آیا رابطهای میان علم امام و عصمت او وجود دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
آیا رابطهای میان علم امام و عصمت او وجود دارد؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۷
، ۲۸ ژانویه←پاسخها و دیدگاههای متفرقه
برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
|||
خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخدهنده = | | عنوان پاسخدهنده = 3. حجت الاسلام و المسلمین جعفر انواری؛ | ||
| تصویر = 11258.jpg | | تصویر = 11258.jpg | ||
| پاسخدهنده = جعفر انواری | | پاسخدهنده = جعفر انواری | ||
خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
نکته اساسی این است که علم را به [[تنهایی]] نمیتوان عامل بازدارنده دانست. پارهای از [[آیات قرآن]] نیز گویای این حقیقتاند، مانند: {{متن قرآن|وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ}}<ref>«آیا آن کس را دیدی که هوای (نفس) خود را، خدای خویش گرفته است و خداوند او را از روی آگاهی به حال وی در گمراهی واگذاشته و بر گوش و دل او مهر نهاده و بر چشم او پردهای کشیده است؟ پس چه کسی پس از خداوند او را رهنمون خواهد شد؟ آیا پند نمیگیرید؟» سوره جاثیه، آیه ۲۳.</ref> و [[آیه]]... {{متن قرآن|فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ...}}<ref>«و به آنان از کار (شریعت) برهانهایی (روشن) بخشیدیم پس، اختلاف نورزیدند مگر پس از آنکه به دانش دست یافتند (آن هم) از سر افزونجویی میان خود؛ بیگمان پروردگارت روز رستخیز میان آنان در آنچه اختلاف میورزیدند داوری خواهد کرد» سوره جاثیه، آیه ۱۷.</ref>. در آیاتی نیز از [[علم]] در همین راستا [[ستایش]] شده است، مانند:... {{متن قرآن|قَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَالسُّوءَ عَلَى الْكَافِرِينَ}}<ref>«سپس روز رستخیز آنان را خوار میگرداند و میفرماید: آن شریکهای من که برای آنان (با پیامبران) مخالفت میکردید کجایند؟ و اهل دانش میگویند: بیگمان امروز خواری و عذاب برای کافران است» سوره نحل، آیه ۲۷.</ref> و آیه {{متن قرآن|بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ...}}<ref>«اما آن (قرآن) آیاتی روشن است در سینه کسانی که به آنان دانش دادهاند و آیات ما را جز ستمکاران انکار نمیکنند» سوره عنکبوت، آیه ۴۹.</ref>. نتیجه آنکه تأثیر اساسی علم انکارپذیر نیست، اما هرگز نباید علم (مطلق) را عامل اصلی [[عصمت]] دانست»<ref>[[جعفر انواری|انواری، جعفر]]، [[نور عصمت بر سیمای نبوت (کتاب)|نور عصمت بر سیمای نبوت]]، ص ۴۷.</ref>. | نکته اساسی این است که علم را به [[تنهایی]] نمیتوان عامل بازدارنده دانست. پارهای از [[آیات قرآن]] نیز گویای این حقیقتاند، مانند: {{متن قرآن|وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ}}<ref>«آیا آن کس را دیدی که هوای (نفس) خود را، خدای خویش گرفته است و خداوند او را از روی آگاهی به حال وی در گمراهی واگذاشته و بر گوش و دل او مهر نهاده و بر چشم او پردهای کشیده است؟ پس چه کسی پس از خداوند او را رهنمون خواهد شد؟ آیا پند نمیگیرید؟» سوره جاثیه، آیه ۲۳.</ref> و [[آیه]]... {{متن قرآن|فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ...