عصمت پیامبران از دیدگاه اهل سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

عصمت پیامبران از دیدگاه اهل سنت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۴۳

۴٬۲۱۷ بایت حذف‌شده ، ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳

←‏مالکی‌ها و اشاعره

دیداریویکی‌متن

فرقانی

مدیران

۱۰٬۶۲۰

ویرایش

@@ خط ۴۰: / خط ۴۰: @@
 ==== [[مالکی‌ها]] و [[اشاعره]] ====
 [[مالک بن انس]]، [[پیشوا]] و [[فقیه]] مذهب مالکی است.اکثر پیروان [[مذهب]] [[فقهی]] مالکی، در [[کلام]]، [[اشعری]] مذهب هستند. نگاهی به آراء و دیدگاه‌های [[اشاعره]] روشن کننده [[اعتقاد]] آنها در باب [[عصمت انبیا]]{{ع}} است. اشاعره در باب عصمت انبیا{{ع}} بر این باورند که خطای [[پیامبران]] از روی [[سهو]] و [[نسیان]] اشکالی ندارد و پیش از [[نبوت]]، [[ارتکاب گناه]] کبیره نیز از آنان جایز است. صاحب کتاب «الحصون الحمیدیة» ضمن تصریح به [[لزوم]] وجود [[عصمت]] در [[انبیا]]{{ع}} به معنای [[طهارت]] ظاهری و [[باطنی]] ایشان از [[معاصی]] و منهیات [[الهی]] و [[رذایل اخلاقی]] چون [[حسد]]، [[کبر]]، [[کذب]] و امثال اینها [[معتقد]] است در مواجهه با روایاتی که توهم [[ارتکاب معاصی]] از انبیا{{ع}} و [[رسل]] را در [[انسان]] ایجاد می‌نمایند، باید به [[تأویل]] یا توجیه آن [[روایات]] روی آورد<ref>الجسر الطرابلسی، حسین بن محمد، «الحصون الحمیدیة للمحافظة علی العقائد الاسلامیة»، ص۴۹.</ref>.<ref>[[محمد هادی فرقانی|فرقانی، محمدهادی]]، [[اخبار سخیف ساختگی پیرامون شخصیت نبی (مقاله)| اخبار سخیف ساختگی پیرامون شخصیت نبی]]، فصل دوم، گفتار دوم: عصمت نبی از منظر اهل سنت.</ref>
-[[متکلمان]] اشاعره در [[تبیین]] [[ماهیت عصمت]] به تقریرهای مختلفی [[تمسک]] جسته‌اند که در ذیل بررسی می‌شود.
-'''[[قدرت]] بر [[طاعت]] و عدم قدرت بر [[معصیت]]''': می‌گویند [[خداوند متعال]]، [[معصوم]] را به گونه‌ای [[خلق]] کرده که همواره قدرت بر [[اطاعت خدا]] دارد و [[توفیق]] [[اطاعت خداوند]] هرگز از او سلب نمی‌شود، و همین سبب می‌شود که قدرت بر معصیت از او سلب گردد؛ به گونه‌ای که اصلاً [[قادر]] بر انجام معصیت نیست.<ref>نک: قوشجی، شرح تجرید، ص۴۹۴؛ علامه حلی، کشف المراد، ص۳۶۵؛ فخر رازی، المحصل، ص۵۲۱؛ تاج العروس، ج۸، ص۳۹۹؛ سعدالدین تفتازانی، شرح مقاصد، ج۴، ص۳۱۲؛ عضدالدین ایحبی، المواقف فی علم الکلام، ص۳۶۶.</ref>.
-'''[[آفرینش]] مانع غیر جبری''': ابن ابی [[شریف]] قدسی می‌گوید: "عصمت، خلق مانعی است غیر اجباری"<ref>ابن ابی‌شریف قدسی، المساهره بشرح المسایره، ص۲۸۸؛ تاج العروس، ج۸، ص۳۹۹.</ref>. این بیان از جهات مختلف دارای اشکال و ابهام است، زیرا:
-# این کلام با مبنای اشاعره که قائل به جبرند سازگار نیست.
-# مراد از مانع معلوم نیست که آیا از مقوله [[علم]] است یا [[تقوا]] یا [[عشق]] یا [[محبت]] یا چیز دیگر، لذا اشکال به صورت‌های مختلف وارد است. با توجه به اینکه همه [[فرقه‌ها]] [[عصمت]] را [[موهبت الهی]] می‌دانند، لذا [[خلق]] مانع به مانع [[الهی]] برمی‌گردد.
-# اگر [[خداوند متعال]] جلوی [[معصوم]] مانع ایجاد می‌کند،پس معصوم مجبور به انجام [[طاعت]] و [[ترک معصیت]] است. با این فرض، [[اختیار]] از معصوم سلب می‌شود، مگر اینکه خلق مانع به [[لطف]] یا [[توفیق الهی]] برگردد که دارای محذور و [[تکلف]] است.
-# اگر معصوم مجبور نیست و با اختیار خود از [[معاصی]] اجتناب می‌کند - هم‌چنان که فرض [[کلام]] همین است - با این حال، [[آفرینش]] مانع الهی به عنوان [[حقیقت عصمت]] بی‌معنا و نامفهوم است.
-نتیجه اینکه اگرچه این تعریف، اختیار را از معصوم سلب نکرده و نسبت به تعریف قبل، [[امتیاز]] دارد، ولی با آوردن عبارت "خلق مانع" ناخودآگاه به [[جبر]] قائل شده است.
-'''عدم آفرینش [[گناه]] با [[قدرت]] بر آن''': [[تفتازانی]] می‌گوید: "عصمت، یعنی اینکه [[خداوند]] در [[بنده]] خود گناه خلق نکند با بقای قدرت و اختیار [[عبد]]"<ref>نجم الدین نسفی، شرح عقاید نسفیه، ص۱۸۵؛ جعفر سبحانی، منشور جاوید، ج۵، ص۱۹.</ref>.
-تنها امتیاز این تعریف نسبت به تعریف اول، قول به [[قدرت]] و [[اختیار]] در انسان است که با مبنا و تبیین آنها در باب [[توحید در خالقیت]]، ناسازگاری دارد. به نظر نگارنده، تبیین [[اشاعره]] از [[حقیقت عصمت]] دارای اشکال‌های زیادی است که قابل [[پاسخ‌گویی]] و [[دفاع]] نیست؛ چنان‌که [[دانشمندان]] [[اهل سنت]] و [[شیعه]]، اشکال‌های زیادی بر آنها وارد کرده‌اند»<ref>[[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]] ص ۳۰.</ref>.
 ==== [[حنفی‌ها]] و [[ماتریدیه]] ====