پرش به محتوا

عثمان بن حنیف در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۳۵۲: خط ۳۵۲:
[[کعب بن سور]] که در قبل از طرف [[عمر بن خطاب]]، [[قاضی بصره]] بود در جواب آنها نوشت: «اگر [[عثمان]] [[ظالم]] کشته شده نه شما و نه او حقی ندارید و اگر [[مظلوم]] کشته شده پس غیر شما دو نفر، افرادی سزاوارترند به [[خون‌خواهی]] او و اگر کار بر کسانی که حاضر بودند مشکل است، بر کسانی که غایب بودند مشکل‌تر است»<ref>ابن قتیبه، الإمامة و السیاسه، ج۱، ص۶۱.</ref>. ولی کعب بعد به ناکثین پیوست و در [[جنگ جمل]] در کنار شتر عایشه، کشته شد<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۱۲۳ و ۱۲۴.</ref>. احنف نیز در جنگ جمل از علی{{ع}} [[حمایت]] نکرد، ولی نگذاشت قومش به طلحه و زبیر بپیوندند<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۱۲۲.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۲، ص 337 - 342.</ref>
[[کعب بن سور]] که در قبل از طرف [[عمر بن خطاب]]، [[قاضی بصره]] بود در جواب آنها نوشت: «اگر [[عثمان]] [[ظالم]] کشته شده نه شما و نه او حقی ندارید و اگر [[مظلوم]] کشته شده پس غیر شما دو نفر، افرادی سزاوارترند به [[خون‌خواهی]] او و اگر کار بر کسانی که حاضر بودند مشکل است، بر کسانی که غایب بودند مشکل‌تر است»<ref>ابن قتیبه، الإمامة و السیاسه، ج۱، ص۶۱.</ref>. ولی کعب بعد به ناکثین پیوست و در [[جنگ جمل]] در کنار شتر عایشه، کشته شد<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۱۲۳ و ۱۲۴.</ref>. احنف نیز در جنگ جمل از علی{{ع}} [[حمایت]] نکرد، ولی نگذاشت قومش به طلحه و زبیر بپیوندند<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۱۲۲.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۲، ص 337 - 342.</ref>


==[[سخنان امیرالمؤمنین]]{{ع}} درباره [[ناکثین]]==
[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} با اطلاعاتی که به دست آورد، متوجه شد که [[شورشیان]] قصد [[بصره]] را دارند. بنابراین در صدد برآمد که آنها را تعقیب و از رسیدن آنان به بصره جلوگیری کند.
برخی به آن حضرت پیشنهاد کردند که [[طلحه]] و [[زبیر]] را تعقیب نکند. حضرت این پیشنهاد را نپذیرفت و فرمود که [[فریب]] آنها را نخواهد خورد و [[منتظر]] [[فتنه انگیزی]] و [[فساد]] آنها نخواهد ماند:
۱. «به [[خدا]] [[سوگند]] همچون کفتار نیستم که با ضربات آرام (شکارچی) بر در لانه‌اش به [[خواب]] خوش فرو رود، آن‌گاه صیاد کمین گرفته، بر او بتازد و او را صید کند. من پیوسته با دستیاری آن‌که روی به [[حق]] دارد، آنان را که از حق روی برگردانده‌اند به [[شمشیر]] می‌زنم و به کمک آن‌که شنوای حق و پیرو آن است، [[سرکش]] ناباور را میرانم. به خدا سوگند از آن هنگام که خدا [[پیامبر]] خویش را [[قبض روح]] کرد تا امروز پیوسته مرا از حقم باز داشته‌اند و دیگری را در آن حق بر من مقدم داشته‌اند»<ref>نهج البلاغه، صبحی صالح، خطبه ۶، ص۵۳.</ref>.
