پرش به محتوا

نیایش سی و یکم: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۵۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۹ دسامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = صحیفه سجادیه
| عنوان مدخل  =
| مداخل مرتبط =
| پرسش مرتبط  =
}}
== مقدمه ==
== مقدمه ==
این [[نیایش]] آن [[حضرت]] است در [[طلب]] [[توبه]].
این [[نیایش]] [[حضرت سجاد]] {{ع}} است در طلب [[توبه]]. یکی از نشانه‌های مهر [[خداوند]] توبه‌پذیری اوست. خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}}<ref>«و من توبه‌پذیر بخشاینده‌ام» سوره بقره، آیه ۱۶۰.</ref>. معمولاً [[قرآن کریم]] به دنبال [[آیات]] [[عذاب]]، جمله {{متن قرآن|إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا}}<ref>«جز کسانی که توبه کردند» سوره بقره، آیه ۱۶۰ و سوره آل عمران، آیه ۸۹ و....</ref> یا جمله {{متن قرآن|إِلَّا مَنْ تَابَ}}<ref>«جز آنان که توبه کنند» سوره مریم، آیه ۶۰.</ref> را آورده تا بگوید: راه بازگشت هرگز بر کسی بسته نیست. توبه کردن امری [[واجب]] و [[فرمان خداوند]] است: {{متن قرآن|تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً}}<ref>«به سوی خداوند توبه‌ای راستین کنید» سوره تحریم، آیه ۸.</ref>.
یکی از نشانه‌های مهر [[خداوند]] توبه‌پذیری اوست. خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}}<ref>«و من توبه‌پذیر بخشاینده‌ام» سوره بقره، آیه ۱۶۰.</ref>.
 
معمولاً [[قرآن کریم]] به دنبال [[آیات]] [[عذاب]]، جمله {{متن قرآن|إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا}}<ref>«جز کسانی که توبه کردند» سوره بقره، آیه ۱۶۰ و سوره آل عمران، آیه ۸۹ و....</ref> یا جمله {{متن قرآن|إِلَّا مَنْ تَابَ}}<ref>«جز آنان که توبه کنند» سوره مریم، آیه ۶۰.</ref> را آورده تا بگوید: [[راه]] بازگشت هرگز بر کسی بسته نیست.
[[قبول توبه]] واقعی از سوی [[خدا]] قطعی است، زیرا نمی‌توان [[باور]] کرد که ما به امر خدا توبه کنیم ولی او نپذیرد: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ}}<ref>«و اوست که توبه را از بندگانش می‌پذیرد» سوره شوری، آیه ۲۵.</ref>. خداوند نه تنها توبه را می‌پذیرد بلکه کسانی را نیز که بسیار [[اهل]] توبه‌اند [[دوست]] دارد: {{متن قرآن|يُحِبُّ التَّوَّابِينَ}}<ref>«بی‌گمان خداوند توبه‌کاران را دوست می‌دارد» سوره بقره، آیه ۲۲۲.</ref>. توبه باید با [[عمل نیک]] و جبران [[گناهان]] همراه باشد: {{متن قرآن|إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَبَيَّنُوا}}<ref>«جز کسانی که توبه کردند و به اصلاح (کار خود) پرداختند و (پوشیده‌ها را) روشن بیان داشتند» سوره بقره، آیه ۱۶۰.</ref>. توبه رمز [[رستگاری]] است: {{متن قرآن|وَتُوبُوا... لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref>«و همگان ای مؤمنان! به درگاه خداوند توبه کنید، باشد که رستگار گردید» سوره نور، آیه ۳۱.</ref>.
توبه کردن امری [[واجب]] و [[فرمان خداوند]] است: {{متن قرآن|تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً}}<ref>«به سوی خداوند توبه‌ای راستین کنید» سوره تحریم، آیه ۸.</ref>.
[[قبول توبه]] واقعی از سوی [[خدا]] قطعی است، زیرا نمی‌توان [[باور]] کرد که ما به امر خدا توبه کنیم ولی او نپذیرد: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ}}<ref>«و اوست که توبه را از بندگانش می‌پذیرد» سوره شوری، آیه ۲۵.</ref>.
خداوند نه تنها توبه را می‌پذیرد بلکه کسانی را نیز که بسیار [[اهل]] توبه‌اند [[دوست]] دارد: {{متن قرآن|يُحِبُّ التَّوَّابِينَ}}<ref>«بی‌گمان خداوند توبه‌کاران را دوست می‌دارد» سوره بقره، آیه ۲۲۲.</ref>.
توبه باید با [[عمل نیک]] و جبران [[گناهان]] همراه باشد: {{متن قرآن|إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَبَيَّنُوا}}<ref>«جز کسانی که توبه کردند و به اصلاح (کار خود) پرداختند و (پوشیده‌ها را) روشن بیان داشتند» سوره بقره، آیه ۱۶۰.</ref>.
توبه رمز [[رستگاری]] است: {{متن قرآن|وَتُوبُوا... لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref>«و همگان ای مؤمنان! به درگاه خداوند توبه کنید، باشد که رستگار گردید» سوره نور، آیه ۳۱.</ref>.


