حضرت زینب سلام الله علیها: تفاوت میان نسخهها
←مناقب و فضائل
(←منابع) |
|||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== مناقب و فضائل == | == مناقب و فضائل == | ||
این بانوی بزرگ، دارای [[قوّت]] [[قلب]]، [[فصاحت]] [[زبان]]، [[شجاعت]]، [[زهد]] و ورع، [[عفاف]] و [[شهامت]] فوق العاده بود<ref>درباره مقامات معنوی زینب و ویژگیهایش، ر.ک: الخصائص الزینبیّه از سید نورالدین جزایری.</ref>. [[امام حسین]] {{ع}} هنگام دیدار، به احترامش از جا برمی خواست. زینب کبری، از جدّش [[رسول خدا]] و پدرش [[امیر المؤمنین]] و مادرش [[فاطمه زهرا]] {{س}} [[حدیث]] [[روایت]] کرده است<ref>الحسین فی طریقه الی الشهاده، ص۶۵.</ref>. ایشان از [[فصاحت]] و [[ادب]] برخوردار بود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۲۳۴.</ref>. | این بانوی بزرگ، دارای [[قوّت]] [[قلب]]، [[فصاحت]] [[زبان]]، [[شجاعت]]، [[زهد]] و ورع، [[عفاف]] و [[شهامت]] فوق العاده بود<ref>درباره مقامات معنوی زینب و ویژگیهایش، ر.ک: الخصائص الزینبیّه از سید نورالدین جزایری.</ref>. [[امام حسین]] {{ع}} هنگام دیدار، به احترامش از جا برمی خواست. زینب کبری، از جدّش [[رسول خدا]] و پدرش [[امیر المؤمنین]] و مادرش [[فاطمه زهرا]] {{س}} [[حدیث]] [[روایت]] کرده است<ref>الحسین فی طریقه الی الشهاده، ص۶۵.</ref>. ایشان از [[فصاحت]] و [[ادب]] برخوردار بود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۲۳۴.</ref>. برخی از فضائل ایشان عبارت است از: | ||
# اوج [[ایثار]] و [[عرفان]]: زینب دختر علی در عرصههای [[اخلاق]] و عرفان و [[فضیلت]] سر آمد اقران خویش بود. وی همانند پدرش علی و مادرش فاطمه به مراتبِ بالای [[معرفت]] و [[ادب]] و عرفان رسیده بود. سخنان و [[اعمال]] او [[گواه]] این [[حقیقت]] است. زینب از نظر [[ایثار]] نیز در اوج است، تا جایی که حاضر است هستی و [[جان]] خود و فرزندانش را در راه [[دین]] و [[امام زمان]] خود [[فدا]] کند. او در مرحله نخست از همه خواستههای دنیوی، از زندگی در کنار [[همسر]] و بچهها و... برای [[رضای خدا]] گذشت و با رضای همسرش، با [[برادر]] همسفر شد، تا در نابودی [[ستم]] و اعلای دین با [[دشمنان]] [[مبارزه]] کند. او دست دو [[جوان]] دلبندش را نیز گرفت و به کربلا آورد و به [[قربانگاه]] و یاری امام فرستاد<ref>اعیان الشیعه، ج۷، ص۱۳۶؛ مقرم، مقتل الحسین، ص۱۶۷ ـ ۲۶۲.</ref>. | # '''اوج [[ایثار]] و [[عرفان]]:''' زینب دختر علی در عرصههای [[اخلاق]] و عرفان و [[فضیلت]] سر آمد اقران خویش بود. وی همانند پدرش علی و مادرش فاطمه به مراتبِ بالای [[معرفت]] و [[ادب]] و عرفان رسیده بود. سخنان و [[اعمال]] او [[گواه]] این [[حقیقت]] است. زینب از نظر [[ایثار]] نیز در اوج است، تا جایی که حاضر است هستی و [[جان]] خود و فرزندانش را در راه [[دین]] و [[امام زمان]] خود [[فدا]] کند. او در مرحله نخست از همه خواستههای دنیوی، از زندگی در کنار [[همسر]] و بچهها و... برای [[رضای خدا]] گذشت و با رضای همسرش، با [[برادر]] همسفر شد، تا در نابودی [[ستم]] و اعلای دین با [[دشمنان]] [[مبارزه]] کند. او دست دو [[جوان]] دلبندش را نیز گرفت و به کربلا آورد و به [[قربانگاه]] و یاری امام فرستاد<ref>اعیان الشیعه، ج۷، ص۱۳۶؛ مقرم، مقتل الحسین، ص۱۶۷ ـ ۲۶۲.