حسن بن علی بن زکریا بزوفری عدوی: تفاوت میان نسخه‌ها

===[[حکم شرعی]] همسان با [[فقه شیعه]]===

#بر پایه فقه شیعه، چنانچه در زمینه [[اموال]]، برای [[اثبات]] ادعا در [[دادگاه]]، تنها یک [[شاهد]] آماده [[شهادت]] دادن باشد، مدعی می‌تواند پس از شهادت [[شاهد]]، با [[یمین]] و قسم خود، ادعایش را ثابت کند. [[سید مرتضی]] در مسائل الناصریات به درستیِ این شیوه در [[مذهب تشیع]] اشاره کرده است: {{متن حدیث|المسألة الثامنة و التسعون و المائة: یقضی بشاهد و یمین المدعی إذا کان المدعی عدلا، و إلا لم یقض. هذا صحیح، و إلیه ذهب أصحابنا و قال الشافعی: یقضی بالشاهد و الیمین فی الأموال و قال أبو حنیفة: لا یقضی به علی کل حال؛ دلیلنا بعد الإجماع المتردد: ما رواه عمرو بن دینار، عن ابن عباس أن النبی{{صل}} قضی بالیمین مع الشاهد...، و یدل علی ما ذهبنا إلیه ما رواه [[جعفر بن محمد]] عن أبیه عن [[أمیر المؤمنین]]{{عم}} قال:کان النبی{{صل}} یقضی بشهادة الشاهد [[الواحد]] مع یمین صاحب [[الحق]]، و قضی بها علی{{ع}} بالعراق}}<ref>مسائل الناصریات، ص۴۲۷ - ۴۲۸. محقق حلی در شرائع الاسلام، ج۴، ص۸۳: {{عربی|البحث الثالث: فی الیمین مع الشاهد؛ یقضی بالشاهد و الیمین فی الجملة، استنادا إلی قضاء رسول الله{{صل}} و قضاء علی{{ع}} بعده و یشترط شهادة الشاهد أولا، و ثبوت عدالته، ثم الیمین و لو بدأ بالیمین. وقعت لاغیة، و افتقر إلی إعادتها بعد الإقامة. و یثبت الحکم بذلک فی الأموال، کالدین و القرض و الغصب...}}. شهید ثانی در مسالک الافهام (ج۱۳، ص۵۰۶) می‌نویسد: {{عربی|و له: (فی الیمین مع الشاهد... الخ). أجمع أصحابنا علی القضاء فی الجملة بالشاهد و الیمین و إلیه ذهب أکثر العامة، و خالف فیه بعضهم}}.</ref>. گزارش [[راوی]] در همین باره: {{متن حدیث|حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ الْعَدَوِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا صُهَيْبُ بْنُ عَبَّادِ بْنِ صُهَيْبٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي قَالَ حَدَّثَنَا الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ{{ع}} أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} قَضَى بِالْيَمِينِ مَعَ الشَّاهِدِ الْوَاحِدِ وَ أَنَّ عَلِيّاً{{ع}} قَضَى بِهِ بِالْعِرَاقِ}}<ref>الأمالی، صدوق، ص۳۶۳، ح۳.</ref>.

#[[ازدواج موقت]] (متعة): {{متن حدیث|زرعة بن أحمد بن محمد بن هشام أبو عاصم الآملي روي بجرجان حدثنا أبو أحمد عبدالله بن عدي الحافظ حدثنا زرعة بن أحمد بن محمد بن هشام أبو عاصم الآملي بجرجان حدثنا الحسن بن علي بن زكريا حدثنا أحمد بن الحسين اللهبي أبو الفضل القرشي حدثنا حسين بن زيد عن بن جريج عن محمد بن علي عن جابر بن عبدالله قال: قال النبي{{صل}}: أحل الله من النساء ثلاثا: نكاح موارثة و نكاح بغير موارثة و ملك اليمين}}<ref>تاریخ جرجان، ص۲۱۴، ش۳۳۱.</ref>.

