پرش به محتوا

حدیث غدیر از دیدگاه اهل سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۸۷: خط ۸۷:
[[قاضی عیاض]] در [[تفسیر آیه]] می‌نویسد: «[[مفسران]] [[اولویت]] رسول خدا{{صل}} را در [[نفوذ]] فرمانش مانند [[اطاعت]] برده از اربابش دانسته‌اند»<ref>کتاب الشفا، ج۱، ص۴۹. {{عربی|قال أهل التفسير: {{متن قرآن|أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ}}: أي ما أنفذه فيهم من أمر فهو ماض عليهم كما يمضي حكم السيد على عبده}}.</ref>. [[ابن جوزی]] می‌نویسد: «این سخن [[خداوند]] که فرموده است: {{متن قرآن|النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ}}، به معنای سزاوارتر است؛ یعنی رسول خدا{{صل}} هرگونه که بخواهد می‌تواند، درباره آنان [[فرمان]] دهد.»..<ref>زاد المسیر فی علم التفسیر، ج۶، ص۳۵۲. {{عربی|قوله تعالى {{متن قرآن|النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ}}، أي احق فله أن يحكم فيهم بما يشاء قال ابن عباس إذا دعاهم إلى شيء ودعتهم أنفسهم إلى شيء كانت طاعته أولى من طاعة أنفسهم و هذا صحيح فان أنفسهم تدعوهم إلى ما فيه هلاكهم و الرسول يدعوهم إلى ما فيه نجاتهم}}.</ref>.
[[قاضی عیاض]] در [[تفسیر آیه]] می‌نویسد: «[[مفسران]] [[اولویت]] رسول خدا{{صل}} را در [[نفوذ]] فرمانش مانند [[اطاعت]] برده از اربابش دانسته‌اند»<ref>کتاب الشفا، ج۱، ص۴۹. {{عربی|قال أهل التفسير: {{متن قرآن|أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ}}: أي ما أنفذه فيهم من أمر فهو ماض عليهم كما يمضي حكم السيد على عبده}}.</ref>. [[ابن جوزی]] می‌نویسد: «این سخن [[خداوند]] که فرموده است: {{متن قرآن|النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ}}، به معنای سزاوارتر است؛ یعنی رسول خدا{{صل}} هرگونه که بخواهد می‌تواند، درباره آنان [[فرمان]] دهد.»..<ref>زاد المسیر فی علم التفسیر، ج۶، ص۳۵۲. {{عربی|قوله تعالى {{متن قرآن|النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ}}، أي احق فله أن يحكم فيهم بما يشاء قال ابن عباس إذا دعاهم إلى شيء ودعتهم أنفسهم إلى شيء كانت طاعته أولى من طاعة أنفسهم و هذا صحيح فان أنفسهم تدعوهم إلى ما فيه هلاكهم و الرسول يدعوهم إلى ما فيه نجاتهم}}.</ref>.
از دید [[مفسران اهل سنت]]، اولویت در این آیه، به معنای [[ولایت]] و [[سرپرستی]] است که خداوند آن را برای [[پیامبر]]{{صل}} قرار داده است تا در همه امور و اداره [[زندگی]] [[مسلمانان]]، ولایتش را به کار گیرد و [[پیروی]] و اطاعت وی را بر همه مسلمانان واجب کرده است. پیامبر{{صل}} در [[خطبه غدیر]] همین [[حقیقت]] را برای [[مردم]] بیان فرمود و بر [[اثبات]] آن از مردم [[اقرار]] گرفت؛ سپس همان [[ولایت]] را برای [[امام علی]]{{ع}} نیز [[جعل]] کرد.<ref>[[سلیمان امیری|امیری، سلیمان]]، [[امامت و دلائل انتصابی بودن آن (کتاب)|امامت و دلائل انتصابی بودن آن]] ص ۲۹۵.</ref>
از دید [[مفسران اهل سنت]]، اولویت در این آیه، به معنای [[ولایت]] و [[سرپرستی]] است که خداوند آن را برای [[پیامبر]]{{صل}} قرار داده است تا در همه امور و اداره [[زندگی]] [[مسلمانان]]، ولایتش را به کار گیرد و [[پیروی]] و اطاعت وی را بر همه مسلمانان واجب کرده است. پیامبر{{صل}} در [[خطبه غدیر]] همین [[حقیقت]] را برای [[مردم]] بیان فرمود و بر [[اثبات]] آن از مردم [[اقرار]] گرفت؛ سپس همان [[ولایت]] را برای [[امام علی]]{{ع}} نیز [[جعل]] کرد.<ref>[[سلیمان امیری|امیری، سلیمان]]، [[امامت و دلائل انتصابی بودن آن (کتاب)|امامت و دلائل انتصابی بودن آن]] ص ۲۹۵.</ref>
==[[ابلاغ]] [[امامت علی]]{{ع}} به [[فرمان خدا]]==
[[رسول خدا]]{{صل}} بعد از پایان یافتن [[حجة الوداع]]، در راه بازگشت به [[مدینه]]، این [[پیام الهی]] را دریافت کرد:
ای [[پیامبر]]! آنچه از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شده، ابلاغ کن و اگر نکنی پیامش را نرسانده‌ای و [[خدا]] تو را از [گزند] [[مردم]] نگاه می‌دارد. آری، خدا گروه [[کافران]] را [[هدایت]] نمی‌کند<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}} «ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>.