علی{{ع}} حرکت این گروه را ادامه همان سیاستی می‌دانست که بعد از پیامبر، وی را از [[خلافت]] که حق مسلمش بود [[محروم]] کردند. وی به این نکته مهم اشاره می‌کند که [[رهبر]] [[جامعه اسلامی]] نباید [[اجازه]] دهد افراد [[فاسد]]، [[جامعه]] را دچار [[اختلاف]] کرده و موجبات [[تضعیف]] [[حکومت]] را فراهم سازند. رهبر باید با افراد [[معتقد]] و با [[ایمان]] به [[جنگ]] [[مخالفان]] [[بی‌ایمان]] رفته و آنها را [[سرکوب]] کند. [[سید رضی]] قسمت‌هایی از سخنان حضرت را در رد نظرات و ادعاهای ناکثین در [[خون‌خواهی عثمان]] نقل کرده است. به نظر می‌رسد که [[خطبه]] دهم و خطبه بیست و دوم<ref>ابن ابی الحدید در شرح خطبه، ۲۲، (ج ۱، ص۳۰۶) می‌نویسد: زمانی که فرستادگان علی{{ع}} از نزد عایشه، طلحه و زبیر برگشتند و خبر دادند که آنها در صدد جنگند. حضرت آن خطبه را خواند و خطبه مشابهی از ابو مخنف نقل کرده است. و از این سخن استفاده می‌شود که علی{{ع}} برای حل مشکل افرادی را نزد ناکثین فرستاده است.</ref> و [[خطبه ۱۳۷]] [[نهج البلاغه]] قسمت‌هایی از یک [[خطبه]] بوده که به [[روایات]] مختلف نقل شده است و مرحوم [[سید]] در هر مورد بخشی از آن را [[انتخاب]] کرده و آن‌چه مربوط به ادعای آنان در [[خون‌خواهی عثمان]] از علی{{ع}} است در [[خطبه ۲۲]] و ۱۳۷ آمده است. ما بخشی از آغاز خطبه ۱۳۷ را در این جا نقل می‌کنیم:
٢. به [[خدا]] [[سوگند]] ([[طلحه]] و [[زبیر]]) از نسبت دادن هیچ منکری به من خودداری نکردند و میان من و خود [[انصاف]] را رعایت نکردند. آنان حقی میطلبند که خود آن را ترک کردند و [[خون‌خواهی]] خونی می‌کنند که خود آن را ریختند. پس من اگر در ریختن [[خون]] او [[عثمان]] [[شریک]] آنان بودم، آنان نیز در آن خون [[نصیبی]] دارند و اگر بدون من در آن خون دست داشته‌اند، از هیچ کس جز آنان، [[خون خواهی]] نباید کرد. نخستین [[دادگری]] آنان باید این باشد که درباره خود عادلانه [[حکم]] صادر کنند. [[بینایی]] من با من است، نه امری را به دیگران وارونه جلوه داده‌ام نه دیگران به من. آنان گروهی هستند [[سرکش]] و [[ستمکار]] چون لای تیره ([[فتنه انگیز]]) و زهر عَقْرب (جرّار و [[کینه]] جو) و در شبهه‌ای چون شب تیره گرفتار؛ در حالی که [[حقیقت]] [[امر]] روشن است و [[باطل]] از بیخ، در کشتگاه خود کنده و زبانش از [[برانگیختن]] [[شر]] [[بریده]] شده است.
به [[خدا]] [[سوگند]] برای آنان آب‌گیری پر کنم که کشنده آب آن من باشم که نه [[سیراب]] از آن باز گردند و نه از هیچ گودالی جرعه‌ای بنوشند.
