آیه سقایة الحاج: تفاوت میان نسخه‌ها

«عبّاس»، عموی پیامبر و «شیبه» که از [[فرزندان]] عبدالمطّلب است، در [[مسجد الحرام]] با هم گفت‌وگو می‌کردند. عبّاس خطاب به شیبه گفت: [[خداوند متعال]] افتخاری نصیب من کرده که نصیب هیچ کس ننموده، و آن {{متن قرآن|سِقَايَةَ الْحَاجِّ}}<ref>سیراب کردن [[حجّاج]] در «منی» و «[[عرفات]]» و «[[مشعر الحرام]]» در موسم حج را [[سقایة الحاج]] می‌گویند. سرزمین‌های سه‌گانه فوق، هیچ‌گاه از خود آب نداشته و همواره آب آن از نقاط دیگر تأمین می‌شده است، حتّی امروزه آب مورد استفاده حجّاج در این امکنه مقدّس سه‌گانه، از [[مکّه]] مکرّمه یا نقاط دیگر از طریق شبکه لوله‌کشی تأمین می‌شود. در زمان‌های قدیم حجّاج مجبور بودند آب مورد نیازشان را، در ایّامی که در منی و عرفات و مشعر الحرام هستند، از مکّه همراه خویش ببرند. بدین جهت روز هشتم ذیحجّه، که حجّاج در آن زمان‌ها در چنین روزی آب مورد نیاز را تهیّه و بر شتران بار می‌کردند، «یوم الترویة» (روز برداشتن آب) نامیده شد. به هر حال، عبّاس عموی پیامبر در [[زمان]] خودش [[مسئول]] آب‌رسانی به حجّاج بوده و این [[مسئولیّت]]، مخصوصاً در آن عصر و زمان، بسیار مهمّ بوده است؛ زیرا ضروری‌ترین نیاز حجّاج در «منی» و «مشعر الحرام» و «عرفات» آب بوده است.</ref> است. «شیبه» در پاسخ گفت: [[خداوند]] افتخار {{متن قرآن|عِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ}}<ref>با توجّه به اهمّیّت فوق العاده «مسجد الحرام» که به تعبیر [[قرآن مجید]] اوّلین خانه‌ای است که ساخته شده و مقدّس‌ترین مکان روی [[زمین]] است به گونه‌ای که هر رکعت [[نماز]] در آن (طبق برخی [[روایات]]) برابر با یک میلیون رکعت نماز در مکان‌های دیگر است، مسأله «کلیدداری کعبه» و {{متن قرآن|عِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ}} اهمّیّت ویژه‌ای دارد، [[کلیددار]] کعبه مسئول [[حفظ]] و [[حراست]] و مرمّت و بازسازی کعبه معظّمه و [[مسجد الحرام]] بوده است.</ref> را نصیب من کرده است و افتخاری بالاتر از کلیدداری [[کعبه]] وجود ندارد. بنابراین افتخاری که‌ نصیب من شده، بالاتر از افتخار توست.

[[پیامبر]] شخصی را به دنبال علی{{ع}} فرستاد، وقتی علی به خدمت پیامبر{{صل}} رسید، حضرت از او توضیح خواست و فرمود: چه گفته‌ای که عمویت عبّاس را عصبانی کرده‌ای؟ علی عرض کرد: سخن حقّی گفته‌ام، عمویم از سخن [[حقّ]] من ناراحت شده است، سپس آنچه اتّفاق افتاده بود را برای [[پیامبر اسلام]]{{صل}} بازگو کرد. ضمناً این نکته را یادآور شد که من در مقام تعریف و [[تمجید]] از خود نبودم، بلکه می‌خواستم به آنها بگویم «سقایة الحاج» و «عمارة المسجد الحرام» بالاترین افتخارات نیست و افتخاراتی بالاتر از آن هم وجود دارد. در این هنگام آیه سقایة الحاج نازل شد و خداوند سخن علی{{ع}} را [[تأیید]] کرد<ref>شواهد التّنزیل، ج۱، ص۲۴۹ به بعد.</ref>.

[[شأن نزول]] فوق حداقل در دوازده کتاب معروف [[اهل سنت]] که پیرامون [[تفسیر قرآن]]، یا [[تاریخ]] و یا [[روایات]] نوشته شده، آمده است: اسباب النّزول‌، نوشته علّامه واحدی‌<ref>اسباب النّزول، ص۱۸۲ (به نقل از [[احقاق الحق]]، ج۳، ص۱۲۳).</ref>؛ [[تفسیر]] علّامه [[خازن]] بغدادی‌<ref>تفسیر خازن، ج۳، ص۵۷ (به نقل از احقاق الحق، ج۳، ص۱۲۳).</ref>؛ تفسیر العلّامة القرطبی‌<ref>تفسیر قرطبی، ج۸، ص۹۱ (به نقل از احقاق الحق، ج۳، ص۱۲۵).</ref>؛ تفسیر فخر رازی‌<ref>تفسیر فخر رازی، ج۱۶، ص۱۰ (به نقل از احقاق الحق، ج۳، ص۱۲۵).</ref>؛  الدُرّالمنثور، نوشته علّامه سیوطی‌<ref>الدّرّالمنثور، ج۳، ص۲۱۸ (به نقل از احقاق الحق، ج۳، ص۱۲۶).</ref>؛ تفسیر أبو البرکات النّسفی‌<ref>تفسیر نسفی، ج۲، ص۲۲۱ (به نقل از الغدیر، ج۲، ص۵۴).</ref>؛ فصول المهمّة، نوشته ابن صبّاغ مالکی‌<ref>فصول المهمّة، ص۱۰۶ (به نقل از احقاق الحق، ج۳، ص۱۲۶).</ref>؛ کفایة الطّالب‌ گنجی شافعی‌<ref>کفایة الطّالب، ص۱۱۳ (به نقل از احقاق الحق، ج۳، ص۱۲۵).</ref>؛ [[تاریخ]] [[خطیب]] بغدادی‌<ref>به نقل از الغدیر، ج۲، ص۵۴ و ۵۵.</ref>؛ [[مناقب]] ابن مغازلی‌<ref>به نقل از الغدیر، ج۲، ص۵۴ و ۵۵.</ref>؛ [[تاریخ ابن عساکر]]<ref>به نقل از الغدیر، ج۲، ص۵۴ و ۵۵.</ref>؛ ربیع الابرار، نوشته زمخشری‌<ref>به نقل از الغدیر، ج۲، ص۵۴ و ۵۵.</ref>. بنابراین، [[شأن نزول]] فوق جای هیچ گونه تردید و گفت و گویی ندارد.