توبه وسیله تبدیل [[سیئات]] به [[حسنات]] است: {{متن قرآن|إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ}}<ref>«جز کسانی که توبه کنند و ایمان آورند و کاری شایسته کنند؛ که خداوند نیکی آنان را جانشین بدی‌هایشان می‌گرداند» سوره فرقان، آیه ۷۰.</ref>.
توبه وسیله تبدیل [[سیئات]] به [[حسنات]] است: {{متن قرآن|إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ}}<ref>«جز کسانی که توبه کنند و ایمان آورند و کاری شایسته کنند؛ که خداوند نیکی آنان را جانشین بدی‌هایشان می‌گرداند» سوره فرقان، آیه ۷۰.</ref>. [[امام زین‌العابدین]] {{ع}} دعای خود را با [[ستایش خدا]] آغاز می‌کند: «بارخدایا، ای آنکه توصیف و اصفان، وصف‌کردنت نتواند و ای آنکه [[امید]] [[امیدواران]] از تو در نگذرد و ای آنکه [[پاداش]] [[نیکوکاران]] در نزد تو تباه نگردد. ای خداوندی که پرستندگان چون از تو ترسند از دیگر کس نترسند و ای خداوندی که [[پرهیزگاران]] چون [[بیم]] تو به [[دل]] دارند، بیم کس به دل [[راه]] ندهند».
[[امام زین‌العابدین]] {{ع}} دعای خود را با [[ستایش خدا]] آغاز می‌کند: «بارخدایا، ای آنکه توصیف و اصفان، وصف‌کردنت نتواند و ای آنکه [[امید]] [[امیدواران]] از تو در نگذرد و ای آنکه [[پاداش]] [[نیکوکاران]] در نزد تو تباه نگردد. ای خداوندی که پرستندگان چون از تو ترسند از دیگر کس نترسند و ای خداوندی که [[پرهیزگاران]] چون [[بیم]] تو به [[دل]] دارند، بیم کس به دل [[راه]] ندهند».


