سرگذشت زندگی امام علی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'شهید اول' به 'شهید اول'
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
== نقد و بررسی == | == نقد و بررسی == | ||
عبارتی که در [[کافی]] و [[تهذیب الأحکام]] درباره اول [[هاشمی بودن]] علی {{ع}} از طرف پدر و مادر ذکر شده، مورد نقد [[علما]] قرار گرفته است؛ زیرا [[برادران]] [[علی]] {{ع}} که مادرشان [[فاطمه دختر اسد]] بوده، مانند [[طالب]]، [[عقیل]] و [[جعفر]] از علی {{ع}} بزرگ‌تر بودند<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج۲۲، ص۲۶۰؛ شیخ صدوق، الخصال، ص۱۸۱. در این اثر فاصله بین فرزندان ابو طالب را به نقل از ابن عباس ده سال دانسته است.</ref>؛ بنابراین برادران علی {{ع}} در [[هاشمی بودن]] پدر و مادر بر علی {{ع}} مقدم هستند. به نظر می‌رسد آنچه [[شیخ طوسی]] در [[نسب]] حضرت ذکر کرده، عبارت [[شیخ مفید]] در مقنعه<ref>شیخ مفید، المقنعه، ص۴۶۱.</ref> باشد که [[تهذیب الأحکام]] شرح بر آن کتاب است و قید “فی الاسلام” که در تهذیب الأحکام افزوده شده، مشکلی را حل نمی‌کند؛ زیرا تولد علی {{ع}} ده سال قبل از [[اسلام]] بوده است. عبارت صحیح دراین باره به چند صورت ممکن است باشد: | عبارتی که در [[کافی]] و [[تهذیب الأحکام]] درباره اول [[هاشمی بودن]] علی {{ع}} از طرف پدر و مادر ذکر شده، مورد نقد [[علما]] قرار گرفته است؛ زیرا [[برادران]] [[علی]] {{ع}} که مادرشان [[فاطمه دختر اسد]] بوده، مانند [[طالب]]، [[عقیل]] و [[جعفر]] از علی {{ع}} بزرگ‌تر بودند<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج۲۲، ص۲۶۰؛ شیخ صدوق، الخصال، ص۱۸۱. در این اثر فاصله بین فرزندان ابو طالب را به نقل از ابن عباس ده سال دانسته است.</ref>؛ بنابراین برادران علی {{ع}} در [[هاشمی بودن]] پدر و مادر بر علی {{ع}} مقدم هستند. به نظر می‌رسد آنچه [[شیخ طوسی]] در [[نسب]] حضرت ذکر کرده، عبارت [[شیخ مفید]] در مقنعه<ref>شیخ مفید، المقنعه، ص۴۶۱.</ref> باشد که [[تهذیب الأحکام]] شرح بر آن کتاب است و قید “فی الاسلام” که در تهذیب الأحکام افزوده شده، مشکلی را حل نمی‌کند؛ زیرا تولد علی {{ع}} ده سال قبل از [[اسلام]] بوده است. عبارت صحیح دراین باره به چند صورت ممکن است باشد: | ||
# [[شهید]] | # [[شهید اول]] در دروس گفته است: “علی {{ع}} و برادرانش اولین [[هاشمی]] هستند که از دو هاشمی متولد شده‌اند”<ref>شهید اول، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیه، ج۲، ص۶: {{متن حدیث|وَ هُوَ وَ إِخْوَتُهُ أَوَّلُ هَاشِمِيٍّ وُلِدَ بَيْنَ هَاشِمِيَّيْنِ}}.</ref>. این نظر را [[علامه مجلسی]] در شرح [[کافی]] [[نقل]] کرده و [[پسندیده]] است<ref>محمدباقر مجلسی، مرآة العقول، ج۵، ص۲۷۶-۲۷۷؛ البته به نظر می‌رسد انتساب این نظر به مفید درست نباشد.