 

===[[روایات]] [[فضائل اهل بیت]]{{عم}}===

#{{متن حدیث|حَدَّثَنِي أَبُو الْحَسَنِ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو مُحَمَّدٍ هَارُونُ بْنُ مُوسَى التَّلَّعُكْبَرِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ زَكَرِيَّا الْعَدَوِيُّ النَّصْرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ الْمُنْذِرِ الْمَكِّيِّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ الْهَيْثَمِ قَالَ حَدَّثَنِي الْأَجْلَحُ الْكِنْدِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي أَفْلَحُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ كَعْبٍ عَنْ طَاوُسٍ الْيَمَانِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى النَّبِيِّ{{صل}} وَ الْحَسَنُ عَلَى عَاتِقِهِ وَ الْحُسَيْنُ عَلَى فَخِذِهِ يَلْثِمُهُمَا وَ يُقَبِّلُهُمَا وَ يَقُولُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُمَا وَ عَادِ مَا [مَنْ] عَادَاهُمَا ثُمَّ قَالَ يَا ابْنَ عَبَّاسٍ كَأَنِّي بِهِ وَ قَدْ خُضِبَتْ شَيْبَتُهُ مِنْ دَمِهِ يَدْعُو فَلَا يُجَابُ وَ يَسْتَنْصِرُ فَلَا يُنْصَرُ قُلْتُ مَنْ يَفْعَلُ ذَلِكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ شِرَارُ أُمَّتِي مَا لَهُمْ لَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِي ثُمَّ قَالَ يَا ابْنَ عَبَّاسٍ مَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ كُتِبَ لَهُ ثَوَابُ أَلْفِ حَجَّةٍ وَ أَلْفِ عُمْرَةٍ أَلَا وَ مَنْ زَارَهُ فَكَأَنَّمَا زَارَنِي وَ مَنْ زَارَنِي فَكَأَنَّمَا زَارَ اللَّهَ وَ حَقُ الزَّائِرِ عَلَى اللَّهِ أَنْ لَا يُعَذِّبَهُ بِالنَّارِ أَلَا وَ إِنَّ الْإِجَابَةَ تَحْتَ قُبَّتِهِ وَ الشِّفَاءَ فِي تُرْبَتِهِ وَ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِهِ...}}<ref>کفایة الأثر، ص۱۶ - ۱۹.</ref>.

#{{متن حدیث|حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ الْعَدَوِيُّ سَنَةَ سَبْعَ عَشْرَةَ وَ ثَلَاثِمِائَةٍ وَ هُوَ ابْنُ مِائَةٍ وَ سَبْعِ سِنِينَ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ أَحْمَدَ الطُّفَاوِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا قَيْسُ بْنُ الرَّبِيعِ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدٌ الْخَفَّافُ عَنْ عَطِيَّةَ الْعَوْفِيِّ عَنْ مَخْدُوجِ بْنِ زَيْدٍ الذُّهْلِيِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} آخَى بَيْنَ الْمُسْلِمِينَ ثُمَّ قَالَ يَا عَلِيُّ أَنْتَ أَخِي وَ أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى غَيْرَ أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي أَ مَا عَلِمْتَ يَا عَلِيُّ أَنَّهُ أَوَّلُ مَنْ يُدْعَى بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يُدْعَى بِي فَأَقُومُ عَنْ يَمِينِ الْعَرْشِ فَأُكْسَى حُلَّةً خَضْرَاءَ مِنْ حُلَلِ الْجَنَّةِ ثُمَّ يُدْعَى بِأَبِينَا إِبْرَاهِيمَ{{ع}} فَيَقُومُ عَنْ يَمِينِ الْعَرْشِ فِي ظِلِّهِ فَيُكْسَي حُلَّةً خَضْرَاءَ مِنْ حُلَلِ الْجَنَّةِ ثُمَّ يُدْعَى بِالنَّبِيِّينَ بَعْضُهُمْ عَلَى أَثَرِ بَعْضٍ فَيَقُومُونَ سِمَاطَيْنِ عَنْ يَمِينِ الْعَرْشِ فِي ظِلِّهِ وَ يُكْسَوْنَ حُلَلًا خَضْرَاءَ مِنْ حُلَلِ الْجَنَّةِ أَلَا وَ إِنِّي أُخْبِرُكَ يَا عَلِيُّ أَنَّ أُمَّتِي أَوَّلُ الْأُمَمِ يُحَاسَبُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثُمَّ أُبَشِّرُكَ يَا عَلِيُّ أَنَّ أَوَّلَ مَنْ يُدْعَى يَوْمَ الْقِيَامَةِ يُدْعَى بِكَ هَذَا لِقَرَابَتِكَ مِنِّي وَ مَنْزِلَتِكَ عِنْدِي فَيُدْفَعُ إِلَيْكَ لِوَائِي وَ هُوَ لِوَاءُ الْحَمْدِ...}}<ref>الأمالی، صدوق، ص۳۲۴، ح۱۳.</ref>.