</ref>. | ||
# حضور در صحنههای گوناگون [[سیاسی]] و [[اجتماعی]]: زینب با سخنان و [[رفتار]] خود به زنان مسلمان نشان داد که بیتفاوتی در برابر آنچه در [[جامعه]] میگذرد به ویژه درباره وضعیت سیاسی و اجتماعی و [[حقوق عمومی]] به دور از [[منش]] و روش [[اسلامی]] است. آن بزرگوار [[تعهد]] اجتماعی و [[نظارت]] بر عملکرد [[مسئولان]] و حساسیت به [[امر به معروف و نهی از منکر]] را به همه آنان آموخت. | # '''حضور در صحنههای گوناگون [[سیاسی]] و [[اجتماعی]]:''' زینب با سخنان و [[رفتار]] خود به زنان مسلمان نشان داد که بیتفاوتی در برابر آنچه در [[جامعه]] میگذرد به ویژه درباره وضعیت سیاسی و اجتماعی و [[حقوق عمومی]] به دور از [[منش]] و روش [[اسلامی]] است. آن بزرگوار [[تعهد]] اجتماعی و [[نظارت]] بر عملکرد [[مسئولان]] و حساسیت به [[امر به معروف و نهی از منکر]] را به همه آنان آموخت. | ||
# [[دانش]] و [[بینش]]: نمونههایی که بیانگر دانش و بینش زینب باشد فراوان است و در این جا به اشارهای بسنده میکنیم. مهمترین [[شاهد]]، سخن [[امام سجاد]] درباره ایشان است که فرمود: {{متن حدیث|أَنْتِ بِحَمْدِ اللَّهِ عَالِمَةٌ غَيْرُ مُعَلَّمَةٍ فَهِمَةٌ غَيْرُ مُفَهَّمَةٍ}}<ref>بحارالانوار، ج۴۶، ص۱۶۴.</ref>. این سخن بیانگر آن است که سنخ دانش زینب از سنخ انسانهای عادی و نیز کسبی نبود، بلکه به سبب [[استعداد]] و قابلیتی که خداوند در او دیده بود بسیاری از دانش هایش را از راه [[الهام]] به او داده بود. [[زینب]] در کودکی حافظ قرآن کریم و بسیاری از [[احادیث]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} بود. همچنین آن بزرگوار [[خطبه]] [[تاریخی]] مادرش [[فاطمه زهرا]] را در [[دفاع]] از [[فدک]] حافظ بود. در سن کودکی به گونهای سخن میگفت که همه از جمله پدرش را شگفت زده کرد. | # '''[[دانش]] و [[بینش]]:''' نمونههایی که بیانگر دانش و بینش زینب باشد فراوان است و در این جا به اشارهای بسنده میکنیم. مهمترین [[شاهد]]، سخن [[امام سجاد]] درباره ایشان است که فرمود: {{متن حدیث|أَنْتِ بِحَمْدِ اللَّهِ عَالِمَةٌ غَيْرُ مُعَلَّمَةٍ فَهِمَةٌ غَيْرُ مُفَهَّمَةٍ}}<ref>بحارالانوار، ج۴۶، ص۱۶۴.