|
|
| خط ۲۷: |
خط ۲۷: |
|
| |
|
| تقسیمات مختلف دیگری نیز برای [[پیامبران]] وجود دارد مانند: پیامبران [[تشریعی]] و تبلیغی؛ [[پیامبران اولوالعزم]] و غیر [[اولوالعزم]]؛ پیامبران [[رسول]] و غیر رسول؛ پیامبران [[امام]] و غیر امام؛ پیامبران صاحب کتاب و غیر صاحب کتاب؛ پیامبران صاحب [[ولایت تکوینی]] و غیر صاحب ولایت تکوینی<ref>ر.ک: محمد تقی سبحانی|سبحانی، محمد تقی و رضا برنجکار|برنجکار، رضا، معارف و عقاید ۱ (کتاب)|معارف و عقاید، ج۱، ص۲۰۵ ـ ۲۰۹.</ref>. | | تقسیمات مختلف دیگری نیز برای [[پیامبران]] وجود دارد مانند: پیامبران [[تشریعی]] و تبلیغی؛ [[پیامبران اولوالعزم]] و غیر [[اولوالعزم]]؛ پیامبران [[رسول]] و غیر رسول؛ پیامبران [[امام]] و غیر امام؛ پیامبران صاحب کتاب و غیر صاحب کتاب؛ پیامبران صاحب [[ولایت تکوینی]] و غیر صاحب ولایت تکوینی<ref>ر.ک: محمد تقی سبحانی|سبحانی، محمد تقی و رضا برنجکار|برنجکار، رضا، معارف و عقاید ۱ (کتاب)|معارف و عقاید، ج۱، ص۲۰۵ ـ ۲۰۹.</ref>. |
|
| |
| == پیامبران در قرآن ==
| |
| [[قرآن کریم]] از میان ۱۲۴ هزار [[پیامبر]] تنها از شمار اندکی یاد کرده است و نام این پیامبران عبارت است از: [[آدم]]، ابراهیم، [[ادریس]]، [[اسحاق]]، اسماعیل، [[الیاس]]، ایوب، داوود، [[ذوالکفل]]، [[زکریا]]، [[سلیمان]]، شعیب، [[صالح]]، [[عزیر]]، [[عیسی]]، [[لوط]]، [[محمد]]، موسی، نوح، یحیی، الیسَع، [[یعقوب]]، یوسف، [[یونس]]، [[هارون]] و [[هود]]{{ع}}<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۳۴.</ref>.
| |
|
| |
| [[خداوند]] در کتاب خویش به پیامبرانی اشاره میکند که از آنها نامی نبرده و داستان [[زندگی]] ایشان را بیان نکرده است: {{متن قرآن|وَرُسُلًا قَدْ قَصَصْنَاهُمْ عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ وَرُسُلًا لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَيْكَ وَكَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَكْلِيمًا}}<ref>«و پیامبرانی را (فرستادیم) که (داستان) آنها را برای تو پیش‌تر گفته‌ایم و پیامبرانی که (داستان) آنان را برای تو نگفته‌ایم؛ و موسی با خداوند بی‌میانجی سخن گفت» سوره نساء، آیه ۱۶۴.</ref>. البته [[قرآن کریم]] داستان‌‌هایی نیز از برخی [[انبیا]] [[روایت]] کرده که نام ایشان را ذکر نکرده است. [[خداوند متعال]] بعد از نام بردن از تعدادی از انبیا و [[رسولان الهی]]، می‌‌فرماید: {{متن قرآن|أُولَئِكَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ فَإِنْ يَكْفُرْ بِهَا هَؤُلَاءِ فَقَدْ وَكَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَيْسُوا بِهَا بِكَافِرِينَ}}<ref>«آنان کسانی هستند که به آنها کتاب و داوری و پیامبری دادیم؛ اگر اینان به آن کفر ورزند، گروهی را بر آن گمارده‌ایم که بدان کفر نمی‌ورزند» سوره انعام، آیه ۸۹.</ref>. این [[آیه]] و بسیاری دیگر از [[آیات قرآن]] بر اعطای کتاب به بعضی از [[انبیای الهی]] دلالت می‌‌کنند. بعضی از آن [[آیات]] عبارتاند از: {{متن قرآن|إِنَّ هَذَا لَفِي الصُّحُفِ الْأُولَى صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى}}<ref>«این (حقیقت) بی‌گمان در صحیفه‌های (آسمانی) پیشین (نیز آمده) است صحیفه‌های ابراهیم و موسی» سوره اعلی، آیه ۱۸ ـ ۱۹.</ref>؛ {{متن قرآن|وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ}}<ref>«و بی‌گمان به موسی کتاب داده‌ایم، باشد که راهیاب شوند» سوره مؤمنون، آیه ۴۹.</ref>؛ {{متن قرآن|وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا}}<ref>«و به داوود زبور دادیم» سوره نساء، آیه ۱۶۳.</ref>؛ {{متن قرآن|وَآتَيْنَاهُ الْإِنْجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ}}<ref>«و به او انجیل دادیم که در آن رهنمود و روشنایی بود» سوره مائده، آیه ۴۶.</ref>؛ {{متن قرآن|كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ}}<ref>«کتابی است که بر تو فرو فرستاده‌ایم تا مردم را به اذن پروردگارشان به سوی راه آن (خداوند) پیروزمند ستوده، از تیرگی‌ها به سوی روشنایی برون آوری» سوره ابراهیم، آیه ۱.</ref>.
