عثمان بن حنیف در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

آن‌چه ذکر شد نامه ۴۵ [[نهج البلاغه]] است و در [[منابع روایی]] و [[تاریخی]] دیگر بدین گونه نقل نشده است. قسمت‌هایی از این را که عمدتاً مربوط به [[زهد علی]]{{ع}} است در [[مناقب شهر آشوب]]<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۱۰۱.</ref>، [[الخرائج و الجرائح (کتاب)|الخرائج و الجرائح]] [[راوندی]]<ref>راوندی، خرائج و جرایح، ج۲، ص۵۴۲؛ بحار الأنوار، ج۴۰، ص۳۱۸ به نقل از راوندی. </ref>، مجموعه ورام<ref> ورام، تنبیه الخواطر، ج۱، ص۱۵۴.</ref>، ربیع الابرار<ref>زمخشری، ربیع الأبرار، ج۲، ص۷۱۹؛ حسینی الخطیب، مصادر نهج البلاغه، ج۳، ص۳۷۵، از آغاز نامه تا «تصنع بالملح مأدوما».</ref> [[زمخشری]] و [[روضة الواعظین]]<ref>ابن فتّال، روضة الواعظین، ص۱۲۷، انتشارات رضی و (چاپ اعلمی)، بیروت، ص۱۴۲.</ref> [[ابن فتال]] نقل کرده‌اند. به نظر می‌رسد نقل دیگری از این نامه نزد [[ابن ابی الحدید]] بوده؛ زیرا وی نسخه بدل‌هایی از جملات نامه را در شرح خود آورده است. [[صدوق]] قسمتی از نامه را که در [[ارتباط]] با [[شجاعت علی]]{{ع}} و قسمتی که مربوط به دَرِ [[قلعه خیبر]] است - که البته در نقل نهج البلاغه موجود نیست - در مجلس ۷۷ [[امالی]] خود ذیل [[حدیث]] دهم که مربوط به [[خیبر]] است، نقل کرده و می‌گوید: سند آن‌چه نقل کردم و تمام نامه نزد من وجود دارد که بعداً سند وی را نقل می‌کنیم. در نقل [[شیخ صدوق]]، [[روضة الواعظین]] و [[طبری]] در [[بشارة المصطفی لشیعة المرتضی (کتاب)|بشارة المصطفی لشیعة المرتضی]]<ref>طبری، عماد الدین، بشارة المصطفی، ص۱۹۱.</ref>، آمده است که حضرت نامه را به [[سهل بن حنیف]] نوشته است. چنین به نظر می‌رسد [[اشتباه]] از [[راویان]] باشد که به جای [[عثمان]]، سَهل ذکر کرده‌اند. نقل این چهار منبع و راوندی و ورام برابر نسخه دیگر نامه است.