پرش به محتوا

دین: تفاوت میان نسخه‌ها

۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۵ ژوئن ۲۰۲۳
خط ۲۵۴: خط ۲۵۴:
مأنوس‌ترین معنای دین، دین به معنای محتوای آن است. مقصود از محتوای دین، آموزه‎هایی است که به صورت [[حکم شرعی]] یا خبر از [[واقعیت]] خارجی در دین وجود دارد؛ به طور مثال گفته می‌شود: [[دین اسلام]]، شامل سه بخش [[اخلاق]]، [[عقاید]] و [[احکام]] است. این معنای دین در سخنان دین‎شناسان گاه به صورت جمع ([[ادیان]]) به کار می‌رود و هر یک از [[پیامبران صاحب شریعت]] را آورنده یک دین می‌دانند؛ اما [[قرآن]] هرگز واژه دین را به صورت جمع به کار نبرده<ref>ر.ک: مطهری، مرتضی، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، ص۲۱۴.</ref>، [[دین خدا]] را از [[آدم]] تا خاتم یکی، و آن را اسلام می‌داند<ref>آل عمران، آیهٔ۱۹: دین نزد خدا اسلام است.</ref>. حضرت علی{{ع}} نیز فرمود: «[[آگاه]] باشید که [[قوانین]] دین، یکی است»<ref>نهج البلاغه، خطبهٔ ۱۲۰، ص۲۲۸؛ آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، شرح جمال‎الدین خوانساری، ج۲، ص۳۴۰، ح۲۷۸۵.</ref>.
مأنوس‌ترین معنای دین، دین به معنای محتوای آن است. مقصود از محتوای دین، آموزه‎هایی است که به صورت [[حکم شرعی]] یا خبر از [[واقعیت]] خارجی در دین وجود دارد؛ به طور مثال گفته می‌شود: [[دین اسلام]]، شامل سه بخش [[اخلاق]]، [[عقاید]] و [[احکام]] است. این معنای دین در سخنان دین‎شناسان گاه به صورت جمع ([[ادیان]]) به کار می‌رود و هر یک از [[پیامبران صاحب شریعت]] را آورنده یک دین می‌دانند؛ اما [[قرآن]] هرگز واژه دین را به صورت جمع به کار نبرده<ref>ر.ک: مطهری، مرتضی، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، ص۲۱۴.</ref>، [[دین خدا]] را از [[آدم]] تا خاتم یکی، و آن را اسلام می‌داند<ref>آل عمران، آیهٔ۱۹: دین نزد خدا اسلام است.</ref>. حضرت علی{{ع}} نیز فرمود: «[[آگاه]] باشید که [[قوانین]] دین، یکی است»<ref>نهج البلاغه، خطبهٔ ۱۲۰، ص۲۲۸؛ آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، شرح جمال‎الدین خوانساری، ج۲، ص۳۴۰، ح۲۷۸۵.</ref>.
این دین واحد، در هر دوره‌ای به فراخور [[درک]] [[مردم]] آن [[روزگار]] [[ابلاغ]] شده است و [[پیامبران]]، همواره [[مصدق]] [[پیامبران پیشین]] و [[مبشر]] پیامبران پسین بوده‌اند<ref>صف، آیه ۶. واژه دین در این آیه به کار نرفته، اما مقصود ما را بیان می‌کند.</ref>. [[پیامبر خاتم]] نیز برای احیای همان دین آمد و پس از آن، دیگر هیچ [[دینی]] پذیرفته نیست. [[امیر مؤمنان]]{{ع}} فرمود:
این دین واحد، در هر دوره‌ای به فراخور [[درک]] [[مردم]] آن [[روزگار]] [[ابلاغ]] شده است و [[پیامبران]]، همواره [[مصدق]] [[پیامبران پیشین]] و [[مبشر]] پیامبران پسین بوده‌اند<ref>صف، آیه ۶. واژه دین در این آیه به کار نرفته، اما مقصود ما را بیان می‌کند.</ref>. [[پیامبر خاتم]] نیز برای احیای همان دین آمد و پس از آن، دیگر هیچ [[دینی]] پذیرفته نیست. [[امیر مؤمنان]]{{ع}} فرمود:
[[[خداوند]]] با [[فرستادن پیامبر]] شریعت‎های ناشناخته را شناساند، و ریشه بدعت‎های راه یافته در [[ادیان آسمانی]] را قطع کرد، و احکام و [[مقررات الهی]] را بیان فرمود؛ پس هر کس جز اسلام دینی را برگزیند، به‎یقین [[شقاوت]] او ثابت خواهد بود<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۶۱، ص۳۰۲. در برخی از متون و منابع، بین «الاحکام المفصوله» و «فمن یبتغ» آمده است: {{متن حدیث|أَرْسَلَهُ بِوُجُوبِ الْحُجَجِ وَ ظُهُورِ الْفَلَجِ وَ إِيضَاحِ الْمَنْهَجِ فَبَلَّغَ الرِّسَالَةَ صَادِعاً بِهَا وَ حَمَلَ عَلَى الْمَحَجَّةِ دَالًّا عَلَيْهَا وَ أَقَامَ أَعْلَامَ الِاهْتِدَاءِ وَ مَنَارَ الضِّيَاءِ وَ جَعَلَ أَمْرَاسَ الْإِسْلَامِ مَتِينَةً وَ عُرَى الْإِيمَانِ وَثِيقَةً}}؛ (ر.ک: موسوی، سیدصادق، تمام نهج البلاغه، ص۱۹۳).</ref>.
[[خداوند]] با [[فرستادن پیامبر]] شریعت‎های ناشناخته را شناساند، و ریشه بدعت‎های راه یافته در [[ادیان آسمانی]] را قطع کرد، و احکام و [[مقررات الهی]] را بیان فرمود؛ پس هر کس جز اسلام دینی را برگزیند، به‎یقین [[شقاوت]] او ثابت خواهد بود<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۶۱، ص۳۰۲. در برخی از متون و منابع، بین «الاحکام المفصوله» و «فمن یبتغ» آمده است: {{متن حدیث|أَرْسَلَهُ بِوُجُوبِ الْحُجَجِ وَ ظُهُورِ الْفَلَجِ وَ إِيضَاحِ الْمَنْهَجِ فَبَلَّغَ الرِّسَالَةَ صَادِعاً بِهَا وَ حَمَلَ عَلَى الْمَحَجَّةِ دَالًّا عَلَيْهَا وَ أَقَامَ أَعْلَامَ الِاهْتِدَاءِ وَ مَنَارَ الضِّيَاءِ وَ جَعَلَ أَمْرَاسَ الْإِسْلَامِ مَتِينَةً وَ عُرَى الْإِيمَانِ وَثِيقَةً}}؛ (ر.ک: موسوی، سیدصادق، تمام نهج البلاغه، ص۱۹۳).</ref>.


