پل صراط: تفاوت میان نسخه‌ها

براساس گزارش [[قرآن کریم]]، [[مؤمنان]] در [[روز قیامت]] همراه [[پیامبر اکرم]] خواهند بود و نورشان پیشاپیش و در سمت راست آنها به سرعت پیش خواهد رفت و مؤمنان از [[خدا]] می‌خواهند تا نورشان را برای آنان کامل کرده و گناهانشان را ببخشاید: «یَومَ لا یُخزِی اللهُ النَّبیَّ و الَّذینَ ءامَنوا مَعَهُ نورُهُم یَسعی ٰ بَینَ اَیدیهِم و بِاَیم ٰ نِهِم یَقولونَ رَبَّنا اَتمِم لَنا نورَنا و اغفر لنا». ([[تحریم]] / ۶۶، ۸) برخی [[مفسران]] گفته‌اند که [[نور]] مؤمنان روشنی‌بخش مسیر آنها هنگام گذر از پُل [[صراط]] به سوی [[بهشت]] خواهد بود.<ref>تفسیر مقاتل، ج ۴، ص۳۷۸؛ تفسیر سمرقندی، ج ۳، ص۳۸۳.</ref> گفته‌اند که شعاع نور برخی مؤمنان به گستردگی کوهی بزرگ و گروهی دیگر تا سرانگشتان پاهایشان خواهد بود و گاهی نیز خاموش خواهد شد <ref>احیاء علوم الدین، ج ۴، ص۵۲۵.</ref> و درخواست کامل شدن نور، به سبب [[هراس]] از [[خاموشی]] آن بر صراط است؛<ref>تفسیر مقاتل، ج ۴، ص۳۷۸؛ تفسیر سمرقندی، ج ۳، ص۴۴۸.</ref> همچنین گفته‌اند که [[پیشوایان]] [[اسلام]]، مؤمنان را در گذر از صراط و رسیدن به بهشت کمک خواهند کرد.<ref>جوامع الجامع، ج ۴، ص۳۲۲؛ مجمع البیان، ج ۱۰، ص۴۷۸.</ref> براساس برخی [[روایات]]، [[پیامبراکرم]] همراه [[حضرت علی]]، [[فاطمه]]، حسن، حسین، [[حمزه]] و جعفر برق‌آسا از پُل صراط خواهند گذشت.<ref>بحار الانوار، ج ۸، ص۶۷.</ref> در [[آیه]] ۱۴۲ [[سوره نساء]] / ۴ از [[مکر]] و [[نیرنگ]] [[منافقان]] در برابر خدا و مکر متقابل خدا با آنان سخن به میان آمده است: «اِنَّ المُن ٰ فِقینَ یُخ ٰ دِعونَ اللهَ و هُوَ خ ٰ دِعُهُم». خدعۀ [[خداوند]] به منافقان، خاموشی نور سر راه آنان هنگام رسیدن به صراط، [[تفسیر]] شده است.<ref>جامع البیان، ج ۵، ص۴۴۹؛ تفسیر سمرقندی، ج ۱، ص۳۷۵.</ref> برهمین اساس، آنها از مؤمنان نور می‌خواهند. به آنها گفته می‌شود به [[دنیا]] بازگردید و با [[ایمان]] و [[کردار]] [[شایسته]]، نوری بجویید که [[روشنایی]] امروز برخاسته از [[ایمان]] و [[عمل]] [[شایسته]] دیروز است؛ آن‌گاه میان [[مؤمنان]] و [[منافقان]] دیواری کشیده می‌شود: «یَومَ یَقولُ المُن ٰ فِقونَ و المُن ٰ فِق ٰ تُ لِلَّذینَ ءامَنوا انظُرونا نَقتَبِس مِن نورِکُم قیلَ ارجِعوا وراءَکُم فَالتَمِسوا نورًا فَضُرِبَ بَینَهُم بِسورٍ لَهُ بابٌ باطِنُهُ فیهِ الرَّحمَةُ و ظ ٰ هِرُهُ مِن قِبَلِهِ العَذاب». ([[حدید]] / ۵۷، ۱۳)<ref>تفسیر مقاتل، ج ۴، ص۲۳۹؛ تفسیرسمرقندی، ج ۳، ص۳۸۴.</ref> [[نور]] یادشده در [[آیه]] ۲۸ [[سوره حدید]] / ۵۷ نیز به [[نورانیت]] هنگام گذر از [[صراط]] [[تفسیر]] شده است. براساس این آیه، [[تقوای الهی]] و ایمان به [[پیامبراکرم]] مایه بهره‌مندی از نور و راه‌رفتن در روشنایی آن معرفی شده است: «ی ٰ اَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا اتَّقُوا اللهَ و ءامِنوا بِرَسولِهِ یُؤتِکُم کِفلَینِ مِن رَحمَتِهِ و یَجعَل لَکُم نورًا تَمشونَ بِهِ».<ref>تفسیر مقاتل، ج ۴، ص۲۴۷؛ تفسیر ثعلبی، ج ۹، ص۲۵۰؛ تفسیر لاهیجی، ج ۴، ص۴۰۱.</ref> بر همین اساس، روشنی و گسترش صراط در [[آخرت]] را بسته به [[میزان]] کسب نور [[یقین]] و اندازۀ [[معرفت به خداوند]] در این [[دنیا]] معرفی کرده‌اند.<ref>اسفار، ج ۵، ص۲۸۴، ۳۱۵.</ref> آیه ۳۴ [[سوره فاطر]] / ۳۵ از [[حمد]] [[بهشتیان]] به درگاه [[خداوند]] به سبب رفع [[نگرانی]] آنان خبر می‌دهد: «و قالُوا الحَمدُ للهِ الَّذی اَذهَبَ عَنَّا الحَزَنَ». برخی مراد از «[[حزن]]» را نگرانی و [[اضطراب]] هنگام [[عبور از صراط]] دانسته‌اند.<ref>تفسیر سمرقندی، ج ۳، ص۱۰۴؛ روح البیان، ج ۷، ص۳۵۲-۳۵۳؛ البرهان، ج ۴، ص۵۵۱.</ref> براساس [[روایات]]، وضع [[مردم]] هنگام عبور از صراط متفاوت است: گروهی برق‌آسا، عده‌ای چون [[تاختن اسب]]، برخی سینه‌خیز، شماری در حالت راه‌رفتن، بعضی هم آویخته و چسبیده به پُل حرکت می‌کنند و گاهی نیز شعله [[آتش]] آنان را می‌گیرد؛<ref>جامع البیان، ج ۱۶، ص۱۴۲؛ تفسیر قمی، ج ۱، ص۲۹؛ نورالثقلین،‌ ج ۱، ص۲۱.</ref> همچنین گفته‌اند که مردم همانند پروانه درون [[جهنم]] می‌ریزند. [[فرشتگان]] از [[خدا]] برای مردم [[بخشایش]] می‌خواهند و عبورکنندگان [[سپاس]] [[الهی]] را به جای می‌آورند.<ref>الامالی، ص۲۴۲؛ المحجة البیضاء، ج ۸، ص۳۴۷؛ بحار الانوار، ج ۸، ص۶۵.</ref> [[محبت به اهل بیت]] [[پیامبر]]، [[شناخت امام]] برحق و [[پیروی]] از وی عامل [[پایداری]] و ثَبات قدم در [[صراط]] و تسهیل گذر از آن و نشناختن او سبب [[لغزش]] در آن معرفی شده است.<ref>الاعتقادات، ص۷۰؛ معانی الاخبار، ص۳۲؛ اسفار، ج ۵، ص۲۸۴، ۳۱۵.</ref>