| |
|
| |
| در گفتگوی [[ابوذر]] با [[رسول خدا]]{{صل}} پیرامون [[پیامبران]]، وقتی وی از تعداد کتاب‌‌های نازل‌شده بر ایشان سؤال میکند آن حضرت فرمودند: «[[خداوند]]، صد و چهار کتاب نازل فرموده است: پنجاه [[صحیفه]] بر حضرت [[شیث]]{{ع}}، سی صحیفه بر [[حضرت ادریس]]{{ع}}، بیست صحیفه بر [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} و [[تورات]] و [[انجیل]] و [[زبور]] و [[قرآن]]»<ref>{{متن حدیث|مِائَةَ کِتَابٍ وَ أَرْبَعَةَ کُتُبٍ أَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی عَلَی شَیْثٍ خَمْسِینَ صَحِیفَةً وَ عَلَی إِدْرِیسَ ثَلَاثِینَ صَحِیفَةً وَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ عِشْرِینَ صَحِیفَةً وَ أَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَ الْإِنْجِیلَ وَ الزَّبُورَ وَ الْفُرْقَا}}»؛ کلیات حدیث قدسی، ج۱، ص۴۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد تقی سبحانی|سبحانی، محمد تقی]] و [[رضا برنجکار|برنجکار، رضا]]، [[معارف و عقاید ۱ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ج۱، ص۲۰۵ ـ ۲۰۹.</ref>
| |
|
| |
| [[قرآن کریم]] از [[پیامبران اولوالعزم]] به بزرگی یاد میکند و آنان پنج نفرند: نوح، ابراهیم، [[موسی]]، [[عیسی]]{{ع}} و [[حضرت محمد]]{{صل}}؛ اینان دارای کتاب و شریعتی مستقل‌‌اند و دیگر [[پیامبران]] از آنان [[پیروی]] می‌‌کنند و [[شریعت]] برخی پیامبران، [[مناسک]] پیامبران پیشین را [[نسخ]] می‌‌کرد و برخی شریعت‌‌ها، [[شریعت]] پیشین خود را کامل می‌‌کردند و شریعت حضرت محمد{{صل}} متمم و مجدد [[آیین حنیف]] حضرت ابراهیم{{ع}} است. قرآن کریم [[شریعت اسلام]] را کامل و اتمام نعمت می‌‌داند و می‌‌فرماید: «امروز، [[اسلام]] را به عنوان [[آیین]] شما پسندیدم»<ref>«الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلامَ دِینًا»؛ سورۀ مائده، آیۀ ۳.</ref>. و همچنین [[پیامبر اسلام]]{{صل}} را [[آخرین پیامبر]] [[الهی]] می‌‌خواند<ref>{{متن قرآن|مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا}}«محمّد، پدر هیچ یک از مردان شما نیست اما فرستاده خداوند و واپسین پیامبران است و خداوند به هر چیزی داناست» سوره احزاب، آیه ۴۰.</ref> و خود [[پیامبر]] هم نیز بارها به این [[حقیقت]] تصریح کرده است<ref>مستدرک حاکم، ج۳، ص۱۰۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۷۵.</ref>
| |
|
| |
| در [[آیات قرآن]] به برخی از موضوعات در مورد پیامبران تأکید شده است که عبارتاند از:
| |
| # خداوند از پیامبران پیش از محمد{{صل}} [[پیمان]] گرفته بر تصدیق [[نبوت]] او و پیامبران هم [[اقرار]] نموده‌‌اند و [[خداوند]] هم [[گواه]] این [[پیمان]] است: {{متن قرآن|وَإِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ النَّبِيِّينَ لَمَا آتَيْتُكُمْ مِنْ كِتَابٍ وَحِكْمَةٍ}}<ref>«و آنگاه خداوند از پیامبران پیمان گرفت که چون به شما کتاب و حکمتی دادم» سوره آل عمران، آیه ۸۱.</ref>؛ {{متن قرآن|قَالَ أَأَقْرَرْتُمْ وَأَخَذْتُمْ عَلَى ذَلِكُمْ إِصْرِي قَالُوا أَقْرَرْنَا قَالَ فَاشْهَدُوا وَأَنَا مَعَكُمْ مِنَ الشَّاهِدِينَ}}<ref>«و آنگاه خداوند از پیامبران پیمان گرفت که چون به شما کتاب و حکمتی دادم سپس پیامبری نزدتان آمد که آن (کتاب) را که با شماست راست می‌شمارد، باید بدو ایمان آورید و باید او را یاوری کنید و (آنگاه) فرمود: آیا اقرار کردید و بر (پایه) آن پیمان مرا پذیرفتید؟ گفتن» سوره آل عمران، آیه ۸۱.</ref>.