این [[آیه]] تصریح می‌کند که ابلاغ امامت علی{{ع}}، از فرمان‌های [[خداوند]] و تابع [[تشریع الهی]] است و به اندازه‌ای مهم است که اگر انجام نپذیرد گویی همه [[وظایف]] و [[رسالت پیامبر]]{{صل}} به سرانجام نرسیده است. روایاتی که درباره [[شأن نزول]] این آیه نازل شده‌اند ثابت می‌کنند که آیه قبل از [[غدیر]] و درباره [[تشریع]] و [[ابلاغ ولایت امام علی]]{{ع}} نازل شده است:
۱. ابی حاتم از [[ابوسعید خدری]] نقل می‌کند: «این آیه در [[شأن]] [[علی بن ابی‌طالب]]{{ع}} نازل شده است»<ref>تفسیر ابن أبی‌حاتم، ج۴، ص۱۱۷۲، ح۶۶۰۹. {{عربی|حدثنا ابي ثنا عثمان بن حرزاد، ثنا اسماعيل بن زكريا، ثنا علي ابن عابس عن الاعمش ابني الحجاب، عن عطية العوفي عن أبي سعيد الخدري قال: نزلت هذه الآية {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ}} في علي بن ابي طالب}}.</ref>. وی در مقدمه [[تفسیر]] خود همه [[روایات]] را در [[تفسیر آیات]]، صحیح‌ترین [[روایت‌ها]] دانسته و گفته است:
صحیح‌ترین [[اخبار]] را از جهت سند و متن [[انتخاب]] کردم؛ پس اگر از رسول خدا{{صل}} سخنی در تفسیر دیدم و [[صحابه]] نیز سخنی داشته‌اند،[[ سخن]] [[رسول]] را ترجیح دادم و اگر از صحابه سخنی در [[تفسیر]] نقل کردم، صحیح‌ترین آن را از جهت رتبه و درجه نقل کردم و نام موافقان آن را با حذف سند آورده‌ام<ref>تفسیر ابن أبی‌حاتم، ج۱، ص۱۴، ح۶۶۰۹. {{عربی|فتحريت اخراج ذلك باصح الاخبار اسنادا، واشبهها متنا، فاذا وجدت التفسير عن رسول الله{{صل}} لم اذكره معه احدا من الصحابة ممن اتى بمثل ذلك، و اذا وجدته عن الصحابة فان كانوا متفقين ذكرته عن اعلاهم درجة باصح الاسانيد، و سميت موافقيهم بحذف الاسناد}}.</ref>.
[[ابن تیمیه]]، تفسیر [[ابن ابی‌حاتم]] را از تفاسیری می‌داند که [[روایات]] آن در تفسیر، [[معتمد]] است و آنان را زبان راست‌گوی [[اسلام]] می‌داند:
[[پیشوایان]] [[مفسران]] که تفسیرشان را با سندهای شناخته‌شده نوشته‌اند، مانند [[ابن جریح]]، [[سعید بن ابی‌عروه]]، [[عبد الرزاق]]، عبد بن حمید، احمد، اسحاق، [[بقی بن مخلد]]، [[ابن جریر طبری]]، [[محمد بن اسلم]]، [[طوسی ابن ابی‌حاتم]] و [[ابوبکر بن منذر]] و غیر آنان از [[دانشمندان]] و بزرگانی که زبان راست‌گوی اسلام بودند و محتوای تفاسیرشان مورد [[اعتماد]] است...<ref>منهاج السنة النبویة، ج۷، ص۱۷۹. {{عربی|أئمة أهل التفسير الذين ينقلونها بالأسانيد المعروفة كتفسير ابن جريج و ابن أبي عروبة و عبد الرزاق و عبد بن حميد و أحمد و إسحاق و تفسير بقي بن مخلد و ابن جرير الطبري و محمد بن أسلم الطوسي و ابن أبي حاتم و أبي بكر بن المنذر و غيرهم من العلماء الأكابر الذين لهم في الإسلام لسان صدق و تفاسيرهم متضمنة للمنقولات التي يعتمد عليها في التفسير...}}.</ref>.