===آشکارنمایی نام [[جانشینان]] [[پیغمبر]]{{صل}}===

{{متن حدیث|حَدَّثَنِي أَبُو الْحَسَنِ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو مُحَمَّدٍ هَارُونُ بْنُ مُوسَى التَّلَّعُكْبَرِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ زَكَرِيَّا الْعَدَوِيُّ النَّصْرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ الْمُنْذِرِ الْمَكِّيِّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ الْهَيْثَمِ قَالَ حَدَّثَنِي الْأَجْلَحُ الْكِنْدِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي أَفْلَحُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ كَعْبٍ عَنْ طَاوُسٍ الْيَمَانِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى النَّبِيِّ{{صل}} وَ الْحَسَنُ عَلَى عَاتِقِهِ وَ الْحُسَيْنُ عَلَى فَخِذِهِ يَلْثِمُهُمَا وَ يُقَبِّلُهُمَا... قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَكَمِ الْأَئِمَّةُ بَعْدَكَ قَالَ بِعَدَدِ حَوَارِيِ عِيسَى وَ أَسْبَاطِ مُوسَى وَ نُقَبَاءِ بَنِي إِسْرَائِيلَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَكَمْ كَانُوا قَالَ كَانُوا اثْنَيْ عَشَرَ وَ الْأَئِمَّةُ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ بَعْدَهُ سِبْطَايَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ فَإِذَا انْقَضَى الْحُسَيْنُ فَابْنُهُ عَلِيٌّ فَإِذَا انْقَضَى عَلِيٌّ فَابْنُهُ مُحَمَّدٌ فَإِذَا انْقَضَى مُحَمَّدٌ فَابْنُهُ جَعْفَرٌ فَإِذَا انْقَضَى جَعْفَرٌ فَابْنُهُ مُوسَى فَإِذَا انْقَضَى مُوسَى فَابْنُهُ عَلِيٌّ فَإِذَا انْقَضَى عَلِيٌّ فَابْنُهُ مُحَمَّدٌ فَإِذَا انْقَضَى مُحَمَّدٌ فَابْنُهُ عَلِيٌّ فَإِذَا انْقَضَى عَلِيٌّ فَابْنُهُ الْحَسَنُ فَإِذَا انْقَضَى الْحَسَنُ فَابْنُهُ الْحُجَّةُ. قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَسَامِيَ لَمْ أَسْمَعْ بِهِنَّ قَطُّ قَالَ لِي يَا ابْنَ عَبَّاسٍ هُمُ الْأَئِمَّةُ بَعْدِي وَ إِنْ نُهِرُوا أُمَنَاءُ مَعْصُومُونَ نُجَبَاءُ أَخْيَارٌ يَا ابْنَ عَبَّاسٍ مَنْ أَتَى يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَارِفاً بِحَقِّهِمْ أَخَذْتُ بِيَدِهِ فَأَدْخَلَتُهُ الْجَنَّةَ يَا ابْنَ عَبَّاسٍ مَنْ أَنْكَرَهُمْ أَوْ رَدَّ وَاحِداً مِنْهُمْ فَكَأَنَّمَا قَدْ أَنْكَرَنِي وَ رَدَّنِي وَ مَنْ أَنْكَرَنِي وَ رَدَّنِي فَكَأَنَّمَا أَنْكَرَ اللَّهَ وَ رَدَّهُ يَا ابْنَ عَبَّاسٍ سَوْفَ يَأْخُذُ النَّاسُ يَمِيناً وَ شِمَالًا فَإِذَا كَانَ كَذَلِكَ فَاتَّبِعْ عَلِيّاً وَ حِزْبَهُ فَإِنَّهُ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَهُ وَ لَا يَفْتَرِقَانِ حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ يَا ابْنَ عَبَّاسٍ وَلَايَتُهُمْ وَلَايَتِي وَ وَلَايَتِي وَلَايَةُ اللَّهِ وَ حَرْبُهُمْ حَرْبِي وَ حَرْبِي حَرْبُ اللَّهِ وَ سِلْمُهُمْ سِلْمِي وَ سِلْمِي سِلْمُ اللَّهِ ثُمَّ قَالَ{{ع}} {{متن قرآن|يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ}}<ref>بر آنند که نور خداوند را با دهانهاشان خاموش کنند و خداوند کامل‌کننده نور خویش است هر چند کافران نپسندند سوره صف، آیه ۸.</ref>، {{متن قرآن|وَيَأْبَى اللَّهُ إِلَّا أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ}}<ref>برآنند که نور خداوند را با دهان‌هاشان خاموش گردانند و خداوند جز این نمی‌خواهد که نورش را کمال بخشد هر چند کافران نپسندند سوره توبه، آیه ۳۲.</ref>}}<ref>کفایة الأثر، ص۱۶ - ۱۹.</ref>.