</ref>. این سخن بیانگر آن است که سنخ دانش زینب از سنخ انسانهای عادی و نیز کسبی نبود، بلکه به سبب [[استعداد]] و قابلیتی که خداوند در او دیده بود بسیاری از دانش هایش را از راه [[الهام]] به او داده بود. [[زینب]] در کودکی حافظ قرآن کریم و بسیاری از [[احادیث]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} بود. همچنین آن بزرگوار [[خطبه]] [[تاریخی]] مادرش [[فاطمه زهرا]] را در [[دفاع]] از [[فدک]] حافظ بود. در سن کودکی به گونهای سخن میگفت که همه از جمله پدرش را شگفت زده کرد. | ||
# [[فصاحت]] و [[بلاغت]]: بسیاری از نویسندگان [[شیعی]] و اهل سنت از فصاحت و بلاغت زینب سخن گفتهاند. [[خطبه]] آن بانو در [[کوفه]] و سخنانش در مجلس ابن زیاد و [[یزید]] جلوههایی از فصاحت و بلاغت او به شمار میآیند. راوی میگوید: وقتی دختر علی در کوفه شروع به سخن کرد، گویی زبان علی در دهان اوست. همه سخن سنجان گفتهاند که فصاحت [[علوی]] و بلاغت مرتضوی به دخترش زینب رسید و همگان اعتراف دارند که وی پس از علی {{ع}} فصیحترین و بلیغترین بوده است <ref>نقدی، حضرت زینب کبری، ص۷۲.</ref>. سخنان زینب در مجلس ابن زیاد از چنان فصاحت و بلاغتی برخوردار بود که [[ابن زیاد]] گفت: این [[زن]] سجع میگوید. به [[خدا]]! پدرش نیز سجع گو و شاعر بود. [[حضرت زینب]] در پاسخش فرمود: مرا با سجع گویی چه کار؟ این سخنان برای ادای [[وظیفه]] از [[دل]] بر آمد و بر زبان جاری شد. | # '''[[فصاحت]] و [[بلاغت]]:''' بسیاری از نویسندگان [[شیعی]] و اهل سنت از فصاحت و بلاغت زینب سخن گفتهاند. [[خطبه]] آن بانو در [[کوفه]] و سخنانش در مجلس ابن زیاد و [[یزید]] جلوههایی از فصاحت و بلاغت او به شمار میآیند. راوی میگوید: وقتی دختر علی در کوفه شروع به سخن کرد، گویی زبان علی در دهان اوست. همه سخن سنجان گفتهاند که فصاحت [[علوی]] و بلاغت مرتضوی به دخترش زینب رسید و همگان اعتراف دارند که وی پس از علی {{ع}} فصیحترین و بلیغترین بوده است <ref>نقدی، حضرت زینب کبری، ص۷۲.</ref>. سخنان زینب در مجلس ابن زیاد از چنان فصاحت و بلاغتی برخوردار بود که [[ابن زیاد]] گفت: این [[زن]] سجع میگوید. به [[خدا]]! پدرش نیز سجع گو و شاعر بود. [[حضرت زینب]] در پاسخش فرمود: مرا با سجع گویی چه کار؟ این سخنان برای ادای [[وظیفه]] از [[دل]] بر آمد و بر زبان جاری شد. | ||
# [[بصیرت]] و [[روشنبینی]]: بصیرت و روشن بینی یکی دیگر از ویژگیهای برجسته [[عقیله بنی هاشم]] بود. [[شناخت]] درست از [[دین]]، [[امام]] و [[حجت خدا]]، [[دوست]] و [[دشمن]] و [[حق و باطل]] بیان گر [[بصیرت]] و روشن بینی اوست. سخنان، [[سکوت]] و موضع گیریهای وی، همه وهمه براساس این ویژگی بود. علی {{ع}} از [[رزمندگان]] راستین چنین یاد میکند: بصیرتهای خودشان را بر شمشیرهای شان سوار کردند<ref>{{متن حدیث|حَمَلُوا بَصَائِرَهُمْ عَلَى أَسْيَافِهِمْ}}؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۸۷.</ref>. | # '''[[بصیرت]] و [[روشنبینی]]:''' بصیرت و روشن بینی یکی دیگر از ویژگیهای برجسته [[عقیله بنی هاشم]] بود. [[شناخت]] درست از [[دین]]، [[امام]] و [[حجت خدا]]، [[دوست]] و [[دشمن]] و [[حق و باطل]] بیان گر [[بصیرت]] و روشن بینی اوست. سخنان، [[سکوت]] و موضع گیریهای وی، همه وهمه براساس این ویژگی بود. علی {{ع}} از [[رزمندگان]] راستین چنین یاد میکند: بصیرتهای خودشان را بر شمشیرهای شان سوار کردند<ref>{{متن حدیث|حَمَلُوا بَصَائِرَهُمْ عَلَى أَسْيَافِهِمْ}}؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۸۷.