سوره انعام]] [[قرآن]] را [[تذکر]] بر عالمیان اعلام می‌دارد و این همه بیانگر جاودانگی اسلام است. ایشان با بیان آیه [[ختم نبوت]]<ref>احزاب: ۴۰.</ref> و با ضمیمه نمودن این نکته که قانونی به جز [[قانون الهی]] [[مشروعیت]] ندارد، نتیجه می‌گیرند که [[قوانین اسلام]] همیشگی است<ref>امام خمینی، کشف الأسرار، ص۳۰۵ به بعد.</ref>.

تعابیر به کار رفته در [[قرآن]] مانند {{متن قرآن|یا ایها الناس}} و {{متن قرآن|یا ایها المؤمنون}} نشانگرِ این است که [[اسلام]] برای یک [[کشور]] با نژادِ خاص نیست، بلکه همه [[انسان‌ها]] مخاطب اسلام است<ref>امام خمینی، صحیفه نور، ج۱۱، ص۲۸ و ۲۹.</ref>. در نگاه حضرت امام، اسلام دغدغه همه انسان‌ها را دارد و می‌خواهد که همه آنها را از [[انحراف]] و [[کج‌روی]] [[نجات]] دهد<ref>اسلام ناب در کلام و پیام امام خمینی (تبیان، دفتر پنجم) ص۳؛ و نیز: صحیفه نور، ج۱۱، ص۴.</ref>.

وقتی [[اندیشه]] [[ختم نبوت]]، با استناد به [[آیه]] {{متن قرآن|ما کان محمد أبا احد من رجالکم و لکن رسول الله و خاتم النبیین و کان الله بکل شیء علیما}} ([[احزاب]] / ۱۴) به عنوان [[اصل مسلم]] پذیرفته شود؛ [[جاودانگی]] و فراگیر بودن [[اسلام]] نیز نتیجه گرفته می‌شود<ref>امام خمینی، کشف الأسرار، بی‌جا، ص۳۰۷.</ref><ref>[[محمد تقی سهرابی‌فر|سهرابی‌فر، محمد تقی]]، [[اسلام‌شناسی (مقاله)| مقاله «اسلام‌شناسی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص۱۹۵.</ref>