</ref>. | ||
# با توجه به قید اسلام شاید عبارت این‌گونه بوده باشد: {{عربی|هو أول خليفة هاشمي}}؛ یعنی او اولین [[خلیفه]] هاشمی در اسلام است که پدر و مادرش از [[نسل]] [[هاشم]] بودند. بعد از علی {{ع}} از میان [[خلفا]] این [[افتخار]] از آن [[امام حسن]] {{ع}}، سپس [[امین]] پسر [[هارون]] بوده که مادرش [[زبیده]] نیز از [[بنی هاشم]] بود. [[زبیر بن بکار]] در توصیف [[فاطمه]] مادر علی {{ع}} گفته: “او اولین [[زن]] هاشمی است که خلیفه از او متولد شد”<ref>ابن حجر، الإصابه، ج۸، ص۲۶۹: {{عربی|هي أوّل هاشمية ولدت خليفة}}.</ref> و بعد از او فاطمه [[دختر پیامبر]] {{ع}} بود که امام حسن {{ع}} فرزندش خلیفه شد. | # با توجه به قید اسلام شاید عبارت این‌گونه بوده باشد: {{عربی|هو أول خليفة هاشمي}}؛ یعنی او اولین [[خلیفه]] هاشمی در اسلام است که پدر و مادرش از [[نسل]] [[هاشم]] بودند. بعد از علی {{ع}} از میان [[خلفا]] این [[افتخار]] از آن [[امام حسن]] {{ع}}، سپس [[امین]] پسر [[هارون]] بوده که مادرش [[زبیده]] نیز از [[بنی هاشم]] بود. [[زبیر بن بکار]] در توصیف [[فاطمه]] مادر علی {{ع}} گفته: “او اولین [[زن]] هاشمی است که خلیفه از او متولد شد”<ref>ابن حجر، الإصابه، ج۸، ص۲۶۹: {{عربی|هي أوّل هاشمية ولدت خليفة}}.</ref> و بعد از او فاطمه [[دختر پیامبر]] {{ع}} بود که امام حسن {{ع}} فرزندش خلیفه شد. | ||
# با توجه به اینکه این توصیف پس از معرفی [[فاطمه بنت اسد]] آمده، در عبارت به جای “هو”، “هی” بوده است: “او ([[فاطمه دختر اسد]]) اولین [[زن]] [[هاشمی]] است که [[فرزند]] برای هاشمی زایید”<ref>قاضی نعمان، شرح الأخبار، ج۳، ص۲۱۴: {{عربی|و هي أول هاشمية ولدت لهاشمي}} یا {{عربی|و هي أول هاشمية وُلِدت من هاشمي}}.</ref>. این مطلب در منابع گوناگون [[تاریخی]] [[ذکر]] شده<ref>ابن عبدالبر، الإستیعاب، ج۳، ص۱۰۸۹، ش۱۸۵۵ و ج۴، ص۱۸۹۱، ش۴۰۵۲؛ ابن اثیر جزری (عزالدین)، اسد الغابه، ج۶، ص۲۱۷؛ علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب، ج۲، ص۳۵۱؛ ابن قتیبه، المعارف، ص۱۲۰ و ۲۰۳؛ ابن جوزی، المنتظم، ج۵، ص۶۶: {{عربی|و هي أول هاشمية ولدت لهاشمي}}.</ref> و [[علامه مجلسی]] آن را [[نیکو]] دانسته است<ref>محمدباقر مجلسی، مرآة العقول، ج۵، ص۲۷۶.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۲۲۸.</ref> | # با توجه به اینکه این توصیف پس از معرفی [[فاطمه بنت اسد]] آمده، در عبارت به جای “هو”، “هی” بوده است: “او ([[فاطمه دختر اسد]]) اولین [[زن]] [[هاشمی]] است که [[فرزند]] برای هاشمی زایید”<ref>قاضی نعمان، شرح الأخبار، ج۳، ص۲۱۴: {{عربی|و هي أول هاشمية ولدت لهاشمي}} یا {{عربی|و هي أول هاشمية وُلِدت من هاشمي}}.</ref>. این مطلب در منابع گوناگون [[تاریخی]] [[ذکر]] شده<ref>ابن عبدالبر، الإستیعاب، ج۳، ص۱۰۸۹، ش۱۸۵۵ و ج۴، ص۱۸۹۱، ش۴۰۵۲؛ ابن اثیر جزری (عزالدین)، اسد الغابه، ج۶، ص۲۱۷؛ علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب، ج۲، ص۳۵۱؛ ابن قتیبه، المعارف، ص۱۲۰ و ۲۰۳؛ ابن جوزی، المنتظم، ج۵، ص۶۶: {{عربی|و هي أول هاشمية ولدت لهاشمي}}.</ref> و [[علامه مجلسی]] آن را [[نیکو]] دانسته است<ref>محمدباقر مجلسی، مرآة العقول، ج۵، ص۲۷۶.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۲۲۸.</ref> | ||