بحث:ولایت فقیه در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

بحث:ولایت فقیه در کلام اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۱۴

۸٬۶۲۷ بایت اضافه‌شده ، ۲۷ فوریه

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۲٬۶۳۷

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+== نصب خاص و نصب خاص اولیای امور ==
+به نظر می‌‌رسد که اولیای امور به دو گروه تقسیم می‌‌شوند؛ زیرا گاه [[خدا]] یا [[معصوم]]{{ع}} مستقیم کسی یا کسانی را [[نصب]] می‌‌کنند؛ و گاه دیگر غیر مستقیم و به [[طور]] عام از سوی آنان نصب می‌‌شوند. در نصب خاص، شخص به طور مشخص معرفی و [[حکم]] می‌‌گیرد؛ این نوع نصب همانند نصب [[مالک اشتر]] یا دیگر استانداران و فرماندهان از سوی [[امیرمؤمنان]] [[امام علی]]{{ع}} است؛ در حالی که در نصب عام تنها با بیان شرایط نصب انجام می‌‌شود و شخص معینی مطرح نیست؛ بلکه مجاز است به هر کسی مراجعه شود که دارای این شرایط باشد. در [[زمان]] [[غیبت امام زمان]]{{ع}}، نصب [[نائب]] الامام به عنوان «[[ولیّ فقیه]]» این گونه است.
+همان طوری که در نصب خاص افرادی [[انتخاب]] می‌‌شوند که از عصمت مطلق و کامل و تمام برخوردار نیستند، بلکه شرایطی عمومی را دارا هستند؛ همچنین در نصب خاص نیز چنین است<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[اطاعت از ولی الامر با علم به عدم عصمت (مقاله)|اطاعت از ولی الامر با علم به عدم عصمت]].</ref>.
+== [[لزوم اطاعت]] با [[علم]] به احتمال [[اشتباه]] ==
+از نظر [[آموزه‌های وحیانی قرآن]]، در [[اطاعت]] و [[اتباع]] لازم نیست شخص دارای [[عصمت]] کامل باشد، بلکه همان [[عصمت اکتسابی]] که او را از [[گناه]] عمدی باز می‌‌دارد کفایت می‌‌کند؛ زیرا در برخی از موارد [[مصالح عمومی]] و اهم موجب می‌‌شود تا برخی از امور نادیده گرفته شود؛ به عنوان مثال با آنکه [[فرشتگان]] علم به عدم [[عصمت حضرت آدم]]{{ع}} داشتند و خدا نیز آن را [[تأیید]] می‌‌کند، ولی به سبب [[مصالح]] [[برتر]] [[وجوب اطاعت]] از [[حضرت آدم]]{{ع}} صادر شده است<ref>سوره بقره، آیات ۳۰ تا ۳۴.</ref>.
+نسبت به اولیای اموری که از سوی معصوم{{ع}} به طور خاص یا عام نصب می‌‌شوند، داشتن شرایط عمومی کفایت می‌‌کند، حتی احتمال اشتباه و [[خطا]] از سوی آنان داده شود و [[یقین]] داشته باشیم که آنان به سبب عدم [[عصمت تفضلی]] [[الهی]]، اشتباه و خطا می‌‌کنند؛ زیرا نصب آنان برای این امور با مصالح عالی و [[برتری]] مربوط است که احتمال اشتباه و خطای غیر عمدی را جبران می‌‌کند.
+در [[روایات]] درباره اولیای امور غیر [[معصوم]]{{ع}} شروطی بیان شده است که از جمله در [[روایت]] [[امام حسن عسکری]]{{ع}} به خوبی بیان شده است: {{متن حدیث|فَأمّا مَن كانَ مِن الفُقَهاءِ صائنا لنفسِهِ حافِظا لِدينِهِ مُخالِفا على هَواهُ مُطِيعا لأمرِ مَولاهُ فلِلعَوامِّ أن يُقَلِّدُوهُ، وذلكَ لا يكونُ إلّا بَعضَ فُقَهاءِ الشِّيعَةِ لا جَميعَهُم}}؛ اما کسی که دارای مقام [[فقاهت]] است: خود نگهدار، [[نگهبان دین]]، مخالف با [[هوای نفس]]، [[فرمانبردار]] مولا و [[خداوند متعال]] است. با این ویژگی‌ها بر [[عامه]] [[مردم]] است که از او [[پیروی]] نمایند، البته تمام فقهای شیعه چنین نیستند، بعضی از آنها چنین‌اند<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۸، باب ۱۰، ح ۲۰.</ref>.
