|
|
| خط ۱۰۴: |
خط ۱۰۴: |
|
| |
|
| ==== دلایل عقلی محض ==== | | ==== دلایل عقلی محض ==== |
| # [[وجوب عدل]]؛ | | # [[وجوب دفع ضرر از نفس]] (ضرورت دفع ضررهای بزرگ): وجوب دفع ضررهای بزرگ از دیگر [[دلایل]] متکلمان بر وجوب امامت است؛ زیرا بدیهی است که اگر در [[جامعه]] [[رهبری]] [[دانا]] و توانا وجود داشته باشد زمینه‌های [[رشد]] و [[صلاح]] [[مردم]] فراهم خواهد بود و اگر وجود نداشته باشد، عکس آن رخ خواهد داد و در نتیجه، از نبود امام [[زیان]] بزرگی به جامعه وارد می‌شود و دفع چنین زیان‌هایی در [[شریعت]] [[واجب]] است. بنابراین، [[وجود امام]] واجب خواهد بود<ref>تلخیص المحصل، ص۴۰۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت - ربانی گلپایگانی (مقاله)|مقاله «امامت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص۴۰۸؛ [[کلام تطبیقی ج۲ (کتاب)|کلام تطبیقی ج۲]]، ص۲۰۶.</ref> |
| # [[وجوب دفع فساد]] ([[وجوب دفع هرج و مرج]]، [[وجوب حفظ نظام جامعه]])؛
| | # [[اجرای حدود]] و [[حفظ نظام اسلامی]]، ([[برقراری نظم]] و [[حفظ]] [[جامعه اسلامی]]): [[اجرای حدود]] و [[حفظ اسلام]] و [[مسلمین]]، بدون وجود امامِ [[با کفایت]] امکان‌پذیر نیست، پس [[نصب امام]] [[واجب]] خواهد بود. اموری که تحقق آنها منوط به [[وجود امام]] است: |
| # [[وجوب تأمین منافع ملزمه]]؛ | | ## جمع آراء بر [[امور اجتماعی]] مانند [[جهاد]]. |
| | ## جلوگیری از [[هرج و مرج]] [[اجتماعی]]. |
| | ## [[اجرای حدود الهی]]. |
| | ## [[قضاوت]]. |
| # [[وجوب دفع اختلاف در جامعه]]؛ | | # [[وجوب دفع اختلاف در جامعه]]؛ |
| # [[وجوب رسیدن جامعه به کمال]]؛ | | # [[وجوب رسیدن جامعه به کمال]]؛ |
| # [[وجوب تنظيم روابط استخدام و تعاون اجتماعی]]؛ | | # [[وجوب تنظيم روابط استخدام و تعاون اجتماعی]]؛ |
| # [[وجوب توزیع عادلانه فرصت‌ها و امکانات جامعه]].
| |
| # [[قاعده لطف]]؛
| |
| # [[قاعده امکان اشرف]]؛ | | # [[قاعده امکان اشرف]]؛ |
| # [[وجوب دفع ضرر از نفس]] ([[ضرورت دفع ضررهای بزرگ]]): وجوب دفع ضررهای بزرگ از دیگر [[دلایل]] متکلمان بر وجوب امامت است؛ زیرا بدیهی است که اگر در [[جامعه]] [[رهبری]] [[دانا]] و توانا وجود داشته باشد زمینه‌های [[رشد]] و [[صلاح]] [[مردم]] فراهم خواهد بود و اگر وجود نداشته باشد، عکس آن رخ خواهد داد و در نتیجه، از نبود امام [[زیان]] بزرگی به جامعه وارد می‌شود و دفع چنین زیان‌هایی در [[شریعت]] [[واجب]] است. بنابراین، [[وجود امام]] واجب خواهد بود<ref>تلخیص المحصل، ص۴۰۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت - ربانی گلپایگانی (مقاله)|مقاله «امامت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ج۱، ص۴۰۸.</ref>
| | # [[برهان علت غایی]]. |
| # [[عدم نصب امام خلاف حکمت الهی]] (نقض غرض)؛
| |
| # [[برهان تقابل قطبین]]؛
| |
| # [[لازمه نظام احسن هستی]]؛
| |
| # [[برهان علت غایی]]؛ | |
| # [[برهان مظهر جامع]].
| |
| | |
| ===== [[اجرای حدود]] و [[حفظ نظام اسلامی]]، ([[برقراری نظم]] و [[حفظ]] [[جامعه اسلامی]]) =====
| |
| [[اجرای حدود]] و [[حفظ اسلام]] و [[مسلمین]]، بدون وجود امامِ [[با کفایت]] امکان‌پذیر نیست، پس [[نصب امام]] [[واجب]] خواهد بود. اموری که تحقق آنها منوط به [[وجود امام]] است:
| |
| # جمع آراء بر [[امور اجتماعی]] مانند [[جهاد]].
| |
| # جلوگیری از [[هرج و مرج]] [[اجتماعی]].
| |
| # [[اجرای حدود الهی]].
| |
| # [[قضاوت]]<ref>ر.ک: [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[کلام تطبیقی ج۲ (کتاب)|کلام تطبیقی ج۲]]، ص۱۹۷ ـ ۲۰۳ و [[امامت در بینش اسلامی (کتاب)|امامت در بینش اسلامی]]، ص۶۱.</ref>.
| |
| | |
| ===== وجوب دفع ضررهای عظیم =====
| |
| [[امامت]] در بردارنده منافع عظیم اجتماعی است که نادیده گرفتن آنها، زیان‌های بزرگی در پی دارد؛ اگر در [[جامعه]] [[رهبری]] [[دانا]] و توانا وجود داشته باشد زمینه‌های [[رشد]] و [[صلاح]] [[مردم]] فراهم خواهد بود و اگر وجود نداشته باشد، عکس آن رخ خواهد داد و در نتیجه، از نبود [[امام]] زیان بزرگی به جامعه وارد می‌شود و دفع چنین زیان‌هایی در [[شریعت]] واجب است. بنابراین، وجود امام واجب خواهد بود<ref>ر.ک: [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[کلام تطبیقی ج۲ (کتاب)|کلام تطبیقی ج۲]]، ص۲۰۶.</ref>.
| |
| | |
| بیان [[برهان]] در لسان شاگرد [[امام صادق]] {{ع}}: "[[هشام بن حکم]]"، یکی از شاگردان [[جوان]] امام صادق {{ع}} [[مناظره]] ای با "[[عمرو]] بن عُبّید معتزلی" در زمینه [[ضرورت وجود امام]] انجام داده است که مضمون برهان [[ضرورت]] را داراست<ref>اصول کافی، ج۱، ترجمه سید جواد مصطفوی، ص۲۳۸ ـ ۲۴۰.</ref><ref>ر.ک: [[عبدالله ابراهیم‌زاده آملی|ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله]]، [[امامت و رهبری - ابراهیم‌زاده آملی (کتاب)|امامت و رهبری]]، ص۹۳-۹۵.</ref>
| |
|
| |
|
| === [[دلایل نقلی]] === | | === [[دلایل نقلی]] === |
