پرش به محتوا

شایسته‌سالاری: تفاوت میان نسخه‌ها

۴٬۲۱۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۳
خط ۱۱۷: خط ۱۱۷:


بنابراین شایسته‌سالاری، یا رعایت صلاحیت و اهلیت در [[تصدی]] [[مناصب]] [[حکومتی]]، یک اصل [[عقلی]] است و هر جامعه‌ای که به دنبال تأمین [[خوشبختی]] و [[سعادت]] باشد از این قاعده [[پیروی]] می‌کند. آموزه‌های دیگر [[دینی]] نیز سرشار از تأکید این اصل بوده و سپردن امور به اهلش را توصیه نموده<ref>امام صادق {{ع}} فرمود: مواغلب جان‌های خود باشید. به خدا سوگند، اگر صاحب گوسفندان، چوپان دیگری را سراغ داشته باشد که از چوپان فعلی بر نگهداری گوسفندان داناتر باشد، چوپان اول را اخراج و دومی را برای مراقبت از گوسفندان خود به کار می‌گیرد؛ وسایل الشیعه، ج۱۱، ص۳۵، حدیث ۱.</ref> و از قرار دادن نااهلان بر مصادر امور<ref>رسول خداوند {{صل}} فرمود: کسی که خود را بر جمعی از مسلمانان مقدم بدارد و بداند که در بین آنان کسی که برتر از او باشد، وجود دارد، بدون شک به خدا و پیامبرش و مسلمانان خیانت کرده است؛ الغدیر، ج۸، ص۲۹۱.</ref> منع کرده‌اند. [[قانون اساسی جمهوری اسلامی]] نیز با استناد به: {{متن قرآن|أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ}}<ref>«و در زبور پس از تورات نگاشته‌ایم که بی‌گمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد» سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.</ref>، [[صالحان]] را عهده‌دار [[حکومت]] و [[اداره امور]] ممکن، می‌داند<ref>مقدمه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.</ref>.<ref>[[علی اصغر نصرتی|نصرتی، علی اصغر]]، [[نظام سیاسی اسلام (کتاب)|نظام سیاسی اسلام]]، ص ۱۷۱.</ref>
بنابراین شایسته‌سالاری، یا رعایت صلاحیت و اهلیت در [[تصدی]] [[مناصب]] [[حکومتی]]، یک اصل [[عقلی]] است و هر جامعه‌ای که به دنبال تأمین [[خوشبختی]] و [[سعادت]] باشد از این قاعده [[پیروی]] می‌کند. آموزه‌های دیگر [[دینی]] نیز سرشار از تأکید این اصل بوده و سپردن امور به اهلش را توصیه نموده<ref>امام صادق {{ع}} فرمود: مواغلب جان‌های خود باشید. به خدا سوگند، اگر صاحب گوسفندان، چوپان دیگری را سراغ داشته باشد که از چوپان فعلی بر نگهداری گوسفندان داناتر باشد، چوپان اول را اخراج و دومی را برای مراقبت از گوسفندان خود به کار می‌گیرد؛ وسایل الشیعه، ج۱۱، ص۳۵، حدیث ۱.</ref> و از قرار دادن نااهلان بر مصادر امور<ref>رسول خداوند {{صل}} فرمود: کسی که خود را بر جمعی از مسلمانان مقدم بدارد و بداند که در بین آنان کسی که برتر از او باشد، وجود دارد، بدون شک به خدا و پیامبرش و مسلمانان خیانت کرده است؛ الغدیر، ج۸، ص۲۹۱.</ref> منع کرده‌اند. [[قانون اساسی جمهوری اسلامی]] نیز با استناد به: {{متن قرآن|أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ}}<ref>«و در زبور پس از تورات نگاشته‌ایم که بی‌گمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد» سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.</ref>، [[صالحان]] را عهده‌دار [[حکومت]] و [[اداره امور]] ممکن، می‌داند<ref>مقدمه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.</ref>.<ref>[[علی اصغر نصرتی|نصرتی، علی اصغر]]، [[نظام سیاسی اسلام (کتاب)|نظام سیاسی اسلام]]، ص ۱۷۱.</ref>
