جمعه در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

«جمعه» از [[اعیاد]] چهارگانه [[اسلامی]] ([[عید فطر|فطر]]، [[عید قربان|قربان]]، [[عید غدیر|غدیر]] و جمعه) بلکه برتر از عید فطر و قربان است.<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۳۸۱ ـ ۳۸۲.</ref>  

===در روایات===

در روایتی از [[رسول خدا]]{{صل}}، [[روز جمعه]] به عنوان [[سرور]] و آقای روزها معرفی شده است.<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۳۷۶.</ref> در [[روایات]] متعددی آمده است: جمعه روز [[عبادت]] و [[تقرّب]] به [[خدای متعال]] با [[عمل صالح]] و [[ترک گناه]] است و [[ثواب]] عبادت در این روز بیش از روزهای دیگر می‌باشد.<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۳۷۵ ـ ۳۸۲.</ref> از این رو، بر بسیار [[دعا کردن]]<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۳۸۳.</ref> و درخواست [[رحمت]] و [[آمرزش]] نمودن<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۳۷۹.</ref> در روز جمعه و بسیار [[صلوات]] فرستادن بر [[محمّد]] و [[آل محمّد]] در این روز سفارش شده است.<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۳۸۶.</ref> و نیز از [[امیر مؤمنان]]{{ع}} [[روایت]] شده که فرمود: «در روز جمعه [[ساعت]] مبارکی است که [[بنده]] در آن ساعت چیزی از [[خدا]] نمی‌خواهد مگر آنکه به او عطا می‌کند».<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۳۷۹.</ref>

===ارتباط جمعه با امام زمان===

روز جمعه متعلّق به [[امام عصر]] صلوات اللّه‌ علیه است که در آن به [[زیارت]] و توجه به آن حضرت سفارش شده است.<ref>الرسائل العشر (حلّی)، ص۴۳۳</ref>

جمعه به جهت برخورداری از [[قداست]] و [[حرمت]]، از اسباب تغلیظ در قسم ([[سوگند]] دادن) شمرده شده است.<ref>جواهر الکلام، ج۴۰، ص۲۳۱.</ref>

==اعمال شب و روز جمعه==

===مستحبات===

خواندن [[سوره‌ جمعه]] و [[سوره اعلی]] در [[نماز]] [[مغرب]] و عشای [[شب جمعه]] به قول مشهور<ref>جواهر الکلام، ج ۹، ص۴۰۵.</ref> و سوره‌ جمعه و [[سوره توحید]] به قول برخی یا سوره‌ جمعه و [[سوره منافقون]] بنابر قول برخی دیگر در [[نماز صبح]] [[روز جمعه]]،<ref>جواهر الکلام، ص۴۰۶ ـ ۴۰۷.</ref> و بنابر مشهور سوره‌های جمعه و منافقون در [[نماز جمعه]] یا [[نماز ظهر]] و نیز [[نماز عصر]] روز جمعه [[مستحب]] است.<ref>جواهر الکلام، ص۴۰۷.</ref>

در روز جمعه، گزاردن چهار رکعت، علاوه بر شانزده رکعت [[نافله]] ظهر و عصر ـ که در مجموع بیست رکعت می‌شود ـ مستحب است و بنابر نظر بسیاری مستحب است بیست رکعت یاد شده قبل از زوال خوانده شود و نیز بنابر قول اکثر، مستحب است شش رکعت آن هنگام گسترده شدن [[نور]] [[خورشید]] در [[آسمان]] (تقریباً یک [[ساعت]] پس از طلوع)، شش رکعت دوم [[زمان]] بالا آمدن خورشید (حدود سه ساعت پس از طلوع) و شش رکعت دیگر قبل از زوال (تقریباً نیم ساعت پیش از ظهر) و دو رکعت آخر، نزدیک زوال خوانده شود.<ref>جواهر الکلام، ج ۱۱، ص۳۱۸ ـ ۳۲۰.</ref>

[[نوافل]] زیادی در روز جمعه وارد شده که خواندن آنها در این [[روز]] مستحب است؛ از قبیل [[نماز]] [[پیامبر]]، [[نماز جعفر طیار]] و [[نماز اعرابی]] <ref>تحریر الاحکام، ج ۱، ص۲۹۵ ـ ۲۹۶؛ العروة الوثقی، ج ۳، ص۴۰۴.</ref>.

بنابر نظر گروهی، بلند خواندن قرائت در نماز ظهر روز جمعه مستحب است.<ref>جواهر الکلام، ج ۹، ص۳۷۰ ـ ۳۷۱.</ref>

از دیگر [[مستحبات]] [[شب]] یا روز جمعه [[اعمال]] زیر است: [[غسل]] جمعه به قول مشهور<ref>جواهر الکلام، ج۵، ص۲.</ref>؛ حمام کردن؛<ref>الدروس الشرعیة، ج ۱، ص۱۲۸.</ref> [[استعمال بوی خوش]]؛<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۳۶۴.</ref> آراستن خویش و [[پوشیدن]] پاکیزه‌ترین لباس‌ها؛<ref>مجمع الفائدة، ج ۲، ص۳۹۳.</ref> گرفتن ناخن و چیدن شارب<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۳۵۵.</ref>؛ [[خوردن]] انار؛<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۴۱۵.</ref> [[زیارت پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}}؛<ref>الدروس الشرعیة، ج ۲، ص۱۶.</ref> به‌ویژه [[زیارت امام حسین]]{{ع}}؛<ref>وسائل الشیعة، ج ۱۴، ص۴۷۹.</ref> [[زیارت اهل قبور]] قبل از [[طلوع]] خورشید؛<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۴۱۵.</ref> [[صدقه دادن]]؛<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۴۱۲.</ref> آمیزش با [[همسر]] در شب و [[عصر جمعه]]<ref>العروة الوثقی، ج ۵، ص۴۹۰.</ref> و [[توسعه]] بر [[خانواده]] در [[خوراک]].<ref>وسائل الشیعة، ج۷، ص۴۰۱.</ref> البته در شب و [[روز جمعه]] [[اعمال]] فراوان دیگری [[مستحب]] است که در [[منابع روایی]] همچون [[وسائل الشیعة]]، [[بحار الانوار]] و نیز کتاب‌های [[ادعیه]]، از قبیل اقبال و [[مفاتیح الجنان]] بدانها اشاره شده است.

===مکروهات===

حجامت کردن<ref>وسائل الشیعة، ج۷، ص۳۶۳.</ref> و [[شعر]] خواندن<ref>وسائل الشیعة، ج۷، ص۴۰۲.</ref> در روز جمعه و نیز [[ذبح]] [[حیوان]] تا ظهر آن<ref>جواهر الکلام، ج ۳۶، ص۱۳۵.</ref> [[مکروه]] است.<ref>[[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۳، صفحه ۱۱۰- ۱۱۲.</ref>