}}<ref>«و به آنان از کار (شریعت) برهانهایی (روشن) بخشیدیم پس، اختلاف نورزیدند مگر پس از آنکه به دانش دست یافتند (آن هم) از سر افزونجویی میان خود؛ بیگمان پروردگارت روز رستخیز میان آنان در آنچه اختلاف میورزیدند داوری خواهد کرد» سوره جاثیه، آیه ۱۷.</ref>. در آیاتی نیز از [[علم]] در همین راستا [[ستایش]] شده است، مانند:... {{متن قرآن|قَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَالسُّوءَ عَلَى الْكَافِرِينَ}}<ref>«سپس روز رستخیز آنان را خوار میگرداند و میفرماید: آن شریکهای من که برای آنان (با پیامبران) مخالفت میکردید کجایند؟ و اهل دانش میگویند: بیگمان امروز خواری و عذاب برای کافران است» سوره نحل، آیه ۲۷.</ref> و آیه {{متن قرآن|بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ...}}<ref>«اما آن (قرآن) آیاتی روشن است در سینه کسانی که به آنان دانش دادهاند و آیات ما را جز ستمکاران انکار نمیکنند» سوره عنکبوت، آیه ۴۹.</ref>. نتیجه آنکه تأثیر اساسی علم انکارپذیر نیست، اما هرگز نباید علم (مطلق) را عامل اصلی [[عصمت]] دانست»<ref>[[جعفر انواری|انواری، جعفر]]، [[نور عصمت بر سیمای نبوت (کتاب)|نور عصمت بر سیمای نبوت]]، ص ۴۷.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخدهنده = 4. ابراهیم صفرزاده؛ | |||
| تصویر = 1379670.jpg | |||
| پاسخدهنده = ابراهیم صفرزاده | |||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده]]''' در کتاب ''«[[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]]»'' در اینباره گفتهاند: | |||
یکی از نظریههای متکلمان در وصف عصمت [[موهوبی]] این است که عصمت، نوعی از [[علم موهوب]] [[الهی]] است که معصوم را از [[خطا]] و [[اشتباه]] در علم، و وقوع در [[معصیت]] باز میدارد. | |||
از این رو برخی از مفسران در تفسیر آیه {{متن قرآن|وَمَا يَضُرُّونَكَ مِنْ شَيْءٍ وَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ}}<ref>«و به تو هیچ زیانی نمیرسانند و خداوند کتاب و فرزانگی بر تو فرو فرستاد و به تو چیزی آموخت که نمیدانستی» سوره نساء، آیه ۱۱۳.</ref> میفرماید: این [[آیه]] برای ضرر نرساندن [[مردم]] به [[پیامبر اکرم]] در علم و عمل آمده است و ظاهر آیه این است که عصمت از علم محقق میشود و این علم از سنخ سایر علوم اکتسابی نیست. از آیه برمیآید که این علم دو نوع است؛ یکی آن [[وحی]] که بر [[پیامبر اکرم]] {{صل}} توسط [[جبرئیل]] نازل میشود و دیگری [[الهام]] به [[قلب]] که در [[روایات]] آمده است، پس [[عصمت]] از [[عدالت]] جدا میشود<ref>المیزان، ج۵، ص۷۸-۸۰؛ ج۱۱، ص۱۶۰-۱۶۴؛ الالهیات، ج۳، ص۱۵۹-۱۶۳؛ سید محسن خرازی، بدایة المعارف، ج۱، ص۲۵۹.</ref>. | |||
'''نقد و بررسی اقوال:''' | |||
در [[کلام]] [[علامه]] اشکال وجود دارد: | |||
# ظاهر کلام علامه این است که عصمت، [[علم موهوب]] [[الهی]] است و این [[علم]] را [[انبیا]] و [[امامان]] داشتند و دیگران از این علم و عصمت بینصیبند، پس عصمت آنها جبری میشود، چون هر کسی دارای چنین [[علمی]] باشد [[معصوم]] خواهد بود و این مورد، فخری برای انبیا و امامان به شمار نمیآید. | |||
# کلام علامه را در باب [[عصمت علمی]] که مختص انبیا و امامان است میتوان از طریق [[قرآن]] و روایات ثابت کرد، ولی در باب [[عصمت عملی]] [[مخالف]] قرآن و روایات است، چون عصمت عملی اختصاصی به قشر یا گروه خاص ندارد.»<ref>[[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]]، ص ۱۱۴-۱۱۹.</ref>. | |||
}} | }} | ||