آن‌گاه خود را، در مقابل [[خدا]]، چنین توصیف می‌کند: «اینجا که من ایستاده‌ام، [[جایگاه]] کسی است که بازیچه دست [[گناهان]] است و زمام اختیارش در کف خطاها و [[لغزش‌ها]]. [[شیطان]] بر او تاخته و [[چیرگی]] یافته، پس، از روی [[تفریط]]، از انجام هرچه تو بدان [[فرمان]] داده‌ای [[قصور]] ورزیده و از سر [[غرور]]، هرچه را از آن [[نهی]] کرده‌ای مرتکب شده است؛ همانند کسی که گستردگی عرصه [[قدرت]] تو را نمی‌شناسد یا آنکه [[احسان]] تو را در [[حق]] خود [[انکار]] می‌کند. و آن‌گاه که دیده هدایتش [[بینا]] شود و آن ابرهایی که بصیرتش را فرو پوشانیده پراکنده گردد، آن [[ستم‌ها]] که در حق خود کرده برشمرد و در آن خلاف‌ها که در امر پروردگارش مرتکب شده بیندیشد. پس [[عصیان]] بزرگ خود را به همان بزرگی که هست بنگرد و خلاف [[عظیم]] خود را به همان [[عظمت]] که هست [[مشاهده]] کند».
آن‌گاه خود را، در مقابل [[خدا]]، چنین توصیف می‌کند: «اینجا که من ایستاده‌ام، [[جایگاه]] کسی است که بازیچه دست [[گناهان]] است و زمام اختیارش در کف خطاها و [[لغزش‌ها]]. [[شیطان]] بر او تاخته و [[چیرگی]] یافته، پس، از روی [[تفریط]]، از انجام هرچه تو بدان [[فرمان]] داده‌ای [[قصور]] ورزیده و از سر [[غرور]]، هرچه را از آن [[نهی]] کرده‌ای مرتکب شده است؛ همانند کسی که گستردگی عرصه [[قدرت]] تو را نمی‌شناسد یا آنکه [[احسان]] تو را در [[حق]] خود [[انکار]] می‌کند. و آن‌گاه که دیده هدایتش [[بینا]] شود و آن ابرهایی که بصیرتش را فرو پوشانیده پراکنده گردد، آن [[ستم‌ها]] که در حق خود کرده برشمرد و در آن خلاف‌ها که در امر پروردگارش مرتکب شده بیندیشد. پس [[عصیان]] بزرگ خود را به همان بزرگی که هست بنگرد و خلاف [[عظیم]] خود را به همان [[عظمت]] که هست مشاهده کند».


این روش [[ائمه]] است که در [[دعا]] ابتدا بزرگی‌های خدا را و سپس کوچکی‌ها و کوتاهی‌های خود را می‌شمرند و آن‌گاه لب به درخواست باز می‌کنند. به این عبارات دقت کنید: «بارخدایا، [[بنده]] تو در پیشگاه تو به [[تضرع]] [[ایستاده]] و به [[خشوع]] [[چشم]] بر [[زمین]] دوخته و در پیشگاه عزّ تو سر به [[خواری]] فرو داشته و خاضعانه [[راز]] دلش را که تو خود بدان آگاه‌تری با تو در میان نهاده و فروتنانه گناهانش را که تو خود شمارشان را بهتر می‌دانی یک‌یک برمی شمرد. به درگاه تو [[استغاثه]] می‌کند از واقعه شگرفی که بدان گرفتار آمده و تو خود از آن باخبری، و [[زاری]] می‌کند از عملی [[ناپسند]] که به سبب [[سرپیچی]] از [[حکم]] تواش رسوا ساخته؛ همان گناهانی که لذّات آنها سپری گشته و شتابان گریخته است ولی عواقب شومش باقی است، چنان‌که گویی هرگز سر رفتنش نیست».
این روش [[ائمه]] است که در [[دعا]] ابتدا بزرگی‌های خدا را و سپس کوچکی‌ها و کوتاهی‌های خود را می‌شمرند و آن‌گاه لب به درخواست باز می‌کنند. به این عبارات دقت کنید: «بارخدایا، [[بنده]] تو در پیشگاه تو به [[تضرع]] [[ایستاده]] و به [[خشوع]] [[چشم]] بر [[زمین]] دوخته و در پیشگاه عزّ تو سر به [[خواری]] فرو داشته و خاضعانه [[راز]] دلش را که تو خود بدان آگاه‌تری با تو در میان نهاده و فروتنانه گناهانش را که تو خود شمارشان را بهتر می‌دانی یک‌یک برمی شمرد. به درگاه تو [[استغاثه]] می‌کند از واقعه شگرفی که بدان گرفتار آمده و تو خود از آن باخبری، و [[زاری]] می‌کند از عملی [[ناپسند]] که به سبب [[سرپیچی]] از [[حکم]] تواش رسوا ساخته؛ همان گناهانی که لذّات آنها سپری گشته و شتابان گریخته است ولی عواقب شومش باقی است، چنان‌که گویی هرگز سر رفتنش نیست».
خط ۲۲: خط ۲۳:
[[حضرت]] بار دیگر با [[آیات قرآن]] با [[خدا]] حرف می‌زند: «ای خداوند من، تو خود در کتاب محکمت گفته‌ای که [[توبه]] بندگانت را می‌پذیری و گناهانشان را عفو می‌کنی و توبه‌کنندگان را [[دوست]] می‌داری، پس همچنان که وعده داده‌ای توبه مرا بپذیر و همچنان که بر عهده گرفته‌ای از خطاهای من در گذر و آن‌سان که شرط کرده‌ای [[محبت]] خود نصیب من ساز».
[[حضرت]] بار دیگر با [[آیات قرآن]] با [[خدا]] حرف می‌زند: «ای خداوند من، تو خود در کتاب محکمت گفته‌ای که [[توبه]] بندگانت را می‌پذیری و گناهانشان را عفو می‌کنی و توبه‌کنندگان را [[دوست]] می‌داری، پس همچنان که وعده داده‌ای توبه مرا بپذیر و همچنان که بر عهده گرفته‌ای از خطاهای من در گذر و آن‌سان که شرط کرده‌ای [[محبت]] خود نصیب من ساز».