منظور حضرت از قسمت اول این است اگر آنان [[معتقد]] بودند که علی{{ع}} در کشتن [[عثمان]] شرکت داشته نمی‌باید با وی [[بیعت]] می‌کردند و [[حکومت]] او را به رسمیت بشناسند. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در ادامه [[خطبه]]، به استقبال [[مردم]] برای بیعت اشاره می‌کند تا مردم بدانند که [[اتهام]] شرکت در [[خون عثمان]] نسبت به کسی که در پی [[کسب قدرت]] نبوده امری است بی‌اساس و تنها طالبان [[قدرت]] هستند که سعی می‌کنند با از بین بردن موانع و نیروهای رقیب به حکومت[[دست]] یابند<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ مَا أَنْكَرُوا عَلَيَّ مُنْكَراً وَ لَا جَعَلُوا بَيْنِي وَ بَيْنَهُمْ نِصْفاً وَ إِنَّهُمْ لَيَطْلُبُونَ حَقّاً هُمْ تَرَكُوهُ وَ دَماً هُمْ سَفَكُوهُ فَإِنْ كُنْتُ شَرِيكَهُمْ فِيهِ فَإِنَّ لَهُمْ نَصِيبَهُمْ مِنْهُ وَ إِنْ كَانُوا وَلُوهُ دُونِي فَمَا الطَّلِبَةُ إِلَّا قِبَلَهُمْ وَ إِنَّ أَوَّلَ عَدْلِهِمْ لَلْحُكْمُ عَلَى أَنْفُسِهِمْ إِنَّ مَعِي لَبَصِيرَتِي مَا لَبَسْتُ وَ لَا لُبِسَ عَلَيَّ وَ إِنَّهَا لَلْفِئَةُ الْبَاغِيَةُ فِيهَا الْحَمَأُ وَ الْحُمَّةُ وَ الشُّبْهَةُ الْمُغْدِفَةُ وَ إِنَّ الْأَمْرَ لَوَاضِحٌ وَ قَدْ زَاحَ الْبَاطِلُ عَنْ نِصَابِهِ وَ انْقَطَعَ لِسَانُهُ عَنْ شَغْبِهِ وَ ايْمُ اللَّهِ لَأُفْرِطَنَّ لَهُمْ حَوْضاً أَنَا مَاتِحُهُ لَا يَصْدُرُونَ عَنْهُ بِرِيٍّ وَ لَا يَعُبُّونَ بَعْدَهُ فِي حَسْيٍ}}؛ نهج البلاغه، صبحی صالح، ص۱۹۴؛ فیض الاسلام، خطبه ۱۳۷، ص۱۴۱۸.</ref>
۳. زمانی که حضرت از [[تهدید]] [[طلحه]] به [[جنگ]]، [[آگاه]] شد، در خطبه‌ای پاسخ قاطعی به آن داد و موضع وی را نسبت به [[کشته شدن عثمان]] چنین معرفی کرد: «تاکنون به جنگ تهدید نمی‌شدم و از ضربت [[شمشیر]] مرا به [[هراس]] نمی‌انداختند، در حالی که به [[وعده]] پروردگارم به فتح و [[پیروزی]] مطمئن هستم.
به خدا سوگند طلحه به [[خون‌خواهی عثمان]] [[شتاب]] نکرد جز آن‌که ترسید [[خون]] او را از وی مطالبه کنند. چه، به او [[گمان]] خون ریختن می‌بردند و در [[قوم]] هیچ کس از او حریص‌تر نبود، پس، بر آن شد تا با گردآوری سپاهی به عنوان [[خون‌خواهی]]، امر را مشتبه سازد و ایجاد [[شک]] نماید.
به خدا سوگند، او درباره عثمان هیچ یک از این سه کار را انجام نداد:
#اگر فرزند [[عفان]] - چنانکه او می‌پنداشت - [[ستمگر]] بود، سزاوار بود کشندگان او را [[یاری]] دهد و [[یاری کنندگان]] او را براند.
#اگر او [[مظلوم]] بود [[شایسته]] بود که [[مردم]] را از کشتن او باز دارد و عذر او را برای مردم بیان کند.
