ولایت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←ولایت فقیه
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
==== [[ولایت فقیه]] ==== | ==== [[ولایت فقیه]] ==== | ||
در این باره که «ولایت فقیه» بحث [[کلامی]] است یا [[فقهی]]، میان [[عالمان]] و | در این باره که «ولایت فقیه» بحث [[کلامی]] است یا [[فقهی]]، میان [[عالمان]] و دانشمندان [[اختلاف]] نظر است. معیار تشخیص کلامی یا فقهی بودن یک مسأله، موضوع آن است. اگر موضوع مسأله، [[فعل خداوند]] باشد کلامی و اگر بایدها و نباید و مربوط به فعل [[مکلف]] باشد، فقهی خواهد بود. با این معیار می‌توان بحث ولایت فقیه را نیز تشیخص داد. | ||
ولایت فقیه هر دو معیار را دارد. از آنجایی‌که [[اثبات ولایت فقیه]] و برهانی که بر آن اقامه می‌شود، مربوط به [[علم کلام]] است، کلامی؛ اما از آن جهت که بر | ولایت فقیه هر دو معیار را دارد. از آنجایی‌که [[اثبات ولایت فقیه]] و برهانی که بر آن اقامه می‌شود، مربوط به [[علم کلام]] است، کلامی؛ اما از آن جهت که بر فقیه جامع الشرایط [[واجب]] است وظیفه‌اش را انجام و سایر ملکفین نیز باید در زمینه‌های [[احکام]]، [[قضاوت]] و لایت [[شرعی]] از او [[متابعت]] نمایند، مسألۀ [[فقهی]] است<ref> [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ولایت فقیه - جوادی آملی (کتاب)|ولایت فقیه]]، ص۱۴۱.</ref>. | ||
بنابراین، [[ولایت فقیه]] هنگامی مطرح می‌شود که [[مردم]] در [[شناخت]] امور [[زندگی]] و [[اجتماعی]] خود به [[امام]] [[معصوم]] {{ع}} دسترسی نداشته باشند؛ یعنی ولایت فقیه، در [[حقیقت]]، [[نیابت]] عامّ از امام معصوم {{ع}} را دارد و به معنای | بنابراین، [[ولایت فقیه]] هنگامی مطرح می‌شود که [[مردم]] در [[شناخت]] امور [[زندگی]] و [[اجتماعی]] خود به [[امام]] [[معصوم]] {{ع}} دسترسی نداشته باشند؛ یعنی ولایت فقیه، در [[حقیقت]]، [[نیابت]] عامّ از امام معصوم {{ع}} را دارد و به معنای سرپرستی امور شیعیان در عصر غیبت کبری است. این بدان سبب است که حضور کامل [[دین]] در جامعۀ انسانی در گرو برپایی حکومت اسلامی است و ضرورت وجود حکومت اسلامی، محدود به [[عصر پیامبر]] {{صل}} یا [[روزگار]] حضور امام معصوم {{ع}} نیست<ref>[[امام خمینی|امام خمینی]]، [[ولایت فقیه - امام خمینی (کتاب)|ولایت فقیه]]، ص۱۹.</ref>. بدین جهت ولایت فقیه یکی از مهمترین مسائل جامعۀ [[شیعی]] است؛ به گونهای که اندیشۀ [[سیاسی]] [[پیروان مکتب اهل بیت]] {{ع}} در عصر [[غیبت کبری]] با آن گره خورده است. | ||
نکته لازم به ذکر آن است که [[مشروعیت ولایت فقیه]] همانند [[ولایت]] [[معصومین]] از راه [[نصب]] است؛ با این تفاوت که معصومین {{ع}} به [[نصب خاص]] [[الهی]] [[برگزیده]] شده‌اند، اما [[فقهاء]] به [[نصب عام]]، واجد چنین مقامی می‌شوند و نصب عام بدین معناست که شرایط و ویژگی‌های [[ولی فقیه]]، بدون تعیین مصداق آن در سخن معصومین آمده است<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص۱۹۷؛ [[علی اصغر نصرتی|نصرتی، علی اصغر]]، [[نظام سیاسی اسلام (کتاب)|نظام سیاسی اسلام]]، ص۲۶۳.</ref>. | نکته لازم به ذکر آن است که [[مشروعیت ولایت فقیه]] همانند [[ولایت]] [[معصومین]] از راه [[نصب]] است؛ با این تفاوت که معصومین {{ع}} به [[نصب خاص]] [[الهی]] [[برگزیده]] شده‌اند، اما [[فقهاء]] به [[نصب عام]]، واجد چنین مقامی می‌شوند و نصب عام بدین معناست که شرایط و ویژگی‌های [[ولی فقیه]]، بدون تعیین مصداق آن در سخن معصومین آمده است<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص۱۹۷؛ [[علی اصغر نصرتی|نصرتی، علی اصغر]]، [[نظام سیاسی اسلام (کتاب)|نظام سیاسی اسلام]]، ص۲۶۳.</ref>. | ||