حق در معارف و سیره سجادی: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'محمدبن' به 'محمد بن'
جز (جایگزینی متن - 'محمدبن' به 'محمد بن') |
|||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
یکی از مهمترین [[حقوقی]] که بر گردن هر [[انسانی]] است، حق [[پدر]] و [[مادر]] است. لذا آن [[حضرت]] از [[خدای متعال]] درخواست میکند که توان ادا نمودن این [[حقوق]] را به وی اعطا نماید<ref>نیایش بیستوچهارم.</ref>. علاوه بر حقی که پدر و مادر بر گردن [[انسان]] دارند، [[فرزندان]] نیز بر گردن پدر و مادر خود دارای حقوقی هستند؛ با این حال امام سجاد {{ع}} در ضمن [[دعا]] برای [[والدین]] خود، از حقوق خود گذشته و بر پدر و مادر خویش میبخشد: «خداوندا هر [[تعدی]] که در گفتار و هر [[تجاوز]] که در [[رفتار]] بر من روا داشتهاند و هر حقی که از من تباه کردهاند و هر [[قصور]] که در [[وظایف]] خود نسبت به من ورزیدهاند، همه را به ایشان بخشیدم»<ref>نیایش بیستوچهارم</ref>؛ زیرا حقوق والدین بر فرزندان بسیار سنگینتر از حقوق فرزند بر والدین خویش است؛ بنابراین [[ادای حق]] ایشان هرگز به صورت کامل صورت نمیگیرد؛ هرگز نتوانند همه حقی را که بر گردن من دارند به تمامی استیفا کنند و من نیز آنسان که [[شایسته]] آنهاست هرگز نتوانم حقشان را [[شناخت]] و هرگز نتوانم حق خدمتشان را به جای آورم<ref>همان.</ref>. | یکی از مهمترین [[حقوقی]] که بر گردن هر [[انسانی]] است، حق [[پدر]] و [[مادر]] است. لذا آن [[حضرت]] از [[خدای متعال]] درخواست میکند که توان ادا نمودن این [[حقوق]] را به وی اعطا نماید<ref>نیایش بیستوچهارم.</ref>. علاوه بر حقی که پدر و مادر بر گردن [[انسان]] دارند، [[فرزندان]] نیز بر گردن پدر و مادر خود دارای حقوقی هستند؛ با این حال امام سجاد {{ع}} در ضمن [[دعا]] برای [[والدین]] خود، از حقوق خود گذشته و بر پدر و مادر خویش میبخشد: «خداوندا هر [[تعدی]] که در گفتار و هر [[تجاوز]] که در [[رفتار]] بر من روا داشتهاند و هر حقی که از من تباه کردهاند و هر [[قصور]] که در [[وظایف]] خود نسبت به من ورزیدهاند، همه را به ایشان بخشیدم»<ref>نیایش بیستوچهارم</ref>؛ زیرا حقوق والدین بر فرزندان بسیار سنگینتر از حقوق فرزند بر والدین خویش است؛ بنابراین [[ادای حق]] ایشان هرگز به صورت کامل صورت نمیگیرد؛ هرگز نتوانند همه حقی را که بر گردن من دارند به تمامی استیفا کنند و من نیز آنسان که [[شایسته]] آنهاست هرگز نتوانم حقشان را [[شناخت]] و هرگز نتوانم حق خدمتشان را به جای آورم<ref>همان.</ref>. | ||
همانطور که گفته شد، اصل و اساس همه حقوق، حقالله است؛ نتیجه اینکه، برای جبران حقوق، علاوه بر کسب [[رضایت]] صاحبان حق، میبایست از [[درگاه الهی]] هم [[طلب]] [[آمرزش]] نماییم. بدین خاطر یکی از [[مناجاتهای امام سجاد]] {{ع}} صرفاً به طلب عذر و [[مغفرت]] از [[خدای متعال]] به جهت کوتاهی در رعایت [[حقوق]] [[بندگان]] اختصاص یافته است<ref>نیایش سیوهفتم.</ref>؛ زیرا با اولین حقی که از [[بندگان خدا]] زائل میکنیم و اولین گناهی که انجام میدهیم مستحق [[عذاب الهی]] میشویم و این [[حق]] برای [[خداوند]] ثابت میگردد که بتواند ما را [[عذاب]] کند؛ با این حال [[خدای رحمان]] و [[رحیم]] حق خود را به تأخیر انداخته و [[فرصت]] [[توبه]] را برای ما فراهم میآورد: «بار خدایا، اگر [[کیفر]] [[گناهان]] را به تأخیر افکندهای و در [[خشم]] و [[انتقام]] و [[عقاب]] درنگ کردهای، [[چشمپوشی]] توست از حق خودت»<ref>نیایش سی و هفتم</ref>.<ref>اصول کافی، | همانطور که گفته شد، اصل و اساس همه حقوق، حقالله است؛ نتیجه اینکه، برای جبران حقوق، علاوه بر کسب [[رضایت]] صاحبان حق، میبایست از [[درگاه الهی]] هم [[طلب]] [[آمرزش]] نماییم. بدین خاطر یکی از [[مناجاتهای امام سجاد]] {{ع}} صرفاً به طلب عذر و [[مغفرت]] از [[خدای متعال]] به جهت کوتاهی در رعایت [[حقوق]] [[بندگان]] اختصاص یافته است<ref>نیایش سیوهفتم.</ref>؛ زیرا با اولین حقی که از [[بندگان خدا]] زائل میکنیم و اولین گناهی که انجام میدهیم مستحق [[عذاب الهی]] میشویم و این [[حق]] برای [[خداوند]] ثابت میگردد که بتواند ما را [[عذاب]] کند؛ با این حال [[خدای رحمان]] و [[رحیم]] حق خود را به تأخیر انداخته و [[فرصت]] [[توبه]] را برای ما فراهم میآورد: «بار خدایا، اگر [[کیفر]] [[گناهان]] را به تأخیر افکندهای و در [[خشم]] و [[انتقام]] و [[عقاب]] درنگ کردهای، [[چشمپوشی]] توست از حق خودت»<ref>نیایش سی و هفتم</ref>.<ref>اصول کافی، محمد بن یعقوب کلینی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق؛ بحارالانوار، محمدباقر مجلسی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق؛ صحیفة سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، سروش، ۱۳۷۵؛ فرهنگ الفبایی الرائد، جبران مسعود، ترجمه رضا انزابی نژاد، مشهد، به نشر، ۱۳۸۴؛ قاموس قرآن، علیاکبر قرشی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۱۲ ق؛ القواعد و الفوائد، محمد بن مکی (شهید اول)، مفید، بیتا.</ref>.<ref>[[رضا رهنما|رهنما، رضا]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «حق»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۱۸۸-۱۹۰.</ref> | ||
== [[حقوق]] مذکور در [[رساله حقوق امام سجاد]] == | == [[حقوق]] مذکور در [[رساله حقوق امام سجاد]] == |