#اگر در این دو [[شک]] داشت، سزاوار بود که گوشه گزیند و از [[قاتل]] و [[یاور]] او دوری گیرد و او و مردم را به خود واگذارد. اما او هیچ یک از این سه کار را نکرد و به کاری دست زد که معلوم نیست از چه مقوله است و عذرهایی آورد که هرگز قابل قبول نیست»<ref>نهج البلاغه، صبحی صالح، خطبه ۱۷۴، ص۲۴۹؛ فیض الاسلام، خطبه ۱۷۳، ص۵۶۲.</ref>.
۴. حضرت در [[ارتباط]] با سخنان [[زبیر]] که [[دعوت]] دوباره برای [[بیعت]] از او شد و او مدعی بود قلباً بیعت نکرده و بیعتش با علی{{ع}} ظاهری و صوری بوده است، فرمود: «زبیر میپندارد با دست بیعت کرده است نه با [[دل]]؛ پس به بیعت [[اقرار]] کرده ولی مدعی است که در دل قصد بیعت نداشته است، بر این ادعای خود باید دلیلی روشن و پذیرفتنی بیاورد و گرنه باید در کاری درآید که از آن بیرون رفته است او برابر بیعتی که کرده [[متعهد]] باشد»<ref>{{متن حدیث|يَزْعُمُ أَنَّهُ قَدْ بَايَعَ بِيَدِهِ وَ لَمْ يُبَايِعْ بِقَلْبِهِ فَقَدْ أَقَرَّ بِالْبَيْعَةِ وَ ادَّعَى الْوَلِيجَةَ فَلْيَأْتِ عَلَيْهَا بِأَمْرٍ يُعْرَفُ وَ إِلَّا فَلْيَدْخُلْ فِيمَا خَرَجَ مِنْهُ}}؛ نهج البلاغه، صبحی صالح، خطبه ۸، ص۵۴.</ref>؛
۵. [[امیر المؤمنین]]{{ع}} برای این که [[حجت]] را بر [[طلحه]] و زبیر تمام کرده باشد و آنان را از [[فتنه]] و [[گرفتاری]] باز دارد، نامه‌ای نوشت و آن را توسط [[عمران بن حصین خزاعی]] برایشان فرستاد. در این [[نامه]] به بیعت داوطلبانه مردم اشاره می‌کند و می‌گوید: چون آن دو بیعت کرده‌اند چه با [[رضایت]] و چه با [[کراهت]] ملزم به اطاعت‌اند؛ زیرا [[زمان]] [[تقیه]] و [[کتمان]] نبوده است. نسبت به [[خون عثمان]] و [[اتهام]] شرکت علی{{ع}} در آن نیز بی‌طرفان [[مدینه]] را داور قرار می‌دهد و در آخر یادآوری می‌کند که [[پشیمانی]] از کار ننگی که تاکنون انجام داده‌اند، بهتر است از ننگی که با [[آتش]] همراه گردد.
اینک متن [[نامه]] که برابر نقل [[نهج البلاغه]]، [[ابوجعفر اسکافی]] آن را در کتاب [[مقامات]] در [[مناقب]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} نقل کرده است:
اما بعد، شما می‌دانید - اگرچه پنهان داشته‌اید - که من بر آن نبودم تا [[مردم]] با من [[بیعت]] کنند مگر زمانی که آنان چنین خواستند و من از آنان بیعت نگرفتم مگر زمانی که ایشان دست [[پیمان]] به من دادند، و شما دو تن از آنان بودید که به سوی من آمده و بیعت کردید. مردم نیز به علت [[تسلط]] (که ناگزیر باشند) و یا به [[طمع]] [[مال]] و [[دارایی]] موجود با من بیعت نکردند. شما دو نفر اگر به [[اختیار]] با من بیعت کردید پس هر چه زودتر از [[پیمان شکنی]] باز گردید و [[توبه]] کنید و اگر با بی‌میلی بیعت کردید به سبب اظهار [[اطاعت]] و [[نهان]] داشتن [[معصیت]] و [[نافرمانی]]، باری مرا بر خود مسلط کرده‌اید (و ملزم به [[پیروی]] هستید زیرا) به [[جان]] خودم [[سوگند]] که [[مهاجران]] برای [[تقیه]] و [[کتمان]] [[حقیقت]]، از شما سزاوارتر بودند. و ردّ [[بیعت]] قبل از پذیرش آن برایتان آسان‌تر بود از بیرون رفتن از آن و [[پیمان شکنی]]، بعد از [[اقرار]] به آن.
