نصب الهی امام در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←محدثان و آموزه نصب الهی امام از دوران غیبت تا پایان قرن پنجم
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
متکلمان امامیه از دوران غیبت [[امام زمان]]{{ع}} تا پایان قرن پنجم، به‌طور [[حقیقی]] به [[امامت الهی]] [[ائمه]] در [[امامت]] و [[مرجعیت دینی]]، همچنین حاکمیت سیاسی [[باور]] داشتند. این [[متکلمان]] در این دوران، [[الهی بودن منصب امامت]] را با براهین عقلی و مصادیق آن را با براهین نقلی تبیین نمودند. در [[اثبات امامت ائمه]] [[معصومین]] با [[ادله نقلی]]، [[ابوالصلاح حلبی]] بیشترین [[ادله]] را ذکر کرده است. استناد به [[آیات]] “اهل‌الذکر، مراجعه به [[اولی‌الامر]] و شهادت”، در موضوع امامت الهی، منحصر به اوست و حتی در آثار پس از وی نیز تا پایان قرن پنجم وجود ندارد. دیگران معمولاً تنها به آیات “ولایت، اولی‌الامر و ابتلا” استناد می‌کردند؛ یعنی همان دلایلی که غالباً در آثار [[سید مرتضی]] و قبل از ایشان نیز مطرح شده بود؛ هرچند در شیوه بیان یا پاسخ به اشکالات، تفاوت‌هایی دیده می‌شود. گفتنی است [[آیه]] “ولایت”، تنها آیه‌ای است که همه متکلمان مشهور [[امامیه]] در این دوران برای [[اثبات امامت امیر مؤمنان]]{{ع}} به آن استناد کرده‌اند. در اثبات امامت الهی با ادله عقلی، مهم‌ترین دلیل متکلمان امامیه در این دوران، “ویژگی‌های درونی امام” بوده است. البته سید مرتضی در این بحث، “برهان لطف” را نیز ذکر نموده، مرحوم ابو الفتح کراجکی نیز به [[حکمت]] و [[عدالت الهی]] تمسک کرده است. گفتنی است استناد سید مرتضی و [[شیخ طوسی]] به [[برهان حفظ شریعت]] نیز در تبیین امامت الهی بوده است<ref>[[سید احمد حسینی|حسینی، سید احمد]]، [[نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه (کتاب)|نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه]]، ص۳۲۷ ـ ۴۱۷.</ref>. | متکلمان امامیه از دوران غیبت [[امام زمان]]{{ع}} تا پایان قرن پنجم، به‌طور [[حقیقی]] به [[امامت الهی]] [[ائمه]] در [[امامت]] و [[مرجعیت دینی]]، همچنین حاکمیت سیاسی [[باور]] داشتند. این [[متکلمان]] در این دوران، [[الهی بودن منصب امامت]] را با براهین عقلی و مصادیق آن را با براهین نقلی تبیین نمودند. در [[اثبات امامت ائمه]] [[معصومین]] با [[ادله نقلی]]، [[ابوالصلاح حلبی]] بیشترین [[ادله]] را ذکر کرده است. استناد به [[آیات]] “اهل‌الذکر، مراجعه به [[اولی‌الامر]] و شهادت”، در موضوع امامت الهی، منحصر به اوست و حتی در آثار پس از وی نیز تا پایان قرن پنجم وجود ندارد. دیگران معمولاً تنها به آیات “ولایت، اولی‌الامر و ابتلا” استناد می‌کردند؛ یعنی همان دلایلی که غالباً در آثار [[سید مرتضی]] و قبل از ایشان نیز مطرح شده بود؛ هرچند در شیوه بیان یا پاسخ به اشکالات، تفاوت‌هایی دیده می‌شود. گفتنی است [[آیه]] “ولایت”، تنها آیه‌ای است که همه متکلمان مشهور [[امامیه]] در این دوران برای [[اثبات امامت امیر مؤمنان]]{{ع}} به آن استناد کرده‌اند. در اثبات امامت الهی با ادله عقلی، مهم‌ترین دلیل متکلمان امامیه در این دوران، “ویژگی‌های درونی امام” بوده است. البته سید مرتضی در این بحث، “برهان لطف” را نیز ذکر نموده، مرحوم ابو الفتح کراجکی نیز به [[حکمت]] و [[عدالت الهی]] تمسک کرده است. گفتنی است استناد سید مرتضی و [[شیخ طوسی]] به [[برهان حفظ شریعت]] نیز در تبیین امامت الهی بوده است<ref>[[سید احمد حسینی|حسینی، سید احمد]]، [[نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه (کتاب)|نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه]]، ص۳۲۷ ـ ۴۱۷.</ref>. | ||
== | == محدثان و آموزه نصب الهی امام از دوران غیبت تا پایان قرن پنجم == | ||
{{اصلی|محدثان و آموزه نصب الهی امام از دوران غیبت تا پایان قرن پنجم}} | |||
برخلاف تأکیدهای [[پیامبر خاتم]]{{صل}}، [[حاکمان]] نخستین [[جامعه اسلامی]]، اصرار عجیبی بر منع نوشتن و نگه‌داری [[احادیث]] داشتند. هرچند این امر، آثار خسارت باری بر [[جامعه]] [[حدیثی]] و [[مسلمانان]] به جا نهاد، تأکید و اهتمام فراوان [[خاندان]] [[مطهر]] [[پیامبر]] نسبت به [[حفظ]] و [[کتابت حدیث]]، احادیث شیعه را تا حدود زیادی در [[امان]] داشت و پیشینه کهنی را برای [[تاریخ]] [[حدیث]] [[شیعه]] به ارمغان آورد. | |||
محدثان [[شیعی]]، به استثنای [[شیخ صدوق]]، در تبیین عقلی و [[نقلی]] [[نصب الهی امام]] تلاش چندانی نکرده‌اند و تنها، روایات ناظر به این بحث را نقل و دسته‌بندی کرده، گاهی اندک توضیحی نیز داده‌اند؛ ولی شیخ صدوق، افزون بر ذکر این آموزه، آن را مستدل کرده است. | |||
در مجموع اغلب محدثانی که در دوران غیبت امام زمان{{ع}} تا قرن پنجم می‌زیسته‌اند، حقیقتاً به [[نصب الهی امام]] معتقد بوده‌اند؛ تعدادی از محدثان این دوران، علاوه بر اینکه [[روایات]] ناظر به [[امامت الهی]] را در کتاب خود ذکر کرده‌اند، خود نیز به‌صراحت از [[نصب الهی امام]] [[سخن]] گفته‌اند؛ | |||
# محدثان این دوران، نه تنها به امامت الهی [[امام]] در [[حاکمیت]] و [[مرجعیت دینی]] [[باور]] داشتند؛ بلکه به جایگاه عظیم و نقش تکوینی [[امامان معصوم]] در عالَم [[خلقت]] [[معتقد]] و یا لااقل با چنین باوری آشنا بودند<ref>[[سید احمد حسینی|حسینی، سید احمد]]، [[نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه (کتاب)|نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه]]، ص۳۰۲ ـ ۳۲۶.</ref>. | |||
== [[نظریه نصب الهی امام در قرن ششم هجری]] == | == [[نظریه نصب الهی امام در قرن ششم هجری]] == | ||