==معنای شایسته‌سالاری==
شایسته‌سالاری از دو کلمه «شایسته» و «سالار» ترکیب یافته است. «شایسته» صفت است و به معنای لایق و سزاوار آمده است<ref>عمید، حسن، فرهنگ عمید، ج۲، ص۱۲۸۴.</ref>. «سالار» نیز به معنای سردار، [[رئیس]]، بزرگ، پیشرو قافله و [[لشکر]] می‌باشد<ref>عمید، حسن، فرهنگ عمید، ج۲، ص۱۱۵۰.</ref>. بنابراین، شایسته‌سالاری در لغت به معنای پیشرو بودن در [[لیاقت]] و شایستگی‎هاست. به بیان دیگر، [[شایستگی]] در لغت به معنای «داشتن [[توانایی]]، [[مهارت]]، [[دانش]]، لیاقت و صلاحیت» است<ref>حق پناه، رضا، شایسته‌سالاری در نظام علوی، ص۱۹۳.</ref>. اما در اصطلاح، شایسته‌سالاری عبارت است از: [[انتخاب]] [[مدیران]] شایسته بر اساس توانمندی‎های [[معنوی]]، [[علمی]] و فنی، اجرایی و [[تجربه]] کاری<ref>اسد سنگابی، کریم، شایسته‎سا ری، ص۲۵.</ref>، به عبارت دیگر، شایسته‌سالاری عبارت است از: [[استخدام]] افرادی که از نظر «[[آگاهی]] و توانایی» شایستگی لازم را دارند<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا قَالُوا أَنَّى يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ}} «و پیامبرشان به آنان گفت: خداوند طالوت را به پادشاهی شما گمارده است، گفتند: چگونه او را بر ما پادشاهی تواند بود با آنکه ما از او به پادشاهی سزاوارتریم و در دارایی (هم) به او گشایشی نداده‌اند. گفت: خداوند او را بر شما برگزیده و بر گستره دانش و (نیروی) تن او افزوده است و خداوند پادشاهی خود را به هر که خواهد می‌دهد و خداوند نعمت‌گستری داناست» سوره بقره، آیه ۲۴۷.</ref>. شایسته‌سالاری مجموعه‌ای است از [[باورها]]، توانایی‎ها، دانش، مهارت، خصوصیات شخصی و شخصیتی و علایق فرد یا [[هوشمندی]] و [[استعداد]] که بعضی بیش‎تر قابل [[یادگیری]] و برخی دیگر نیز کم‎تر قابل یادگیری هستند<ref>ابیلی، خدایار، شایسته‌سالاری بستر حضور در عرصه جهانی، ص۴.</ref>.
در نهایت، شایسته‌سالاری با توجه به [[آیات]] و [[روایات]] و همچنین نظرات [[اندیشمندان اسلامی]] - که در مباحث بعدی مورد ملاحظه قرار می‌گیرند - عبارت است از مجموعه معیارها، شاخص‎ها و صلاحیت‌هایی در حوزه [[اخلاقیات]]، [[باورها]]، [[گفتارها]] و [[رفتارها]] که اگر کسانی از اعضای [[سازمان]] واجد آن باشند، نسبت به افرادی که فاقد آنها هستند، برای [[تصدی]] پست‎های سازمانی و [[حکومتی]] اولی می‌باشند.<ref>[[امید چناری|چناری، امید]]، [[وظایف نهادهای حاکمیتی در قبال مفاسد اقتصادی (کتاب)|وظایف نهادهای حاکمیتی در قبال مفاسد اقتصادی]] ص ۱۲۷.</ref>


== پرسش مستقیم ==
== پرسش مستقیم ==
۷۳٬۲۶۲

ویرایش