===علت خانه نشینی ۲۵ ساله===

===گزارش جلسه [[شورای خلافت]] و [[حدیث مناشده]]===

پس از [[عمر بن خطاب]] و مناشده [[امیر مؤمنان]]{{ع}} در آن جلسه: {{متن حدیث|وَ عَنْهُ، قَالَ: أَخْبَرَنَا جَمَاعَةٌ، عَنْ أَبِي الْمُفَضَّلِ، قَالَ: حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ زَكَرِيَّا الْعَاصِمِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ الْعَدْلِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا الرَّبِيعُ بْنُ يَسَارٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا الْأَعْمَشُ، عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِي الْجَعْدِ، يَرْفَعُهُ إِلَى أَبِي ذَرٍّ (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ): أَنَّ عَلِيّاً{{ع}} وَ عُثْمَانَ وَ طَلْحَةَ وَ الزُّبَيْرَ وَ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ عَوْفٍ وَ سَعْدَ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ، أَمَرَهُمْ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ أَنْ يَدْخُلُوا بَيْتاً وَ يُغْلِقُوا عَلَيْهِمْ بَابَهُ، وَ يَتَشَاوَرُوا فِي أَمْرِهِمْ...}}<ref>الأمالی، طوسی، ص۵۴۵، ح۱۱۶۸.</ref>.

===اشاره به [[مقام امامت]] [[حضرت موسی بن جعفر]] و [[امام رضا]]{{عم}}===

===گزارش دعای [[مباهله]]===

===گزارش از [[نواب اربعه]] [[حضرت بقیة الله]]{{ع}}===

===گزارش برخی رخدادهای پس از [[تولد امام مهدی]]{{ع}}===

 

شیخ [[موسی زنجانی]] به روایتی از [[راوی]] در [[تفسیر فرات الکوفی]] اشاره کرده است: {{عربی|یدل بحسن عقیدته}}<ref>الجامع فی الرجال، ج۳، ص۲۱۰، ش۳۴۷۲.</ref>. حسن [[عقیده]]، کنایه از [[تشیع]] [[راوی]] است.

