بحث:آزمایش الهی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن ') |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۲۰۴: | خط ۲۰۴: | ||
از جهت معناشناختی؛ واژه [[ابتلاء]] از کلمات کلیدی [[قرآن کریم]] است که رابطه نظام‌مندی با کلمات [[خدا]]، [[انسان]]، [[زندگی]] و [[معاد]] دارد. بر اساس این شبکه مفهومی [[قرآنی]]، انسان در پروسه [[ابتلاء]]، [[حقیقت]] خود را بروز یا [[صیقل]] میدهد و به [[زندگی پاک]] و [[ملکوت]] اعلی نزدیک یا از آن دور می‌شود.<ref>[[مهوش‌السادات علوی|علوی، مهوش‌السادات]]، [[ ابتلاء (مقاله)|مقاله «ابتلاء»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]].</ref> | از جهت معناشناختی؛ واژه [[ابتلاء]] از کلمات کلیدی [[قرآن کریم]] است که رابطه نظام‌مندی با کلمات [[خدا]]، [[انسان]]، [[زندگی]] و [[معاد]] دارد. بر اساس این شبکه مفهومی [[قرآنی]]، انسان در پروسه [[ابتلاء]]، [[حقیقت]] خود را بروز یا [[صیقل]] میدهد و به [[زندگی پاک]] و [[ملکوت]] اعلی نزدیک یا از آن دور می‌شود.<ref>[[مهوش‌السادات علوی|علوی، مهوش‌السادات]]، [[ ابتلاء (مقاله)|مقاله «ابتلاء»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]].</ref> | ||
== [[ابتلاء]] در [[قرآن]] == | |||
در کتاب وجوه و نظائر دامغانی آمده است: | |||
[[تفسیر]] [[بلا]] دو صورت است: [[نعمت]] و آزمودن | |||
صورت اول: بلا یعنی نعمت. | |||
[[خداوند]] در [[سوره بقره]] می‌فرماید {{متن قرآن|وَفِي ذَلِكُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ}}<ref>«و در آن از سوی پروردگارتان برای شما آزمونی سترگ بود» سوره بقره، آیه ۴۹.</ref>؛این که خداوند شما را از [[شر]] [[فرعون]] [[نجات]] داد، یعنی این برای شما نعمتی بزرگ است. | |||
صورت دوم: بلا به معنای [[آزمایش]]، در [[سوره صافات]] آمده است: {{متن قرآن|إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْبَلَاءُ الْمُبِينُ}}<ref>«بی‌گمان این همان آزمایش آشکار بود» سوره صافات، آیه ۱۰۶.</ref><ref>الحسین بن محمد الدامغانی، الوجوه و النظائر لالفاظ کتاب الله العزیز، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref>. | |||
ابتلاء در قرآن بیشتر به معنای [[تکالیف]] و [[مسئولیت‌ها]] به کار رفته است، یعنی در واقع به تکالیف و مسئولیت‌ها نیز بلا گفته می‌شود. | |||
«راغب» در مفردات در این زمینه می‌گوید: | |||
به چند جهت بر [[تکلیف]] نام بلا اطلاق می‌شود: | |||
اول: تمامی تکالیف و مسئولیت‌ها به گونه‌ای برای [[بدن]] سخت و مشکل می‌باشند (و باعث خستگی و فرسودگی شخص می‌شوند) از این رو نام بلا بر آنها [[صدق]] می‌کند. | |||
دوم: تکالیف خداوند در واقع همان آزمون‌ها می‌باشند. به این جهت است که خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِينَ مِنْكُمْ وَالصَّابِرِينَ وَنَبْلُوَ أَخْبَارَكُمْ}}<ref>«و بی‌گمان می‌آزماییمتان تا جهادگران و شکیبایان شما را معلوم داریم و گزارش‌های (کردارهای) شما را بررسی کنیم» سوره محمد، آیه ۳۱.</ref>. | |||
سوم: آزمون‌های خداوند در مورد [[بندگان]] گاهی در [[شادی]] است تا سپاسگزار باشند و گاهی در [[سختی]] است تا [[شکیبایی]] پیشه کنند، بنابراین، [[رنج]] و [[اندوه]] و شادی و [[گشایش]] همگی بلا نامیده می‌شوند. رنج و اندوه زمینه شکیبایی را فراهم می‌سازد و شادی و گشایش موجبات [[شکر]] و [[سپاسگزاری]] را به دنبال خواهد داشت<ref>مفردات الفاظ القرآن، ص۱۴۵.</ref>. | |||
[[آزمون]] و [[امتحان]] خداوند و دیگران در [[هدف]] و [[انگیزه]] متفاوت است. خداوند با هدف به دست آوردن [[آگاهی]] کسی را امتحان نمی‌کند؛ زیرا به طور معمول امتحان را کسی برگزار می‌کند که از فرجام [[کارها]] بی‌خبر بوده و بخواهد با آزمودن بر آگاهی‌های خویش بیفزاید، در حالی که [[خداوند]] بر گذشته و [[آینده]] و فرجام امور [[آگاه]] است<ref>الفضل بن الحسن الطبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲۰۰؛ محمد بن الحسن الطوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۴۴۵؛ السید علی اکبر الموسوی الیزدی، (و دیگران)، الامامة و الولایة فی القرآن کریم، ص۲۳؛ محمد بن عمر فخر رازی، تفسیر الکبیر، ج۲، جزء ۴، ص۳۱.</ref>. | |||
«راغب» در این باره می‌نویسد: | |||
اگر درباره شخصی گفته شود «او به چیزی آزموده شد». این سخن دارای دو مطلب می‌باشد: | |||
#(آزمودن آن شخص به جهت) کسب [[آگاهی]] از وضعیت آن شخص و اطلاع از وی درباره آنچه که پیش از این مورد [[جهل]] بوده است. | |||
# آشکار شدن نیکویی یا [[پستی]] آن شخص. | |||
چه بسا (مراد از برگزاری [[آزمون]]) هر دو مورد و یا تنها یکی از آن دو باشد. | |||
بنابراین اگر درباره خداوند گفته شود: «به چیزی آزمود» و یا «شخصی را آزمود» در این صورت منظور تنها آشکار شدن نیکویی یا پستی آن شخص می‌باشد و نه کسب آگاهی از وضعیت وی و اطلاع از آنچه که مورد جهل بوده است؛ زیرا خداوند دانای پنهان‌ها و آگاه به آشکار و پنهان است و معنای [[ابتلاء]] در قول خداوند: {{متن قرآن|وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref><ref>مفردات الفاظ القرآن، ص۱۴۶.</ref> همین است.<ref>[[محمد ساعدی|ساعدی، محمد]]، [[آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار (کتاب)|آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار]]، ص ۷۶.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||