پرش به محتوا

بحث:حج: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۱٬۵۶۰ بایت اضافه‌شده ،  ۷ ژوئیه
خط ۳۹۷: خط ۳۹۷:


اگر سؤال شود با آنکه اصل عمل حج (اعم از تمتع، اِفراد و قِران) از نهم تا [[سیزدهم ذیحجه]] بیشتر به درازا نمی‌کشد، چرا این سه ماه (شوال، ذیقعده ذیحجه) به عنوان ماه‌های حج نامیده می‌شوند؟ پاسخ آن است که عمره تمتع بخشی از حج تمتع است که وقت انجام آن از اول [[شوال]] تا هنگام [[احرام حج]] در [[ذی الحجه]] است و از این پس، ظرف [[احرام]] خود [[حج]] و [[مراسم]] آن است. و در مورد حج افراد و [[قرآن]] (که [[عمره]] آنها پس از برگزاری اصل حج قرار دارد) دانسته شد که ظرف احرام آنها از اول شوال تا [[نهم ذیحجه]] است، و [[روز]] نهم تا سیزدهم ظرف عمل خود حج می‌باشد، یعنی شخص مختار است که از اول شوال تا نهم ذیحجه هر روزی که خواست به عنوان حج «اِفراد» یا «قِران» [[محرم]] شود. با توجه به مطالب یاد شده، این سه ماه «ماه‌های حج» خوانده می‌شوند و اما این که [[زمان]] حج تا سیزدهم [[ذی حجه]] بیشتر طول نمی‌کشد (نه تا آخر آن)، این جهت با محسوب شدن [[ذیحجه]] به عنوان یکی از ماه‌های حج منافات ندارد؛ زیرا پس از بازگشت از [[منا]]، [[طواف]] و [[نماز]] آن، سعی و طواف [[نساء]] و نماز آن را آخر ذی حجه می‌توان انجام داد<ref>فرهنگنامه حج و عمره و اماکن مربوطه، صدر طباطبایی، ص۲۲.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۸۲۳.</ref>.
اگر سؤال شود با آنکه اصل عمل حج (اعم از تمتع، اِفراد و قِران) از نهم تا [[سیزدهم ذیحجه]] بیشتر به درازا نمی‌کشد، چرا این سه ماه (شوال، ذیقعده ذیحجه) به عنوان ماه‌های حج نامیده می‌شوند؟ پاسخ آن است که عمره تمتع بخشی از حج تمتع است که وقت انجام آن از اول [[شوال]] تا هنگام [[احرام حج]] در [[ذی الحجه]] است و از این پس، ظرف [[احرام]] خود [[حج]] و [[مراسم]] آن است. و در مورد حج افراد و [[قرآن]] (که [[عمره]] آنها پس از برگزاری اصل حج قرار دارد) دانسته شد که ظرف احرام آنها از اول شوال تا [[نهم ذیحجه]] است، و [[روز]] نهم تا سیزدهم ظرف عمل خود حج می‌باشد، یعنی شخص مختار است که از اول شوال تا نهم ذیحجه هر روزی که خواست به عنوان حج «اِفراد» یا «قِران» [[محرم]] شود. با توجه به مطالب یاد شده، این سه ماه «ماه‌های حج» خوانده می‌شوند و اما این که [[زمان]] حج تا سیزدهم [[ذی حجه]] بیشتر طول نمی‌کشد (نه تا آخر آن)، این جهت با محسوب شدن [[ذیحجه]] به عنوان یکی از ماه‌های حج منافات ندارد؛ زیرا پس از بازگشت از [[منا]]، [[طواف]] و [[نماز]] آن، سعی و طواف [[نساء]] و نماز آن را آخر ذی حجه می‌توان انجام داد<ref>فرهنگنامه حج و عمره و اماکن مربوطه، صدر طباطبایی، ص۲۲.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۸۲۳.</ref>.