| |
| # وجود فاصلۀ طولانی میان [[بعثت پیامبر]] و [[پیامبران]] گذشته تأکید شده: {{متن قرآن|يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ عَلَى فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ}}<ref>«ای اهل کتاب! فرستاده ما در دوره نیآمدن فرستادگان، نزد شما آمده است» سوره مائده، آیه ۱۹.</ref>.
| |
| # هیچ [[پیامبری]] برای [[مردم]] [[مکه]] پیش از [[پیامبر اسلام]] [[مبعوث]] نشده است: {{متن قرآن|لِتُنْذِرَ قَوْمًا مَا أَتَاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ}}<ref>«تا به گروهی که پیش از تو بیم‌دهنده‌ای برای آنان نیامده است بیم دهی، باشد که پند گیرند» سوره قصص، آیه ۴۶.</ref>.
| |
| # مبعوث شدن پیامبران پیش از محمد{{صل}} و اینکه دشمنی‌‌ها و حتی کشتن پیامبران هم در گذشته وجود داشته و [[تکذیب]] [[رسولان]]، جریان [[تاریخی]] بوده است با اینکه آن پیامبران هم [[بینات]] و [[زبور]] و کتاب روشن و [[وحی]] داشته‌اند: {{متن قرآن|قُلْ قَدْ جَاءَكُمْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِي بِالْبَيِّنَاتِ وَبِالَّذِي قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوهُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}}<ref>«بگو: پيش از من پيامبرانى با معجزهها و آنچه اكنون مى خواهيد آمده اند، اگر راست مى گوييد، چرا آنها را كشتيد» سوره آل عمران، آیه ۱۸۳.</ref>؛ {{متن قرآن|فَإِنْ كَذَّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ جَاءُوا بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَالْكِتَابِ الْمُنِيرِ}}<ref>«پس اگر تو را دروغگو شمرده‌اند (بدان که) پیامبران پیش از تو (نیز) که برهان‌ها و نوشته‌ها و کتاب روشنگر را آورده بودند، دروغگو شمرده شده‌اند» سوره آل عمران، آیه ۱۸۴.</ref>.
| |
| # بیان سرگذشت [[پیامبران]] و [[تاریخ]] آنان برای [[پیامبر]] مایۀ دلگرمی و [[آرامش]] [[قلب]] است و اینکه پیامبران با آن همه سختی‌‌ها [[مقاومت]] کرده و [[پیروز]] شدند و پیامبر هم با [[عبرت گرفتن]] و [[موعظه]] از داستان آنها باید مقاومت کند تا موفق شود: {{متن قرآن|وَكُلًّا نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْبَاءِ الرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهِ فُؤَادَكَ}}<ref>«و همه آنچه را که از اخبار پیامبران برای تو حکایت می‌کنیم، چیزی است که با آن دلت را استوار می‌داریم» سوره هود، آیه ۱۲۰.</ref>.
| |
| # [[حضرت محمد]]{{صل}} به همۀ پیامبران پیشین [[ایمان]] دارد و [[پیروان]] او هم به [[خدا]] و [[ملائکه]] و کتاب‌‌های آسمانی و پیامبران گذشته [[ایمان]] دارد و تفاوتی میان سلسلۀ [[انبیاء]] نیست: {{متن قرآن|آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ}}<ref>«این پیامبر به آنچه از (سوی) پروردگارش به سوی او فرو فرستاده‌اند، ایمان دارد و همه مؤمنان به خداوند و فرشتگانش و کتاب‌هایش و پیامبرانش، ایمان دارند (و می‌گویند) میان هیچ یک از پیامبران وی، فرق نمی‌نهیم» سوره بقره، آیه ۲۸۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱]]، ص۱۸۲.</ref>
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