</ref>. | ||
# الگوی [[شهامت]] و [[شجاعت]]: شجاعت عاشوراییان چه [[زنان]] و چه مردان شان ریشه در باورهای شان داشت. [[انسان]] اگر بزرگی و عظمت خدا را [[شناخت]]، غیر از خدا هر که و هر چه باشد در نظر او کوچک است: {{متن حدیث|عَظُمَ الْخَالِقُ فِي أَنْفُسِهِمْ وَ صَغُرَ مَا دُونَهُ فِي أَعْيُنِهِمْ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۸۲.</ref>، زینب کبری نمونه سخن پدرش علی {{ع}} بود. او از هیچ کس و هیچ چیزی نمیترسید. بسیاری از مورخان افزون بر ویژگیهای دیگر از شجاعت و شهامت او سخن گفتهاند. [[جلالالدین سیوطی]] در این خصوص مینویسد: زینب در نیروی [[عقل]] و قوت قلب و... بینظیر بود<ref>نقدی، حضرت زینب کبری، ص۴۶.</ref>. | # '''الگوی [[شهامت]] و [[شجاعت]]:''' شجاعت عاشوراییان چه [[زنان]] و چه مردان شان ریشه در باورهای شان داشت. [[انسان]] اگر بزرگی و عظمت خدا را [[شناخت]]، غیر از خدا هر که و هر چه باشد در نظر او کوچک است: {{متن حدیث|عَظُمَ الْخَالِقُ فِي أَنْفُسِهِمْ وَ صَغُرَ مَا دُونَهُ فِي أَعْيُنِهِمْ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۸۲.</ref>، زینب کبری نمونه سخن پدرش علی {{ع}} بود. او از هیچ کس و هیچ چیزی نمیترسید. بسیاری از مورخان افزون بر ویژگیهای دیگر از شجاعت و شهامت او سخن گفتهاند. [[جلالالدین سیوطی]] در این خصوص مینویسد: زینب در نیروی [[عقل]] و قوت قلب و... بینظیر بود<ref>نقدی، حضرت زینب کبری، ص۴۶.</ref>. | ||
# الگوی [[صبر]] و [[پایداری]]: برای مقابله برمشکلات و [[مصیبتها]] در راه رسیدن به [[هدف]]، پایداری و [[استقامت]] لازم است. بدون صبر در هیچ کاری نمیتوان به نتیجه مطلوب رسید. در [[عاشورا]] با جلوههای صبر در ابعاد گوناگون رو به روییم و آنچه [[حماسه کربلا]] را به اوج ماندگاری و [[فتح]] [[معنوی]] رساند روحیه [[مقاومت]] [[امام حسین]] و یارانش و [[اهل بیت]] وی به ویژه زینب کبری بود. زینب جلوه انواع کامل [[صبر]] بود (صبر بر مصیبت، صبر بر معصیت و صبر بر طاعت و [[عبادت]]) تا جایی که میتوان گفت: زنی به [[صبوری]] زینب در [[تاریخ]] دیده نشده است. | # '''الگوی [[صبر]] و [[پایداری]]:''' برای مقابله برمشکلات و [[مصیبتها]] در راه رسیدن به [[هدف]]، پایداری و [[استقامت]] لازم است. بدون صبر در هیچ کاری نمیتوان به نتیجه مطلوب رسید. در [[عاشورا]] با جلوههای صبر در ابعاد گوناگون رو به روییم و آنچه [[حماسه کربلا]] را به اوج ماندگاری و [[فتح]] [[معنوی]] رساند روحیه [[مقاومت]] [[امام حسین]] و یارانش و [[اهل بیت]] وی به ویژه زینب کبری بود. زینب جلوه انواع کامل [[صبر]] بود (صبر بر مصیبت، صبر بر معصیت و صبر بر طاعت و [[عبادت]]) تا جایی که میتوان گفت: زنی به [[صبوری]] زینب در [[تاریخ]] دیده نشده است. | ||
# [[سادهزیستی]] و پرهیز از [[تجملگرایی]]: از [[امام سجاد]] {{ع}} نقل شده است که زینب کبری هیچگاه از خوراک امروز چیزی برای [[روز]] دیگرش ذخیره نمیکرد<ref>{{عربی|ما اِدَّخَرْتُ شیئا من یومها لغدِها}}، نقدی، حضرت زینب کبری، ص۲۲.