«ای پروردگار من، من نیز شرط می‌کنم که زین پس کاری را که تواش ناخوش داشته‌ای مرتکب نشوم و بر عهده می‌گیرم که عملی را که توأش [[ناپسند]] داشته‌ای، انجام ندهم و از هرچه [[معصیت]] توست دوری گزینم».
«ای پروردگار من، من نیز شرط می‌کنم که زین پس کاری را که تواش ناخوش داشته‌ای مرتکب نشوم و بر عهده می‌گیرم که عملی را که توأش [[ناپسند]] داشته‌ای، انجام ندهم و از هرچه [[معصیت]] توست دوری گزینم» و در پایان [[پشیمانی]] واقعی خود را از انجام گناه به پیشگاه خداوند ابراز می‌دارد: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنْ يَكُنِ النَّدَمُ تَوْبَةً إِلَيْكَ‏ فَأَنَا أَنْدَمُ‏ النَّادِمِينَ‏...}}؛ «بارخدایا، اگر پشیمانی به درگاه تو [[توبه]] است، من پشیمان‌ترین پشیمانانم و اگر [[ترک گناه]] بازگشت به توست، من نخستین بازگشتگانم و اگر [[استغفار]] است که [[گناهان]] را می‌ریزد، من در زمره استغفارکنندگانم»<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.</ref>.<ref>[[سید جواد بهشتی|بهشتی، سید جواد]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «نیایش سی و یکم»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۴۸۱.</ref>
و در پایان [[پشیمانی]] واقعی خود را از انجام گناه به پیشگاه خداوند ابراز می‌دارد: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنْ يَكُنِ النَّدَمُ تَوْبَةً إِلَيْكَ‏ فَأَنَا أَنْدَمُ‏ النَّادِمِينَ‏...}}؛ «بارخدایا، اگر پشیمانی به درگاه تو [[توبه]] است، من پشیمان‌ترین پشیمانانم و اگر [[ترک گناه]] بازگشت به توست، من نخستین بازگشتگانم و اگر [[استغفار]] است که [[گناهان]] را می‌ریزد، من در زمره استغفارکنندگانم».<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.</ref>.<ref>[[سید جواد بهشتی|بهشتی، سید جواد]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «نیایش سی و یکم»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۴۸۱.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۳۸: خط ۳۸:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:نیایش سی و یکم]]
[[رده:صحیفه سجادیه]]
۱۱۳٬۰۷۵

ویرایش