+از نظر [[آموزه‌های وحیانی اسلام]] همین [[عصمت اکتسابی]] که در این روایت به عنوان شروط بیان شده خود کفایت می‌‌کند و آنان [[حجت‌های الهی]] بر [[انسان]] هستند و کسی نمی‌تواند به احتمال یا قطع [[اشتباه]] از آنان از ایشان پیروی و [[اطاعت]] نکنند؛ زیرا [[امام زمان]]{{ع}} با [[علم]] به عدم [[عصمت]] کامل آنان را برای این [[منصب]] قرار داده است؛ چنان که [[خدا]] [[حضرت آدم]]{{ع}} را با علم به اشتباه و [[خطا]] و [[گناه]] برای [[خلافت]] بر هستی [[انتخاب]] کرده و [[فرشتگان]] را مامور اطاعت از حضرت آدم{{ع}} به عنوان [[خلافت الله]] کرده است.
+به سخن دیگر، وقتی امام زمان{{ع}} می‌‌فرماید: {{متن حدیث|اَمَّا الْحَوادِثُ الْواقِعَةُ فَارْجِعوُا فیها اِلی رُواةِ حَدیثِنا، فَاِنَّهُمْ حُجَّتی عَلَیْکُمْ وَاَنَا حُجَّةُ اللّهِ عَلَیْهِمْ}}؛ و اما در حوادث و رخدادهای واقع شده پس باید به روایات کنندگان [[احادیث]] ما مراجعه کنید؛ زیرا آنان [[حجت]] من بر شما و من [[حجت خدا]] بر شما هستم.<ref>اکمال الدین، ج ۱، ص۴۸۳.</ref> یا وقتی [[امام صادق]]{{ع}} می‌‌فرماید: {{متن حدیث|قَدْ جَعَلْتُهُ عَلَیْکُمْ حاکِماً}}؛ به تحقیق او را [[حاکم]] بر شما قرار دادم.<ref>اصول کافی، ج ۱، ص۶۷.</ref> می‌‌بایست گفت که براساس [[مصالح]] عالی‌تر، امام زمان{{ع}} [[صلاح]] دانسته است تا با آنکه ممکن بلکه [[یقین]] به اشتباه و خطای غیر عمدی است، ولی لازم است تا چنین اولیای اموری [[اطاعت]] شود، به ویژه که بر اساس [[آموزه‌های وحیانی قرآن]]، هر کسی تلاش کند تا بر اساس [[آموزه‌های وحیانی]] [[تقوای الهی]] را کسب کند و خود را [[حفظ]] و صیانت کند، [[خدا]] به [[امدادهای غیبی]] او را [[یاری]] می‌‌رساند و در هنگام [[فتنه‌ها]] «فرقان» برایش قرار می‌‌دهد تا [[توانایی]] تشخیص [[حق و باطل]] را بیابد: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا وَيُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ}}<ref>«ای مؤمنان! اگر از خداوند پروا کنید در شما نیروی شناخت درستی از نادرستی می‌نهد و از گناهانتان چشم می‌پوشد و شما را می‌آمرزد و خداوند دارای بخشش سترگ است» سوره انفال، آیه ۲۹.</ref>
+همچنین این افراد از سوی خدا مورد [[تعلیم]] خاص قرار می‌‌گیرند؛ چنان که خدا می‌‌فرماید: {{متن قرآن|وَاتَّقُوا اللَّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ}}؛ [[تقوا]] پیشه گیرید تا خدا افزون بر چیزهای دیگر خود تعلیم شما را به عهده گیرد<ref>سوره بقره، آیه ۲۸۲.</ref>.
+این افراد به شکل‌های گوناگون از [[وحی]] و [[الهامات]] [[الهی]] بهره مند می‌‌شوند و خدا به آنان راه درست انجام کارها را نشان می‌‌دهد؛ چنان که به [[مادر موسی]]{{ع}} و دیگران وحی کرد<ref>سوره طه، آیه ۳۹.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[اطاعت از ولی الامر با علم به عدم عصمت (مقاله)|اطاعت از ولی الامر با علم به عدم عصمت]].</ref>
 ==مقدمه==
 *در عصر [[غیبت کبری]] که [[مردم]] از [[نعمت]] [[حضور امام]] [[معصوم]] {{ع}} در [[جامعه انسانی]] و راهبری او در عرصه‌های گوناگون همانند [[معرفت]]، [[حکومت]] و [[قضاوت]] محروم‌اند، [[فقیه]] [[عادل]] دارای شرایط [[فتوا]] بر آنان [[ولایت]] دارد. [[ولایت فقیه]]، در [[حقیقت]] [[نیابت عام]] از [[امام]] [[معصوم]] {{ع}} است و به معنای [[سرپرستی]] امور [[شیعیان]] در عصر [[غیبت کبری]] است. این بدان سبب است که حضور کامل [[دین]] در [[جامعه انسانی]] در گرو برپایی [[حکومت اسلامی]] است. [[ضرورت وجود حکومت]] [[اسلامی]] محدود به [[عصر پیامبر]] {{صل}} یا روزگار [[حضور امام]] [[معصوم]] {{ع}} نیست<ref>ولایت فقیه‌، امام خمینی/ ۱۹.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 464.</ref>.