آفرینش در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخه‌ها
←قانونمند بودن فعل الهی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==[[احکام کلی]] [[آفرینش]]== | ==[[احکام کلی]] [[آفرینش]]== | ||
===[[قانونمند]] بودن | ===[[قانونمند]] بودن [[فعل الهی]]=== | ||
گاه مقصود از [[قانون]]، همان قانون [[تشریعی]] یا [[امر و نهی]] الهی است و گاه مقصود، [[سنت الهی]] و قانون [[تکوینی]] است؛ مانند {{متن حدیث|بِالْعَدْلِ قَامَتِ السَّمَوَاتُ وَ الْأَرْضُ}}. بی‌گمان بر [[خلقت]] الهی، قانون علت و معلول و لوازم و پی آمدهای آن [[حاکم]] است؛ زیرا اگر قانون در میان باشد، فعل الهی دارای [[نظم]] و [[هدف]] می‌شود. هر فعل قانونمند، نیازمند علت غایی است و در این صورت می‌توان از فعل الهی بر [[معاد]] [[استدلال]] کرد و نیز [[اثبات وجود]] فاعل و [[خالق]] برای هر مخلوقی از راه قانونمند بودن خلقت میسر است؛ زیرا شرط هرگونه [[استنتاج]] آن است که رابطه میان فعل و فاعل کلی و پیوسته باشد و [[سنت]] را [[تغییر]] و تبدیل و تحویل روی ندهد. در اینجا از بیان غرض [[خدای متعال]] از خلقت و [[هدفمند بودن]] فعل خدای متعال می‌گذریم؛ مهم، [[حکمت]] خلقت و ترتب فایده بر آن است که در [[کتاب‌های کلامی]] مفصل، طرح و شرح شده است<ref>ر.ک: شریف مرتضی، علم الهدی، رسائل الشریف المرتضی، ج۱، ص۱۲۹: قاضی عبدالجبار، المغنی، ج۱۱، ص١٠٠.</ref>. [[روایات]] [[امیرمؤمنان]]{{ع}} نیز پای می‌فشارند که فعل الهی از روی [[عدل]] است<ref>خطبتان للامام امیر المؤمنین{{ع}} الخالیة عن النقطة و الخالیة عن الالف، ص۵.</ref>. این روایات برای ما باز می‌گویند که کل خلقت را هدفی است والا و در برخی [[احادیث]] دیگر [[امام]]، [[هدفمندی]] [[خلقت انسان]] را پیش می‌کشد و می‌فرماید: | گاه مقصود از [[قانون]]، همان قانون [[تشریعی]] یا [[امر و نهی]] الهی است و گاه مقصود، [[سنت الهی]] و قانون [[تکوینی]] است؛ مانند {{متن حدیث|بِالْعَدْلِ قَامَتِ السَّمَوَاتُ وَ الْأَرْضُ}}. بی‌گمان بر [[خلقت]] الهی، قانون علت و معلول و لوازم و پی آمدهای آن [[حاکم]] است؛ زیرا اگر قانون در میان باشد، فعل الهی دارای [[نظم]] و [[هدف]] می‌شود. هر فعل قانونمند، نیازمند علت غایی است و در این صورت می‌توان از فعل الهی بر [[معاد]] [[استدلال]] کرد و نیز [[اثبات وجود]] فاعل و [[خالق]] برای هر مخلوقی از راه قانونمند بودن خلقت میسر است؛ زیرا شرط هرگونه [[استنتاج]] آن است که رابطه میان فعل و فاعل کلی و پیوسته باشد و [[سنت]] را [[تغییر]] و تبدیل و تحویل روی ندهد. در اینجا از بیان غرض [[خدای متعال]] از خلقت و [[هدفمند بودن]] فعل خدای متعال می‌گذریم؛ مهم، [[حکمت]] خلقت و ترتب فایده بر آن است که در [[کتاب‌های کلامی]] مفصل، طرح و شرح شده است<ref>ر.ک: شریف مرتضی، علم الهدی، رسائل الشریف المرتضی، ج۱، ص۱۲۹: قاضی عبدالجبار، المغنی، ج۱۱، ص١٠٠.</ref>. [[روایات]] [[امیرمؤمنان]]{{ع}} نیز پای می‌فشارند که فعل الهی از روی [[عدل]] است<ref>خطبتان للامام امیر المؤمنین{{ع}} الخالیة عن النقطة و الخالیة عن الالف، ص۵.</ref>. این روایات برای ما باز می‌گویند که کل خلقت را هدفی است والا و در برخی [[احادیث]] دیگر [[امام]]، [[هدفمندی]] [[خلقت انسان]] را پیش می‌کشد و می‌فرماید: | ||
