عاتکه بنت زید در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

در خبر دیگر آمده، [[عمر]] با آنکه مردی [[غیرتمند]] بود و حضور [[زنان]] را در بیرون از [[خانه]] خوش نمی‌داشت به عاتکه اجازه شرکت در [[نماز جماعت]] [[مسجد]] را می‌داد<ref>مالک بن انس این خبر را ذیل باب "ما جاء فی خروج النساء الی المساجد" گزارش می‌کند؛ الموطأ، ج۱، ص۱۹۸.</ref> و در [[نقلی]] آمده این شرکت در نماز جماعت، شرط عاتکه برای پذیرش [[ازدواج]] با عمر بوده است و گفته شده، به هنگام کشته شدن عمر در مسجد، عاتکه نیز در مسجد بود<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۲۶۶؛ در خبر دیگری که بیشتر، منابع بعدی نقل میکنند، گفته شده که زبیر برای آنکه عاتکه را از شرکت در همه نمازها باز دارد؛ ترفندی اندیشید؛ وی به هنگام نماز عشاء مخفیانه بر سر راهش قرار گرفت و او را ترساند و عاتکه از این عادت دیرینه دست برداشت. (الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۷۹).</ref>. در روایتی نقل شده که روزی [[ابوموسی اشعری]] قالیچه‌ای را به عاتکه [[هدیه]] می‌دهد و عمر از اینکه همسرش هدیه را پذیرفته به [[خشم]] آمده و او را سخت می‌زند و [[ابوموسی]] را به سبب این کار، بسیار [[سرزنش]] می‌کند <ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۳، ص۳۰۸.</ref>. به نظر می‌رسد این [[خشونت]] عمر، به سبب [[سخت‌گیری]] و [[احتیاط]] در [[زندگی]] روزمره است؛ هر چند در گزارش‌های دیگر نیز به خشونت [[رفتاری]] او با زنان و حتی [[همسران]] خود اشاره شده است. در خبر دیگری که دربارۀ [[شاهد]] [[زهد]] عمر نقل شده، آمده که روزی از [[بحرین]] عطری از مشک و عنبر نزد عمر آوردند و او به زنی که [[عطر]] را خوب، وزن کند احتیاج داشت؛ وقتی عاتکه خواستار انجام این کار شد، [[عمر]] نپذیرفت به این [[دلیل]] که [[بیم]] داشت [[عاتکه]] این کار را باعث [[برتری]] خود نسبت به دیگر [[مسلمانان]] بداند<ref>الزهد، ابن حنبل، ج۲، ص۱۴۹.</ref>.

طبق گزارشی، [[عبدالله بن زبیر]] هشتاد هزار [[درهم]] از [[اموال]] [[میراث]] زبیر را به عاتکه داد<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۸۰.</ref>. درباره اینکه آیا عاتکه پس از زبیر ازدواج کرد یا نه، [[اختلاف]] است. در برخی نقل‌ها آمده که [[امام علی]] {{ع}} از وی خواستگاری کرد و عاتکه با این بیان آن را نپذیرفت: "ای پسر عموی [[رسول خدا]]! من بیمناکم تو نیز کشته شوی"<ref>الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۸۸۰؛ هر چند به نظر می‌رسد این مطلب نیز تنها در منابع پایانی قرن چهارم به بعد آمده است.</ref>. طبق [[نقلی]] [[امام حسین]] {{ع}}<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۸۰. گرچه در گزارش الاستیعاب، حسن بن علی آمده، که احتمالا اشتباه است؛ زیرا ازدواج عاتکه و حسن بن علی در هیچ منبع دیگری نیامده است.</ref> آخرین [[همسر]] [[عاتکه]] است و عاتکه در [[حادثه کربلا]] حاضر بوده و اول کسی است که گونه [[امام]] را بعد [[شهادت]] از [[خاک]] برگرفته و در [[رثای امام حسین]] اشعاری سروده است<ref>الاغانی، ابوالفرج اصفهانی، ج۱۸، ص۶۸. این کتاب قدیمی‌ترین منبعی که برای این سخن یافت شد، و پس از وی این سخن تکرار می‌شود.</ref>. با توجه به سال [[وفات]] عاتکه و [[اختلاف]] [[سنی]] زیاد او با امام {{ع}} چنین امری بعید است<ref> در ناراستی این سخن همین بس که سال وفات عاتکه را سال ۴۰ ق، بسیار پیش‌تر از حادثه کربلا (سال ۶۱ق) دانسته‌اند و اگر عاتکه تا آن زمان زنده بوده باشد، باید حدود ۸۰ تا ۹۰ سال داشته باشد و این هم نادرستی این ازدواج را می‌رساند. گذشته از آن، اشعاری که در این خبر به عاتکه نسبت داده می‌شود، در نقل‌های دیگر به رباب بنت امرئ القیس، همسر امام حسین نسبت داده شده است. (أعیان الشیعه، امین عاملی، ج۱، ص۶۲۲).</ref>. [[همسران]] و خواستگاران دیگری هم برای عاتکه [[نقل]] شده که چندان نقل‌های [[درستی]] به نظر نمی‌رسند<ref>از جمله گفته شده که زید بن خطاب قبل از عمر، همسر عاتکه بوده و یا اینکه عمرو بن عاص و محمد بن ابی بکر از خواستگارانی بودند که وی آنها را رد کرد. (الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۷۸).</ref>.<ref>[[اعظم فرجامی|فرجامی، اعظم]]، [[عاتکه بنت زید (مقاله)|مقاله «عاتکه بنت زید»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۶، ص۱۹-۲۳.</ref>.