</ref>؛ او در [[خانه]] همسرش عبدالله جعفر با آنکه میتوانست خدمت گزارانی داشته باشد ـ زیرا شوهرش ثروتمند و دارای [[اموال]] فراوان بود ـ ولی کارهای خانه را خودش انجام میداد... . | # '''[[سادهزیستی]] و پرهیز از [[تجملگرایی]]:''' از [[امام سجاد]] {{ع}} نقل شده است که زینب کبری هیچگاه از خوراک امروز چیزی برای [[روز]] دیگرش ذخیره نمیکرد<ref>{{عربی|ما اِدَّخَرْتُ شیئا من یومها لغدِها}}، نقدی، حضرت زینب کبری، ص۲۲.</ref>؛ او در [[خانه]] همسرش عبدالله جعفر با آنکه میتوانست خدمت گزارانی داشته باشد ـ زیرا شوهرش ثروتمند و دارای [[اموال]] فراوان بود ـ ولی کارهای خانه را خودش انجام میداد... . | ||
# [[عفاف]] و [[حجاب]]: برای [[زنان]]، [[زینب]] الگوی [[حجاب]] و [[عفاف]] است. او در عین مشارکت در [[حماسه]] بزرگ [[عاشورا]] و ادای [[رسالت]] حساس و خطیر [[اجتماعی]]، منادی متانت و عفاف بود، به طوری که [[اسوه]] همگان شد. با نگاهی به حوادث [[روز عاشورا]] و پس از آن، میتوان فهمید که زینب برای همه [[سختیها]] آمادگی دارد: حاضر است [[جان]] بدهد، فرزند بدهد، [[برادر]] و برادرزاده بدهد ولی عفاف و حجاب او هتک نشود. او حاضر نیست تحت هیچ شرایطی در معرض دید [[بیگانگان]] قرار گیرد،؛ چراکه مکتبی که زینب در آن پرورده شده است به او آموخته که [[شهادت]] و کشته شدن در راه [[دوست]] را [[جمال]] و [[زیبایی]] ببیند، ولی حضور بدون [[پوشش]] در میان نامحرمان را [[رسوایی]]<ref>[[محمد صادق مزینانی|مزینانی، محمد صادق]]، [[نقش زنان در حماسه عاشورا (کتاب)|نقش زنان در حماسه عاشورا]]، ص ۱۶۶ - ۱۹۱.</ref>. | # '''[[عفاف]] و [[حجاب]]:''' برای [[زنان]]، [[زینب]] الگوی [[حجاب]] و [[عفاف]] است. او در عین مشارکت در [[حماسه]] بزرگ [[عاشورا]] و ادای [[رسالت]] حساس و خطیر [[اجتماعی]]، منادی متانت و عفاف بود، به طوری که [[اسوه]] همگان شد. با نگاهی به حوادث [[روز عاشورا]] و پس از آن، میتوان فهمید که زینب برای همه [[سختیها]] آمادگی دارد: حاضر است [[جان]] بدهد، فرزند بدهد، [[برادر]] و برادرزاده بدهد ولی عفاف و حجاب او هتک نشود. او حاضر نیست تحت هیچ شرایطی در معرض دید [[بیگانگان]] قرار گیرد،؛ چراکه مکتبی که زینب در آن پرورده شده است به او آموخته که [[شهادت]] و کشته شدن در راه [[دوست]] را [[جمال]] و [[زیبایی]] ببیند، ولی حضور بدون [[پوشش]] در میان نامحرمان را [[رسوایی]]<ref>[[محمد صادق مزینانی|مزینانی، محمد صادق]]، [[نقش زنان در حماسه عاشورا (کتاب)|نقش زنان در حماسه عاشورا]]، ص ۱۶۶ - ۱۹۱.</ref>. | ||
== نقشآفرینی ویژه در قیام حسینی == | == نقشآفرینی ویژه در قیام حسینی == |