==وقوف==
حجاج [[بیت الله الحرام]] در [[روز عرفه]] - [[نهم ذی الحجه]] - از ظهر تا [[مغرب]] [[شرعی]] در [[سرزمین عرفات]] حضور می‌یابند که در اصطلاح [[فقهی]]، این حضور «وقوف» نامیده می‌شود. اهمیت حضور در [[عرفات]] تا آنجاست که گفته‌اند: {{متن حدیث|الْحَجُّ عَرَفَةُ}} یا {{عربی|الحج عرفات}}. این وقوف یکی از ارکان [[حج تمتع]] است و در صورت عدم تحقق آن، [[حج]] محقق نمی‌شود. این تأکید قدری هم به خاطر [[تحریض]] [[قریش]] بر وقوف در عرفات بود؛ زیرا آنان که خود را [[طایفه]] برگزیده می‌دانستند و به اصطلاح [[اهل]] حُمس یا تشدد در [[دین‌داری]] و اهل [[حرم]] معرفی می‌کردند، خود را [[بی‌نیاز]] از وقوف در عرفات می‌دیدند این در حالی بود که [[رسول خدا]]{{صل}} این برخورد آنان را نادرست دانست و خود در [[حجةالوداع]]، در عرفات وقوف کرد<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، مشعر، ص۱۲۹.</ref>. وقوف در عرفات عبارت است از توقف (و ماندن) در [[صحرای عرفات]]. وقوف در عرفات از [[واجبات]] رکنی حج است و دومین [[واجب]] از [[مراسم حج]] است که پس از [[احرام]] در [[میقات]] و آمدن به عرفات انجام می‌پذیرد. و کیفیت وقوف در عرفات (که موقف اول در مراسم حج است) می‌تواند در حالات مختلفی باشد، چون [[راه رفتن]]، پیاده بودن، نشسته بودن، سواره بودن، خوابیده بودن (البته در قسمتی از وقت وقوف). وقوف در عرفات را در دو وقت می‌توان انجام داد که تنها یک مقدار از این [[زمان]] رکن است (و اگر در این یک مقدار زمان وقوف صورت نگیرد حج [[باطل]] می‌شود) که عبارت است از:
'''وقوف اختیاری''': ماندن در عرفات از اول [[ظهر]] [[عرفه]] ([[روز]] نهم [[هجری]]) تا غروب شرعی این روز برای شخصی که مختار است.
'''وقوف [[اضطراری]]''': ماندن در عرفات است در شب [[عید قربان]] (شب [[دهم ذی‌حجه]]) از غروب شرعی تا [[طلوع فجر]] برای شخصی که [[مضطر]] است (یعنی کسی که تمکن ماندن در عرفات را از ظهر تا غروب روز نهم [[هجری]] نداشته است) و این وقوف [[اضطراری]] [[عرفات]] را «اضطراری شبانه» هم می‌گویند.
'''[[مستحبات]] وقوف''': [[نیت]] به زبان آوردن، رو به [[قبله]] بودن، با [[وضو]] بودن، در نمره قرار گرفتن، در [[حال]] [[گریه]] بودن، زیر [[آسمان]] به سر بردن، به حالت ایستاده بودن، با همسفران به سر بردن، به [[خیرات]] اقدام کردن، از [[شیطان]] به [[خدا]] [[پناه بردن]]، یادآوری [[گناه]] و [[استغفار]] نمودن، [[حمد]] و [[ثنای الهی]] را به جای آوردن، [[زیارت]] [[حضرت سیدالشهداء]] را خواندن، بر [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[آل]] او{{عم}} [[صلوات]] فرستادن، عطایای [[الهی]] را یادآوری و [[شکرگزاری]] کردن، [[حاجات]] [[دنیایی]] و [[آخرتی]] را از [[خداوند]] خواستن، هفتاد مرتبه از خداوند تقاضای [[بهشت]] نمودن، برای خود و [[والدین]] خود و دیگران [[دعا]] نمودن، دهن خود را از مانع توجه به خداوند دور داشتن، قبل از زوال (یعنی نزدیک ظهر) [[غسل]] به جای آوردن، [[دعای عرفه]] [[امام حسین]] و [[امام سجاد]] را خواندن، [[توفیق]] زیارت کردن هر ساله [[کعبه]] از [[درگاه الهی]] [[طلب]] نمودن، دو [[نماز ظهر]] و عصر را در اول وقت به یک [[اذان]] و دو اقامه به جای آوردن، سُوری از [[قرآن مجید]] را (مانند سوره‌های [[توحید]] و ناس و فلق) [[تلاوت]] نمودن، آیاتی از قرآن مجید را که در آن حمد و [[تسبیح]] و [[تکبیر]] و اسمای نیکوی الهی است خواندن، هر یک از [[اذکار]] {{متن حدیث|اللَّهُ أَكْبَرُ، لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، الْحَمْدُ لِلَّهِ‌، سُبْحَانَ اللَّهِ، ما شاءَ اللَّهُ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ، اللَّهُمَّ صَلِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ}} را صد مرتبه گفتن، در طرف پایین چپ [[کوه]] (نسبت به کسی که از [[مکه مکرمه]] به سوی عرفات می‌آید) در [[زمین]] هموار قرار گرفتن.
'''وقوف در مشعر''': عبارت است از توقف (و ماندن) در بیابان مشعر. و وقوف در مشعر از [[واجبات]] رکنی [[حج]] است و سومین [[واجب]] از [[مراسم حج]] است که (پس از وقوف در عرفات) با [[حرکت]] از عرفات و آمدن به [[مشعرالحرام]] صورت می‌گیرد به این ترتیب که در [[حال]] [[احرام]] بعد از غروب [[شرعی]] [[روز عرفه]] ([[نهم ذی حجه]]) از [[عرفات]] به سمت مشعر [[حرکت]] می‌کنند. کیفیت وقوف در مشعر (که وقوف دوم است) می‌تواند در حالات مختلفی باشد چون: [[راه رفتن]]، پیاده بودن، نشسته بودن، سواره بودن، خوابیده بودن (البته در قسمتی از وقوف).