 

گفتنی است که بیان [[فضائل]] [[امیر مؤمنان]]{{ع}} و یادکرد [[شخصیت]] بینظیر [[امام]] [[متقیان]] در کتب گوناگون [[اهل تسنن]] انجام گرفته؛ ولی نقل از [[علی بن جعفر]]{{ع}}<ref>بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، ص۵۲.</ref> [[نواب اربعه]] و یادکرد مسئله [[غیبت امام زمان]]{{ع}} و برخی ویژگی‌های [[زمان]] تولد آن [[حضرت بقیة الله]]{{ع}} از سوی راوی، نشانه آن است که گزارشهای او در [[فضائل اهل بیت]]{{عم}} تنها از سر علاقه و [[محبت]] و به انگیزه[[دوستی]] انجام نگرفته، بلکه [[اعتقاد قلبی]] و [[باطنی]] وی به جایگاه ویژه [[خاندان رسالت]]{{عم}} را می‌نمایاند.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۷ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۷، ص 367-376.</ref>

 

==جایگاه [[حدیثی]] راوی==

در میان قدماء رجالی، [[ابن غضائری]] که تنها معرفی کننده راوی است، از او به راویای [[ضعیف]] یاد کرده است: {{عربی|ضعيف جدا و روي نسخة عن محمد بن صدقة، عن موسي بن جعفر{{ع}} و روي عن خراش، عن أنس، و أمره أشهر من أن يذكر}}<ref>الرجال، ابن غضائری، ص۵۵، ش۴۲؛ منهج المقال (وحید)، ج۱، ص۱۲۶ - ۱۲۷: {{عربی|قولهم: ضعیف: و نری الأکثر یفهمون منه القدح فی نفس الرجل و یحکمون به بسببه و لایخلو من ضعف،...، و بالجملة: أسباب قدح القدماء کثیرة، و سنشیر إلی بعضها و غیر خفی أن أمثال ما ذکر لیس منافیا للعدالة}}.</ref>.

 

[[علامه حلی]] و جناب [[ابن داوود]] نیز نام راوی را در بخش دوم کتاب خود که به یادکرد [[راویان ضعیف]] پرداخته، آورده‌اند<ref>رجال العلامة الحلی، ص۲۱۵، ش۱۶: {{عربی|الحسن بن علی بن زکریا البزوفری العدوی من عدی الرباب، ضعیف جدا}}. الرجال، ابن داود، ص۴۴۱، ش۱۲۴: {{عربی|الحسن بن علی بن زکریا البزوفری العدوی [غض] ضعیف جدا}}.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۷ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۷، ص 376-377.</ref>

 

==دیدگاه بزرگان==

 

جناب مامقانی هنگام شرح حال [[حسن بن علی]] بن [[زکریا]] به نتیجه روشنی نمی‌رسد؛ ولی در [[حسین بن علی بن زکریا]] سخنی اظهار می‌کند که دلیلی مشترک برای اعتبار این [[راوی]] و راوی مورد گفتوگو، یعنی حسن بن علی بن زکریا شمرده می‌شود. وی پس از نقل [[کلام]] جناب [[وحید]]، تضعیف ابن غضائری را ناپذیرفتنی و [[توثیق]] [[شیبانی]] را پذیرفته می‌داند: {{عربی|أقول: لا وثوق بتضعیف ابن الغضائری، کما بیناه غیر مرة و الذی یثبت بالروایة المذکورة کونه ثقة فی الحدیث}}<ref>تنقیح المقال، ج۲۲، ص۳۲۱، ش۶۳۲۵.</ref>. بر این پایه، راوی نزد وی [[ثقه]] و معتبر شمرده می‌شود.