چنین پنداشته‌اید که من [[عثمان]] را کشته‌ام. پس بیایید تا میان من و شما کسانی از [[اهل مدینه]]- که از [[یاری]] من و شما روی گردانیده‌اند - [[داوری]] کنند تا هر کس، به [[میزان]] [[مسئولیت]] خویش ملزم باشد.
پس ای دو سالخورده از [[رأی]] خویش برگردید - زیرا اکنون بزرگ‌ترین [[گرفتاری]] شما سرشکستگی و [[ننگ]] است - پیش از آن‌که ننگ و [[آتش]] همراه گردد. والسلام<ref>{{متن حدیث|أَمَّا بَعْدُ فَقَدْ عَلِمْتُمَا وَ إِنْ كَتَمْتُمَا أَنِّي لَمْ أُرِدِ النَّاسَ حَتَّى أَرَادُونِي وَ لَمْ أُبَايِعْهُمْ حَتَّى بَايَعُونِي وَ إِنَّكُمَا مِمَّنْ أَرَادَنِي وَ بَايَعَنِي وَ إِنَّ الْعَامَّةَ لَمْ تُبَايِعْنِي لِسُلْطَانٍ غَالِبٍ وَ لَا لِعَرَضٍ حَاضِرٍ فَإِنْ كُنْتُمَا بَايَعْتُمَانِي طَائِعَيْنِ فَارْجِعَا وَ تُوبَا إِلَى اللَّهِ مِنْ قَرِيبٍ وَ إِنْ كُنْتُمَا بَايَعْتُمَانِي كَارِهَيْنِ فَقَدْ جَعَلْتُمَا لِي عَلَيْكُمَا السَّبِيلَ بِإِظْهَارِكُمَا الطَّاعَةَ وَ إِسْرَارِكُمَا الْمَعْصِيَةَ وَ لَعَمْرِي مَا كُنْتُمَا بِأَحَقَّ الْمُهَاجِرِينَ بِالتَّقِيَّةِ وَ الْكِتْمَانِ وَ إِنَّ دَفْعَكُمَا هَذَا الْأَمْرَ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَدْخُلَا فِيهِ كَانَ أَوْسَعَ عَلَيْكُمَا مِنْ خُرُوجِكُمَا مِنْهُ بَعْدَ إِقْرَارِكُمَا بِهِ وَ قَدْ زَعَمْتُمَا أَنِّي قَتَلْتُ عُثْمَانَ فَبَيْنِي وَ بَيْنَكُمَا مَنْ تَخَلَّفَ عَنِّي وَ عَنْكُمَا مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ ثُمَّ يُلْزَمُ كُلُّ امْرِئٍ بِقَدْرِ مَا احْتَمَلَ فَارْجِعَا أَيُّهَا الشَّيْخَانِ عَنْ رَأْيِكُمَا فَإِنَّ الآْنَ أَعْظَمَ أَمْرِكُمَا الْعَارُ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَجَمَّعَ الْعَارُ وَ النَّارُ وَ السَّلَامُ}}؛ نهج البلاغه، صبحی صالح، نامه ۵۴، ص۴۴۵؛ فیض الاسلام، ص۱۰۳۵.</ref>.