وقوف در مشعر را در سه وقت می‌توان انجام داد که تنها یک مقدار از این [[زمان]] رکن است (و اگر در این یک مقدار وقت، وقوف صورت نگیرد [[حج]] [[باطل]] می‌شود) که عبارت است از:
'''وقوف اختیاری''': ماندن در مشعر است از شب [[دهم ذی‌حجه]] (شب [[عید قربان]]) تا [[طلوع]] [[آفتاب]] برای شخص مختار. رکن [[واجب]] این وقوف از [[طلوع فجر]] است تا طلوع آفتاب (مدت قبل از آن واجب غیر رکنی است).
'''وقوف [[اضطراری]] اول''': ماندن در مشعر است در مقداری از شب عید قربان (شب دهم ذی‌حجه) برای شخص [[مضطر]] و معذور چون پیر و مریض و کسی که کار ضروری دارد (و به این ترتیب قبل از طلوع آفتاب به [[منی]] می‌روند) این وقوف را «اضطراری شبانه» هم می‌گویند.
'''وقوف اضطراری دوم''': ماندن در مشعر است بعد از طلوع آفتاب [[روز عید قربان]] (دهم ذی‌حجه) تا پیش از ظهر برای شخص مضطر یعنی کسی که از روی [[فراموشی]] یا عذر دیگری از وقوف مابین طلوع فجر تا طلوع آفتاب متمکن نشده است. این وقوف را «اضطراری روزانه» هم می‌گویند.
'''[[مستحبات]] وقوف''': با [[وضو]] بودن، به حال [[احیا]] بودن، دعای مشلول، خواندن، هفتاد عدد سنگریزه بر داشتن، در دامنه [[کوه]] و رو به [[قبله]] بودن، [[حمد]] و ثنای [[پروردگار]] را به جای آوردن، [[نعمت‌ها]] و [[عظمت]] و بلای [[الهی]] را به نظر آوردن، دعای {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ أَنْ تَجْمَعَ‌...}} را خواندن، دعای {{متن حدیث|اللَّهُمَ ارْحَمْ مَوْقِفِي}} را در [[تل]] سرخ خواندن، پابرهنه در بالای کوه [[قزح]] قدم زدن و [[ذکر خداوند]] نمودن، در [[حق]] خود و [[والدین]] و [[اولاد]] و [[اهل]] و [[مال]] دیگران [[دعا کردن]]، برای [[امامان]] و [[تعجیل فرج]] [[دعا]] نمودن و از اعدای ایشان [[بیزاری جستن]]، در وسط [[وادی]] [[مشعرالحرام]] و در سمت راست جاده جای گزیدن، نمازهای [[مغرب]] و عشاء را به یک [[اذان]] و دو اقامه بدون فاصله به جای آوردن، هر یک از [[اذکار]] {{متن حدیث|اللَّهُ أَكْبَرُ، لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، الْحَمْدُ لِلَّهِ‌، سُبْحَانَ اللَّهِ، اللَّهُمَّ صَلِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ}} را صد بار گفتن، نزدیک [[طلوع]] [[آفتاب]] بر بالای [[کوه]] [[ثبیر]] هفت مرتبه [[اعتراف به گناهان]] و هفت مرتبه [[استغفار]] کردن، پیش از طلوع آفتاب کوچ کردن و تا طلوع آفتاب از [[وادی محسر]] خارج نشدن، با [[آرامش]] و [[وقار]] و ذکر و استغفار راه افتادن و در وادی محسر هروله کردن.
'''وقوف در [[منی]]''': عبارت است از توقف (بیتوته) کردن در وادی منی. وقوف در منی از [[واجبات]] غیر رکنی [[حج]] است و دوازدهمین [[واجب]] از [[مراسم حج]] است که پس از [[حرکت]] از مشعرالحرام بعد از طلوع آفتاب [[روز دهم ذی‌حجه]] و آمدن به وادی منی صورت می‌گیرد و [[زمان]] وقوف (بیتوته) در منی از غروب [[شرعی]] تا نیمه شب است. در هر یک از دو (یا سه) شب:
#شب‌های یازدهم و دوازدهم: حجاج چه آنها که برای ادامه [[اعمال]] حج از منی به [[مکه]] رفته‌اند و چه آنها که نرفته‌اند و در منی باقی مانده‌اند، باید شب‌های یازدهم و [[دوازدهم ذی‌حجه]] را در منی باشند و بنابراین آنها که به مکه رفته‌اند باید قبل از غروب به منی باز گردند.
#شب سیزدهم: اگر [[حاجی]] نتواند تا [[غروب]] [[روز دوازدهم ذی‌حجه]] از منی خارج شود در این صورت باید شب سیزدهم را هم در منی وقوف (بیتوته) کند و در [[روز]] سیزدهم [[رمی]] جمرات ثلاثه کرده و از منی خارج شود<ref>فرهنگ اصطلاحات حج، حریری، ص۲۰۸.</ref>.
پس از وقوف در [[عرفات]]، وقوف در مشعر و وقوف در منی نیز از ارکان [[حج]] است.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۰۶۶.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
۷۳٬۲۶۲

ویرایش