 

[[علامه شوشتری]] راوی را با [[أبو سعید]] [[بصری]] [[متحد]] دانسته و او را [[ضعیف]] معرفی کرده است: {{عربی|و حينئذ فالرجل عامي كذاب وضاع. و وروده في أخبارنا، لأنه روي لأمير المؤمنين{{ع}} فضائل. و حينئذ فليلحظ أخباره. فإن كان لها شاهد من رواية غيره تقبل، مثل ما نقله الذهبي من روايته عن جابر أن نعرض أولادنا علي حب علي بن أبي طالب فإنه خبر مستفيض صنف في طرقه كتاب، و مثل ما نقله عنه من روايته عن أبي هريرة مرفوعا النظر إلي وجه علي عبادة فانه أيضاً خبر مستفيض رواه الخاصة و العامة. و ما ليس كذلك يتوقف فيه، مثل ما نقلها الذهبي أيضاً عنه من روايته عن سلمان عن النبي{{صل}} قال: {{متن حديث|كنت أنا و علي نورا يسبح الله و يقدسه قبل أن يخلق آدم بأربعة آلاف عام}}<ref>قاموس الرجال، ج۳، ص۳۰۶، ش۱۹۶۷.</ref>.

 

[[آیت الله خوئی]] هنگام شرح حال حسین بن علی بن زکریا عدوی به کلام [[أبوالمفضل شیبانی]] نیز تعلیقه جناب [[وحید]] درباره آن اشاره کرده است: {{عربی|أقول: أبو المفضل الشیبانی ضعیف ستعرفه فی ترجمته، فلا معارض لتضعیف ابن الغضائری الحسین بن علی بن زکریا، و بما أن کتاب ابن الغضائری لم یثبت، نعم هو ثقة لتوثیق علی بن إبراهیم إیاه، لوقوعه فی أسناد تفسیره علی ما عرفت}}<ref>معجم رجال الحدیث، ج۷، ص۴۹ - ۵۰، ش۳۵۳۶.</ref>.

 

دانسته شد که عنوان [[الحسین بن علی بن زکریا]] در [[تفسیر القمی]] [[مصحف]] [[الحسن بن علی بن زکریا]] است.

 

 

این رجالی همدوران، قرار گرفتن راوی در طریق [[نجاشی]] و [[شیخ طوسی]] به کتاب برخی صاحبان اثر را [[نشانه]] [[اعتماد]] آن دو به راوی دانسته است: {{عربی|و ظاهرهما الإعتماد أیضا...، و الرجل مغموز فیه عند العامة لأجل إکثاره من فضائل أهل البیت{{عم}}}}<ref>الجامع فی الرجال، ج۳، ص۲۱۰، ش۳۴۷۲. علامه امینی در کتاب الوضاعون و أحادیثهم (ص ۱۶۶) به باور علمای عامه درباره این راوی و نگرش ایشان به او اشاره می‌کند: {{عربی|الحسن بن علی بن زکریا أبوسعید العدوی البصری المتوفی (۳۱۷، ۳۱۸، ۳۱۹) شیخ قلیل الحیاء، کذاب أفاک یضع الحدیث علی رسول الله{{صل}} و یسرق الحدیث و یلزقه علی قوم آخرین، و یحدث عن قوم لا یعرفون، و عامة ما حدث -إلا القلیل- موضوعات یتیقن أنه هو الذی وضعه، کذاب علی رسول الله{{صل}}، یقول علیه ما لم یقل، قال ابن حبان: لعله قد حدث عن الثقات بالأشیاء الموضوعات ما یزید علی ألف حدیث}}. تاریخ بغداد (ج ۷، ص۳۸۳)؛ میزان الاعتدال (ج ۱، ص۲۳۶)؛ طبقات الحفاظ (ج۳، ص۳۲)؛ شذرات الذهب (ج ۲، ص۲۸۱)؛ اللآلئ المصنوعه (ج ۱، ص۵۹ و ۲۲۶)}}.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۷ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۷، ص 377-379.</ref>

 

==بررسی و تحقیق==