آیا رابطه‌ای میان علم امام و عصمت او وجود دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

آیا رابطه‌ای میان علم امام و عصمت او وجود دارد؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۴

۶٬۸۸۲ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴

←‏پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

دیداریویکی‌متن

فرقانی

مدیران

۱۱٬۹۸۰

ویرایش

@@ خط ۶۴: / خط ۶۴: @@
 در تحلیل این تقریر باید به این نکته اشاره کرد که [[نظریه]]«اراده و [[انتخاب]]» نیز بر وجود علم و آگاهی تأکید دارد و آن را مسلم انگاشته است پس جوهر هر دو یکی است. اشکالاتی که بر اخذ علم و اراده در [[تفسیر]] عصمت متوجه بود، بر این تقریر نیز مطرح می‌شود<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی| قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[کاوشی در ماهیت و قلمرو عصمت (مقاله)| کاوشی در ماهیت و قلمرو عصمت]]، ص۲۳ ـ ۲۶.</ref>.»<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی| قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[کاوشی در ماهیت و قلمرو عصمت (مقاله)| کاوشی در ماهیت و قلمرو عصمت]]، مجله پگاه حوزه، مرداد ماه ۱۳۸۳ ش۱۳۹.</ref>.
+}}
+{{پاسخ پرسش
+| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین جعفر انواری؛
+| تصویر = 11258.jpg
+| پاسخ‌دهنده = جعفر انواری
+| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[جعفر انواری|انواری]]''' در کتاب ''«[[نور عصمت بر سیمای نبوت (کتاب)|نور عصمت بر سیمای نبوت]]»'' در این‌باره گفته‌‌اند:
+«حالت [[عصمت]] بر اثر [[علمی]] ویژه به دست می‌آید. [[جمال]] الدین [[مقداد]] در این زمینه می‌نویسد: {{عربی|و تتوقف هذه الملكة على العلم}}<ref>مقداد بن عبدالله فاضل مقداد، اللوامع الالهیة، تحقیق مجمع الفکر الاسلامی، ص۱۷۰.</ref>؛ «این [[ملکه نفسانی]]، به [[آگاهی]] از پیامد [[گناهان]] و آثار [[شایسته]] [[عبادت‌ها]] وابسته است». [[علامه طباطبایی]] در تبیین چسانی این [[علم]] می‌نویسد: از ظاهر [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ...}}<ref>«و هنگامی که خبری از ایمنی یا بیم به ایشان برسد آن را فاش می‌کنند و اگر آن را به پیامبر یا پیشوایانشان باز می‌بردند کسانی از ایشان که آن را در می‌یافتند به آن پی می‌بردند و اگر بخشش و بخشایش خداوند بر شما نمی‌بود (همه) جز اندکی، از شیطان پیروی می‌کردید» سوره نساء، آیه ۸۳.</ref> چنین برداشت می‌شود که [[خاستگاه عصمت]] نوعی از علم است که [[انسان]] را از [[ارتکاب گناه]] و [[خطا]] باز می‌دارد.... و این علم از انواع [[علوم]] متعارف و عادی نیست. پس هیچ‌گونه تخلفی در آن صورت نمی‌پذیرد و مغلوب قوای شعوریه قرار نمی‌گیرد، بلکه بر آن قوا چیره است و آنها را تحت [[تسلط]] خود دارد<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۷۸.</ref>.
+همچنین در [[تفسیر برهان]] [[رب]] در [[سوره یوسف]] چنین نگاشته است: «این [[برهان]] خود نوعی علم بوده است؛ زیرا [[حضرت یوسف]] {{ع}} به درگاه [[پروردگار]] عرضه می‌دارد اگر [[مکر]] آنان را از من باز نمی‌داشتی، من از [[جاهلان]] می‌بودم. البته این علم از انواع علوم متعارف نبوده است؛ زیرا آن گونه از علوم چه بسا با [[گمراهی]] همراه می‌شوند. [[آیه]] {{متن قرآن|أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ}}<ref>«آیا آن کس را دیدی که هوای (نفس) خود را، خدای خویش گرفته است و خداوند او را از روی آگاهی به حال وی در گمراهی واگذاشته و بر گوش و دل او مهر نهاده و بر چشم او پرده‌ای کشیده است؟ پس چه کسی پس از خداوند او را رهنمون خواهد شد؟ آیا پند نمی‌گیرید؟» سوره جاثیه، آیه ۲۳.</ref> «دلیل این سخن است»<ref>محمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۱، ص۱۲۹.</ref>. [[امام خمینی]] نیز چنین نگاشته است: «[[عصمت]] حالتی است نفسانیه و نوری است [[باطنیه]].... آنچه از خطیئات و [[معاصی]] از بنی الانسان صادر می‌شود، از نقصان [[یقین]] و [[ایمان]] است»<ref>روح الله خمینی، چهل حدیث، ص۵۵۲.</ref>.
+نکته اساسی این است که علم را به [[تنهایی]] نمی‌توان عامل بازدارنده دانست. پاره‌ای از [[آیات قرآن]] نیز گویای این حقیقت‌اند، مانند: {{متن قرآن|وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ}}<ref>«آیا آن کس را دیدی که هوای (نفس) خود را، خدای خویش گرفته است و خداوند او را از روی آگاهی به حال وی در گمراهی واگذاشته و بر گوش و دل او مهر نهاده و بر چشم او پرده‌ای کشیده است؟ پس چه کسی پس از خداوند او را رهنمون خواهد شد؟ آیا پند نمی‌گیرید؟» سوره جاثیه، آیه ۲۳.</ref> و [[آیه]]... {{متن قرآن|فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ...}}<ref>«و به آنان از کار (شریعت) برهان‌هایی (روشن) بخشیدیم پس، اختلاف نورزیدند مگر پس از آنکه به دانش دست یافتند (آن هم) از سر افزونجویی میان خود؛ بی‌گمان پروردگارت روز رستخیز میان آنان در آنچه اختلاف می‌ورزیدند داوری خواهد کرد» سوره جاثیه، آیه ۱۷.</ref>. در آیاتی نیز از [[علم]] در همین راستا [[ستایش]] شده است، مانند:... {{متن قرآن|قَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَالسُّوءَ عَلَى الْكَافِرِينَ}}<ref>«سپس روز رستخیز آنان را خوار می‌گرداند و می‌فرماید: آن شریک‌های من که برای آنان (با پیامبران) مخالفت می‌کردید کجایند؟ و اهل دانش می‌گویند: بی‌گمان امروز خواری و عذاب برای کافران است» سوره نحل، آیه ۲۷.</ref> و آیه {{متن قرآن|بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ...}}<ref>«اما آن (قرآن) آیاتی روشن است در سینه کسانی که به آنان دانش داده‌اند و آیات ما را جز ستمکاران انکار نمی‌کنند» سوره عنکبوت، آیه ۴۹.</ref>. نتیجه آنکه تأثیر اساسی علم انکارپذیر نیست، اما هرگز نباید علم (مطلق) را عامل اصلی [[عصمت]] دانست»<ref>[[جعفر انواری|انواری، جعفر]]، [[نور عصمت بر سیمای نبوت (کتاب)|نور عصمت بر سیمای نبوت]]، ص ۴۷.</ref>.
 }}