استعانت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
←منابع
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
#چون [[نظام هستی]]، صورت فاعلیت [[حق تعالی]] است<ref>تفسیر سوره حمد، ص۶۰.</ref> و همه [[جهان]] را [[رب العالمین]] اداره می‌کند، هیچ چیزی در جهان، مؤثّر و مستقل وبی‌نیاز از خدا نیست و همه فاعلها، از [[شئون]] و درجات فاعلیت [[خدای سبحان]] هستند و کارهایشان همه از اوصاف فعلی خداست که از «مقامِ فعل» او انتزاع می‌شود، به همین جهت، کمک دهی سایر موجودات، جلوه و صورت یاری بخشیدن [[پروردگار]] است و هیچ یاری‌کننده‌ای در [[یاری دادن]] خود [[استقلال]] ندارد و استعانت از هر چیزی، استعانت از وجه خدا و [[فیض]] اوست؛ نه غیر آن، بنابراین، [[یاری خواستن]] از غیر [[حق]] با [[حصر]] [[حقیقی]] استعانت در وی منافاتی ندارد<ref>تسنیم، ج ۱، ص۴۴۴ ـ ۴۴۵.</ref>. | #چون [[نظام هستی]]، صورت فاعلیت [[حق تعالی]] است<ref>تفسیر سوره حمد، ص۶۰.</ref> و همه [[جهان]] را [[رب العالمین]] اداره می‌کند، هیچ چیزی در جهان، مؤثّر و مستقل وبی‌نیاز از خدا نیست و همه فاعلها، از [[شئون]] و درجات فاعلیت [[خدای سبحان]] هستند و کارهایشان همه از اوصاف فعلی خداست که از «مقامِ فعل» او انتزاع می‌شود، به همین جهت، کمک دهی سایر موجودات، جلوه و صورت یاری بخشیدن [[پروردگار]] است و هیچ یاری‌کننده‌ای در [[یاری دادن]] خود [[استقلال]] ندارد و استعانت از هر چیزی، استعانت از وجه خدا و [[فیض]] اوست؛ نه غیر آن، بنابراین، [[یاری خواستن]] از غیر [[حق]] با [[حصر]] [[حقیقی]] استعانت در وی منافاتی ندارد<ref>تسنیم، ج ۱، ص۴۴۴ ـ ۴۴۵.</ref>. | ||
#چون امر به استعانت از غیر خدا، از جانب خدا صادر شده، هیچ منافاتی با حصر [[استعانت از خدا]] ندارد<ref>تفسیر نور، ج ۱، ص۱۲۱.</ref>. با توجه به اینکه [[اشتغال]] به [[مناجات با خدا]] از راه [[نماز]] و پیشه کردن [[صبر]] که خدا بدانها امر کرده، از مصادیق [[استعانت]] از [[خدای سبحان]] است؛ نه [[یاری خواستن]] از غیر [[خدا]]<ref>تفسیر سید مصطفی خمینی، ج ۱، ص۴۱۳.</ref>، افزون بر این، [[قدرت]] [[مستعان]] بر انجام دادن و ادامه هر کاری، از [[قدرت خدا]] ناشی می‌شود، پس ریشه کمک خواستن از غیر خدا و [[یاری]] بخشیدن او به خدا باز می‌گردد<ref>من وحی القرآن، ج ۱، ص۷۱ ـ ۷۲.</ref>.<ref>[[محمد حسن ناصحی|ناصحی، محمد حسن]]، [[استعانت - ناصحی (مقاله)|مقاله «استعانت»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۳، ص ۱۲۷.</ref>. | #چون امر به استعانت از غیر خدا، از جانب خدا صادر شده، هیچ منافاتی با حصر [[استعانت از خدا]] ندارد<ref>تفسیر نور، ج ۱، ص۱۲۱.</ref>. با توجه به اینکه [[اشتغال]] به [[مناجات با خدا]] از راه [[نماز]] و پیشه کردن [[صبر]] که خدا بدانها امر کرده، از مصادیق [[استعانت]] از [[خدای سبحان]] است؛ نه [[یاری خواستن]] از غیر [[خدا]]<ref>تفسیر سید مصطفی خمینی، ج ۱، ص۴۱۳.</ref>، افزون بر این، [[قدرت]] [[مستعان]] بر انجام دادن و ادامه هر کاری، از [[قدرت خدا]] ناشی می‌شود، پس ریشه کمک خواستن از غیر خدا و [[یاری]] بخشیدن او به خدا باز می‌گردد<ref>من وحی القرآن، ج ۱، ص۷۱ ـ ۷۲.</ref>.<ref>[[محمد حسن ناصحی|ناصحی، محمد حسن]]، [[استعانت - ناصحی (مقاله)|مقاله «استعانت»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۳، ص ۱۲۷.</ref>. | ||
==[[استعانت از خدا]] و [[توسل]] به [[اولیا]]{{عم}}== | |||