واژه «[[دین]]» و «[[اسلام]]» در این تعابیر به معنای محتوای آن به کار رفته است. دین و اسلام به این معنا دارای سه مرحله است<ref>ر.ک: علی اکبریان، حسن‎علی، درآمدی بر قلمرو دین، ص۲۳؛ هادوی تهرانی، مهدی، مبانی کلامی اجتهاد، ص۳۸۴.</ref>:
واژه «[[دین]]» و «[[اسلام]]» در این تعابیر به معنای محتوای آن به کار رفته است. دین و اسلام به این معنا دارای سه مرحله است<ref>ر.ک: علی اکبریان، حسن‎علی، درآمدی بر قلمرو دین، ص۲۳؛ هادوی تهرانی، مهدی، مبانی کلامی اجتهاد، ص۳۸۴.</ref>:
خط ۲۶۹: خط ۲۶۹:


شقی‌ترین [[مردم]] کسی است که دین خودش را به دنیای دیگری بفروشد<ref>غرر الحکم، ج۲، ص۴۳۰، ج۳۱۵۶.</ref>.
شقی‌ترین [[مردم]] کسی است که دین خودش را به دنیای دیگری بفروشد<ref>غرر الحکم، ج۲، ص۴۳۰، ج۳۱۵۶.</ref>.
دوم این که تحقق دین در خارج، به لحاظ بروز خارجی آن در [[جامعه اسلامی]] یا جامعهٔ بشری و نه در مقایسه با فرد یا افراد لحاظ شود که از آن به (نهاد [[دین]]) نیز تعبیر می‌شود؛ مانند [[کلام]] [[حضرت امیر]]{{ع}} که فرمود: «[[[خداوند]]] [[ادیان]] و [[مذاهب]] را با [[عزت]] [[دین اسلام]]، [[خوار]] و با سربلند کردن آن، دیگر ملت‎ها را بی‌مقدار کرد»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۸، ص۴۱۶. تعبیر قرآن از دین در توبه، آیه ۳۳ و فتح، آیهٔ ۲۸ و صف، آیه ۹ نیز ذکر شده است.</ref>. مفهوم مغلوب شدن دیگر ادیان در برابر [[رسول خدا]]، عزت دادن و سربلند کردن [[اسلام]] در برابر دیگر ادیان و [[ملل]]، با این معنا سازگار است.<ref>[[حسنعلی علی اکبریان|اکبریان، حسنعلی علی]]، [[دین و دنیا (مقاله)|مقاله «دین و دنیا»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱]] ص ۴۱۰.</ref>
دوم این که تحقق دین در خارج، به لحاظ بروز خارجی آن در [[جامعه اسلامی]] یا جامعهٔ بشری و نه در مقایسه با فرد یا افراد لحاظ شود که از آن به (نهاد [[دین]]) نیز تعبیر می‌شود؛ مانند [[کلام]] [[حضرت امیر]]{{ع}} که فرمود: «[[خداوند]] [[ادیان]] و [[مذاهب]] را با [[عزت]] [[دین اسلام]]، [[خوار]] و با سربلند کردن آن، دیگر ملت‎ها را بی‌مقدار کرد»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۸، ص۴۱۶. تعبیر قرآن از دین در توبه، آیه ۳۳ و فتح، آیهٔ ۲۸ و صف، آیه ۹ نیز ذکر شده است.</ref>. مفهوم مغلوب شدن دیگر ادیان در برابر [[رسول خدا]]، عزت دادن و سربلند کردن [[اسلام]] در برابر دیگر ادیان و [[ملل]]، با این معنا سازگار است.<ref>[[حسنعلی علی اکبریان|اکبریان، حسنعلی علی]]، [[دین و دنیا (مقاله)|مقاله «دین و دنیا»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱]] ص ۴۱۰.</ref>


== جستارهای وابسته ==  
== جستارهای وابسته ==  
۷۵٬۸۷۱

ویرایش