حضرت به آنان یادآوری می‌کند که اگر از کار خلاف خود [[توبه]] کرده و بازگردند ممکن است گروهی آنان را به خاطر اشتباهی که مرتکب شده بودند، [[سرزنش]] کنند؛ ولی اگر توبه نکرده و به [[مخالفت]] خود ادامه دهند و در این راه کشته شوند گرفتار آتش [[غضب الهی]] شده و [[جهنم]] را بر ننگ و سرشکستگی خود افزوده‌اند.
۶. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در خطبه‌ای که به مناسبت حرکت [[اصحاب جمل]] به جانب [[بصره]] ایراد کرده‌اند [[مردم]] را به [[اطاعت از رهبر]] [[دعوت]] کرده و هشدار می‌دهند که [[پیروی]] نکردن از [[رهبر]] باعث نابودی [[قدرت اسلام]] گشته و آرام آرام [[حکومت]] به دیگران منتقل می‌شود. سپس به جریان اصحاب جمل می‌پردازد که آنان با حکومت من سر مخالفت دارند و من تا زمانی [[صبر]] می‌کنم که [[نظام مسلمین]] به خطر نیفتد. آن‌گاه علت مخالفت [[طلحه]] و [[زبیر]] را بر شمرده و آن را [[حسد]] و برگشت امور به گذشته می‌داند و در ادامه می‌فرماید: ما [[وظیفه]] داریم برابر دستورهای [[قرآن]] و [[سیره رسول خدا]]{{صل}} عمل کنیم. در این جا قسمتی که مربوط به اصحاب جمل است، نقل می‌کنیم: «اینان (طلحه و زبیر) بر اثر [[ناخشنودی]] از [[خلافت]] من با یکدیگر [[یار]] و همداستان شده‌اند. من تا زمانی که از [[جماعت]] شما بیمی نرود، [[صبر]] می‌کنم؛ زیرا آنان اگر این [[اندیشه]] سُست و نادرست را به اتمام رسانند، [[نظام]] [[جامعه مسلمین]] به هم خواهد خورد آنان تنها از روی [[حسد]] به کسی که [[خدا]] [[دنیا]] ([[خلافت]]) را به او متوجه فرموده، این دنیا را می‌خواهند. آنها در صددند [[کارها]] را به عقب برگردانند. شما را بر ما حقی است و آن، عمل به [[کتاب خدا]] و [[سیره رسول خدا]]{{صل}} و [[قیام]] به [[حق]] او و به پاداشتن [[سنت]] اوست»<ref>نهج البلاغه، صبحی صالح، خطبه ۱۶۹، ص۴۴۵؛ فیض الاسلام، ص۵۴۹.</ref>.
[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[کوشش]] فراوانی برای بازگشت [[طلحه]] و [[زبیر]] نمود و به تمام اشکال‌های آنان پاسخ داد، ولی آنان به راه خود ادامه دادند. حضرت آنان را [[طغیان‌گر]] معرفی نمود که برابر آن‌چه گذشت، [[پیامبر]]{{صل}} به علی{{ع}} و [[یاران خاص]] خود دستور داده بود که با [[ناکثین]] بجنگند. پارس سگ‌های [[حوأب]] نشان دیگری بر [[گمراهی]] این گروه است. بنابراین کسی نمی‌تواند مدعی شود که طلحه و زبیر [[اجتهاد]] کرده، پس مرتکب خلافی نشده‌اند و یا در کار خود محق بوده‌اند؛ زیرا قیام علیه [[حکومت حق]] [[جرم]] است و [[مجرم]] به عنوان [[باغی]] تحت تعقیب قرار می‌گیرد. اساساً [[اجتهاد در مقابل نص]] امری [[باطل]] و [[ناپسند]] است.
۷. حضرت برای [[جلوگیری از جنگ]] و [[نبرد]] با ناکثین نامه‌ای به [[عایشه]] نوشت و او را به بازگشت به [[منزل]] خود [[دعوت]] کرد.