{{متن حدیث|اتَّقُوا اللَّهَ جِهَةَ مَا خَلَقَكُمْ لَهُ<ref>آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، با شرح خوانساری، ج۲، ص۲۳۹؛ مدیر شانه چی، کاظم، الحکم من کلام الامام امیر المؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۴۱، ش۱۸۱.</ref> لِغَیْرِهَا [دنیا] خُلِقْتُمْ<ref>الحکم من کلام الامام امیر المؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۶۹، ش۵۷۹.</ref>. اِعْلَمْ يَا بُنَيَّ أَنَّكَ إِنَّمَا خُلِقْتَ لِلْآخِرَةِ لَا لِلدُّنْيَا وَ لِلْفَنَاءِ لَا لِلْبَقَاءِ<ref>الحکم من کلام الامام امیر المؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۱۴۶، ش۱۶۶۹.</ref>. إِنْ كُنْتُمْ فِي الْبَقَاءِ رَاغِبِينَ فَازْهَدُوا فِي عَالَمِ الْفَنَاءِ<ref>الحکم من کلام الامام امیر المؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۲۱۰، ش۲۵۲۹.</ref>. أَبَى اللَّهُ إِلَّا خَرَابَ الدُّنْيَا وَ عِمَارَةَ الْآخِرَةِ<ref>الحکم من کلام الامام امیر المؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۳۶، ش۱۳۵.</ref>}}.<ref>[[احمد عابدی|عابدی، احمد]]، [[خلقت - عابدی (مقاله)|مقاله «خلقت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱]] ص ۳۶۵.</ref> | {{متن حدیث|اتَّقُوا اللَّهَ جِهَةَ مَا خَلَقَكُمْ لَهُ<ref>آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، با شرح خوانساری، ج۲، ص۲۳۹؛ مدیر شانه چی، کاظم، الحکم من کلام الامام امیر المؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۴۱، ش۱۸۱.</ref> لِغَیْرِهَا [دنیا] خُلِقْتُمْ<ref>الحکم من کلام الامام امیر المؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۶۹، ش۵۷۹.</ref>. اِعْلَمْ يَا بُنَيَّ أَنَّكَ إِنَّمَا خُلِقْتَ لِلْآخِرَةِ لَا لِلدُّنْيَا وَ لِلْفَنَاءِ لَا لِلْبَقَاءِ<ref>الحکم من کلام الامام امیر المؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۱۴۶، ش۱۶۶۹.</ref>. إِنْ كُنْتُمْ فِي الْبَقَاءِ رَاغِبِينَ فَازْهَدُوا فِي عَالَمِ الْفَنَاءِ<ref>الحکم من کلام الامام امیر المؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۲۱۰، ش۲۵۲۹.</ref>. أَبَى اللَّهُ إِلَّا خَرَابَ الدُّنْيَا وَ عِمَارَةَ الْآخِرَةِ<ref>الحکم من کلام الامام امیر المؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۳۶، ش۱۳۵.</ref>}}.<ref>[[احمد عابدی|عابدی، احمد]]، [[خلقت - عابدی (مقاله)|مقاله «خلقت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱]] ص ۳۶۵.</ref> | ||