۲. [[حسکانی]] می‌نویسد:
[[خداوند]] در [[حدیث معراج]] به پیامبرش فرمود: من [[پیامبری]] [[مبعوث]] نمی‌کنم؛ مگر آنکه [[جانشینی]] برای وی قرار می‌دهم و تو ای [[رسول]] من [[جانشین]] تو علی{{ع}} است». [[ابن عباس]] می‌گوید: [[رسول خدا]] به [[زمین]] بازگشت، ولی از ذکر این قضیه به دلیل اینکه [[مردم]] به تازگی از [[جاهلیت]] فاصله گرفته بودند، ملاحظه داشت تا آنکه شش [[روز]] گذشت. [[آیه]] نازل شد که تو شاید برخی از آنچه را بر تو نازل می‌شود ترک کنی و [[ابلاغ]] نکنی. [[رسول خدا]]{{صل}} [[صبر]] کرد تا اینکه [[روز]] هجدهم فرا رسید. [[خداوند]] این [[آیه]] را نازل فرمود: «ای [[رسول]]! آنچه از پروردگارت بر تو نازل شده است [[ابلاغ]] کن». [[رسول خدا]]{{صل}} به [[بلال]] دستور داد تا به همه [[مردم]] ابلاغ کند که فردا همه در [[غدیر خم]] جمع شوند. رسول خدا{{صل}} و مردم همه به طرف غدیر خم حرکت کردند. در این [[سرزمین]] خطاب به مردم فرمود: «ای مردم! خداوند به من مأموریتی داده است که از ابلاغ آن [[بیم]] دارم؛ چراکه می‌ترسم مرا متهم کنید و آن را نپذیرید تا آنجا که خداوند مرا [[سرزنش]] و [[تهدید]] فرموده است. سپس دست علی{{ع}} را گرفت و بلند کرد؛ به گونه‌ای که سفیدی زیر بغل او دیده می‌شد. آن‌گاه فرمود: «ای مردم! [[خدا]] مولای من است و من مولای شما هستم؛ پس هر کس من مولای اویم علی{{ع}} مولای اوست. خداوندا! [[دوست]] بدار آن‌که علی{{ع}} را بر ولایتش دوست بدارد و [[دشمن]] بدار آن‌که او را دشمن بدارد و [[یاری]] کن آن‌که او را یاری نماید و [[ذلیل]] فرما آن‌که [[ذلت]] او را بخواهد». سپس این آیه نازل شد: «امروز [[دین]] شما را کامل نمودم»<ref>شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۵۸. {{متن حدیث|حدثني محمد بن القاسم بن أحمد في تفسيره، قال: حدثنا أبو جعفر محمد بن علي الفقيه، قال: حدثنا أبي قال: حدثنا سعد بن عبد الله قال: حدثنا أحمد بن عبد الله البرقي، عن أبيه، عن خلف بن عمار الأسدي عن أبي الحسن العبدي عن الأعمش، عن عباية بن ربعي: عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِيِّ ص‌ل [وَ سَاقَ‌] حَدِيثَ الْمِعْرَاجِ إِلَى أَنْ قَالَ: وَ إِنِّي لَمْ أَبْعَثْ نَبِيّاً إِلَّا جَعَلْتُ لَهُ وَزِيراً، وَ إِنَّكَ رَسُولُ اللَّهِ وَ إِنَّ عَلِيّاً وَزِيرُكَ. قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: فَهَبَطَ رَسُولُ اللَّهِ فَكَرِهَ أَنْ يُحَدِّثَ النَّاسَ بِشَيْ‌ءٍ مِنْهَا- إِذْ كَانُوا حَدِيثِي عَهْدٍ بِالْجَاهِلِيَّةِ حَتَّى مَضَى [مِنْ‌] ذَلِكَ سِتَّةُ أَيَّامٍ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى: {{متن قرآن|فَلَعَلَّكَ تَارِكٌ بَعْضَ مَا يُوحَى إِلَيْكَ}} فَاحْتَمَلَ رَسُولُ اللَّهِ [{{صل}}‌] حَتَّى كَانَ يَوْمُ الثَّامِنَ عَشَرَ، أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْهِ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ}} ثُمَّ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} أَمَرَ بِلَالًا حَتَّى يُؤَذِّنَ فِي النَّاسِ- أَنْ لَا يَبْقَى غَداً أَحَدٌ إِلَّا خَرَجَ إِلَى غَدِيرِ خُمٍّ، فَخَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ صوَ النَّاسُ مِنَ الْغَدِ، فَقَالَ: يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ أَرْسَلَنِي إِلَيْكُمْ بِرِسَالَةٍ- وَ إِنِّي ضِقْتُ بِهَا ذَرْعاً مَخَافَةَ أَنْ تَتَّهِمُونِي وَ تُكَذِّبُونِي- حَتَّى عَاتَبَنِي رَبِّي فِيهَا بِوَعِيدٍ أَنْزَلَهُ عَلَيَّ بَعْدَ وَعِيدٍ، ثُمَّ أَخَذَ بِيَدِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ فَرَفَعَهَا حَتَّى رَأَى النَّاسُ بَيَاضَ إِبْطَيْهِمَا [إِبْطِهِمَا] ثُمَّ قَالَ: أَيُّهَا النَّاسُ اللَّهُ مَوْلَايَ وَ أَنَا مَوْلَاكُمْ- فَمَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ- اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ- وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ. وَ أَنْزَلَ اللَّهُ: {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ}}}}.</ref>.