اما بعد، ای [[عایشه]]، تو از خانه‌ات بیرون آمدی در حالی که به [[خدای تعالی]] و [[رسول]] او [[عاصی]] شدی و در خواست کاری نموده‌ای که [[خدای سبحان]] تو را از آن کار [[فراغت]] داده است آن گاه ادعا می‌کنی که به سبب [[اصلاح]] کار [[مسلمانان]] از [[خانه]] بیرون آمده‌ام. مرا [[آگاه]] کن که [[زنان]] را با [[لشکر]] کشیدن و میان [[مردم]] اصلاح کردن چه کار باشد؟ و تو به [[تصور]] خودت درخواست [[خون عثمان]] می‌کنی و حال آن‌که میان تو و [[عثمان]] هیچ [[خویشاوندی]] و قرابتی نیست! عثمان مردی از [[بنی امیه]] و تو از [[بنی تمیم]] بن [[مره]] (بن [[کنانه]]) هستی.
به [[جان]] خودم [[سوگند]] [[گناه]] تو که از خانه بیرون آمدی (و خویش و [[خلق]] را) در معرض [[بلا]] افکنده‌ای، بیشتر از گناه کسانی است که عثمان را کشتند. من می‌‌دانم که تو به خویشتن این کار را انجام نمی‌دهی، جماعتی تو را بر این کار وا می‌دارند و تو را به سبب خون عثمان در [[خشم]] آورده‌اند. از [[خدا]] بترس ای عایشه، به خانه خود باز گرد و در پس پرده بنشین (که [[صلاح]] کار زنان در آن است که ملازم خانه باشند و پای بیرون ننهند) و [[السلام]]<ref>{{متن حدیث|أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّكِ قَدْ خَرَجْتِ مِنْ بَيْتِكِ عَاصِيَةً لِلَّهِ تَعَالَى وَ لِرَسُولِهِ مُحَمَّدٍ{{صل}} تَطْلُبِينَ أَمْراً كَانَ عَنْكِ مَوْضُوعاً ثُمَّ تَزْعُمِينَ أَنَّكِ تُرِيدِينَ الْإِصْلَاحَ بَيْنَ الْمُسْلِمِينَ فَخَبِّرِينِي مَا لِلنِّسَاءِ وَ قَوَدَ الْعَسَاكِرِ وَ الْإِصْلَاحَ بَيْنَ النَّاسِ وَ طَلَبْتِ كَمَا زَعَمْتِ بِدَمِ عُثْمَانَ وَ عُثْمَانُ رَجُلٌ مِنْ بَنِي أُمَيَّةَ وَ أَنْتِ امْرَأَةٌ مِنْ بَنِي تَيْمِ بْنِ مُرَّةَ وَ لَعَمْرِي إِنَّ الَّذِي عَرَّضَكِ لِلْبَلَاءِ وَ حَمَلَكِ عَلَى الْعَصَبِيَّةِ لَأَعْظَمُ إِلَيْكِ ذَنْباً مِنْ قَتَلَةِ عُثْمَانَ وَ مَا غَضِبْتِ حَتَّى أَغْضَبْتِ وَ لَا هِجْتِ حَتَّى هَيَّجْتِ فَاتَّقِي اللَّهَ يَا عَائِشَةُ وَ ارْجِعِي إِلَى مَنْزِلِكِ وَ أَسْبِلِي عَلَيْكِ سِتْرَكِ وَالسَّلَامُ}}؛ ابن اعثم، الفتوح، ج۱ - ۲، ص۴۶۸؛ مترجم، ص۴۲۱؛ بحار الأنوار، ج۳۲، ص۱۲۰؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۵۲؛ ابن قتیبه الإمامة و السیاسه، ج۱، ص۷۰.</ref>
[[طلحه]] و [[زبیر]] به نامه‌های حضرت پاسخ ندادند. ولی عایشه به آن پاسخ منفی داد.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۲، ص 342 - 349.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش