مذهب: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[مذهب در کلام اسلامی]] | پرسش مرتبط = مذهب (پرسش)}} | |||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
مَذهب عبارت است از راه، روش، [[اعتقادات]] خاصی که گروههای مختلف یک [[دین]] دارند، مثلاً در میان [[پیروان اسلام]]، گروهی شیعهاند و گروهی [[سنی]]، که هر کدام یک مذهب به شمار میرود. | |||
== | [[اهل سنت]]، خود به مذهبها و فرقههای مختلف تقسیم میشوند، همچنان که در [[شیعه]] هم [[مذاهب]] مختلف (مثل [[زیدی]]، واقفی، فَطَحی و...) وجود دارد. | ||
[[اختلافات]] مذهبی گاهی بر سر [[مباحث اعتقادی]] است، مثل مذهب امامی، [[اشعری]]، معتزلی و گاهی در مسائل [[فقهی]] است، مثل [[جعفری]]، [[حنفی]]، [[حنبلی]] و... وقتی صحبت از "[[جنگ]] [[هفتاد و دو ملت]]" است، اشاره به [[اختلافات]] مذهبی میان فرقههای [[مسلمان]] است. این [[اختلاف]] مذهبی در [[آیین یهود]] و [[مسیحیت]] هم وجود دارد. | |||
مذهب [[حق]] و صحیح، همان است که از [[اهلبیت]] [[پیامبر]] {{صل}} سرچشمه میگیرد یعنی [[مذهب جعفری]] و [[اثنا عشری]]<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۲۰۴.</ref>. | |||
== معناشناسی == | |||
کلمه «[[مذهب]]» به معنای روش، مسلک و [[طریقت]] است<ref>المصباح المنیز، ۲۵۵.</ref>. در اصطلاح [[دینی]]، تیره و شعبهای از [[دین]] را مذهب گویند. از این رو، تیرههای متعدد هر دین را «[[مذاهب]]» خوانند. گاه خود مذهب نیز تقسیم میپذیرد و [[پیروان]] آن مذهب، با نگاهداشت اصولی مشترک، تیرههایی را پدید میآورند که این را «انشعاب» گویند<ref>شیعه در اسلام، ۶۰.</ref>. | |||
دانشی که وضعیت و حال و مقال و پیشینه [[مذاهب اسلامی]] را برمیرسد، «[[علم]] مذاهب و [[فِرَق اسلامی]]» نام دارد. این [[دانش]]، «[[فرقه]]» و «مذهب» را به یک معنا میداند و درباره [[مسائل اعتقادی]] و [[فکری]] [[فِرَق]] و مذاهب، بحث میکند<ref>آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، ۱۰.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۴۰۴ ـ ۴۰۵.</ref> | |||
== [[علل]] پیدایی [[مذاهب اسلامی]] == | == [[علل]] پیدایی [[مذاهب اسلامی]] == | ||
# [[اختلاف]] در موضوع [[خلافت | # [[اختلاف]] در موضوع [[خلافت پیامبر اسلام]]{{صل}}؛ | ||
# تعصبات قبیلهای و [[خانوادگی]]؛ | # [[تعصبات قبیلهای]] و [[خانوادگی]]؛ | ||
# برداشتهای نادرست از حقایق و | # برداشتهای نادرست از [[حقایق]] و [[منابع دینی]]؛ | ||
# ممانعت برخی کسان و گروهها از نشر و | # ممانعت برخی کسان و گروهها از نشر و نقل و [[کتابت]] [[احادیث پیامبر]]{{صل}}؛ | ||
# تأثیر باورهای [[ادیان]] دیگر؛ همانند بدعتهای | # تأثیر باورهای [[ادیان]] دیگر؛ همانند بدعتهای دینی [[یهود]]، آموزههای [[سست]] [[مسیحیت]] و [[اساطیر]] [[مجوس]]؛ | ||
# آشنایی [[مسلمانان]] با [[فرهنگ]] و [[آداب]] [[ملل]] دیگر؛ همچون [[ایرانیان]]، [[رومیان]] و | # آشنایی [[مسلمانان]] با [[فرهنگ]] و [[آداب]] [[ملل]] دیگر؛ همچون [[ایرانیان]]، [[رومیان]] و [[هندیان]]؛ | ||
# [[اجتهاد در برابر نص]]؛ | # [[اجتهاد در برابر نص]]؛ | ||
# [[هوا و هوس]] و [[دنیاطلبی]]<ref>بحوث فی الملل و النحل، ۱/ ۵۰- ۴۷؛ تاریخ الجدل ۸۱- ۷۶.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، | # [[هوا و هوس]] و [[دنیاطلبی]]<ref>بحوث فی الملل و النحل، ۱/ ۵۰- ۴۷؛ تاریخ الجدل ۸۱- ۷۶.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۴۰۵.</ref> | ||
== پیشینه [[تاریخی]] == | == پیشینه [[تاریخی]] == | ||
ظهور [[مذاهب کلامی]] و [[سیاسی]] [[اسلامی]] به [[قرن نخست هجری]] باز میگردد. در آغاز، [[گروههای سیاسی]] بودند که اندک اندک به [[فرقههای مذهبی]] مبدل گشتند. قدیمترین این [[فرقهها]] عبارتاند از: عثمانیه که خونخواهان [[عثمان]] بودند؛ [[شیعه]] که از [[حضرت علی بن ابیطالب]]{{ع}} [[پیروی]] و هواخواهی میکردند؛ [[خوارج]]؛ [[مرجئه]]. سپس [[فرقههای کلامی]] پدید آمدند؛ مانند [[قدریه]]، [[معتزله]]، جبریه و [[اشاعره]]<ref>تاریخ شیعه و فرقههای اسلام، ۳۷.</ref>. [[زمان ظهور]] [[مذاهب فقهی]] را باید در نیمه دوم [[قرن دوم]] و اوایل [[قرن سوم]] پیجست؛ زمانی که اواخر [[روزگار]] [[تابعین]] و آغاز روزگار [[نسل]] بعدی به شمار است. در این دوره، [[اختلافات]] فراوان [[فقهی]] رخ نمود و پیامد آن، مذاهب فقهی نمودار شدند و فقهای [[مکتب]] [[رأی]] و مکتب [[حدیث]] ظهور یافتند. این [[فقیهان]] به [[مرجعیت فقهی]] رسیدند و مسائل [[فقهی]] [[پیروان]] خویش را پاسخ میگفتند. تا [[قرن چهارم]] تنها چند [[مذهب]] فقهی بر جای ماند و دیگر [[مذاهب]] از میان رفتند. | |||
مذاهب بر جای مانده عبارتاند از: [[امامیه]]، [[حنفیه]]، [[مالکیه]]، [[شافعیه]] و [[حنبلیه]]<ref>همبستگی ادیان و مذاهب اسلامی، ۲۷۸- ۲۸۳.</ref>. [[مذهب شیعه امامیه]] در [[کلام]]، [[فقه]]، [[اخلاق]] و [[سیاست]] آموزهها و احکامی ویژه دارد که از [[قرآن و عترت]] برخاستهاند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۴۰۵-۴۰۶.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|'''فرهنگ شیعه''']] | |||
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||