۳. [[ثعلبی]] نیز از [[عبدالله بن عباس]] نقل می‌کند:
[[ابن عباس]] گفته است [[آیه]][[ بلاغ]] درباره علی{{ع}} نازل شده است. [[رسول خدا]]{{صل}} [[مأمور]] شد تا آن را به [[مردم]] [[ابلاغ]] کند.[[ دست]] علی{{ع}} را گرفت و فرمود: «هر کس من مولا و پیشوای او هستم، علی{{ع}} مولای اوست. خداوندا! [[دوست]] بدار آن‌که علی را دوست بدارد و [[دشمن]] بدار آن‌که او را دشمن بدارد»<ref>الکشف و البیان، ج۴، ص۹۲. {{متن حدیث|روى أبو محمد عبد الله بن محمد القايني عن أبو الحسن محمد بن عثمان النصيبي عن أبو بكر محمد ابن الحسن السبيعي عن علي بن محمد الدهان و الحسين بن إبراهيم الجصاص قالا عن الحسن بن الحكم عن الحسن ابن الحسين بن حيان عن الكلبي عن أبي صالح عن ابن عباس في قوله {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ}} قال: نزلت في علي{{ع}} أمر النبي{{صل}} أن يبلغ فيه فأخذ بيد علي، و قال: من كنت مولاه فعلي مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه}}.</ref>.
۴. واحدی می‌گوید: «[[ابوسعید خدری]] گفته است: این [[آیه ابلاغ]]، در [[غدیر خم]] و درباره علی{{ع}} نازل شده است»<ref>أسباب نزول الآیات، أبی الحسن علی بن أحمد الواحدی النیسابوری، ص۱۳۵. {{عربی|أخبرنا أبو سعيد محمد بن علي الصفار قال: أخبرنا الحسن بن أحمد المخلدي قال: أخبرنا محمد بن حمدون بن خالد قال: حدثنا محمد بن إبراهيم الخلوتي قال: حدثنا الحسن ابن حماد سجادة قال: حدثنا علي بن عابس، عن الأعمش و أبي حجاف، عن عطية، عن أبي سعيد الخدري قال: نزلت هذه الآية {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ}} يوم غدير خم في علي بن أبي طالب}}.</ref>.
۵. [[ابن عساکر]] از [[ابی‌سعید خدری]] نقل می‌کند:
{{عربی|أخبرنا ابو بكر وجيه بن طاهر عن أبو حامد الأزهري عن أبو محمد المخلدي عن أبو بكر محمد بن حمدون عن محمد بن إبراهيم الحلواني عن الحسن بن حماد سجادة عن علي بن عابس عن الأعمش و أبي الجحاف عن عطية عن أبي سعيد الخدري قال نزلت هذه الآية {{متن قرآن|أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ}} على [[رسول الله]]{{صل}} يوم غدير خم في علي بن أبي طالب}}.
از [[ابوسعید خدری]] نقل شده است که گفت: «[[آیه]][[ بلاغ]] در [[غدیر خم]] درباره علی{{ع}} بر [[رسول خدا]]{{صل}} نازل شد»<ref>تاریخ مدینة دمشق و ذکر فضلها و تسمیة من حلها من الأماثل، ج۴۲، ص۲۳۷.</ref>.<ref>[[سلیمان امیری|امیری، سلیمان]]، [[امامت و دلائل انتصابی بودن آن (کتاب)|امامت و دلائل انتصابی بودن آن]] ص ۲۹۷.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۷۳٬۳۸۶

ویرایش