توسل به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[اهل‌بیت]] حضرت در اظهار نیاز به آنان نیز هیچ منافاتی با [[حصر]] استعانت از خدا نداشته، شائبه‌ای از [[شرک]] در آن نیست؛ زیرا [[حقیقت]] [[توسّل]]، تمسّک به گوهرهای گرانسنگ [[معنوی]]، یعنی شخصیتهایی است که نزد خدا [[وجاهت]] دارند و خدا به آنان قدرت برآوردن [[حاجات]] [[انسان‌ها]] را [[عنایت]] کرده است، تا به [[اذن خدا]] [[حاجت]] [[انسان]] را برآورده سازند، پس شخص [[متوسل]]، آنان را واسطه بین خود و خدا قرار می‌دهد؛ نه اینکه از آنها به‌صورت مستقل حاجت بطلبد، افزون بر اینها، خدا در [[قرآن]] نیز به این‌گونه استعانت و واسطه قرار دادن [[فرمان]] داده و آن را [[تأیید]] کرده است: {{متن قرآن|وَٱبْتَغُوٓا۟ إِلَيْهِ ٱلْوَسِيلَةَ}}<ref> سوره مائده، آیه ۳۵.</ref> در [[آیات]] ۹۸ ـ ۹۹ یوسف<ref>{{متن قرآن|قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّىٓ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلْغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ * فَلَمَّا دَخَلُوا۟ عَلَىٰ يُوسُفَ ءَاوَىٰٓ إِلَيْهِ أَبَوَيْهِ وَقَالَ ٱدْخُلُوا۟ مِصْرَ إِن شَآءَ ٱللَّهُ ءَامِنِينَ}} «گفت: به زودی برایتان از پروردگارم آمرزش می‌خواهم که اوست که آمرزنده بخشاینده است * و چون نزد یوسف درآمدند پدر و مادرش را در آغوش کشید و گفت: اگر خداوند بخواهد بی‌بیم به مصر در آیید» سوره یوسف، آیه ۹۸-۹۹.</ref> نیز درخواست [[فرزندان]] [[یعقوب]]{{ع}} را از پدر جهت آمرزش‌طلبی از خدا ذکر و تأیید کرده است. | |||
به گفته [[شافعی]] [[اهل بیت]] [[رسول خدا]]{{صل}} وسیله [[تقرب به خدا]] هستند<ref>الصواعق‌المحرقه، ص۸۸؛ ینابیع الموده، ج ۲، ص۴۶۸.</ref>، بنابراین، توسل و نیز [[طلب شفاعت]] از [[اولیای خدا]] با [[عبادت]] بتها از ناحیه [[مشرکان]]، متفاوت است؛ زیرا آنان حاجاتشان را مستقلاً از بتها می‌خواستند<ref>کشف الارتیاب، ص۲۸۲ ـ ۲۸۳.</ref>.<ref>[[محمد حسن ناصحی|ناصحی، محمد حسن]]، [[استعانت - ناصحی (مقاله)|مقاله «استعانت»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۳، ص ۱۲۸.</ref>. | |||
==مراتب [[استعانت]]== | |||
همان‌گونه که [[عبادت]] درجات گوناگونی دارد و به عبادت [[بردگان]]، تاجران و [[عاشقان]] تقسیم می‌شود، استعانت نیز درجات و مراتبی دارد؛ نازل‌ترین مرتبه آن این است که [[انسان]] ابتدا خود را دیده، می‌گوید: من از [[خدا]] [[یاری]] می‌طلبم. اگر کاری را خود انسان انجام دهد، و کمبودش را دیگری جبران و ترمیم کند، دیگری [[ناصر]]، معاون و [[شفیع]] اوست و کار با [[نصرت]] و معاونت و [[شفاعت]] انجام گرفته است؛ نه با [[ولایت]]؛ ولی اگر انسان، خود را صاحب هیچ سهمی نداند و همه [[شئون]] خود را به خدا بسپارد، تحت ولایت خداست: {{متن قرآن|ٱللَّهُ وَلِىُّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ يُخْرِجُهُم}}<ref>«خداوند سرور مؤمنان است که آنان را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون می‌برد» سوره بقره، آیه ۲۵۷.</ref> درجات استعانت با مراتب عبادت به هم پیوسته است و به هر [[میزان]] که [[عابد]] در عبادت، [[موحّد]] و در [[توحید]]، صادق باشد، استعانتش نیز ظریف‌تر خواهد بود؛ اگر عبادت به مرحله عالی راه یافت، استعانت نیز به مرحله ولایت می‌رسد و در استعانت [[مولّی علیه]] از [[ولیّ]]، [[عون]] کامل از آنِ ولیّ است که بر همه شئون مولّی علیه اشراف دارد<ref>تسنیم، ج ۱، ص۴۴۸ ـ ۴۴۹.</ref>.<ref>[[محمد حسن ناصحی|ناصحی، محمد حسن]]، [[استعانت - ناصحی (مقاله)|مقاله «استعانت»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۳، ص ۱۲۹.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']] | # [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']] | ||
# [[پرونده:000054.jpg|22px]] [[محمد حسن ناصحی|ناصحی، محمد حسن]]، [[استعانت - ناصحی (مقاله)|مقاله «استعانت»]]، '''[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳]]''' | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||