آیا انبیاء تنها از ترک واجبات و انجام محرمات معصوم هستند؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۲
، ۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| مدخل اصلی = [[گستره عصمت پیامبران]] | | مدخل اصلی = [[گستره عصمت پیامبران]] | ||
| مدخل وابسته = [[عصمت پیامبران]] | | مدخل وابسته = [[عصمت پیامبران]] | ||
| تعداد پاسخ = | | تعداد پاسخ = 2 | ||
}} | }} | ||
'''آیا [[انبیاء]] تنها از ترک واجبات و انجام [[محرمات]] [[معصوم]] هستند؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[عصمت (پرسش)|عصمت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[عصمت]]''' مراجعه شود. | '''آیا [[انبیاء]] تنها از ترک واجبات و انجام [[محرمات]] [[معصوم]] هستند؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[عصمت (پرسش)|عصمت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[عصمت]]''' مراجعه شود. | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
* آیا انبیا از چیزی که نهی تحریمی و مولوی به آن تعلق گرفته، معصومند یا نه؟ | * آیا انبیا از چیزی که نهی تحریمی و مولوی به آن تعلق گرفته، معصومند یا نه؟ | ||
* اگر چیزی به امر وجوبی و مولوی واجب شده باشد، آیا مصون از ترک آن می‌باشند؟ | * اگر چیزی به امر وجوبی و مولوی واجب شده باشد، آیا مصون از ترک آن می‌باشند؟ | ||
== پاسخ جامع اجمالی == | |||
سخن در این است که آیا [[انبیا]] از چیزی که [[نهی]] تحریمی و [[مولوی]] به آن تعلق گرفته، معصومند یا نه؟ همچنین اگر چیزی به امر وجوبی و مولوی [[واجب]] شده باشد، آیا مصون از ترک آن می‌باشند؟ امّا اگر نهی از چیزی به‌عنوان نهی تنزیهی و یا ارشادی باشد و یا امر به شیئی به‌عنوان امر استحبابی و یا ارشادی باشد، [[عصمت انبیا]] در این زمینه، مرحله‌ای فراتر از محل [[نزاع]] است که [[نفی]] آن، منافاتی با [[عصمت]] آنها از [[گناهان]] ندارد<ref>آموزش عقاید، ج۱-۲، ص۲۳۸؛ جزوه راه و راهنما‌شناسی، ص۶۵۰؛ اوصاف الاشراف، ص۱۶-۲۱. </ref>. | |||
فرق نهی مولوی تحریمی و ارشادی در این است که [[تخلف]] از نهی مولوی، موجب دوری از [[خداوند]] و [[عذاب اخروی]] و [[شقاوت]] در [[قیامت]] می‌شود. اما تخلف از نهی ارشادی، تنها پیامدهای نامطلوب و ناگوار [[دنیوی]] را موجب می‌گردد؛ نه شقاوت و دوری از خداوند را<ref>جزوه راه و راهنما‌شناسی، ص۶۵۰. </ref>. | |||
بنابراین، تخلف از [[امر و نهی]] ارشادی، به لحاظ تخلف بودنش، مفسده‌ای در پی ندارد. بلکه اثر آن منحصر به همان اثر مربوط به متعلّقش می‌باشد. | |||
معمولاً برای [[اوامر و نواهی]] ارشادی، به امر و نهی پزشکان مثال می‌زنند. به این بیان که وقتی طبیب می‌گوید فلان دارو را بخور و یا از فلان عمل اجتناب کن، به این معنا نیست که جنبه مولویّتی در طبیب وجود دارد و مریض نیز دارای نوعی [[عبودیت]] و [[بندگی]] در مقابل اوست که در نتیجه آن، [[اطاعت]] از اوامر و نواهی طبیب بر او لازم باشد. بلکه امر و نهی طبیب ارشادی است. به این معنا که امر به خوردن دارو [[ارشاد]] به این معناست که بین خوردن دارو و معالجه [[بیماری]]، رابطه مثبت وجود دارد. [[بدیهی]] است اگر [[بیمار]] بخواهد به نتیجه مطلوب برسد، [[عقل]] او [[حکم]] می‌کند که از داروی توصیه شده از سوی طبیب استفاده نماید. امّا اگر به هر حال، از [[دستور]] طبیب سر پیچی نماید، تنها مفسده‌ای که بر این [[تخلف]] مترتب می‌شود، عواقب واقعی مربوط به [[پرهیز]] از داروست؛ و با قطع نظر از آن، تخلف از دستور پزشک، خود، دارای مفسده‌ای نیست.<ref>[[احمد حسین شریفی|شریفی، احمد حسین]]، [[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[پژوهشی در عصمت معصومان (کتاب)|پژوهشی در عصمت معصومان]] ص ۱۷۹.</ref>. | |||
علاوه بر معصوم بودن انبیا از ترک واجبات و انجام محرمات، مسأله [[عصمت]] از ترک اوامر و نواهی ارشادی یا به عبارت دیگر عصمت از ترک مستحبات و [[ترک اولی]] هر چند با برخی [[روایت‌ها]] قابل [[استنباط]] است اما در منابع [[کلامی]] [[امامیه]] تا [[زمان]] مرحوم [[شیخ مفید]] مطرح نبوده و ایشان نخستین کسی بود که با اشاره به این مسأله زمینه طرح آن را برای برخی [[متکلمان]] متأخر، فراهم آورد. به اعتقاد ایشان [[پیامبران]] از ترک غیر عمدی [[مستحبات]]، [[معصوم]] نیستند و لذا ممکن است به طور سهوی، برخی [[مستحبات]] از آنان فوت گردد؛ این در حالی است که وی، [[پیامبر خاتم]]{{صل}} و [[امامان اهل بیت]]{{ع}} را حتی از ترک [[سهوی]] [[مستحبات]] نیز [[معصوم]] می‌داند هر چند بر این [[باور]] است که چنین عصمتی عقلا برای آن حضرات [[ضرورت]] ندارد و لذا از منظر وی امکان ترک [[مستحب]] برای متصدی [[منصب نبوت]] و [[امامت]] وجود دارد<ref>مفید، محمدبن محمد بن نعمان، الفصول المختاره، ص۶۲؛ همو، تصحیح الاعتقادات الامامیة، ص۱۲۹.</ref>. | |||
پس از او مرحوم [[شیخ طوسی]] نیز با [[برگزیدن]] همین نظریه در توجیه ظاهر آیات بیانگر [[صدور گناه]] و [[ظلم]] از برخی [[پیامبران]]{{ع}}، مقصود از [[گناه]] و ظلم را ترک اولی دانسته است.<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[عصمت امام (کتاب)|عصمت امام]]، ص۳۷۰.</ref>. | |||
== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه == | == پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه == | ||